|
Kıbrıs, 1570'te başlayan Osmanlı-Venedik Savaşı'nda Osmanlı İmparatorluğu tarafından feth edilmesinin ardından, 1878'e dek Osmanlı idaresinde kaldı. 1571-1670 yılları arasında arasında ayrı bir eyalet statüsünde varlığını sürdürdü. Eyaletin yönetim merkezi Dağ Kazâsı'nda yer alan Lefkoşa oldu.
Kıbrıs, Lala Mustafa Paşa komutasındaki ordu ve Piyale Paşa komutasındaki donanma ile birlikte yaya 60.000 kişiden oluşan Osmanlı Ordusu, 2 Temmuz 1570'te Limasol’a çıkması ve 4 Ağustos 1571'de Mağusa'nın Venedikli Mağusa Kale komutanı Bragadino’nun 5 maddelik bir antlaşmayla kaleyi teslim etmesiyle sonuçlanan bir seferle Osmanlı İdaresine girdi.
15 Eylül 1570 tarihinde Lala Mustafa Paşa, tören ile Lefkoşa şehrine girdi. Osmanlı İmparatorluğu, Ortodokslara serbestçe kilise kurma ve gelişme imkânı sağladı. Böylece adada Katolik Kilisesi etkinliğini kaybetti ve Ortodoks Kilisesi gelişti.
1571 yılında Kıbrıs'ta yapılmış bulunan nüfus sayımında yerli halkın nüfusu 150.000'dir. Burada bulunan Türk askeri ise 30.000 kadardır. 1572 tarihinde nüfus araştırmalarına göre Mesarye ve Mazato bölgesindeki 76 köyde hiçbir insanın yaşamadığı belirlendi. 22 Eylül 1572 tarihinde çıkan genel iskân kanunuyla Karaman'dan adaya göç ettirilen Türkler ve Beyşehir, Ürgüp, Niğde, Aksaray, Akşehir gibi Anadolu'nun orta kesiminde kalan şehirlerinden aileler getirilerek yerleştirildi. Göç eden aileler iki veya üç sene vergi vermekten muaf tutuldular.
Ele geçirilmesinden sonra Kıbrıs, beylerbeyliği idaresi ilan edildi ve Avlonya Sancağı'nın sancakbeyi Muzaffer Paşa adanın beylerbeyi oldu. çıkana kadar eyalet Karaman Vilâyeti Kanunnâmesi ile idare edildi. Kısa bir süre sonra ise mülkî bir yapılanmaya gidilerek Lefkoşa merkezli 16 kazâya ayrıldı.
Girit Savaşı sonrasında eyaletin nüfus oranında azalma ve ada üzerindeki ticarî ilişkilerin bozulmasıyla vergi gelirlerinin düşmesine neden oldu. Bu nedenle 1670 tarihinde Ege adalarını ve Girit'i idare eden Kaptanpaşalık'a bağlandı.
İdari birimleri
Kıbrıs Eyaleti'nde yer alan 16 kaza şu şekildeydi;
|
|
Kaynakça
- ^ a b c d e f g Sarınay, Yusuf., (Ed.) (2000). Osmanlı İdaresinde Kıbrıs (Nüfusu-Arazi Dağılımı ve Türk Vakıfları). Aktaş, Necati; Gültepe, Necati; Kaplan, Mustafa (Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, Yayın Nu: 43 bas.). Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü. ss. 17. sayfa. .
- ^ Çevikel, Nuri (Temmuz 2006). Kıbrıs'ta Osmanlı Mirası (1570-1960). İstanbul: 47 Numara Yayıncılık. ss. 167. sayfa. .
- ^ Hacı Osman Yıldırım, Hasan Çağlar, Vahdettin Atik, a.g.e., s. 51.
- ^ "Hürriyet ansiklopedik yıllığı", sf. 198, Hürriyet (1975).
- ^ Ali Efdal Özkul, Aydın Özkul, "Kıbrıs'ın sosyo-ekonomik tarihi, 1726-1750", sf. 38, İletişim Yayınları (2005).
- ^ Ahmet C.Gazioğlu, Kıbrıs Türk Tarihi, Türk Dönemi 1570–1878, Lefkoşa; Kıbrıs Araştırma ve Yayın Merkezi, 1994, s.35-83.
