Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mamak, Ankara ilinin metropol ilçelerindendir. Bulundurmuş olduğu askerî birlik ve cezaevi ile adı özdeşleşmiştir.
| Mamak | |
|---|---|
 | |
 Türkiye'de bulunduğu yer | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Ankara |
| Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Ali Sırmalı |
| • Belediye başkanı | Veli Gündüz Şahin (CHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 308 km² |
| Rakım | 950 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 647,252 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 669.465 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| Posta kodu | 06260 |
| İl alan kodu | 0312 |
| İl plaka kodu | 06 |
Resmî site Belediye Kaymakamlık | |
Tarihçe
29 Kasım 1983 tarihinde kabul edilen Altı ilçe Kurulması ve Ankara İli Merkez İlçesinin Kaldırılması Hakkında Kanun ile Çankaya ilçesinden ayrılan Mamak ilçesinin asıl kuruluşu 1200’lü yılların ikinci yarısına rastlar. Kurucuları ise Ahilerdir. Ankara’da hüküm süren Ahi Hükûmeti, değişik mekânları kuran ve yönetenlerin isimlerini o mekanlara verirler ve bu bölgeler, orayı idare eden Ahi büyüklerinin isimleri ile anılırlardı. Ahi Mamak, Ahi Etimesgut, Ahi Tura gibi… Mamak’ta ahiler tarafından kurulan çiftliği de Ahi Mamak yönetmiş ve buraya ismini vermiştir. Ankara’nın Osmanlılara geçmesinden sonra ise buradaki çiftliğe Tahir isminde bir komutan atanır. Kaynaklarda bu komutanı Tahir Mamak olarak görürüz.
Mamak’ın tarihi, Anadolu’nun tarihi ile özdeştir. Mamak-Kayaş’ta yapılan araştırmalarda Anadolu’nun oluşum tarihine rastlarız. Prof. Dr. Kurt LEUCHS, Kayaş’ta 1932 yılında yapmış olduğu araştırmalarda Anadolu’nun oluşumuna katkı sağladığı bilinmektedir.
Bölgemizde yapılan araştırmalar tarihe ışık tutmuştur. Max Pfannenstiel, Hüseyin Gazi Dağı çevresinde yaptığı araştırmalarda 5 cm’lik bir bıçakla birlikte Mamak tarihine ışık tutacak başka eşyalar da bulur. Kutludüğün, Ortaköy, Gökçeyurt ve Kızılca çevresinde Romalılar dönemine ait bazı tarihî eser kalıntılarına da rastlanmıştır. Kutludüğün Beldesi’nde bulunan bir eser bugün Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde sergilenmektedir. Yine Kutludüğünde çıkan bazı tarihî eserler eski belediye binası önünde sergilenmektedir. Ortaköy ve Gökçeyurt mahallelerinde bulunan erken Roma dönemi kalıntıları da camilerimizi süslemektedir.
Romalılar döneminde Mamak bölgesi su kaynaklarıyla ünlüdür. Ünlü Roma hamamlarının suyu Kayaş’taki Romalılar galerisinden (M.Ö. 25) gelir. Bu su kaynağı Cumhuriyete kadar Ankara’nın su kaynağı olmaya devam eder. Romalılar döneminde Ankara’nın doğu kapısı Mamak’tır. Bu yollara ait mesafe taşları Ortaköy civarında bulunmuştur.
Anadolu’nun Türkler tarafından ele geçirilmesiyle birlikte, Türk obaları birer birer Mamak’ın şimdiki mahallelerine yerleştirilir. Bu bölgedeki isimlerin tamamına yakını Türk obalarından alır. Nenek, Kızılca, Bayındır, Kayaş, gibi.
Moğol saldırıları ile sarsılan Anadolu düzeni Ankara’yı da etkiler. 40 yıl Moğol egemenliğinde kalan Ankara’da daha sonra Ahi egemenliğini görürüz. Ahi egemenliği sırasında Mamak Bölgesi ‘Ahi Mamak’ olarak anılır. Ankara’nın Osmanlılar tarafından fethinden sonra Mamak Bölgesi, ‘bölgenin meyve hanesi’ olarak anılmaya başlar. Hatip Çayı istikametince onlarca su değirmeni vardır. Osmanlı arşivlerinde bu değirmenlerin el değiştirdiğine işaret edilir. Bu su değirmenleri 1950’lı yıllara kadar Ankaralılara hizmet etmiştir.
Cumhuriyet Döneminde Mamak ilçemizde, Ankara’nın ilk toplu taşım aracı olan Ankara-Kayaş Banliyö Tren Hattı (1929) kurulmuştur. Mamak Bölgesi Ankara’nın ilk şehir planlamasında gözükmez. Fakat 1930’lu yıllardan itibaren Mamak Bölgesi gecekondulaşmaya başlamıştır. Banliyö Tren Hattı üzerinde gecekondular süratle artar. 1950’li yıllara gelindiğinde, Ankara şehir planı tekrar gözden geçirilir. Devrin Başbakanı Adnan Menderes, Ankara, İstanbul, İzmir ve Konya başta olmak üzere Büyükşehirlerin planlamasının yapılmasını ister. Bu devirde yapılan planlarda bölgemizin ismi geçmeye başlar ve Demirlibahçe’de Menderes’in özel ilgisi ile planlı bir yapılaşma başlar.
Mamak Bölgesi bu tarihten itibaren hızlı bir gecekondulaşma süreci yaşar. Bu gecekonduların bahçelerinde ağaçlar dikilir, küçük kümesler oluşturulur. Artık köy hayatı Ankara metropolitenine taşınmıştır. 1970'lerden başlayarak 1990’lı yıllara kadar başlayan yoğun göç dalgası neticesinde, artık Mamak’ın yüzde 90’ı gecekondulardan oluşmuştur. Kendi sorunlarını çözmek üzere atılan ilk adımla da, 1983 yılında Mamak, Çankaya ilçesinden ayrılarak ilçe haline gelir. 1984 yılında ilk belediye seçimleri yapılır. Bu tarihten itibaren başlayan şehirleşme ve imar hareketleri, son 1999 yılından itibaren daha da hız kazanır. 2008 yılından itibaren de Kutludüğün ve Bayındır beldelerinin ilçeye katılması ile bugün 65 mahalleden oluşan ilçe, 28.922 hektarlık bir mücavir alana sahip olup, başkent Ankara'nın modern, yaşanabilir bir ilçesi olma yolunda emin ve kararlı adımlarla ilerlemektedir.
Coğrafya
Mamak ilçesi kuzeyde Altındağ, doğuda Elmadağ, güneyde Bala, batıda ise Çankaya İlçesi ile komşudur
Nüfus
İlçe 64 mahalleden oluşmaktadır. Mamak'ın nüfusu 2020 sayımlarına göre 669.465 kişidir. 2019 yılı verileri itibarıyla ilçede toplam erkek nüfusu 332.512 iken kadın nüfusu 333.466'dır.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1985 | 379.460 | 371.904 | 7.556 |
| 1990 | 410.359 | 400.733 | 9.626 |
| 2000 | 430.606 | 412.771 | 17.835 |
| 2007 | 503.663 | 497.699 | 5.964 |
| 2008 | 520.446 | 520.446 | veri yok |
| 2009 | 532.873 | 532.873 | veri yok |
| 2010 | 549.585 | 549.585 | veri yok |
| 2011 | 558.223 | 558.223 | veri yok |
| 2012 | 559.597 | 559.597 | veri yok |
| 2013 | 568.396 | 568.396 | veri yok |
| 2014 | 587.565 | 587.565 | veri yok |
| 2015 | 607.878 | 607.878 | veri yok |
| 2016 | 625.083 | 625.083 | veri yok |
| 2017 | 637.935 | 637.935 | veri yok |
| 2018 | 647.252 | 647.252 | veri yok |
| 2019 | 665.978 | 665.978 | veri yok |
| 2020 | 669.465 | 669.465 | veri yok |
| 2021 | 682.420 | 682.420 | veri yok |
| 2022 | 687.535 | 687.535 | veri yok |
| 2023 | 682.279 | 682.279 | veri yok |
Not: 2008 yılında köyler mahalle statüsüne geçtiğinden kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Yönetim
Belediye başkanları
| Seçim | İsim | Parti | |
|---|---|---|---|
| 1984 | Mehmet Akgün | Anavatan Partisi | |
| 1989 | Selahattin Öcal | Sosyaldemokrat Halkçı Parti | |
| 1994 | İsmail Değerli | ||
| 1999 | Gazi Şahin | Fazilet Partisi | |
| 2004 | Gazi Şahin | Adalet ve Kalkınma Partisi | |
| 2009 | Mesut Akgül | ||
| 2014 | Mesut Akgül | ||
| 2019 | Murat Köse | ||
| 2024 | Veli Gündüz Şahin | Cumhuriyet Halk Partisi | |
Kaynakça
- ^ . 1 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2021.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f g h i
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Mamak Nüfusu - Ankara". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Ankara Mamak Nüfusu". nufusune.com.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mamak Ankara ilinin metropol ilcelerindendir Bulundurmus oldugu askeri birlik ve cezaevi ile adi ozdeslesmistir MamakIlceTurkiye de bulundugu yerIlce sinirlari haritasiUlkeTurkiyeIlAnkaraCografi bolgeIc Anadolu BolgesiIdare KaymakamAli Sirmali Belediye baskaniVeli Gunduz Sahin CHP Yuzolcumu Toplam308 km Rakim950 mNufus 2018 Toplam647 252 Kir Sehir669 465Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Posta kodu06260Il alan kodu0312Il plaka kodu06Resmi site Belediye KaymakamlikTarihce29 Kasim 1983 tarihinde kabul edilen Alti ilce Kurulmasi ve Ankara Ili Merkez Ilcesinin Kaldirilmasi Hakkinda Kanun ile Cankaya ilcesinden ayrilan Mamak ilcesinin asil kurulusu 1200 lu yillarin ikinci yarisina rastlar Kuruculari ise Ahilerdir Ankara da hukum suren Ahi Hukumeti degisik mekanlari kuran ve yonetenlerin isimlerini o mekanlara verirler ve bu bolgeler orayi idare eden Ahi buyuklerinin isimleri ile anilirlardi Ahi Mamak Ahi Etimesgut Ahi Tura gibi Mamak ta ahiler tarafindan kurulan ciftligi de Ahi Mamak yonetmis ve buraya ismini vermistir Ankara nin Osmanlilara gecmesinden sonra ise buradaki ciftlige Tahir isminde bir komutan atanir Kaynaklarda bu komutani Tahir Mamak olarak goruruz Mamak in tarihi Anadolu nun tarihi ile ozdestir Mamak Kayas ta yapilan arastirmalarda Anadolu nun olusum tarihine rastlariz Prof Dr Kurt LEUCHS Kayas ta 1932 yilinda yapmis oldugu arastirmalarda Anadolu nun olusumuna katki sagladigi bilinmektedir Bolgemizde yapilan arastirmalar tarihe isik tutmustur Max Pfannenstiel Huseyin Gazi Dagi cevresinde yaptigi arastirmalarda 5 cm lik bir bicakla birlikte Mamak tarihine isik tutacak baska esyalar da bulur Kutludugun Ortakoy Gokceyurt ve Kizilca cevresinde Romalilar donemine ait bazi tarihi eser kalintilarina da rastlanmistir Kutludugun Beldesi nde bulunan bir eser bugun Anadolu Medeniyetleri Muzesi nde sergilenmektedir Yine Kutludugunde cikan bazi tarihi eserler eski belediye binasi onunde sergilenmektedir Ortakoy ve Gokceyurt mahallelerinde bulunan erken Roma donemi kalintilari da camilerimizi suslemektedir Romalilar doneminde Mamak bolgesi su kaynaklariyla unludur Unlu Roma hamamlarinin suyu Kayas taki Romalilar galerisinden M O 25 gelir Bu su kaynagi Cumhuriyete kadar Ankara nin su kaynagi olmaya devam eder Romalilar doneminde Ankara nin dogu kapisi Mamak tir Bu yollara ait mesafe taslari Ortakoy civarinda bulunmustur Anadolu nun Turkler tarafindan ele gecirilmesiyle birlikte Turk obalari birer birer Mamak in simdiki mahallelerine yerlestirilir Bu bolgedeki isimlerin tamamina yakini Turk obalarindan alir Nenek Kizilca Bayindir Kayas gibi Mogol saldirilari ile sarsilan Anadolu duzeni Ankara yi da etkiler 40 yil Mogol egemenliginde kalan Ankara da daha sonra Ahi egemenligini goruruz Ahi egemenligi sirasinda Mamak Bolgesi Ahi Mamak olarak anilir Ankara nin Osmanlilar tarafindan fethinden sonra Mamak Bolgesi bolgenin meyve hanesi olarak anilmaya baslar Hatip Cayi istikametince onlarca su degirmeni vardir Osmanli arsivlerinde bu degirmenlerin el degistirdigine isaret edilir Bu su degirmenleri 1950 li yillara kadar Ankaralilara hizmet etmistir Cumhuriyet Doneminde Mamak ilcemizde Ankara nin ilk toplu tasim araci olan Ankara Kayas Banliyo Tren Hatti 1929 kurulmustur Mamak Bolgesi Ankara nin ilk sehir planlamasinda gozukmez Fakat 1930 lu yillardan itibaren Mamak Bolgesi gecekondulasmaya baslamistir Banliyo Tren Hatti uzerinde gecekondular suratle artar 1950 li yillara gelindiginde Ankara sehir plani tekrar gozden gecirilir Devrin Basbakani Adnan Menderes Ankara Istanbul Izmir ve Konya basta olmak uzere Buyuksehirlerin planlamasinin yapilmasini ister Bu devirde yapilan planlarda bolgemizin ismi gecmeye baslar ve Demirlibahce de Menderes in ozel ilgisi ile planli bir yapilasma baslar Mamak Bolgesi bu tarihten itibaren hizli bir gecekondulasma sureci yasar Bu gecekondularin bahcelerinde agaclar dikilir kucuk kumesler olusturulur Artik koy hayati Ankara metropolitenine tasinmistir 1970 lerden baslayarak 1990 li yillara kadar baslayan yogun goc dalgasi neticesinde artik Mamak in yuzde 90 i gecekondulardan olusmustur Kendi sorunlarini cozmek uzere atilan ilk adimla da 1983 yilinda Mamak Cankaya ilcesinden ayrilarak ilce haline gelir 1984 yilinda ilk belediye secimleri yapilir Bu tarihten itibaren baslayan sehirlesme ve imar hareketleri son 1999 yilindan itibaren daha da hiz kazanir 2008 yilindan itibaren de Kutludugun ve Bayindir beldelerinin ilceye katilmasi ile bugun 65 mahalleden olusan ilce 28 922 hektarlik bir mucavir alana sahip olup baskent Ankara nin modern yasanabilir bir ilcesi olma yolunda emin ve kararli adimlarla ilerlemektedir CografyaMamak ilcesi kuzeyde Altindag doguda Elmadag guneyde Bala batida ise Cankaya Ilcesi ile komsudurNufusIlce 64 mahalleden olusmaktadir Mamak in nufusu 2020 sayimlarina gore 669 465 kisidir 2019 yili verileri itibariyla ilcede toplam erkek nufusu 332 512 iken kadin nufusu 333 466 dir Yil Toplam Sehir Kir1985 379 460 371 904 7 5561990 410 359 400 733 9 6262000 430 606 412 771 17 8352007 503 663 497 699 5 9642008 520 446 520 446 veri yok2009 532 873 532 873 veri yok2010 549 585 549 585 veri yok2011 558 223 558 223 veri yok2012 559 597 559 597 veri yok2013 568 396 568 396 veri yok2014 587 565 587 565 veri yok2015 607 878 607 878 veri yok2016 625 083 625 083 veri yok2017 637 935 637 935 veri yok2018 647 252 647 252 veri yok2019 665 978 665 978 veri yok2020 669 465 669 465 veri yok2021 682 420 682 420 veri yok2022 687 535 687 535 veri yok2023 682 279 682 279 veri yok Not 2008 yilinda koyler mahalle statusune gectiginden kir nufusu tabloda yer almamistir YonetimBelediye baskanlari Secim Isim Parti1984 Mehmet Akgun Anavatan Partisi1989 Selahattin Ocal Sosyaldemokrat Halkci Parti1994 Ismail Degerli1999 Gazi Sahin Fazilet Partisi2004 Gazi Sahin Adalet ve Kalkinma Partisi2009 Mesut Akgul2014 Mesut Akgul2019 Murat Kose2024 Veli Gunduz Sahin Cumhuriyet Halk PartisiKaynakca 1 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Mart 2021 1985 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1990 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2000 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2007 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2008 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2009 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2010 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2011 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2012 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 20 Subat 2013 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2013 2013 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 15 Subat 2014 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2014 2014 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 10 Subat 2015 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2015 a b c d e f g h i Merkezi Dagitim Sistemi html Dogrudan bir kaynak olmayip ilgili veriye ulasmak icin sorgulama yapilmalidir Turkiye Istatistik Kurumu Erisim tarihi 13 Nisan 2016 Mamak Nufusu Ankara nufusu com Erisim tarihi 5 Subat 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Ankara Mamak Nufusu nufusune com Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link