Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sultan Baysungur, 1490-1492 (bazı kaynaklara göre 1493) yılları arasında hüküm süren Akkoyunlu hükümdarıdır. Sultan Yakup'un (1478-1490) oğlu ve veliaht prensiydi, hükümdarlığı sırasında çok az gücü vardı ve olayları yöneten kişi de onun atabeyi ve generali Sufi Halil Bey Musullu olmuştur. 1490-1491'de Sufi Halil bu makamı kaybetmiş, yerine 1491-1492'de Süleyman bey Bicanoğlu geçmiştir. Baysungur, kuzeni Rüstem Bey tarafından önce Tebriz'den kovuldu, daha sonra varılan anlaşmaya göre Gence ve Berde şehirlerinin hükümdarı oldu. Ancak buradan tahtını geri almak için iki başarısız girişimde bulundu ve bunun sonucunda 1493 yılında Rüstem Bey tarafından öldürüldü. Ondan sonra hükümdar Rüstem Bey'di.
| Abulfeth Sultan Baysungur | |
|---|---|
| Sultan | |
| Akkoyunlu Devleti'nin 4. Sultanı | |
| Hüküm süresi | 1490 – 1492 |
| Taç giymesi | 1490 |
| Önce gelen | Sultan Yakub |
| Sonra gelen | Sultan Rüstem |
| Doğum | 1481 |
| Ölüm | 5 Haziran 1492 Berde ile Gence arasında |
| Babası | Sultan Yakub |
| Annesi | Gövher sultan |
| Dini | İslam |
Hayatının erken dönemi
Baysungur, Sultan Yakub'un (1478-1490) en büyük oğludur. Annesi Şirvanşah Faruk Yaşar'ın (1465–1500) kızı Gövhersultan Hanım'dı. Babasının hayatta olduğu sürede Baysungur'a, günümüz İran'ının güneyinde yer alan Fars eyaletinin gelirleri tahsis edilmişti. Bu, Akkoyunlu devletinde özel bir gelenek haline gelmiş bir şeydi. Onun denetimini sağlamak, onu bir şehzade ve hükümdar olarak yetiştirmek görevi Sufi Halil Bey Musullu'ya verilmişti. O, 1478 yılında Fars eyaletinin valisi olarak atanmıştı. Ancak burada, Tebriz'deki merkezi hükûmeti endişelendirecek şekilde bağımsız hareket etme eğilimleri göstermeye başlamıştı. İran Körfezi'ndeki önemli merkezlerden biri olan Hürmüz adasına bir sefer düzenleyip, başarısızlığa uğradıktan sonra bu görevinden alınmış ve Tebriz'e çağrılmıştır. 1486'dan 1490'a kadar Gürcü seferlerinin komutanlığına atandı. O, 1490'a kadar sürekli olarak Gürcü topraklarına küçük-büyük akınlar düzenleyen ordunun başındaydı ve bunun dışında, imparatorluk topçu güçlerinin büyük bir bölümünün denetimi de onun elindeydi. Böylece, o, zamanla devletin en güçlü komutanlarından birine dönüşmüştü.
Baysungur'un babası Yakup 1490'da ağır hastalandı ve Karabağ'da öldü. Bazı çağdaş tarihçiler onun karısı tarafından zehirlendiğini belirtmektedir. Onun ölümü Akkoyunlu devletinin çöküşünün başlangıcı oldu.
Hükümdarlığı
Sufi Halil'in naipliği altında
Yakup'un ölümünden sonra, Sufi Halil, Karabağ'daki kampında avantajlı bir pozisyonda olduğunun farkına vardı. Miranşahi prenslerini ve Bayandurluları kendine inandırıp, kamptaki Musullu kabilelerinden olan akrabalarının desteğini alan Sufi Halil, Baysungur'u hükümdar ilan etti. Hakimiyetin fiili sahibi olan Sufi Halil, Yakup'un başkomutanı Mirza Ali bin Sultanhalil'i ele geçirip idam ettirdi. Bu hamlesi, Bayandurluların ve Miranşahilerin Sufi Halil'den uzaklaşmasına ve isyan başlatmasına neden oldu. İsyan sonucunda hükümdarın kampında kanlı bir çatışma yaşandı ve çatışma sonucunda Bayandurlu prensleri ve memurları ortadan kaldırıldı. Öldürülenler arasında Yakup'un kardeşi Mesih Mirza da vardı. Prens Maksut'un oğlu Rüstem Bey ele geçirildi ve Nahçıvan şehri yakınlarında yer alan Alince Kalesi'nde hapse atıldı. Bu sırada Uzun Hasan'ın oğlu Uğurlu Mehmed Bey'in oğlu Mahmud, Irak-ı Arab'a kaçıp orayı ellerinde tutan Pörnek kabilesine sığındı. Kendi hâkimiyetini güçlendirmek için Sufi Halil, Sultan Yakup'un eski idaresine karşı da harekete geçti. Bu listeye güçlü bürokratlardan olan Gazi İsa Savici de dahildi. Onun daha önce gerçekleştirdiği reformlar, Türk kabile liderlerinin gelirlerinin azalmasına neden olmuştu.
Sufi Halil Gazi İsa'yı dine karşı gelmekle suçlasa da, İsa bu suçlamayı reddetti. Buna rağmen birkaç gün sonra, 24 Ocak 1491'de Sufi Halil Gazi İsa'yı ordu çarşısında asarak idam ettirdi. Gazi İsa'nın kardeşi Şeyh Ali Saveci, bir zamanlar Fars eyaletinde kardeşinin planladığı reformları gerçekleştirmişti. O da, Fars eyaletinin valisi Mansur Bey Pörnek tarafından ele geçirilip işkencelere maruz kaldı ve cezalandırıldı. Buradan Tebriz'e giden Şeyh Ali, Sufi Halil tarafından da hapsedildi ve bu sefer idam edildi. Gazi İsa'nın kardeşinin oğlu Necmüddin Mesud Saveci başlangıçta kaçmayı başarsa da, Sufi Halil'in emriyle Molla Can tarafından zehirlenerek öldürüldü. Babası Mahmud Can Deylimi Kazvin'e kaçarak hayatını kurtarmayı başardı. Devletin yeni bürokrasisi Tebrizli köklü aile Keçeçiler'e emanet edildi. Böylece, Sufi Halil en acımasız düşmanlarından kurtulmuş, Azerbaycan'ı kendi eline geçirmiş, doğuda Horasan sınırında olan kardeşi Bekir Bey'in ve batı sınırında olan yeğeni Gülabi Bey'in sadakatini sağlamıştı.
Her halükarda Sufi Halil'e karşı direniş devam etti. Uzun süre Irak-ı Arab'da Sultan Yakub'un kadılığını yapan Şahali Bey Pörnak, Akkoyunluların bir diğer şehzadesi Mahmud ibn Uğurlu Mehmed'i Hemedan şehrinde hükümdar ilan etti. Mahmud Tebriz'e yazdığı mektupta şunları yazıyordu:
| “ | Hasan Ali Karakoyunlu babamın kılıcıyla öldürüldü ve Irak ele geçirildi. Ben onun oğluyum ve Sufi Halil benim haklarımı tanımalıdır. Diyarbakır ve Azerbaycan Baysungur'a, Irak ve İran'ın bana bırakılması her iki taraf için de hayırlı olur. | ” |
Sufi Halil buna karşı çıktı ve Mahmud'a karşı savaş ilan etti. İki ordu, Darguzin adlı yerde karşı karşıya geldi ve Mahmud ile Şahali'nin ordusu darmadağın edildi. Şahali, savaş alanında ölürken, Mahmud esir alındı ve idam edildi. Önce kendi kabilesinden olan Şaheli Pörne'yi savunan Mansur Bey Pörnek, daha sonra Sufi Halil ve Baysungur tarafına geçti. Daha sonra Yezd şehrinde isyan çıkaran Kayıtmış Bayandur'un isyanını bastırdı ve başını Tebriz'e Sufi Halil'e gönderdi. Kayıtmış Bayandur, Sultan Yakub'un amcasının oğluydu. Bu isyanın da bastırılmasıyla Sufi Halil'in hakimiyeti Irak-ı Arab'dan, Irak-ı Acem'e ve Fars eyaletlerine kadar uzandı.
Süleyman Bey'in naipliği altında
Sufi Halil uzun süredir Diyarbakır'da bulunan Süleyman Bey Bican oğlu ile düşmandı. Süleyman Bey, Sufi Halil'in yıllardır düşmanı olmasının yanı sıra, Sultan Yakub'un koruyucusu, eski başkomutanı ve kayınpederi de olmuştu. O, 1491 yılında Diyarbakır'daki Sufi Halil'in akrabası Gülabi Bey'i mağlup etti ve Sufi Halil'e doğru yürüyüşe başladı. Uzun süren çatışmalardan sonra Sufi Halil ve adamları Tebriz'e geri çekilmeye başladılar, ancak yolda 29 Temmuz 1491'de Süleyman Bey'in ordusu tarafından mağlup edildiler. Savaşta Sufi Halil ve kardeşi Bekir Bey öldürüldüler. Ancak Süleyman Bey, Baysungur'a dokunmadı ve onu hükümdar tahtında bırakarak kendisi Sufi Halil'in pozisyonunu aldı. Baysungur 1491 yılında Süleyman Bey Bican oğlu ile birlikte Tebriz şehrine girdi. Onun emriyle Hacı Ruhullah Kazvini maliye bakanlığına, Kara Osman Korkmaz ibn Gür Muhammed Bayandur ise ordu komutanlığına atandı.
Süleyman Bey'in 8 ay süren fiili hükûmeti dönemi, öncekiyle kıyaslandığında hiçbir farklılık göstermiyordu, Akkoyunlu devleti giderek çöküyordu. Komşu devletler kendi adaylarını tahta çıkarmak için planlar yapıyordu. Örneğin, 1492 yılında Kahire'deki Memlük hükümdarı Kayıtbay'a ulaşan istihbarat bilgilerine göre Osmanlı, Akkoyunlu tahtına yeni bir hükümdar çıkarmaya hazırlanıyordu. Bunu önlemek için elindeki Uzun Hasan'ın torunu, Uğurlu Mehmed'in oğlu Hüseyin Bey'den yararlanmaya karar verdi. Planı Hüseyin Bey'i Tebriz tahtına oturtmaktı, ancak bazı sebeplerden dolayı sefere başlayamadı. Hüseyin Bey de bundan 9 ay sonra Hicaz'da ölmüştür. Süleyman Bey'in ve Sultan Baysungur'un tahtı içeride de sarsılmaktaydı. Kaynaklar dini ve askeri elitin, Karabağ katliamından itibaren Elince Kalesi'nde hapsedilen Rüstem Bey'i iktidara getirmeyi düşündüklerini belirtiyor. Süleyman'a karşı ilk isyan Uzun Hasan'ın etrafındakilerden geriye kalanlar ve Bayandur boyunun baş emirlerinin katılımı ile ordunun baş komutanı Korkmaz'ın (aynı zamanda Uzun Hasan'ın kayınbabası) liderliğinde Tebriz'de başladı. Ancak Süleyman isyanı bastırdı ve Korkmaz'ı idam ettirdi. Korkmaz'ın idamı Karabağ kışlaklarındaki Akkoyunlular'ı harekete geçirdi. Korkmaz'ın kardeşinin oğlu İbrahim ibn Dana Halil (lakabı Eybe Sultan) lider seçildi ve onun etrafında önde gelen Akkoyunlu emirleri, Safevi tarikatı taraftarları, Pörnek ve Kaçar boyları, aynı zamanda Musullu boyundan sağ kurtulanlar birleşti ve Elince Kalesi'ndeki Rüstem'i kurtarmak için yürüyüşe başladılar. Kalenin komutanı olan Pörnek Sidi Ali Bey isyancılar tarafına geçti ve esiri serbest bıraktı. Bu sırada Süleyman ve Baysungur'un ordusu dağılıyor, savaşçıları da kaçarak Rüstem Bey'in komutasındaki orduya katılıyordu. Ordusunun zayıf olduğunu gören Baysungur, Şürvan'a kaçarak dedesi Faruk Yaşar'ın yanına sığınırken, Süleyman Bey de Diyarbakır'a gitti. Mayıs 1492'de Rüstem Bey, ordunun terk ettiği Tebriz şehrine girdi.
Öldürülmesi
Akkoyunlu tahtına iddia eden iki kişi arasında aracıların desteği ile uzlaşma sağlandı. Gence ve Berde şehirleri Baysungur'a verildi, Rustem ise Tebriz'den geriye kalan bölgeleri yönetmeye başladı. 1493 yılının baharında Şirvanşahlar Devleti'nin desteğiyle Baysungur, tahtını geri almak için çabalasa da, Kür nehri kıyısında Eybey Sultan tarafından mağlup edildi. Bir süre sonra Baysungur, Kara Yülük Osman Bey'in soyundan gelen İsfahan valisi Kosa Hacı bin Şeyh Hasan ile birlikte yeniden Tebriz'e doğru yürüyüşe geçti. Tebriz'in kuzeyinde Eybey Sultan yine Baysungur'u mağlup etti. Aynı zamanda Pörnek ordusu, Kosa Hacı liderliğindeki Irak-ı Acem isyanını da bastırdı. Yardımcıları tarafından yalnız bırakılan Baysungur ele geçirildi ve 1493 yılında üvey kardeşi Hasan ve Kosa Hacı ile birlikte Tebriz'de idam edildi.
Kaynakça
- ^ Woods 1999, s. 270 (note 32).
- ^ Dunietz 2015, s. 24.
- ^ Dunietz 2015, s. 116.
- ^ a b Langaroodi & Negahban 2008.
- ^ Woods 1999, s. 151.
- ^ Woods 1999, ss. 151–152.
- ^ Minorsky 1955, ss. 457–458.
- ^ a b Woods 1999, s. 152.
- ^ Dunietz 2015, s. 125.
- ^ Dunietz 2015, s. 126.
- ^ a b Woods 1999, s. 153.
- ^ Dunietz 2015, s. 155.
- ^ Woods 1999, ss. 153–154.
- ^ Woods 1993, ss. 254.
- ^ Woods 1993, ss. 255.
- ^ Quiring-Zoche 1986, ss. 163–168.
- ^ Woods 1993, ss. 256.
Kaynak
- John Swinton George Sale, George Psalmanazar, Archibald Bower, George Shelvocke, John Campbell (2011). An Universal History: From the Earliest Accounts to the Present Time. Isha Books. ISBN . Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- John E. Woods (1999). The Aqquyunlu: Clan, Confederation, Empire (Revised and Expanded Edition). University of Utah Press. ISBN . Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- Alexandra Dunietz (2015). The Cosmic Perils of Qadi Ḥusayn Maybudī in Fifteenth-Century Iran. Brill. ISBN . Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- Reza Rezazadeh Langaroodi; Negahban, Farzin (2008). Āq-qūyūnlū. Brill Online. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- Christopher Markiewicz (2019). The Crisis of Kingship in Late Medieval Islam: Persian Emigres and the Making of Ottoman Sovereignty. Cambridge University Press.
- Vladimir Minorski (1955). The Aq-qoyunlu and Land Reforms. Bulletin of the School of Oriental and African Studies. 17 (3). Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- R. Quiring-Zoche (1986). Āq Qoyunlū. Encyclopædia Iranica. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- John E. Woods (1999). The Aqquyunlu: Clan, Confederation, Empire (Revised and Expanded ed.). University of Utah Press. ISBN . Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- John E. Woods (1993). AKKOYUNLULAR: Aşiret, Konfederasyon, imparatorluk. 15. Yüzyıl Türk-İran Siyaseti Üzerine Bir İnceleme. Milliyet Yayınları.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sultan Baysungur 1490 1492 bazi kaynaklara gore 1493 yillari arasinda hukum suren Akkoyunlu hukumdaridir Sultan Yakup un 1478 1490 oglu ve veliaht prensiydi hukumdarligi sirasinda cok az gucu vardi ve olaylari yoneten kisi de onun atabeyi ve generali Sufi Halil Bey Musullu olmustur 1490 1491 de Sufi Halil bu makami kaybetmis yerine 1491 1492 de Suleyman bey Bicanoglu gecmistir Baysungur kuzeni Rustem Bey tarafindan once Tebriz den kovuldu daha sonra varilan anlasmaya gore Gence ve Berde sehirlerinin hukumdari oldu Ancak buradan tahtini geri almak icin iki basarisiz girisimde bulundu ve bunun sonucunda 1493 yilinda Rustem Bey tarafindan olduruldu Ondan sonra hukumdar Rustem Bey di Abulfeth Sultan BaysungurSultanAkkoyunlu Devleti nin 4 SultaniHukum suresi1490 1492Tac giymesi1490Once gelenSultan YakubSonra gelenSultan RustemDogum1481Olum5 Haziran 1492 Berde ile Gence arasindaBabasiSultan YakubAnnesiGovher sultanDiniIslamHayatinin erken donemiBaysungur Sultan Yakub un 1478 1490 en buyuk ogludur Annesi Sirvansah Faruk Yasar in 1465 1500 kizi Govhersultan Hanim di Babasinin hayatta oldugu surede Baysungur a gunumuz Iran inin guneyinde yer alan Fars eyaletinin gelirleri tahsis edilmisti Bu Akkoyunlu devletinde ozel bir gelenek haline gelmis bir seydi