Memmedhasan Caferkulu oğlu Hacınski Azerice: Məmmədhəsən Cəfərqulu oğlu Hacınski; 1875-1931, Azerbaycanlı mimar, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nde (ADC) içişleri, dışişleri ve maliye bakanlığı görevlerinde bulunmuş politikacı. Ayrıca ADC'nin son başbakanı.
Memmedhasan Hacınski | |
---|---|
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Başbakanı (Geçici) | |
Görev süresi 30 Mart 1920 - 28 Nisan 1920 | |
Yerine geldiği | Nesib Bey Yusufbeyli |
Yerine gelen | Makam feshedildi. |
5. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti İçişleri Bakanı | |
Görev süresi 22 Aralık 1919 - 15 Şubat 1920 | |
Yerine geldiği | Nesib Bey Yusufbeyli |
Yerine gelen | |
2. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Maliye Bakanı | |
Görev süresi 6 Ekim 1918 - 26 Aralık 1918 | |
Yerine geldiği | |
Yerine gelen | I. Protasov |
1. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı | |
Görev süresi 28 Mayıs 1918 - 6 Ekim 1918 | |
Yerine geldiği | Makam oluşturuldu. |
Yerine gelen | Alimerdan Topçubaşov |
Transkafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyeti Ticaret ve Sanayi Bakanı | |
Görev süresi 22 Nisan 1918 - 26 Mayıs 1918 | |
Yerine geldiği | Makam oluşturuldu. |
Yerine gelen | Makam feshedildi. |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | Memmedhasan Caferkuluoğlu Hacınski 3 Mart 1875 Bakü Guberniyası, Rus İmparatorluğu |
Ölüm | 8 Mart 1931 (56 yaşında) Tiflis, Gürcistan |
Partisi | Müsavat Partisi Azerbaycan Komünist Partisi |
Bitirdiği okul | Petersburg Teknoloji Enstitüsü |
Mesleği | Mimar, politikacı |
3 Mart 1875 tarihinde Bakü'de dünyaya geldi. Orta öğrenimini Bakü Realny Mektebi'nde, üniversite eğitimini ise Petersburg Teknoloji Enstitüsü'nde, 1902'de tamamladı. Mezun olduktan sonra bir süre Azerbaycanlı iş insanı 'e ait petrol rafinerilerinin yapımında çalışmış, sonrasında Bakü'ye dönmüştür. Burada Bakü Belediyesinin inşaat departmanının başına getirilmiş, Bakü'nün mimari gelişiminde önemli rol oynamıştır. Döneminde Bakü Bulvarı'nın (Deniz Kenarı Milli Parkı) yapımı 1911'de tamamlanmıştır. Belediye Meclisi Hacınski'nin girişimleriyle, yeni kentsel yatırımlar için 60,000 Rublelik bir ödenek ayırmıştır. Bakü sokak ve caddelerinin genişletilmesi hakkında bir kitap yayınlatmış ve dönemin önemli mimarlarından 'e (Xilaskar kilsəsi) inşa ettirmiştir. 1913 yılında kısa bir süreliğine belediye yönetiminin başında da bulunmuştur.
1911 yılında illegal olarak kurulan Müslüman-demokrat Müsavat Partisi'ne üye oldu. 1917 Şubat Devrimi sonrası, Müsavat partisi legal faaliyete geçti. Himmet Gazetesi'nin kuruluşuna ve faaliyetlerine aktif olarak katıldı. 22 Mart 1917'de Milli Müslüman Konseyi geçici yönetim komitesi oluşturuldu. Hacınski Konseye başkan şeçildi. Kafkasya Müslümanlarının Bakü'de toplanan kurultayına, Mayıs ayında ise Rusya Müslümanlarının Moskova kongresine katılmış, Rus Parlamentosuna Azerbaycan'dan milletvekili seçilmiştir.
Hacınski 15 Kasım 1917'de Transkafkasya Ticaret ve Sanayi Komiserliği'nde komiser yardımcısı, 22 Nisan 1918'de kurulan Transkafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyeti'nde ise Sanayi ve Ticaret Bakanı görevini icra etmiştir.
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti
28 Mayıs 1918 tarihinde ADC ilan edildi. Hacinski, Fetali Han Hoyski tarafından kurulan ilk kabinede Dışişleri Bakanı olarak görevlendirildi ve bu görevi 6 Ekim 1918 tarihine kadar devam ettirdi. İkinci ADC hükûmetinde de 15 Şubat 1920 tarihine kadar İçişleri Bakanlığı görevini yürüttü. 1918 senesinin Mart ayının sonunda, Bakü’de Rus-Ermeni Bolşevikleri ve Taşnaklar tarafından başlatılan saldırılarda binlerce Azeri hayatını kaybetmiş, benzer olaylar Şamahı, Kürdemir, Salyan, Guba, Lenkeran gibi illerde de yaşanmıştır. Genç hükûmetin iç politikasında çözmesi gereken iki mühim mesele vardı. Birisi bağımsızlık meselesine tutumlarında İlhakçılar’ın (Azerbaycan’ın Osmanlı’ya birleşerek, onun bir vilayeti gibi yönetilmesini savunanlar) talep ve baskıları, bir diğeri Azerbaycan’ın resmi başkenti Bakü iken onun Rus-Ermeni birlikleri tarafından işgal altında olması ve onların geçici başkent olan Gence şehrine saldırı planlamaları. Gence’nin işgali ise bağımsızlığın sonu anlamına geliyordu. Sonuç olarak elinde hiçbir düzenli ordusu olmayan şura Osmanlı’dan yardım istedi. Milli Şuranın başkanı Mehmet Emin Resulzade ve dış işleri bakanı Hacınski 4 Haziran 1918 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu ile dostluk anlaşması imzaladılar. Bu anlaşma Azerbaycan Cumhuriyeti’nin milletlerarası arenada tanınması ve toprak bütününün müdafaası için çok önemli bir adımdı.
2 Nisan 1920'de ADC'nin yeni hükûmetinin kurulması görevi Hacınski'ye verildi. Hacınski kabinesini oluşturmak için Azerbaycan Parlamentosu'na giren tüm parti ve fraksiyonların önderleri ve Bolşeviklerle de görüşmeler yapmıştır. Hacınski Bolşevikleri yeni bakanlar kurulunun bünyesine dahil ederek zaman kazanmak, Samur Köprüsü'nün kuzey tarafında bulunan XI. Kızıl Ordu'nun Bakü üzerine yürüyüşünü engellemeyi amaçlıyordu. Azerbaycan ordusunu acil olarak Bakü'ye getirmek istiyordu. Aynı yılın Mart ayında Azerbaycan ordusu Dağlık Karabağ'ı Taşnak işgalinden kurtarmak için gönderilmiş, henüz Bakü'ye dönmemişti. 22 Nisan 1922'de Bolşevikler Hacinski'nin teklifini reddettiler. Durumu meclis vekili Mehmet Yusuf Caferov'a bildiren Hacinski, Müsavat Partisi'niden istifa ederek Bolşeviklere katıldı. 28 Nisan 1920 tarihinde Kızıl Ordu'nun işgali sonucunda, ADC'nin varlığı son buldu.
Sovyet Azerbaycanı
Hacinski Sovyet yönetiminde, Azerbaycan Tarım Konseyinde çalıştı. 1923 yılında Transkafkasya Devlet Planlama komitesinde başkan yardımcısı olarak görev aldı. Sonrasında Lavrenti Beriya'nın emri ile tutuklandı. Hapishanede işkencelere maruz kalan Hacinski, 9 Şubat 1931'de, Tiflis'te hapisteyken hayatını kaybetti.
Kaynakça
- ^ . 2 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2010.
- ^ Fuad Akhundov (Yaz 2000). . . ss. 36-39. 15 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2010.
- ^ a b c d "Ministers of Foreign Affairs of Azerbaijan. Mammad Hasan Hajinski". 20 Ocak 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Temmuz 2010.
- ^ a b "Presidential Library. Mammad Hasan Hajinski" (PDF). s. 68. 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 12 Temmuz 2010.
- ^ Atakhan Pashayev (Kış 2005). . . ss. 36-39. 18 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2010.
- ^ Eastern Europe, Russia and Central Asia 2003, Volume 2003. Birleşik Krallık: Europa Publications. 2002. s. 105. ISBN . 11 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Temmuz 2010.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Memmedhasan Caferkulu oglu Hacinski Azerice Memmedhesen Ceferqulu oglu Hacinski 1875 1931 Azerbaycanli mimar Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti nde ADC icisleri disisleri ve maliye bakanligi gorevlerinde bulunmus politikaci Ayrica ADC nin son basbakani Memmedhasan HacinskiAzerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Basbakani Gecici Gorev suresi 30 Mart 1920 28 Nisan 1920Yerine geldigi Nesib Bey YusufbeyliYerine gelen Makam feshedildi 5 Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Icisleri BakaniGorev suresi 22 Aralik 1919 15 Subat 1920Yerine geldigi Nesib Bey YusufbeyliYerine gelen2 Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Maliye BakaniGorev suresi 6 Ekim 1918 26 Aralik 1918Yerine geldigiYerine gelen I Protasov1 Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Disisleri BakaniGorev suresi 28 Mayis 1918 6 Ekim 1918Yerine geldigi Makam olusturuldu Yerine gelen Alimerdan TopcubasovTranskafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyeti Ticaret ve Sanayi BakaniGorev suresi 22 Nisan 1918 26 Mayis 1918Yerine geldigi Makam olusturuldu Yerine gelen Makam feshedildi Kisisel bilgilerDogum Memmedhasan Caferkuluoglu Hacinski 3 Mart 1875 1875 03 03 Baku Guberniyasi Rus ImparatorluguOlum 8 Mart 1931 56 yasinda Tiflis GurcistanPartisi Musavat Partisi Azerbaycan Komunist PartisiBitirdigi okul Petersburg Teknoloji EnstitusuMeslegi Mimar politikaci 3 Mart 1875 tarihinde Baku de dunyaya geldi Orta ogrenimini Baku Realny Mektebi nde universite egitimini ise Petersburg Teknoloji Enstitusu nde 1902 de tamamladi Mezun olduktan sonra bir sure Azerbaycanli is insani e ait petrol rafinerilerinin yapiminda calismis sonrasinda Baku ye donmustur Burada Baku Belediyesinin insaat departmaninin basina getirilmis Baku nun mimari gelisiminde onemli rol oynamistir Doneminde Baku Bulvari nin Deniz Kenari Milli Parki yapimi 1911 de tamamlanmistir Belediye Meclisi Hacinski nin girisimleriyle yeni kentsel yatirimlar icin 60 000 Rublelik bir odenek ayirmistir Baku sokak ve caddelerinin genisletilmesi hakkinda bir kitap yayinlatmis ve donemin onemli mimarlarindan e Xilaskar kilsesi insa ettirmistir 1913 yilinda kisa bir sureligine belediye yonetiminin basinda da bulunmustur 1911 yilinda illegal olarak kurulan Musluman demokrat Musavat Partisi ne uye oldu 1917 Subat Devrimi sonrasi Musavat partisi legal faaliyete gecti Himmet Gazetesi nin kurulusuna ve faaliyetlerine aktif olarak katildi 22 Mart 1917 de Milli Musluman Konseyi gecici yonetim komitesi olusturuldu Hacinski Konseye baskan secildi Kafkasya Muslumanlarinin Baku de toplanan kurultayina Mayis ayinda ise Rusya Muslumanlarinin Moskova kongresine katilmis Rus Parlamentosuna Azerbaycan dan milletvekili secilmistir Hacinski 15 Kasim 1917 de Transkafkasya Ticaret ve Sanayi Komiserligi nde komiser yardimcisi 22 Nisan 1918 de kurulan Transkafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyeti nde ise Sanayi ve Ticaret Bakani gorevini icra etmistir Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti28 Mayis 1918 tarihinde ADC ilan edildi Hacinski Fetali Han Hoyski tarafindan kurulan ilk kabinede Disisleri Bakani olarak gorevlendirildi ve bu gorevi 6 Ekim 1918 tarihine kadar devam ettirdi Ikinci ADC hukumetinde de 15 Subat 1920 tarihine kadar Icisleri Bakanligi gorevini yuruttu 1918 senesinin Mart ayinin sonunda Baku de Rus Ermeni Bolsevikleri ve Tasnaklar tarafindan baslatilan saldirilarda binlerce Azeri hayatini kaybetmis benzer olaylar Samahi Kurdemir Salyan Guba Lenkeran gibi illerde de yasanmistir Genc hukumetin ic politikasinda cozmesi gereken iki muhim mesele vardi Birisi bagimsizlik meselesine tutumlarinda Ilhakcilar in Azerbaycan in Osmanli ya birleserek onun bir vilayeti gibi yonetilmesini savunanlar talep ve baskilari bir digeri Azerbaycan in resmi baskenti Baku iken onun Rus Ermeni birlikleri tarafindan isgal altinda olmasi ve onlarin gecici baskent olan Gence sehrine saldiri planlamalari Gence nin isgali ise bagimsizligin sonu anlamina geliyordu Sonuc olarak elinde hicbir duzenli ordusu olmayan sura Osmanli dan yardim istedi Milli Suranin baskani Mehmet Emin Resulzade ve dis isleri bakani Hacinski 4 Haziran 1918 tarihinde Osmanli Imparatorlugu ile dostluk anlasmasi imzaladilar Bu anlasma Azerbaycan Cumhuriyeti nin milletlerarasi arenada taninmasi ve toprak butununun mudafaasi icin cok onemli bir adimdi 2 Nisan 1920 de ADC nin yeni hukumetinin kurulmasi gorevi Hacinski ye verildi Hacinski kabinesini olusturmak icin Azerbaycan Parlamentosu na giren tum parti ve fraksiyonlarin onderleri ve Bolseviklerle de gorusmeler yapmistir Hacinski Bolsevikleri yeni bakanlar kurulunun bunyesine dahil ederek zaman kazanmak Samur Koprusu nun kuzey tarafinda bulunan XI Kizil Ordu nun Baku uzerine yuruyusunu engellemeyi amacliyordu Azerbaycan ordusunu acil olarak Baku ye getirmek istiyordu Ayni yilin Mart ayinda Azerbaycan ordusu Daglik Karabag i Tasnak isgalinden kurtarmak icin gonderilmis henuz Baku ye donmemisti 22 Nisan 1922 de Bolsevikler Hacinski nin teklifini reddettiler Durumu meclis vekili Mehmet Yusuf Caferov a bildiren Hacinski Musavat Partisi niden istifa ederek Bolseviklere katildi 28 Nisan 1920 tarihinde Kizil Ordu nun isgali sonucunda ADC nin varligi son buldu Sovyet AzerbaycaniHacinski Sovyet yonetiminde Azerbaycan Tarim Konseyinde calisti 1923 yilinda Transkafkasya Devlet Planlama komitesinde baskan yardimcisi olarak gorev aldi Sonrasinda Lavrenti Beriya nin emri ile tutuklandi Hapishanede iskencelere maruz kalan Hacinski 9 Subat 1931 de Tiflis te hapisteyken hayatini kaybetti Kaynakca 2 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Kasim 2010 Fuad Akhundov Yaz 2000 ss 36 39 15 Kasim 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Temmuz 2010 a b c d Ministers of Foreign Affairs of Azerbaijan Mammad Hasan Hajinski 20 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Temmuz 2010 a b Presidential Library Mammad Hasan Hajinski PDF s 68 11 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 12 Temmuz 2010 Atakhan Pashayev Kis 2005 ss 36 39 18 Eylul 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Temmuz 2010 Eastern Europe Russia and Central Asia 2003 Volume 2003 Birlesik Krallik Europa Publications 2002 s 105 ISBN 1 85743 137 5 11 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Temmuz 2010