- ^ Yusuf Küçükdağ, "Türk tasavvuf araştırmaları", sf. 209, Çizgi Kitabevi (2005).
- ^ Erdinç Sancar, "21. yüzyıl stratejilerinde Türk denizcilik tarihi", sf. 174, IQ Kültür Sanat Yayıncılık (2006).
- ^ Alasya, Halil Fikret. Tarihte Kıbrıs; 10. sayfa, Kıbrıs Türk Kültür Derneği Genel Merkezi, 1988.
- ^ Halil Fikret Alasya, "Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ", sf. 2, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü (1987).
- ^ a b Sarınay, Yusuf (Ankara, 2000). a.g.e, 18.sayfa.
- ^ Pierre Oberling, Mehmet Erdoğan, "Bellapais'e giden yol", sf. 1, Genelkurmay Basımevi (1987).
- ^ Göyünç, Nejat. . Türk Federasyon. 11 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2009.
- ^ a b Çevikel, Nuri (İstanbul, Temmuz 2006). a.g.e, 145.sayfa.
- ^ a b c Sarınay, Yusuf (Ankara, 2000). a.g.e, 19.sayfa.
- ^ Çevikel, Nuri (İstanbul, Temmuz 2006). a.g.e, 320.sayfa.
Dış bağlantılar
- (İngilizce) The Ottoman Period (1571-1878) (Kıbrıs Cumhuriyeti hükûmeti)7 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- (Türkçe) Kıbrıs'ta Osmanlı imparatorluğu (Kuzey Kıbrıs Milli Eğitim Bakanlığı)[]
- (Türkçe) Osmanlı Kıbrıs'ında idarî ve toplumsal hayat (Kuzey Kıbrıs Milli Eğitim Bakanlığı)[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kibris Eyaleti Eyalet i Kibris Osmanli Turkcesi Osmanli Imparatorlugu Eyaleti 1571 1660 1745 1748 ArmaKibris Eyaleti harita uzerindeOsmanli egemenligindeki Kibris 1609 Merkez LefkosaTarih Kurulus 1571 Kaldirilis 1748Bugun parcasi Kibris Cumhuriyeti Kuzey Kibris Kibris 1570 te baslayan Osmanli Venedik Savasi nda Osmanli Imparatorlugu tarafindan feth edilmesinin ardindan 1878 e dek Osmanli idaresinde kaldi 1571 1670 yillari arasinda arasinda ayri bir eyalet statusunde varligini surdurdu Eyaletin yonetim merkezi Dag Kazasi nda yer alan Lefkosa oldu Kibris Lala Mustafa Pasa komutasindaki ordu ve Piyale Pasa komutasindaki donanma ile birlikte yaya 60 000 kisiden olusan Osmanli Ordusu 2 Temmuz 1570 te Limasol a cikmasi ve 4 Agustos 1571 de Magusa nin Venedikli Magusa Kale komutani Bragadino nun 5 maddelik bir antlasmayla kaleyi teslim etmesiyle sonuclanan bir seferle Osmanli Idaresine girdi 15 Eylul 1570 tarihinde Lala Mustafa Pasa toren ile Lefkosa sehrine girdi Osmanli Imparatorlugu Ortodokslara serbestce kilise kurma ve gelisme imkani sagladi Boylece adada Katolik Kilisesi etkinligini kaybetti ve Ortodoks Kilisesi gelisti 1571 yilinda Kibris ta yapilmis bulunan nufus sayiminda yerli halkin nufusu 150 000 dir Burada bulunan Turk askeri ise 30 000 kadardir 1572 tarihinde nufus arastirmalarina gore Mesarye ve Mazato bolgesindeki 76 koyde hicbir insanin yasamadigi belirlendi 22 Eylul 1572 tarihinde cikan genel iskan kanunuyla Karaman dan adaya goc ettirilen Turkler ve Beysehir Urgup Nigde Aksaray Aksehir gibi Anadolu nun orta kesiminde kalan sehirlerinden aileler getirilerek yerlestirildi Goc eden aileler iki veya uc sene vergi vermekten muaf tutuldular Ele gecirilmesinden sonra Kibris beylerbeyligi idaresi ilan edildi ve Avlonya Sancagi nin sancakbeyi Muzaffer Pasa adanin beylerbeyi oldu cikana kadar eyalet Karaman Vilayeti Kanunnamesi ile idare edildi Kisa bir sure sonra ise mulki bir yapilanmaya gidilerek Lefkosa merkezli 16 kazaya ayrildi Girit Savasi sonrasinda eyaletin nufus oraninda azalma ve ada uzerindeki ticari iliskilerin bozulmasiyla vergi gelirlerinin dusmesine neden oldu Bu nedenle 1670 tarihinde Ege adalarini ve Girit i idare eden Kaptanpasalik a baglandi Idari birimleriIlk CagKibris Roma eyaleti Luzinyanlar Luzinyanli Guy Kibris Kralligi Caterina CornaroOsmanli donemiLala Mustafa Pasa Kibris Eyaleti Cezayir i Bahr i SefidBirlesik Krallik donemiKibris Sozlesmesi 1931 Kibris ayaklanmasi 1950 Kibris enosis referandumuModern tarihZurih ve Londra Antlasmalari 1963 1964 olaylari 1974 Darbesi Kibris Harekati Annan Plani Kibris Eyaleti nde yer alan 16 kaza su sekildeydi Tuzla Kazasi Limasol Kazasi Piskopi Kazasi Gilan Kazasi Evdim Kazasi Magusa Kazasi Karpas Kazasi Dag Kazasi Degirmenlik Kazasi Baf Kazasi Kukla Kazasi Hirsofi Kazasi Omorfo Kazasi Mesarye Kazasi Girne Kazasi Lefkosa Dag Kazasi icinde yer alan merkezi kaza Kaynakca a b c d e f g Sarinay Yusuf Ed 2000 Osmanli Idaresinde Kibris Nufusu Arazi Dagilimi ve Turk Vakiflari Aktas Necati Gultepe Necati Kaplan Mustafa Osmanli Arsivi Daire Baskanligi Yayin Nu 43 bas Ankara T C Basbakanlik Devlet Arsivleri Genel Mudurlugu ss 17 sayfa ISBN 975 192 592 4 Cevikel Nuri Temmuz 2006 Kibris ta Osmanli Mirasi 1570 1960 Istanbul 47 Numara Yayincilik ss 167 sayfa ISBN 9944 328 00 6 Haci Osman Yildirim Hasan Caglar Vahdettin Atik a g e s 51 Hurriyet ansiklopedik yilligi sf 198 Hurriyet 1975 Ali Efdal Ozkul Aydin Ozkul Kibris in sosyo ekonomik tarihi 1726 1750 sf 38 Iletisim Yayinlari 2005 Ahmet C Gazioglu Kibris Turk Tarihi Turk Donemi 1570 1878 Lefkosa Kibris Arastirma ve Yayin Merkezi 1994 s 35 83 Yusuf Kucukdag Turk tasavvuf arastirmalari sf 209 Cizgi Kitabevi 2005 Erdinc Sancar 21 yuzyil stratejilerinde Turk denizcilik tarihi sf 174 IQ Kultur Sanat Yayincilik 2006 Alasya Halil Fikret Tarihte Kibris 10 sayfa Kibris Turk Kultur Dernegi Genel Merkezi 1988 Halil Fikret Alasya Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti sf 2 Turk Kulturunu Arastirma Enstitusu 1987 a b Sarinay Yusuf Ankara 2000 a g e 18 sayfa Pierre Oberling Mehmet Erdogan Bellapais e giden yol sf 1 Genelkurmay Basimevi 1987 Goyunc Nejat Turk Federasyon 11 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2009 a b Cevikel Nuri Istanbul Temmuz 2006 a g e 145 sayfa a b c Sarinay Yusuf Ankara 2000 a g e 19 sayfa Cevikel Nuri Istanbul Temmuz 2006 a g e 320 sayfa Dis baglantilar Ingilizce The Ottoman Period 1571 1878 Kibris Cumhuriyeti hukumeti 7 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce Kibris ta Osmanli imparatorlugu Kuzey Kibris Milli Egitim Bakanligi olu kirik baglanti Turkce Osmanli Kibris inda idari ve toplumsal hayat Kuzey Kibris Milli Egitim Bakanligi olu kirik baglanti