Onun denetimini saglamak onu bir sehzade ve hukumdar olarak yetistirmek gorevi Sufi Halil Bey Musullu ya verilmisti O 1478 yilinda Fars eyaletinin valisi olarak atanmisti Ancak burada Tebriz deki merkezi hukumeti endiselendirecek sekilde bagimsiz hareket etme egilimleri gostermeye baslamisti Iran Korfezi ndeki onemli merkezlerden biri olan Hurmuz adasina bir sefer duzenleyip basarisizliga ugradiktan sonra bu gorevinden alinmis ve Tebriz e cagrilmistir 1486 dan 1490 a kadar Gurcu seferlerinin komutanligina atandi O 1490 a kadar surekli olarak Gurcu topraklarina kucuk buyuk akinlar duzenleyen ordunun basindaydi ve bunun disinda imparatorluk topcu guclerinin buyuk bir bolumunun denetimi de onun elindeydi Boylece o zamanla devletin en guclu komutanlarindan birine donusmustu Baysungur un babasi Yakup 1490 da agir hastalandi ve Karabag da oldu Bazi cagdas tarihciler onun karisi tarafindan zehirlendigini belirtmektedir Onun olumu Akkoyunlu devletinin cokusunun baslangici oldu HukumdarligiSufi Halil in naipligi altinda Yakup un olumunden sonra Sufi Halil Karabag daki kampinda avantajli bir pozisyonda oldugunun farkina vardi Miransahi prenslerini ve Bayandurlulari kendine inandirip kamptaki Musullu kabilelerinden olan akrabalarinin destegini alan Sufi Halil Baysungur u hukumdar ilan etti Hakimiyetin fiili sahibi olan Sufi Halil Yakup un baskomutani Mirza Ali bin Sultanhalil i ele gecirip idam ettirdi Bu hamlesi Bayandurlularin ve Miransahilerin Sufi Halil den uzaklasmasina ve isyan baslatmasina neden oldu Isyan sonucunda hukumdarin kampinda kanli bir catisma yasandi ve catisma sonucunda Bayandurlu prensleri ve memurlari ortadan kaldirildi Oldurulenler arasinda Yakup un kardesi Mesih Mirza da vardi Prens Maksut un oglu Rustem Bey ele gecirildi ve Nahcivan sehri yakinlarinda yer alan Alince Kalesi nde hapse atildi Bu sirada Uzun Hasan in oglu Ugurlu Mehmed Bey in oglu Mahmud Irak i Arab a kacip orayi ellerinde tutan Pornek kabilesine sigindi Kendi hakimiyetini guclendirmek icin Sufi Halil Sultan Yakup un eski idaresine karsi da harekete gecti Bu listeye guclu burokratlardan olan Gazi Isa Savici de dahildi Onun daha once gerceklestirdigi reformlar Turk kabile liderlerinin gelirlerinin azalmasina neden olmustu Sufi Halil Gazi Isa yi dine karsi gelmekle suclasa da Isa bu suclamayi reddetti Buna ragmen birkac gun sonra 24 Ocak 1491 de Sufi Halil Gazi Isa yi ordu carsisinda asarak idam ettirdi Gazi Isa nin kardesi Seyh Ali Saveci bir zamanlar Fars eyaletinde kardesinin planladigi reformlari gerceklestirmisti O da Fars eyaletinin valisi Mansur Bey Pornek tarafindan ele gecirilip iskencelere maruz kaldi ve cezalandirildi Buradan Tebriz e giden Seyh Ali Sufi Halil tarafindan da hapsedildi ve bu sefer idam edildi Gazi Isa nin kardesinin oglu Necmuddin Mesud Saveci baslangicta kacmayi basarsa da Sufi Halil in emriyle Molla Can tarafindan zehirlenerek olduruldu Babasi Mahmud Can Deylimi Kazvin e kacarak hayatini kurtarmayi basardi Devletin yeni burokrasisi Tebrizli koklu aile Kececiler e emanet edildi Boylece Sufi Halil en acimasiz dusmanlarindan kurtulmus Azerbaycan i kendi eline gecirmis doguda Horasan sinirinda olan kardesi Bekir Bey in ve bati sinirinda olan yegeni Gulabi Bey in sadakatini saglamisti Her halukarda Sufi Halil e karsi direnis devam etti Uzun sure Irak i Arab da Sultan Yakub un kadiligini yapan Sahali Bey Pornak Akkoyunlularin bir diger sehzadesi Mahmud ibn Ugurlu Mehmed i Hemedan sehrinde hukumdar ilan etti Mahmud Tebriz e yazdigi mektupta sunlari yaziyordu Hasan Ali Karakoyunlu babamin kiliciyla olduruldu ve Irak ele gecirildi Ben onun ogluyum ve Sufi Halil benim haklarimi tanimalidir Diyarbakir ve Azerbaycan Baysungur a Irak ve Iran in bana birakilmasi her iki taraf icin de hayirli olur Sufi Halil buna karsi cikti ve Mahmud a karsi savas ilan etti Iki ordu Darguzin adli yerde karsi karsiya geldi ve Mahmud ile Sahali nin ordusu darmadagin edildi Sahali savas alaninda olurken Mahmud esir alindi ve idam edildi Once kendi kabilesinden olan Saheli Porne yi savunan Mansur Bey Pornek daha sonra Sufi Halil ve Baysungur tarafina gecti Daha sonra Yezd sehrinde isyan cikaran Kayitmis Bayandur un isyanini bastirdi ve basini Tebriz e Sufi Halil e gonderdi Kayitmis Bayandur Sultan Yakub un amcasinin ogluydu Bu isyanin da bastirilmasiyla Sufi Halil in hakimiyeti Irak i Arab dan Irak i Acem e ve Fars eyaletlerine kadar uzandi Suleyman Bey in naipligi altinda Sufi Halil uzun suredir Diyarbakir da bulunan Suleyman Bey Bican oglu ile dusmandi Suleyman Bey Sufi Halil in yillardir dusmani olmasinin yani sira Sultan Yakub un koruyucusu eski baskomutani ve kayinpederi de olmustu O 1491 yilinda Diyarbakir daki Sufi Halil in akrabasi Gulabi Bey i maglup etti ve Sufi Halil e dogru yuruyuse basladi Uzun suren catismalardan sonra Sufi Halil ve adamlari Tebriz e geri cekilmeye basladilar ancak yolda 29 Temmuz 1491 de Suleyman Bey in ordusu tarafindan maglup edildiler Savasta Sufi Halil ve kardesi Bekir Bey oldurulduler Ancak Suleyman Bey Baysungur a dokunmadi ve onu hukumdar tahtinda birakarak kendisi Sufi Halil in pozisyonunu aldi Baysungur 1491 yilinda Suleyman Bey Bican oglu ile birlikte Tebriz sehrine girdi Onun emriyle Haci Ruhullah Kazvini maliye bakanligina Kara Osman Korkmaz ibn Gur Muhammed Bayandur ise ordu komutanligina atandi Suleyman Bey in 8 ay suren fiili hukumeti donemi oncekiyle kiyaslandiginda hicbir farklilik gostermiyordu Akkoyunlu devleti giderek cokuyordu Komsu devletler kendi adaylarini tahta cikarmak icin planlar yapiyordu Ornegin 1492 yilinda Kahire deki Memluk hukumdari Kayitbay a ulasan istihbarat bilgilerine gore Osmanli Akkoyunlu tahtina yeni bir hukumdar cikarmaya hazirlaniyordu Bunu onlemek icin elindeki Uzun Hasan in torunu Ugurlu Mehmed in oglu Huseyin Bey den yararlanmaya karar verdi Plani Huseyin Bey i Tebriz tahtina oturtmakti ancak bazi sebeplerden dolayi sefere baslayamadi Huseyin Bey de bundan 9 ay sonra Hicaz da olmustur Suleyman Bey in ve Sultan Baysungur un tahti iceride de sarsilmaktaydi Kaynaklar dini ve askeri elitin Karabag katliamindan itibaren Elince Kalesi nde hapsedilen Rustem Bey i iktidara getirmeyi dusunduklerini belirtiyor Suleyman a karsi ilk isyan Uzun Hasan in etrafindakilerden geriye kalanlar ve Bayandur boyunun bas emirlerinin katilimi ile ordunun bas komutani Korkmaz in ayni zamanda Uzun Hasan in kayinbabasi liderliginde Tebriz de basladi Ancak Suleyman isyani bastirdi ve Korkmaz i idam ettirdi Korkmaz in idami Karabag kislaklarindaki Akkoyunlular i harekete gecirdi Korkmaz in kardesinin oglu Ibrahim ibn Dana Halil lakabi Eybe Sultan lider secildi ve onun etrafinda onde gelen Akkoyunlu emirleri Safevi tarikati taraftarlari Pornek ve Kacar boylari ayni zamanda Musullu boyundan sag kurtulanlar birlesti ve Elince Kalesi ndeki Rustem i kurtarmak icin yuruyuse basladilar Kalenin komutani olan Pornek Sidi Ali Bey isyancilar tarafina gecti ve esiri serbest birakti Bu sirada Suleyman ve Baysungur un ordusu dagiliyor savascilari da kacarak Rustem Bey in komutasindaki orduya katiliyordu Ordusunun zayif oldugunu goren Baysungur Survan a kacarak dedesi Faruk Yasar in yanina siginirken Suleyman Bey de Diyarbakir a gitti Mayis 1492 de Rustem Bey ordunun terk ettigi Tebriz sehrine girdi OldurulmesiAkkoyunlu tahtina iddia eden iki kisi arasinda aracilarin destegi ile uzlasma saglandi Gence ve Berde sehirleri Baysungur a verildi Rustem ise Tebriz den geriye kalan bolgeleri yonetmeye basladi 1493 yilinin baharinda Sirvansahlar Devleti nin destegiyle Baysungur tahtini geri almak icin cabalasa da Kur nehri kiyisinda Eybey Sultan tarafindan maglup edildi Bir sure sonra Baysungur Kara Yuluk Osman Bey in soyundan gelen Isfahan valisi Kosa Haci bin Seyh Hasan ile birlikte yeniden Tebriz e dogru yuruyuse gecti Tebriz in kuzeyinde Eybey Sultan yine Baysungur u maglup etti Ayni zamanda Pornek ordusu Kosa Haci liderligindeki Irak i Acem isyanini da bastirdi Yardimcilari tarafindan yalniz birakilan Baysungur ele gecirildi ve 1493 yilinda uvey kardesi Hasan ve Kosa Haci ile birlikte Tebriz de idam edildi Kaynakca Woods 1999 s 270 note 32 Dunietz 2015 s 24 Dunietz 2015 s 116 a b Langaroodi amp Negahban 2008 Woods 1999 s 151 Woods 1999 ss 151 152 Minorsky 1955 ss 457 458 a b Woods 1999 s 152 Dunietz 2015 s 125 Dunietz 2015 s 126 a b Woods 1999 s 153 Dunietz 2015 s 155 Woods 1999 ss 153 154 Woods 1993 ss 254 Woods 1993 ss 255 Quiring Zoche 1986 ss 163 168 Woods 1993 ss 256 KaynakJohn Swinton George Sale George Psalmanazar Archibald Bower George Shelvocke John Campbell 2011 An Universal History From the Earliest Accounts to the Present Time Isha Books ISBN 978 9333006064 Erisim tarihi 22 Ocak 2024 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link John E Woods 1999 The Aqquyunlu Clan Confederation Empire Revised and Expanded Edition University of Utah Press ISBN 978 0874805659 Erisim tarihi 22 Ocak 2024 Alexandra Dunietz 2015 The Cosmic Perils of Qadi Ḥusayn Maybudi in Fifteenth Century Iran Brill ISBN 978 9004302310 Erisim tarihi 22 Ocak 2024 Reza Rezazadeh Langaroodi Negahban Farzin 2008 Aq quyunlu Brill Online Erisim tarihi 22 Ocak 2024 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Christopher Markiewicz 2019 The Crisis of Kingship in Late Medieval Islam Persian Emigres and the Making of Ottoman Sovereignty Cambridge University Press erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Vladimir Minorski 1955 The Aq qoyunlu and Land Reforms Bulletin of the School of Oriental and African Studies 17 3 Erisim tarihi 22 Ocak 2024 R Quiring Zoche 1986 Aq Qoyunlu Encyclopaedia Iranica Erisim tarihi 22 Ocak 2024 John E Woods 1999 The Aqquyunlu Clan Confederation Empire Revised and Expanded ed University of Utah Press ISBN 978 0874805659 Erisim tarihi 22 Ocak 2024 John E Woods 1993 AKKOYUNLULAR Asiret Konfederasyon imparatorluk 15 Yuzyil Turk Iran Siyaseti Uzerine Bir Inceleme Milliyet Yayinlari erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim