Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hünkâr İskelesi Antlaşması 8 Temmuz 1833 tarihinde İstanbul'un Beykoz ilçesinde bulunan Hünkar kasrında imzalanmıştır. Kasrın denize açılan kapısına da Hünkâr İskelesi denir. Antlaşmanın adı da buradan gelmektedir. Osmanlı İmparatorluğu'nun Rus İmparatorluğu ile imzaladığı bir karşılıklı yardımlaşma ve saldırmazlık antlaşmasıdır.
| Tür | Yardımlaşma ve Saldırmazlık Antlaşması |
|---|---|
| İmzalanma | 8 Temmuz 1833 |
| Yer | İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
Antlaşma öncesi durum
Sultan II. Mahmud 1829 yılında Rusya'yla yapılan savaşı sonuçlandıran Edirne Antlaşması'nı imzalamıştı. Bu arada Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa, Osmanlı İmparatorluğu'na karşı ayaklandı. Fransa, Mehmet Ali Paşa'yı destekliyor, İngiltere ise tereddütlü kalıyordu. Osmanlı İmparatorluğu isyanı bastırmak için Rusya'dan yardım istemek zorunda kaldı. Padişah, Tuna kıyılarındaki otuz bin kişilik Rus birliğinin İstanbul'u korumak üzere gönderilmesini istedi. Rusya bu isteği kabul edince Padişah, Mehmet Ali Paşa ile anlaşmak için yeni çareler aramaya başladı. Fakat Fransa bu çabaları etkisiz kıldı. Bunun üzerine Amiral Lazanev'in komutasında dokuz savaş gemisinden kurulu Rus filosu, Boğaz'ı geçerek Büyükdere önünde demirledi. Rusya'nın Mısır'a baskısı ve durumun çıkarlarına uygun olmadığını gören Fransa ve İngiltere'nin girişimleri sonucu 14 Mayıs 1833'te Osmanlılarla Mehmet Ali Paşa arasında Kütahya Antlaşması yapıldı. Kütahya Antlaşması, Mısır valisi ile olan anlaşmazlıkları çözümleyecek ilkelerden çok uzaktı. II. Mahmud barışı sağlamış olmakla birlikte kendini güvencede hissetmiyordu. O yüzden Rusya'yla bir karşılıklı yardımlaşma ve saldırmazlık antlaşması yapmaya karar verdi. Rusya yardımlarının mükâfatını almak için bir antlaşma yapmak istiyordu. Süresi 8 yıl olan antlaşmanın gizli bir maddesine göre boğazlar bir harp durumunda diğer devletlere kapalı ancak Rus donanmasına açık olacaktı. Böylece Hünkar İskelesi Antlaşması imzalandı.
II. Mahmut kendisini valisi karşısında küçük düşüren ve önemli toprak kaybına neden olan Kütahya Antlaşmasını kabullenememişti. İlk fırsatta Mehmet Ali Paşa’dan Suriye, Filistin ve hatta mümkünse Mısır’ı geri almayı istiyordu. Yani Kütahya Antlaşması aslında Sultan ile Mısır Valisi arasında sorunları çözen bir barış değil, her an sonlanabilecek bir mütarekeydi. Bu durumun farkında olan İngilizler muhtemel bir savaşı engellemek için çaba harcadılar.
Antlaşmanın içeriği
8 Temmuz 1833’te imzalanan antlaşma, bir önsöz, altı açık ve bir gizli maddeden meydana geliyordu.
- Antlaşmanın ön sözünde, Osmanlılar ile Ruslar arasında kurulmuş olan barış sistemi ve bu antlaşmanın savunma düşüncesiyle hazırlandığına işaret ediliyordu.
- Birinci maddede, iki devletin sadece savunma kaygısıyla bu antlaşmayı yaptıkları, huzur ve güvenlikleri için birbirlerine yardımda bulunacakları belirtiliyordu.
- İkinci maddede, 1829 Edirne Antlaşması ile bu antlaşmada geçen diğer maddeleri yeniden onanmaktaydı.
- Üçüncü maddede, Osmanlılar, Rusya'dan yardım istedikleri takdirde, Rusya'nın karadan ve denizden, iki taraf arasında kararlaştırılacak sayıda bir kuvvetle yardım edeceğine ilişkindi.
- Dördüncü maddeye göre, yardım isteyen taraf, yardıma gelen tarafın bütün masraflarını karşılayacaktı.
- Beşinci maddeye göre, antlaşma süresi sekiz yıl olarak tespit ediliyordu.
- Altıncı madde, bu savunma antlaşmasının iki ay içinde onanacağı ve onanmış nüshalarının İstanbul'da karşılıklı olarak değiştirileceği ile ilgiliydi.
- Antlaşmanın gizli maddesine göre, Rusya ile batı devletlerinden biri arasında savaş olursa, Osmanlı Devleti, Çanakkale Boğazı'nı Rusya ile savaşan devletin donanmasına kapayacak; buna karşılık Rusya'nın dostu olduğu için, Rus gemileri boğazlardan serbestçe geçebilecekti.
Fransa ve İngiltere antlaşmanın imzalandığını öğrenir öğrenmez antlaşmayı protesto ettiler. Bir İngiliz donanması İzmir önlerine geldi. Avusturya, Hünkar İskelesi Antlaşması'nın sakıncaları konusunda Çar'ı ikna etti. Çar I. Nikolay antlaşmayı bozmamakla birlikte, şartlarını yerine getirmeyeceğini söyleyerek ortamı yumuşattı. Daha sonra da Avusturya ve Prusya ile 18 Eylül 1833'te 'nı yaptı.
Hünkar İskelesi Antlaşması, Boğazlar Sorununun ortaya çıkmasına neden olmuştur. Boğazlar Sorunu 1841'deki Londra Boğazlar Konferansı'nda tekrar ele alınmıştır.
Kaynakça
- ^ Düzbakar, Ömer (2008). "OTAM: Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi dergisi". Cilt 23-24. Ankara Üniversitesi Basımevi. 9 Nisan 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Nisan 2017.
- ^ Gencer, Fatih (2015). Hünkâr İskelesi Antlaşması’nın Osmanlı-İngiliz İlişkilerine Yansımaları (PDF). Bitlis Eren Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü. ss. 648-649. 2 Haziran 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 13 Şubat 2016.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hunkar Iskelesi Antlasmasi 8 Temmuz 1833 tarihinde Istanbul un Beykoz ilcesinde bulunan Hunkar kasrinda imzalanmistir Kasrin denize acilan kapisina da Hunkar Iskelesi denir Antlasmanin adi da buradan gelmektedir Osmanli Imparatorlugu nun Rus Imparatorlugu ile imzaladigi bir karsilikli yardimlasma ve saldirmazlik antlasmasidir Hunkar Iskelesi AntlasmasiTurYardimlasma ve Saldirmazlik AntlasmasiImzalanma8 Temmuz 1833YerIstanbul Osmanli ImparatorluguAntlasma oncesi durumSultan II Mahmud 1829 yilinda Rusya yla yapilan savasi sonuclandiran Edirne Antlasmasi ni imzalamisti Bu arada Misir Valisi Kavalali Mehmet Ali Pasa Osmanli Imparatorlugu na karsi ayaklandi Fransa Mehmet Ali Pasa yi destekliyor Ingiltere ise tereddutlu kaliyordu Osmanli Imparatorlugu isyani bastirmak icin Rusya dan yardim istemek zorunda kaldi Padisah Tuna kiyilarindaki otuz bin kisilik Rus birliginin Istanbul u korumak uzere gonderilmesini istedi Rusya bu istegi kabul edince Padisah Mehmet Ali Pasa ile anlasmak icin yeni careler aramaya basladi Fakat Fransa bu cabalari etkisiz kildi Bunun uzerine Amiral Lazanev in komutasinda dokuz savas gemisinden kurulu Rus filosu Bogaz i gecerek Buyukdere onunde demirledi Rusya nin Misir a baskisi ve durumun cikarlarina uygun olmadigini goren Fransa ve Ingiltere nin girisimleri sonucu 14 Mayis 1833 te Osmanlilarla Mehmet Ali Pasa arasinda Kutahya Antlasmasi yapildi Kutahya Antlasmasi Misir valisi ile olan anlasmazliklari cozumleyecek ilkelerden cok uzakti II Mahmud barisi saglamis olmakla birlikte kendini guvencede hissetmiyordu O yuzden Rusya yla bir karsilikli yardimlasma ve saldirmazlik antlasmasi yapmaya karar verdi Rusya yardimlarinin mukafatini almak icin bir antlasma yapmak istiyordu Suresi 8 yil olan antlasmanin gizli bir maddesine gore bogazlar bir harp durumunda diger devletlere kapali ancak Rus donanmasina acik olacakti Boylece Hunkar Iskelesi Antlasmasi imzalandi II Mahmut kendisini valisi karsisinda kucuk dusuren ve onemli toprak kaybina neden olan Kutahya Antlasmasini kabullenememisti Ilk firsatta Mehmet Ali Pasa dan Suriye Filistin ve hatta mumkunse Misir i geri almayi istiyordu Yani Kutahya Antlasmasi aslinda Sultan ile Misir Valisi arasinda sorunlari cozen bir baris degil her an sonlanabilecek bir mutarekeydi Bu durumun farkinda olan Ingilizler muhtemel bir savasi engellemek icin caba harcadilar Antlasmanin icerigi8 Temmuz 1833 te imzalanan antlasma bir onsoz alti acik ve bir gizli maddeden meydana geliyordu Antlasmanin on sozunde Osmanlilar ile Ruslar arasinda kurulmus olan baris sistemi ve bu antlasmanin savunma dusuncesiyle hazirlandigina isaret ediliyordu Birinci maddede iki devletin sadece savunma kaygisiyla bu antlasmayi yaptiklari huzur ve guvenlikleri icin birbirlerine yardimda bulunacaklari belirtiliyordu Ikinci maddede 1829 Edirne Antlasmasi ile bu antlasmada gecen diger maddeleri yeniden onanmaktaydi Ucuncu maddede Osmanlilar Rusya dan yardim istedikleri takdirde Rusya nin karadan ve denizden iki taraf arasinda kararlastirilacak sayida bir kuvvetle yardim edecegine iliskindi Dorduncu maddeye gore yardim isteyen taraf yardima gelen tarafin butun masraflarini karsilayacakti Besinci maddeye gore antlasma suresi sekiz yil olarak tespit ediliyordu Altinci madde bu savunma antlasmasinin iki ay icinde onanacagi ve onanmis nushalarinin Istanbul da karsilikli olarak degistirilecegi ile ilgiliydi Antlasmanin gizli maddesine gore Rusya ile bati devletlerinden biri arasinda savas olursa Osmanli Devleti Canakkale Bogazi ni Rusya ile savasan devletin donanmasina kapayacak buna karsilik Rusya nin dostu oldugu icin Rus gemileri bogazlardan serbestce gecebilecekti Fransa ve Ingiltere antlasmanin imzalandigini ogrenir ogrenmez antlasmayi protesto ettiler Bir Ingiliz donanmasi Izmir onlerine geldi Avusturya Hunkar Iskelesi Antlasmasi nin sakincalari konusunda Car i ikna etti Car I Nikolay antlasmayi bozmamakla birlikte sartlarini yerine getirmeyecegini soyleyerek ortami yumusatti Daha sonra da Avusturya ve Prusya ile 18 Eylul 1833 te ni yapti Hunkar Iskelesi Antlasmasi Bogazlar Sorununun ortaya cikmasina neden olmustur Bogazlar Sorunu 1841 deki Londra Bogazlar Konferansi nda tekrar ele alinmistir Kaynakca Duzbakar Omer 2008 OTAM Ankara Universitesi Osmanli Tarihi Arastirma ve Uygulama Merkezi dergisi Cilt 23 24 Ankara Universitesi Basimevi 9 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Nisan 2017 Gencer Fatih 2015 Hunkar Iskelesi Antlasmasi nin Osmanli Ingiliz Iliskilerine Yansimalari PDF Bitlis Eren Universitesi Fen Edebiyat Fakultesi Tarih Bolumu ss 648 649 2 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 13 Subat 2016