Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yönetim Bilişim Sistemi (kısaca YBS; Alm. Managementinformationssystem; İng. management information system; her iki dilde, kısaca MIS) terimi, sonundaki sistem sözcüğü tekil olarak kullanıldığında, hareket işlem kayıtlarını oluşturan verileri özetleyerek yönetim raporları üreten, bir bilgisayar tabanlı bilişim sistemi anlamına gelmektedir. Yönetim bilişim sistemleri ilk kez 1960'lı yılların ortalarında muhasebe, satınalma, stok, üretim, satış ve bordro konularında dönemsel raporlar hazırlamak amacı ile kullanılmıştır.
Yönetim Bilişim Sistemleri, insan, teknoloji, sistem teorisi ve bilgi yönetimi alanlarını bir araya getiren akademik bir alandır. Yöneticilerin karar vermesini kolaylaştırmak için, değişik yerlerdeki bilgilerin toparlanarak, bütün halinde sunmak, Yönetim Bilişim Sistemleri'nin en önemli görevlerinden biridir.Bilgi günümüz toplumlarında stratejik bir kaynak haline gelmiştir.Bu açıdan düşündüğümüzde bilginin yönetilmesi gerekmektedir.Bu amaç doğrultusunda yönetim bilişim sistemleri; bilginin sürekli üretilmesi, yenilenmesi ve yayılmasında gerçekleştirdiği çalışmalarıyla bize iki dünyanın birleşimini sunuyor adeta. Bu birleşen iki unsur: İşletme ve Bilgisayar Mühendisliği. Bilgisayar sistemleriyle elde edilen bilgileri, işletmenin içindeki işlere, yönetim fonksiyonlarına, iş süreçlerine, işletme problemlerine aktarıyor. Yönetim Bilişim Sistemleri bu noktada teknolojiyi bir araç değil bir sonuç olarak kullanıyor.
İlk yönetim bilişim sistemi uygulamalarında, veri tabanı yönetim sistemlerinin rapor üreteçlerinden (İng. report generator) yararlanılmıştır. Veri kullanma dili (İng. data manipulation language) ile yapılan sorgularda toplanan veriler, rapor üreteçleri tarafından belirli şablonlara göre düzenlenip özetlenmiş, biçimlendirilerek yöneticilerin kullanımına sunulmuştur.
Günümüzde, yönetim bilişim sistemleri uygulamalarının bir bölümünü oluşturmakta, bu bağlamda sisteme temel teşkil eden uygulamalar ya da sunucusu olarak adlandırılmaktadır. Veriler bir kez veri tabanından sorgulandıktan sonra tüm raporlama görevleri, raporlama sunucusu tarafından yerine getirilmektedir. Raporlama sunucuları kullanılarak hazırlanan raporlar, daha sonra iletişim ve işbirliği sistemleri üzerinden ilgili kullanıcılara sunulmaktadır. sunucuları farklı veri tabanı yönetim sistemleri ile entegre çalışarak, veri sunucularının üzerindeki yükü hafifletmektedir.
Yönetim bilişim sistemleri kullanılarak oluşturulan raporlar üç ana grupta toplanmaktadır:
- Düzenli raporlar (İng. regular reports);
- Sapma raporları (İng. exception reports) ve
- Anlık (Lat. ad hoc) raporlar.
Düzenli raporlar dönemsel olarak—genellikle gün sonunda, hafta sonunda, ay sonunda, üç ay sonunda, altı ay sonunda ya da yıl sonunda—üretilmektedir. Bu türden raporlara dönemsel raporlar (İng. periodic reports) adı da verilmektedir.
Sapma raporları önceden belirlenmiş bir ya da birkaç ölçüte—örneğin satışların belirli bir düzeyin altına düşmesine ya da fazla mesai ödemelerinin belirli bir düzeyin üstüne çıkmasına—göre tetiklenip yayınlanmaktadır. Bu türden raporlara olgusal raporlar (İng. event-based reports) adı da verilmektedir.
Anlık raporlar önceden tanımlanmamış durumlarda, yönetimin belirli bir andaki enformasyon gereksinimini karşılamak üzere, özel amaçlı ve çoğunlukla bir defaya mahsus olarak tasarlanıp üretilmektedir. Anlık raporlara talep raporları da denmekte; bu türden raporlar, kimi zaman rapor tasarlama araçlarını bizzat kullanabilen yöneticilerce de tasarlanabilmektedir.
Çalışma Alanları
Bilişim teknolojilerini kullanan modern iş dünyasında, onunda yer alabilecek mezunlar özellikle e-ticaret, karar alma sistemleri, yazılım geliştirme ve bu gibi alanlardaki ihtiyacı mükemmel bir şekilde karşılayacaklardır. Mezunlar,her sektörde özel ya da kamu kuruluşlarının bilgi işlem merkezlerinde, sistem geliştirme birimlerinde, proje geliştirme bölümlerinde, yazılım şirketlerinde ve danışmanlık bürolarında görev alabilirler.
YBS,bilgisayar bilimleri ve işletmenin kesişimi olarak görülebilir ve bir işletmedeki bilişim sistemleri ile ilgili alt yapı, ihtiyaçlar veya planlama gibi konularla ilgilenir. Bu konudaki en saygın yayınlardan birisi olan ACM Transactions on Management Information Systems tarafından, MIS konusundaki ana çalışma alanları aşağıdaki şekilde sıralanmıştır:
- Sistem Analizi ve Tasarımı (İng. System Analysis and Design)
- BT Yenilikleri ve (İng. IT innovations and project management)
- BT'nin işletmelere etkisinin ve BT Altyapısının Yönetilmesi
- Web-Tabanlı Bilgi Sistemleri ve Uygulamaları (İng. web-based information systems and applications)
- ve Web Madenciliği (İng. data and web mining)
- Sosyal İşlem ve Sosyal Medya Analizleri (İng. social computing and social media analytics)
- Hizmet İşleme ve İşlem Yönetimi (İng. services computing and process management)
- (İng. knowledge management),
- Yeşil Bilişim Sistemleri (İng. green information systems)
- Küresel Bilgi Sistemleri ve E-İşletme (İng. global information systems and e-business)
- Bilgi Sistemleri Güvenlik ve Kişisellik (İng. information systems security and privacy)
- İnsan-Bilgisayar İlişkileri (İng. human-computer interactions)
- İnsan Davranışları ve Örgüt Çalışmaları (İng. human behavior and organizational studies)
- Bilgi Sistemlerinin sosyal ve kültürel yönleri (İng. social and cultural aspects of information systems)
- Ekonomi ve Bilgi Sistemleri (İng. economics and information systems)
- Sağlıkta, Devlette ve Diğer Kurumlarda Bilgi Sistemleri ve Uygulamaları (İng. emerging information systems applications in health, government, and other organizations)
YBS Bölümü lisans programı mezunlarının temel olarak dört istihdam olanakları bulunmaktadır:
1) Bilişim toplumu işletmelerinin kilit personeli...
İşletmenin fonksiyonlarına hakim, Bilişim sistemlerini kullanabilen, Takım çalışması ile hareket edebilen, Proje döngüsü yönetimi yaklaşımına hakim, Özel paket programları kullanabilen personel.
2) Büyük işletmelerin bilişim departmanları kilit personeli...
İşletmeye özgün yazılım geliştirme ekibinde yer alabilen, İşletmeye özgün İnternet uygulamaları geliştirme ekibinde yer alabilen, İşletmenin kullandığı yazılım ve Web uygulamalarının içeriğini yönetebilen, İşletmenin problemlerine cevap bulabilecek ihtiyaca yönelik bilişim sistemini tanımlayabilen personel.
3) Bilişim işletmeleri yönetici adayı...
Yazılım projelerini yönetebilen, Bilişim işlemelerinin fonksiyonlarını yönetebilen, Sistem analizlerini oluşturabilen, İş süreçlerini yönetebilen, Takım liderliğinin üstlenebilen yönetici.
4) Problem çözme ve karar alma alanlarında uzman...
İşletme fonksiyonlarına yönelik karmaşık problemleri tespit edebilen ve çözebilen, Nitel ve nicel karar alma yöntemlerini kullanabilen, Stratejik hareket edebilen uzman personel adayı ve Türkiye’de henüz tanınan karar bilimleri akademisyeni adayı.
Eğitim
Yönetim Bilişim Sistemleri bölümünün eğitiminde ağırlıklı olarak bilişim sistemleri ve teknolojileri, bilgisayar ağları, yazılım ve donanım veri tabanları gibi bilgisayar ve bilişim ile ilgili dersler ile yönetim, muhasebe, ekonomi, finans, pazarlama gibi temel işletme konularındaki derslerden oluşmaktadır. Türkiye'de bu bölümün eğitimi birçok özel üniversitede ve özel üniversitelere nazaran daha az sayıda devlet üniversitelerinde verilmektedir.Bu üniversitelerin bazıları TM-1 puanı ile öğrenci alırken bazıları YGS-6 puan türüyle öğrenci almaktadır.
Üniversitelerde Benzer Adı Taşıyan Bölümler
Bilgi ve Belge Yönetimi İlişkisi
Teknolojik gelişmelerle beraber hayatımızda birçok şey değişmiştir. Bilgi arama, depolama, kaydettiğimiz ortam, bilgiye erişim şekillerimiz teknolojik gelişmelerle şekillenmiştir. Bu şekillenme bizim bilgiye daha hızlı bir şekilde ulaşıp kullanmamızı sağlamış, hızlı bir şekilde bulunup kullanılan bilgi ise yeni bilgiler oluşturarak büyük bir bilgi yığını meydana getirmiştir. Bilginin seçilmesi, düzenlenmesi, değerlendirilmesi, depolaması, erişilmesini sağlayan kütüphanecilik bölümü çalışma yöntemlerini teknolojik gelişmelere göre şekillendirip çağın gereği olan bilgiyi yönetmede etkili bir konumdadır. Teknolojide yaşanan gelişmelere kütüphanecilik bölümünün de ayak uydurması sonucu adı değişerek bilgi ve belge yönetimi olmuştur. Kütüphaneciliğin bu çevresel değişime direnmesi ekolojik kuram ile açıklanabilir. ,türlerin çevresel değişikliklere karşı hayatta kalma mücadelesi olarak tanımlandığında içinde yaşadığımız bilgi toplumunda kütüphaneciliğin buna ayak uydurduğunu görürüz. Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü eğitiminde verilen ders içeriklerini bu doğrultuda değiştirerek teknolojik gelişmelere uyum sağlaması onun farklı çalışma alanları içinde varlığını sürdürmesini sağlamıştır. Bu çalışma alanlarının bir tanesi de yönetim bilişim sistemleridir.Bu noktada ekolojik kuram Yönetim Bilişim Sistemleri oluşumunu da açıklamaktadır.İşletme bölümü,bilgi teknolojilerini yaptığı işlerde kullanarak yeni bir bölüm doğmasını sağlamış. Çağın gereksinimleri doğrultusunda çalışmalarını sürdürmektedir. Oluşan bu yeni bölüm İşletme bölümü ile Bilgisayar Mühendisliği bölümünün birlikte yapmış oldukları bir dansı andırmaktadır. Onlar bu dansı yaparken bilgi ve belge yönetimini de onlara eşlik eden dans müziği olarak adlandırabiliriz. Yani bilgi ve belge yönetimi, yönetim bilişim sistemlerinin yardımcı dallarından biridir. Bir bilişim sistemi çalışma şekli:Toplanan verileri işleyerek enformasyona dönüştürür. Enformasyon ise bir bilgi yönetim sistemi tarafından işlenerek bilgi haline getirilir. ,enformasyon ve bilgi;bireyler, gruplar ve kurumlar için önemli birer kaynaktır. Bilgi çağının temelini oluşturan yönetim bilişim sistemleri dünyada ve Türkiye'de gün geçtikçe daha kapsamlı ve derinlemesine ele alınmakta, çok farklı uygulama alanları bulmakta, dolayısıyla da hızla önem kazanmakta ve birçok bilim dalını etkilemektedir. Yönetim bilişim sistemleri ile aktif etkileşime giren bu bilim dallarında söz konusu etkileşimin sağlam ve bilimsel bir temele oturtulması gereği kaçınılmazdır.
YBS ve Raporlama
İlk yönetim bilişim sistemi uygulamalarında, veri tabanı yönetim sistemlerinin rapor üreteçlerinden (İng. report generator) yararlanılmıştır. Veri kullanma dili (İng. data manipulation language) ile yapılan sorgularda toplanan veriler, rapor üreteçleri tarafından belirli şablonlara göre düzenlenip özetlenmiş, biçimlendirilerek yöneticilerin kullanımına sunulmuştur.
Günümüzde, yönetim bilişim sistemleri uygulamalarının bir bölümünü oluşturmakta, bu bağlamda sisteme temel teşkil eden uygulamalar ya da sunucusu olarak adlandırılmaktadır. Veriler bir kez veri tabanından sorgulandıktan sonra tüm raporlama görevleri, raporlama sunucusu tarafından yerine getirilmektedir. Raporlama sunucuları kullanılarak hazırlanan raporlar, daha sonra iletişim ve işbirliği sistemleri üzerinden ilgili kullanıcılara sunulmaktadır. Raporlama sunucuları farklı veri tabanı yönetim sistemleri ile entegre çalışarak, veri sunucularının üzerindeki yükü hafifletmektedir.
Yönetim bilişim sistemleri kullanılarak oluşturulan raporlar üç ana grupta toplanmaktadır:
- Düzenli raporlar (İng. regular reports);
- Sapma raporları (İng. exception reports) ve
- Anlık (Lat. ad hoc) raporlar.
Düzenli raporlar dönemsel olarak—genellikle gün sonunda, hafta sonunda, ay sonunda, üç ay sonunda, altı ay sonunda ya da yıl sonunda—üretilmektedir. Bu türden raporlara dönemsel raporlar (İng. periodic reports) adı da verilmektedir.
Sapma raporları önceden belirlenmiş bir ya da birkaç ölçüte—örneğin satışların belirli bir düzeyin altına düşmesine ya da fazla mesai ödemelerinin belirli bir düzeyin üstüne çıkmasına—göre tetiklenip yayınlanmaktadır. Bu türden raporlara olgusal raporlar (İng. event-based reports) adı da verilmektedir.
Anlık raporlar önceden tanımlanmamış durumlarda, yönetimin belirli bir andaki enformasyon gereksinimini karşılamak üzere, özel amaçlı ve çoğunlukla bir defaya mahsus olarak tasarlanıp üretilmektedir. Anlık raporlara talep raporları da denmekte; bu türden raporlar, kimi zaman rapor tasarlama araçlarını bizzat kullanabilen yöneticilerce de tasarlanabilmektedir.
Türkiye'de YBS
Türkiye'de YBS çalışmaları ilk olarak 1991 yılında, Marmara Üniversitesi'nde, İşletme Enformatiği bölümünün kurulması ile kurumsal olarak başlamıştır ve bölüm eğitimlerine Almanca olarak devam etmektedir. Ayrıca çatı platform olarak, Türkiye'deki bütün yönetim bilişim sistemleri ve işletme enformatiği bölümlerini birleştiren YBSIE yapısı 2009 yılında kurulmuştur. Bu yapı altında her yıl ilgili bölümlerin bölüm başkanlarının katıldıkları Yönetim Bilişim Sistemleri ve İşletme Enformatiği Bölümleri Toplantısı yapılmakta, bu toplantılarda ülke genelinde, ortak müfredat oluşturulmasından, ortak çalışma imkanlarına kadar çok sayıda konu tartışılmaktadır. YBSIE yapısının resmi web sitesi üzerinden ülke çapında yapılan çalışmalar ve konferanslar duyurulmaktadır. Haziran 2014 itibarıyla Türkiye'de 24 ayrı üniversitede YBSIE yapısı altında bulunmakta olup, çok sayıda farklı üniversiteden de anabilim dalı seviyesine katılım olmaktadır.
Kaynakça
- ^ Stair, R. M. ve G. W. Reynolds. (2001). Principles of Information Systems. 5. Basım S. 22. Course Technology.
- ^ a b c . 16 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2012.
- ^ . 15 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2012.
- ^ a b Coronel, C., S. Morris ve P. Rob. (2011). Database Systems: Design, Implementation and Management. 9. Basım.S. 530. Course Technology.
- ^ a b O'Brien, J. A. (2005). Introduction to Information Systems. 12. Basım. S. 298-299. McGRaw-Hill.
- ^ . 14 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2013.
- ^ Şadi Evren Şeker. . MISSozluk. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2014.
- ^ Pamukkale Üniversitesi Yönetim Bilişim Sİstemleri Bölümü, http://ybs.pau.edu.tr 12 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . 25 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Aralık 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Aralık 2012.
- ^ . 31 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2013.
- ^ . 14 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2013.
- ^ Tülay, Fenerci (2003). "Kütüphanecilik ve disiplinlerarası niteliği". Türk Kütüphaneciliği. 17 (3).[]
- ^ Van House, Nancy and Stuart Sutton. (Spring 1996). The Panda Syndrome: an ecology of LIS education. Journal of Education for Library and Information Science.Aktaran:Y.Tonta
- ^ Yaşar,Tonta.(2000).Türkiye'de Kütüphanecilik Eğitiminin Yeniden Yapılandırılması.İstanbul:TKD İstanbul Şubesi,74-89.http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/yayinlar/istanbul00.htm
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2022.
- ^ . 17 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2020.
Kaynakça
- Düzce Üniversitesi Yönetim Bilişim Sistemleri Bölümü. (2014).8 Mart 2017 tarihinde http://www.duzce.edu.tr/yonetim-bilisim-sistemleri/ 8 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . adresinden erişildi.
- Bartın Üniversitesi Yönetim Bilişim Sistemleri Kulübü.(2012).5 Ocak 2013 tarihinde adresinden erişildi.
- Uludağ Üniversitesi. (2016).20 Şubat 2017 tarihinde http://inif.uludag.edu.tr/TR/Default.aspx?kat=sayfa&id=27 21 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . adresinden erişildi.
- Başkent Üniversitesi.(2012).5 Ocak 2013 tarihinde adresinden erişildi.
- Boğaziçi Üniversitesi.(2011).21 Aralık 2012 tarihinde adresinden erişildi.
- Business Information System.(2011).4 Ocak 2013 tarihinde adresinden erişildi.
- Butunsinavlar.com.(2012).21 Aralık 2012 tarihinde http://www.butunsinavlar.com/taban-puanlari-yonetim-bilisim-sistemleri-puanlari.asp 20 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . adresinden erişildi.
- Fenerci,T.(2003).Kütüphanecilik ve Disiplinlerarası Niteliği.Türk Kütüphaneciliği,17(3).21 Aralık 2012 tarihinde http://tk.kutuphaneci.org.tr/index.php/tk/article/view/1830/3659[] adresinden erişildi.
- Kadir Has Üniversitesi.(2010).5 Ocak 2013 tarihinde adresinden erişildi.
- Okan Üniversitesi.(2012).4 Ocak 2013 tarihinde adresinden erişildi.
- Pamukkale Üniversitesi Yönetim Bilişim Sİstemleri Bölümü, htp://ybs.pau.edu.tr 12 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Tonta,Y.(2000).Türkiye'de Kütüphanecilik Eğitiminin Yeniden Yapılandırılması.(A.Yontar,Ed.).Türkiye'de Kütüphanecilik ve Enformasyon Bilminin Kurumsal Gelişimi.İstanbul:TKD İstanbul Şubesi. 21 Aralık 2012 tarihinde http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/yayinlar/istanbul00.htm 6 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . adresinden erişildi.
- Vikipedi.(2012,26 Aralık).5 Ocak 2013 tarihinde http://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0%C5%9Fletme_enformati%C4%9Fi 13 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. adresinden erişildi.
Ek Kaynakça
- "Aksaray Üniversitesi Yönetim Bilişim Sistemleri" 29 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- "Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Yönetim Bilişim Sistemleri"4 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Cumhuriyet Üniversitesi Yönetim Bilişim Sistemleri
- Sakarya Üniversitesi Yönetim Bilişim Sistemleri 23 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Düzce Üniversitesi Yönetim Bilişim Sistemleri 8 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- İstanbul Üniversitesi Enformatik Bölümü 6 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Ufuk Üniversitesi- Yönetim Bilişim Sistemleri 30 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yonetim Bilisim Sistemi kisaca YBS Alm Managementinformationssystem Ing management information system her iki dilde kisaca MIS terimi sonundaki sistem sozcugu tekil olarak kullanildiginda hareket islem kayitlarini olusturan verileri ozetleyerek yonetim raporlari ureten bir bilgisayar tabanli bilisim sistemi anlamina gelmektedir Yonetim bilisim sistemleri ilk kez 1960 li yillarin ortalarinda muhasebe satinalma stok uretim satis ve bordro konularinda donemsel raporlar hazirlamak amaci ile kullanilmistir Yonetim Bilisim Sistemleri insan teknoloji sistem teorisi ve bilgi yonetimi alanlarini bir araya getiren akademik bir alandir Yoneticilerin karar vermesini kolaylastirmak icin degisik yerlerdeki bilgilerin toparlanarak butun halinde sunmak Yonetim Bilisim Sistemleri nin en onemli gorevlerinden biridir Bilgi gunumuz toplumlarinda stratejik bir kaynak haline gelmistir Bu acidan dusundugumuzde bilginin yonetilmesi gerekmektedir Bu amac dogrultusunda yonetim bilisim sistemleri bilginin surekli uretilmesi yenilenmesi ve yayilmasinda gerceklestirdigi calismalariyla bize iki dunyanin birlesimini sunuyor adeta Bu birlesen iki unsur Isletme ve Bilgisayar Muhendisligi Bilgisayar sistemleriyle elde edilen bilgileri isletmenin icindeki islere yonetim fonksiyonlarina is sureclerine isletme problemlerine aktariyor Yonetim Bilisim Sistemleri bu noktada teknolojiyi bir arac degil bir sonuc olarak kullaniyor Ilk yonetim bilisim sistemi uygulamalarinda veri tabani yonetim sistemlerinin rapor ureteclerinden Ing report generator yararlanilmistir Veri kullanma dili Ing data manipulation language ile yapilan sorgularda toplanan veriler rapor uretecleri tarafindan belirli sablonlara gore duzenlenip ozetlenmis bicimlendirilerek yoneticilerin kullanimina sunulmustur Gunumuzde yonetim bilisim sistemleri uygulamalarinin bir bolumunu olusturmakta bu baglamda sisteme temel teskil eden uygulamalar ya da sunucusu olarak adlandirilmaktadir Veriler bir kez veri tabanindan sorgulandiktan sonra tum raporlama gorevleri raporlama sunucusu tarafindan yerine getirilmektedir Raporlama sunuculari kullanilarak hazirlanan raporlar daha sonra iletisim ve isbirligi sistemleri uzerinden ilgili kullanicilara sunulmaktadir sunuculari farkli veri tabani yonetim sistemleri ile entegre calisarak veri sunucularinin uzerindeki yuku hafifletmektedir Yonetim bilisim sistemleri kullanilarak olusturulan raporlar uc ana grupta toplanmaktadir Duzenli raporlar Ing regular reports Sapma raporlari Ing exception reports ve Anlik Lat ad hoc raporlar Duzenli raporlar donemsel olarak genellikle gun sonunda hafta sonunda ay sonunda uc ay sonunda alti ay sonunda ya da yil sonunda uretilmektedir Bu turden raporlara donemsel raporlar Ing periodic reports adi da verilmektedir Sapma raporlari onceden belirlenmis bir ya da birkac olcute ornegin satislarin belirli bir duzeyin altina dusmesine ya da fazla mesai odemelerinin belirli bir duzeyin ustune cikmasina gore tetiklenip yayinlanmaktadir Bu turden raporlara olgusal raporlar Ing event based reports adi da verilmektedir Anlik raporlar onceden tanimlanmamis durumlarda yonetimin belirli bir andaki enformasyon gereksinimini karsilamak uzere ozel amacli ve cogunlukla bir defaya mahsus olarak tasarlanip uretilmektedir Anlik raporlara talep raporlari da denmekte bu turden raporlar kimi zaman rapor tasarlama araclarini bizzat kullanabilen yoneticilerce de tasarlanabilmektedir Calisma AlanlariBilisim teknolojilerini kullanan modern is dunyasinda onunda yer alabilecek mezunlar ozellikle e ticaret karar alma sistemleri yazilim gelistirme ve bu gibi alanlardaki ihtiyaci mukemmel bir sekilde karsilayacaklardir Mezunlar her sektorde ozel ya da kamu kuruluslarinin bilgi islem merkezlerinde sistem gelistirme birimlerinde proje gelistirme bolumlerinde yazilim sirketlerinde ve danismanlik burolarinda gorev alabilirler YBS bilgisayar bilimleri ve isletmenin kesisimi olarak gorulebilir ve bir isletmedeki bilisim sistemleri ile ilgili alt yapi ihtiyaclar veya planlama gibi konularla ilgilenir Bu konudaki en saygin yayinlardan birisi olan ACM Transactions on Management Information Systems tarafindan MIS konusundaki ana calisma alanlari asagidaki sekilde siralanmistir Sistem Analizi ve Tasarimi Ing System Analysis and Design BT Yenilikleri ve Ing IT innovations and project management BT nin isletmelere etkisinin ve BT Altyapisinin Yonetilmesi Web Tabanli Bilgi Sistemleri ve Uygulamalari Ing web based information systems and applications ve Web Madenciligi Ing data and web mining Sosyal Islem ve Sosyal Medya Analizleri Ing social computing and social media analytics Hizmet Isleme ve Islem Yonetimi Ing services computing and process management Ing knowledge management Yesil Bilisim Sistemleri Ing green information systems Kuresel Bilgi Sistemleri ve E Isletme Ing global information systems and e business Bilgi Sistemleri Guvenlik ve Kisisellik Ing information systems security and privacy Insan Bilgisayar Iliskileri Ing human computer interactions Insan Davranislari ve Orgut Calismalari Ing human behavior and organizational studies Bilgi Sistemlerinin sosyal ve kulturel yonleri Ing social and cultural aspects of information systems Ekonomi ve Bilgi Sistemleri Ing economics and information systems Saglikta Devlette ve Diger Kurumlarda Bilgi Sistemleri ve Uygulamalari Ing emerging information systems applications in health government and other organizations YBS Bolumu lisans programi mezunlarinin temel olarak dort istihdam olanaklari bulunmaktadir 1 Bilisim toplumu isletmelerinin kilit personeli Isletmenin fonksiyonlarina hakim Bilisim sistemlerini kullanabilen Takim calismasi ile hareket edebilen Proje dongusu yonetimi yaklasimina hakim Ozel paket programlari kullanabilen personel 2 Buyuk isletmelerin bilisim departmanlari kilit personeli Isletmeye ozgun yazilim gelistirme ekibinde yer alabilen Isletmeye ozgun Internet uygulamalari gelistirme ekibinde yer alabilen Isletmenin kullandigi yazilim ve Web uygulamalarinin icerigini yonetebilen Isletmenin problemlerine cevap bulabilecek ihtiyaca yonelik bilisim sistemini tanimlayabilen personel 3 Bilisim isletmeleri yonetici adayi Yazilim projelerini yonetebilen Bilisim islemelerinin fonksiyonlarini yonetebilen Sistem analizlerini olusturabilen Is sureclerini yonetebilen Takim liderliginin ustlenebilen yonetici 4 Problem cozme ve karar alma alanlarinda uzman Isletme fonksiyonlarina yonelik karmasik problemleri tespit edebilen ve cozebilen Nitel ve nicel karar alma yontemlerini kullanabilen Stratejik hareket edebilen uzman personel adayi ve Turkiye de henuz taninan karar bilimleri akademisyeni adayi EgitimYonetim Bilisim Sistemleri bolumunun egitiminde agirlikli olarak bilisim sistemleri ve teknolojileri bilgisayar aglari yazilim ve donanim veri tabanlari gibi bilgisayar ve bilisim ile ilgili dersler ile yonetim muhasebe ekonomi finans pazarlama gibi temel isletme konularindaki derslerden olusmaktadir Turkiye de bu bolumun egitimi bircok ozel universitede ve ozel universitelere nazaran daha az sayida devlet universitelerinde verilmektedir Bu universitelerin bazilari TM 1 puani ile ogrenci alirken bazilari YGS 6 puan turuyle ogrenci almaktadir Universitelerde Benzer Adi Tasiyan Bolumler Isletme EnformatigiBilgi ve Belge Yonetimi Iliskisi Teknolojik gelismelerle beraber hayatimizda bircok sey degismistir Bilgi arama depolama kaydettigimiz ortam bilgiye erisim sekillerimiz teknolojik gelismelerle sekillenmistir Bu sekillenme bizim bilgiye daha hizli bir sekilde ulasip kullanmamizi saglamis hizli bir sekilde bulunup kullanilan bilgi ise yeni bilgiler olusturarak buyuk bir bilgi yigini meydana getirmistir Bilginin secilmesi duzenlenmesi degerlendirilmesi depolamasi erisilmesini saglayan kutuphanecilik bolumu calisma yontemlerini teknolojik gelismelere gore sekillendirip cagin geregi olan bilgiyi yonetmede etkili bir konumdadir Teknolojide yasanan gelismelere kutuphanecilik bolumunun de ayak uydurmasi sonucu adi degiserek bilgi ve belge yonetimi olmustur Kutuphaneciligin bu cevresel degisime direnmesi ekolojik kuram ile aciklanabilir turlerin cevresel degisikliklere karsi hayatta kalma mucadelesi olarak tanimlandiginda icinde yasadigimiz bilgi toplumunda kutuphaneciligin buna ayak uydurdugunu goruruz Bilgi ve Belge Yonetimi Bolumu egitiminde verilen ders iceriklerini bu dogrultuda degistirerek teknolojik gelismelere uyum saglamasi onun farkli calisma alanlari icinde varligini surdurmesini saglamistir Bu calisma alanlarinin bir tanesi de yonetim bilisim sistemleridir Bu noktada ekolojik kuram Yonetim Bilisim Sistemleri olusumunu da aciklamaktadir Isletme bolumu bilgi teknolojilerini yaptigi islerde kullanarak yeni bir bolum dogmasini saglamis Cagin gereksinimleri dogrultusunda calismalarini surdurmektedir Olusan bu yeni bolum Isletme bolumu ile Bilgisayar Muhendisligi bolumunun birlikte yapmis olduklari bir dansi andirmaktadir Onlar bu dansi yaparken bilgi ve belge yonetimini de onlara eslik eden dans muzigi olarak adlandirabiliriz Yani bilgi ve belge yonetimi yonetim bilisim sistemlerinin yardimci dallarindan biridir Bir bilisim sistemi calisma sekli Toplanan verileri isleyerek enformasyona donusturur Enformasyon ise bir bilgi yonetim sistemi tarafindan islenerek bilgi haline getirilir enformasyon ve bilgi bireyler gruplar ve kurumlar icin onemli birer kaynaktir Bilgi caginin temelini olusturan yonetim bilisim sistemleri dunyada ve Turkiye de gun gectikce daha kapsamli ve derinlemesine ele alinmakta cok farkli uygulama alanlari bulmakta dolayisiyla da hizla onem kazanmakta ve bircok bilim dalini etkilemektedir Yonetim bilisim sistemleri ile aktif etkilesime giren bu bilim dallarinda soz konusu etkilesimin saglam ve bilimsel bir temele oturtulmasi geregi kacinilmazdir YBS ve RaporlamaIlk yonetim bilisim sistemi uygulamalarinda veri tabani yonetim sistemlerinin rapor ureteclerinden Ing report generator yararlanilmistir Veri kullanma dili Ing data manipulation language ile yapilan sorgularda toplanan veriler rapor uretecleri tarafindan belirli sablonlara gore duzenlenip ozetlenmis bicimlendirilerek yoneticilerin kullanimina sunulmustur Gunumuzde yonetim bilisim sistemleri uygulamalarinin bir bolumunu olusturmakta bu baglamda sisteme temel teskil eden uygulamalar ya da sunucusu olarak adlandirilmaktadir Veriler bir kez veri tabanindan sorgulandiktan sonra tum raporlama gorevleri raporlama sunucusu tarafindan yerine getirilmektedir Raporlama sunuculari kullanilarak hazirlanan raporlar daha sonra iletisim ve isbirligi sistemleri uzerinden ilgili kullanicilara sunulmaktadir Raporlama sunuculari farkli veri tabani yonetim sistemleri ile entegre calisarak veri sunucularinin uzerindeki yuku hafifletmektedir Yonetim bilisim sistemleri kullanilarak olusturulan raporlar uc ana grupta toplanmaktadir Duzenli raporlar Ing regular reports Sapma raporlari Ing exception reports ve Anlik Lat ad hoc raporlar Duzenli raporlar donemsel olarak genellikle gun sonunda hafta sonunda ay sonunda uc ay sonunda alti ay sonunda ya da yil sonunda uretilmektedir Bu turden raporlara donemsel raporlar Ing periodic reports adi da verilmektedir Sapma raporlari onceden belirlenmis bir ya da birkac olcute ornegin satislarin belirli bir duzeyin altina dusmesine ya da fazla mesai odemelerinin belirli bir duzeyin ustune cikmasina gore tetiklenip yayinlanmaktadir Bu turden raporlara olgusal raporlar Ing event based reports adi da verilmektedir Anlik raporlar onceden tanimlanmamis durumlarda yonetimin belirli bir andaki enformasyon gereksinimini karsilamak uzere ozel amacli ve cogunlukla bir defaya mahsus olarak tasarlanip uretilmektedir Anlik raporlara talep raporlari da denmekte bu turden raporlar kimi zaman rapor tasarlama araclarini bizzat kullanabilen yoneticilerce de tasarlanabilmektedir Yonetim bilisim sistemi mimarisi Yonetim bilisim sistemlerinde cok kademeli istemci sunucu modeli kullanilir Bir yonetim bilisim sistemi isletmenin cesitli departmanlarinin hareket islemleri icin kullandigi veri ambari ve yine departmanlara ait gelen verileri duzenlemek ozetlemek bicimlendirmek ve raporlamak amaci ile kullanilir Raporlama cozumleri bir rapor tasarim yazilimi da icerir Raporlar bir rapor tasarimcisi ya da sayet yeterli bilgi ve beceriye sahipse bizzat yonetici tarafindan programlanarak bicimlendirilir Hazirlanan raporlar ya bir tarafindan basilir ya da yoneticinin bilgisayarinda tablolar gorseller veya elektronik dosyalar biciminde goruntulenir Yonetici dilerse raporlari bir iletisim ve isbirligi sistemi uzerinden yayinlar Bircok kez raporlama uygulamasi iletisim ve isbirligi sistemleri ile entegre edilir ve yayinlama islemi dogrudan gerceklestirilir Raporlama sunucusu ile yoneticinin bilgisayari arasinda cogu zaman bir Web sunucusu da yer alir Bu durumda sunus katmaninda bir de Internet tarayicisindan yararlanilir Turkiye de YBSTurkiye de YBS calismalari ilk olarak 1991 yilinda Marmara Universitesi nde Isletme Enformatigi bolumunun kurulmasi ile kurumsal olarak baslamistir ve bolum egitimlerine Almanca olarak devam etmektedir Ayrica cati platform olarak Turkiye deki butun yonetim bilisim sistemleri ve isletme enformatigi bolumlerini birlestiren YBSIE yapisi 2009 yilinda kurulmustur Bu yapi altinda her yil ilgili bolumlerin bolum baskanlarinin katildiklari Yonetim Bilisim Sistemleri ve Isletme Enformatigi Bolumleri Toplantisi yapilmakta bu toplantilarda ulke genelinde ortak mufredat olusturulmasindan ortak calisma imkanlarina kadar cok sayida konu tartisilmaktadir YBSIE yapisinin resmi web sitesi uzerinden ulke capinda yapilan calismalar ve konferanslar duyurulmaktadir Haziran 2014 itibariyla Turkiye de 24 ayri universitede YBSIE yapisi altinda bulunmakta olup cok sayida farkli universiteden de anabilim dali seviyesine katilim olmaktadir Kaynakca Stair R M ve G W Reynolds 2001 Principles of Information Systems 5 Basim S 22 Course Technology a b c 16 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Agustos 2012 15 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Aralik 2012 a b Coronel C S Morris ve P Rob 2011 Database Systems Design Implementation and Management 9 Basim S 530 Course Technology a b O Brien J A 2005 Introduction to Information Systems 12 Basim S 298 299 McGRaw Hill 14 Mart 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Ocak 2013 Sadi Evren Seker MISSozluk 16 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Haziran 2014 Pamukkale Universitesi Yonetim Bilisim SIstemleri Bolumu http ybs pau edu tr 12 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde 25 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Aralik 2012 Arsivlenmis kopya 20 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2012 31 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Ocak 2013 14 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Ocak 2013 Tulay Fenerci 2003 Kutuphanecilik ve disiplinlerarasi niteligi Turk Kutuphaneciligi 17 3 olu kirik baglanti Van House Nancy and Stuart Sutton Spring 1996 The Panda Syndrome an ecology of LIS education Journal of Education for Library and Information Science Aktaran Y Tonta Yasar Tonta 2000 Turkiye de Kutuphanecilik Egitiminin Yeniden Yapilandirilmasi Istanbul TKD Istanbul Subesi 74 89 http yunus hacettepe edu tr tonta yayinlar istanbul00 htm Arsivlenmis kopya 23 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2022 17 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2020 KaynakcaDuzce Universitesi Yonetim Bilisim Sistemleri Bolumu 2014 8 Mart 2017 tarihinde http www duzce edu tr yonetim bilisim sistemleri 8 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde adresinden erisildi Bartin Universitesi Yonetim Bilisim Sistemleri Kulubu 2012 5 Ocak 2013 tarihinde adresinden erisildi Uludag Universitesi 2016 20 Subat 2017 tarihinde http inif uludag edu tr TR Default aspx kat sayfa amp id 27 21 Subat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde adresinden erisildi Baskent Universitesi 2012 5 Ocak 2013 tarihinde adresinden erisildi Bogazici Universitesi 2011 21 Aralik 2012 tarihinde adresinden erisildi Business Information System 2011 4 Ocak 2013 tarihinde adresinden erisildi Butunsinavlar com 2012 21 Aralik 2012 tarihinde http www butunsinavlar com taban puanlari yonetim bilisim sistemleri puanlari asp 20 Aralik 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde adresinden erisildi Fenerci T 2003 Kutuphanecilik ve Disiplinlerarasi Niteligi Turk Kutuphaneciligi 17 3 21 Aralik 2012 tarihinde http tk kutuphaneci org tr index php tk article view 1830 3659 olu kirik baglanti adresinden erisildi Kadir Has Universitesi 2010 5 Ocak 2013 tarihinde adresinden erisildi Okan Universitesi 2012 4 Ocak 2013 tarihinde adresinden erisildi Pamukkale Universitesi Yonetim Bilisim SIstemleri Bolumu htp ybs pau edu tr 12 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tonta Y 2000 Turkiye de Kutuphanecilik Egitiminin Yeniden Yapilandirilmasi A Yontar Ed Turkiye de Kutuphanecilik ve Enformasyon Bilminin Kurumsal Gelisimi Istanbul TKD Istanbul Subesi 21 Aralik 2012 tarihinde http yunus hacettepe edu tr tonta yayinlar istanbul00 htm 6 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde adresinden erisildi Vikipedi 2012 26 Aralik 5 Ocak 2013 tarihinde http tr wikipedia org wiki C4 B0 C5 9Fletme enformati C4 9Fi 13 Aralik 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi adresinden erisildi Ek Kaynakca Aksaray Universitesi Yonetim Bilisim Sistemleri 29 Kasim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yildirim Beyazit Universitesi Yonetim Bilisim Sistemleri 4 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cumhuriyet Universitesi Yonetim Bilisim Sistemleri Sakarya Universitesi Yonetim Bilisim Sistemleri 23 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Duzce Universitesi Yonetim Bilisim Sistemleri 8 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Istanbul Universitesi Enformatik Bolumu 6 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ufuk Universitesi Yonetim Bilisim Sistemleri 30 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde