Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
1989 Türkiye yerel seçimleri, 26 Mart 1989 günü yapılmıştır. Toplam 7 siyasi partinin katıldığı seçimlerde, il Genel Meclisi seçimleri baz alındığında % 28.7 oy alan Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) birinci parti olmuştur. 1984 yerel seçimleriyle karşılaştırıldığında oyları yaklaşık 20 puan gerileyen iktidardaki Anavatan Partisi (ANAP), SHP ve Doğru Yol Partisi'nin (DYP) ardından üçüncü oldu.
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Katılım |  %81,5 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 İl ve ilçelere göre belediye başkanlıklarının dağılımı | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1982 Anayasası'nın 127. maddesindeki değişiklikle yerel seçimlerin 1 yıl erkene alınıp alınmaması konusunda 25 Eylül 1988 tarihinde yapılan referandumda seçmenlerin yüzde 65’i 'hayır', yüzde 35’i 'evet' oyu kullandı. Böylece yerel seçimlerin erkene alınması için Anayasa’nın 127. maddesindeki değişiklik kabul edilmedi ve 13 Kasım 1988 olarak öngörülen erken yerel seçim yapılmadı.
SHP, başta İstanbul, Ankara ve İzmir olmak üzere 39 ilin belediye başkanlıklarını kazandı. SHP'yi 16 ille DYP, 5 ille Refah Partisi, üçer ille ANAP (Bitlis, Hakkâri, Malatya) ve MÇP (Elazığ, Erzincan, Yozgat) izledi. 1 ilde de (Tunceli) bağımsız aday kazandı.
111'i 1987'de ilçe olan toplam 115 yerleşim biriminde 42'sinde ANAP, 37'sinde SHP, 30'unda DYP, 4'ünde RP adayları belediye başkanı seçilirken bir ilçede seçimi MÇP, diğer bir ilçede ise seçimi bağımsız aday kazandı.
Sonuçlar
İl Genel Meclisi oy oranları
1989 yerel seçimleri il genel meclisi sonuçları:
| Toplam Sandık | 105.317 |
| Kayıtlı seçmen sayısı | 28.077.317 |
| Oy kullanan seçmen sayısı | 22.877.723 |
| Katılım Oranı (%) | 81,5 |
| Geçerli oy sayısı | 22.147.749 |
| Geçersiz oy sayısı | 729.974 |
| İl genel meclisleri üyesi |
| Parti | Genel başkanı | Aldığı oy sayısı | Aldığı oy oranı | +/– |
|---|---|---|---|---|
| Sosyaldemokrat Halkçı Parti | Erdal İnönü | 6.354.888 | % 28,7 | —¶ |
| Doğru Yol Partisi | Süleyman Demirel | 5.565.657 | % 25,1 |  11,9 |
| Anavatan Partisi | Turgut Özal | 4.828.871 | % 21,8 |  19,7 |
| Refah Partisi | Necmettin Erbakan | 2.170.365 | % 9,8 | 5,4 |
| Demokratik Sol Parti | Bülent Ecevit | 1.998.897 | % 9,0 | —¶ |
| Milliyetçi Çalışma Partisi | Alparslan Türkeş | 916.436 | % 4,1 | —¶ |
| Islahatçı Demokrasi Partisi | Aykut Edibali | 208.775 | % 1,0 | —¶ |
| Bağımsızlar | 103.860 | % 0,5 | 1,1 | |
| Toplam | 22.147.749 | % 100,00 |
Büyükşehir Belediyesi seçimleri
1989 yerel seçimleri büyükşehir belediye başkanlıkları seçim sonuçları:
| Toplam Sandık | 24.354 |
| Toplam Seçmen | 7.450.596 |
| Toplam Kullanılan Oy | 5.398.806 |
| Toplam Geçerli Oy | 5.144.576 |
| Katılım Oranı (%) | %72,5 |
| Belediye başkanlığı | 8 |
| Parti | Aldığı oy sayısı | Aldığı oy oranı | Belediye başkanlığı sayısı |
|---|---|---|---|
| Sosyaldemokrat Halkçı Parti | 1.974.110 | % 38,4 | 6 |
| Anavatan Partisi | 1.215.351 | % 23,6 | 0 |
| Doğru Yol Partisi | 917.878 | % 17,8 | 1 |
| Refah Partisi | 464.900 | % 9,0 | 1 |
| Demokratik Sol Parti | 449.537 | % 8,7 | 0 |
| Milliyetçi Çalışma Partisi | 98.996 | % 1,9 | 0 |
| Islahatçı Demokrasi Partisi | 21.425 | % 0,4 | 0 |
| Bağımsızlar | 2.379 | % 0 | 0 |
| Toplam | 5.144.576 | % 100,00 | 8 |
Kazananlar
Belediye başkanlıkları seçimi
1989 yerel seçimleri belediye başkanlıkları sonuçları:
| Toplam Sandık | 59.100 |
| Kayıtlı seçmen sayısı | 18.090.657 |
| Oy kullanan seçmen sayısı | 14.107.146 |
| Katılım Oranı (%) | 78,0 |
| Geçerli oy sayısı | 13.432.841 |
| Geçersiz oy sayısı | 674.305 |
| Belediye başkanlığı sayısı | 1.984 |
| Parti | Aldığı oy sayısı | Aldığı oy oranı | Belediye başkanlığı sayısı |
|---|---|---|---|
| Sosyaldemokrat Halkçı Parti | 4.402.700 | % 32,8 | 652 |
| Anavatan Partisi | 3.178.504 | % 23,7 | 570 |
| Doğru Yol Partisi | 3.155.324 | % 23,5 | 550 |
| Refah Partisi | 1.175.976 | % 8,7 | 74 |
| Demokratik Sol Parti | 870.408 | % 6,5 | 37 |
| Milliyetçi Çalışma Partisi | 406.120 | % 3,0 | 24 |
| Bağımsızlar | 176.620 | % 1,3 | 70 |
| Islahatçı Demokrasi Partisi | 67.189 | % 0,5 | 7 |
| Toplam | 13.432.841 | % 100,00 | 1.984 |
İl Belediye Başkanlıkları
|
|
|
|
Belediye meclis üyeliği seçimi
1989 yerel seçimleri belediye meclis üyeliği seçimi sonuçları:
| Toplam Sandık | 59.100 |
| Kayıtlı seçmen sayısı | 18.090.657 |
| Oy kullanan seçmen sayısı | 14.107.146 |
| Katılım Oranı (%) | 78,0 |
| Geçerli oy sayısı | 13.237.086 |
| Geçersiz oy sayısı | 870.060 |
| Parti | Aldığı oy sayısı | Aldığı oy oranı |
|---|---|---|
| Sosyaldemokrat Halkçı Parti | 4.389.132 | % 33,2 |
| Doğru Yol Partisi | 3.137.522 | % 23,7 |
| Anavatan Partisi | 3.111.259 | % 23,5 |
| Refah Partisi | 1.181.950 | % 8,9 |
| Demokratik Sol Parti | 890.164 | % 6,7 |
| Milliyetçi Çalışma Partisi | 436.951 | % 3,3 |
| Islahatçı Demokrasi Partisi | 69.195 | % 0,5 |
| Bağımsızlar | 20.913 | % 0,2 |
| Toplam | 13.237.086 | % 100,00 |
Kaynakça
- ^ Türkiye'nin referandum tarihi, Milliyet
- ^ [1] 19 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ./[2]5 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Milliyet Gazetesi, 29.03.1989, sf. 14
- ^ a b c d (PDF). 10 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2022. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "deneme" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1989 Turkiye yerel secimleri 26 Mart 1989 gunu yapilmistir Toplam 7 siyasi partinin katildigi secimlerde il Genel Meclisi secimleri baz alindiginda 28 7 oy alan Sosyaldemokrat Halkci Parti SHP birinci parti olmustur 1984 yerel secimleriyle karsilastirildiginda oylari yaklasik 20 puan gerileyen iktidardaki Anavatan Partisi ANAP SHP ve Dogru Yol Partisi nin DYP ardindan ucuncu oldu 1989 Turkiye yerel secimleri 1984 26 Mart 1989 35 yil once 1989 03 26 1994 Katilim 81 5 Birinci parti Ikinci parti Ucuncu parti Lider Erdal Inonu Suleyman Demirel Turgut OzalParti Sosyaldemokrat Halkci Parti Dogru Yol Partisi Anavatan PartisiSon secim Yeni Parti 13 2 41 5Aldigi oy 6 354 888 5 565 657 4 828 871Oran 28 7 25 1 21 8Degisim Yeni Parti 11 9 19 7 Dorduncu parti Besinci parti Altinci parti Lider Necmettin Erbakan Bulent Ecevit Alparslan TurkesParti Refah Partisi Demokratik Sol Parti Milliyetci Calisma PartisiSon secim 4 4 Yeni Parti Yeni PartiAldigi oy 2 170 365 1 998 897 916 436Oran 9 8 9 0 4 1Degisim 5 4 Yeni Parti Yeni PartiIl ve ilcelere gore belediye baskanliklarinin dagilimiOy dagilimiSHP 28 69DYP 25 13ANAP 21 80RP 9 80DSP 9 03MCP 4 14Diger 1 41 1982 Anayasasi nin 127 maddesindeki degisiklikle yerel secimlerin 1 yil erkene alinip alinmamasi konusunda 25 Eylul 1988 tarihinde yapilan referandumda secmenlerin yuzde 65 i hayir yuzde 35 i evet oyu kullandi Boylece yerel secimlerin erkene alinmasi icin Anayasa nin 127 maddesindeki degisiklik kabul edilmedi ve 13 Kasim 1988 olarak ongorulen erken yerel secim yapilmadi SHP basta Istanbul Ankara ve Izmir olmak uzere 39 ilin belediye baskanliklarini kazandi SHP yi 16 ille DYP 5 ille Refah Partisi ucer ille ANAP Bitlis Hakkari Malatya ve MCP Elazig Erzincan Yozgat izledi 1 ilde de Tunceli bagimsiz aday kazandi 111 i 1987 de ilce olan toplam 115 yerlesim biriminde 42 sinde ANAP 37 sinde SHP 30 unda DYP 4 unde RP adaylari belediye baskani secilirken bir ilcede secimi MCP diger bir ilcede ise secimi bagimsiz aday kazandi SonuclarIl Genel Meclisi oy oranlari 1989 yerel secimleri il genel meclisi sonuclari Toplam Sandik 105 317Kayitli secmen sayisi 28 077 317Oy kullanan secmen sayisi 22 877 723Katilim Orani 81 5Gecerli oy sayisi 22 147 749Gecersiz oy sayisi 729 974Il genel meclisleri uyesiParti Genel baskani Aldigi oy sayisi Aldigi oy orani Sosyaldemokrat Halkci Parti Erdal Inonu 6 354 888 28 7 Dogru Yol Partisi Suleyman Demirel 5 565 657 25 1 11 9Anavatan Partisi Turgut Ozal 4 828 871 21 8 19 7Refah Partisi Necmettin Erbakan 2 170 365 9 8 5 4Demokratik Sol Parti Bulent Ecevit 1 998 897 9 0 Milliyetci Calisma Partisi Alparslan Turkes 916 436 4 1 Islahatci Demokrasi Partisi Aykut Edibali 208 775 1 0 Bagimsizlar 103 860 0 5 1 1Toplam 22 147 749 100 00Buyuksehir Belediyesi secimleri 1989 yerel secimleri buyuksehir belediye baskanliklari secim sonuclari Toplam Sandik 24 354Toplam Secmen 7 450 596Toplam Kullanilan Oy 5 398 806Toplam Gecerli Oy 5 144 576Katilim Orani 72 5Belediye baskanligi 8Parti Aldigi oy sayisi Aldigi oy orani Belediye baskanligi sayisiSosyaldemokrat Halkci Parti 1 974 110 38 4 6Anavatan Partisi 1 215 351 23 6 0Dogru Yol Partisi 917 878 17 8 1Refah Partisi 464 900 9 0 1Demokratik Sol Parti 449 537 8 7 0Milliyetci Calisma Partisi 98 996 1 9 0Islahatci Demokrasi Partisi 21 425 0 4 0Bagimsizlar 2 379 0 0Toplam 5 144 576 100 00 8Kazananlar Sehir Baskan PartiAdana Selahattin Colak Sosyaldemokrat Halkci PartiAnkara Murat KarayalcinBursa Teoman Ozalp Dogru Yol PartisiGaziantep Celal Dogan Sosyaldemokrat Halkci PartiIstanbul Nurettin SozenIzmir Yuksel CakmurKayseri Niyazi BahceciogluKonya Halil Urun Refah PartisiBelediye baskanliklari secimi 1989 yerel secimleri belediye baskanliklari sonuclari Toplam Sandik 59 100Kayitli secmen sayisi 18 090 657Oy kullanan secmen sayisi 14 107 146Katilim Orani 78 0Gecerli oy sayisi 13 432 841Gecersiz oy sayisi 674 305Belediye baskanligi sayisi 1 984Parti Aldigi oy sayisi Aldigi oy orani Belediye baskanligi sayisiSosyaldemokrat Halkci Parti 4 402 700 32 8 652Anavatan Partisi 3 178 504 23 7 570Dogru Yol Partisi 3 155 324 23 5 550Refah Partisi 1 175 976 8 7 74Demokratik Sol Parti 870 408 6 5 37Milliyetci Calisma Partisi 406 120 3 0 24Bagimsizlar 176 620 1 3 70Islahatci Demokrasi Partisi 67 189 0 5 7Toplam 13 432 841 100 00 1 984Il Belediye Baskanliklari Il PartiAdiyaman SHPAfyonkarahisar DYPAgri SHPAmasya DYPAntalyaArtvin SHPAydin DYPBalikesirBilecik SHPBingolBitlis ANAPBolu SHPBurdurCanakkaleCankiri DYP Il PartiCorum SHPDenizliDiyarbakirEdirneElazig MCPErzincanErzurum DYPEskisehir SHPGiresunGumushane DYPHakkari ANAPHatay SHPIsparta DYPIcel Mersin SHPKars Il PartiKastamonu SHPKirklareliKirsehirKocaeliKutahya DYPMalatya ANAPManisa DYPKahramanmaras RPMardin SHPMuglaMus DYPNevsehirNigde SHPOrduRize DYP Il PartiSakarya SHPSamsunSiirtSinopSivas RPTekirdag SHPTokat DYPTrabzon SHPTunceli BGMSZSanliurfa RPUsak SHPVan RPYozgat MCPZonguldak SHPBelediye meclis uyeligi secimi 1989 yerel secimleri belediye meclis uyeligi secimi sonuclari Toplam Sandik 59 100Kayitli secmen sayisi 18 090 657Oy kullanan secmen sayisi 14 107 146Katilim Orani 78 0Gecerli oy sayisi 13 237 086Gecersiz oy sayisi 870 060Parti Aldigi oy sayisi Aldigi oy oraniSosyaldemokrat Halkci Parti 4 389 132 33 2Dogru Yol Partisi 3 137 522 23 7Anavatan Partisi 3 111 259 23 5Refah Partisi 1 181 950 8 9Demokratik Sol Parti 890 164 6 7Milliyetci Calisma Partisi 436 951 3 3Islahatci Demokrasi Partisi 69 195 0 5Bagimsizlar 20 913 0 2Toplam 13 237 086 100 00Kaynakca Turkiye nin referandum tarihi Milliyet 1 19 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2 5 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Milliyet Gazetesi 29 03 1989 sf 14 a b c d PDF 10 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 25 Temmuz 2022 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi deneme adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme