Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Camili Köyü Camisi veya Hertvisi Camisi, tarihsel Maçaheli bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı ve eski adı Hertvisi olan Camili köyünde bulunan tarihi bir camidir. Köyün Hertvisi adının değiştirilmesinden sonra Camili Camii olarak adlandırılmıştır. Hertvisi Camii, Maçaheli vadisinin Türkiye tarafında tespit edilmiş sekiz ahşap camiden biridir.
 | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Borçka, Artvin |
| Koordinatlar | 41°28′44″K 41°53′55″D / 41.47889°K 41.89861°D |
| İnanç | İslam |
| Mimari | |
| Mimari tür | Gürcü mimarisi |
| Özellikler | |
| Minare sayısı | 1 |
Hertvisi Camii, tasarım ve üslup bakımından, renkli iç mekân ve özgün motifler açısından hem Artvin bölgesindeki diğer ahşap camiler, hem de Gürcistan'ın Acara bölgesindeki camilerle ortak özelliklere sahiptir.
Tarihçe
Bir imam-hatip görevlendirmesi hakkındaki bir berata dayanarak Hertvisi Camii'nin 1819 yılından önce yapıldığı tahmin edilmektedir. Söz konusu ahşap cami bir çığ düşmesi sonucunda yıkılınca, tahminen 1855 yılında bugünkü cami inşa edilmiştir. 1890’ların başlarında Maçaheli vadisini dolaşmış olan Gürcü tarihçi Zakaria Çiçinadze’nin verdiği bilgiye göre ise Hertvisi Camii, köydeki eski kilisenin yıkılıp yapı malzemesi olarak kullanılmasıyla inşa edilmiştir. Ancak 1855 yılında, Znelieti (ძნელიეთი) köyü yakınında “Kvirkvina” (კვირკვინა) adını taşıyan kaya yerinden koparak bu camiyi yıkmış, çok sayıda insanın da ölümüne yol açmıştır. Bu bilgiye bakarak bugünkü caminin 1855 yılından sonra inşa edildiği söylenebilir.
Camili Camii, 2005 yılında Trabzon Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından tescil edilerek koruma altına alınmıştır. Ne var ki buna rağmen caminin iç mekândaki ahşap unsurları 2018 yılındaki restorasyon sırasında verniklenmiş ve renkli iç süslemeleri tamamen ortadan kaldırılmış. Oysa bu gibi tarihi yapılarda özgün olmayan müdahalelerin tespit edilmesi durumunda, uygun restorasyon yöntemleriyle orijinal katmanın tespit edilerek özgün renklerin tüm yüzeyde açığa çıkarılmasının mümkün olduğu bilinmektedir. Nitekim Denizli ilinin Çivril ilçesine bağlı Bayat köyünde 19. yüzyılda inşa edilmiş olan caminin restorasyonunda özgün süslemeler olduğu gibi korunmuştur.
Mimari
Yeni Hertvisi Camii, moloz taş temel üzerine tamamen ahşaptan boğaz geçme tekniğiyle yapılmıştır. Caminin daha geç tarihte yapılmış tek şerefeli bir minaresi bulunmaktadır. Yaklaşık olarak kare bir plana sahip olan caminin ana girişi, kuzey cephesindeki yer alır ve iki kanatlı bir kapının asılı bu girişin üzeri sonradan bir sundurmaya örtülmüştür. Caminin ayrıca doğu cephesinde tek kanatlı kapının asılı olduğu ikinci bir girişi bulunmaktadır. Caminin ahşap mihrabı dikdörtgen bir çerçeve içine yerleştirilmiş olup yarım daire forma sahiptir. Ana giriş kapısının sağ ve sol tarafında sekiler mevcut olup sağ taraftaki sekideki merdiven mahfil katına çıkışı sağlamaktadır. Caminin çayısı, yatay ve dikey olarak duvardan duvara atılan ahşap hatıllarla oturtulmuş olup, kubbe dört ahşap dikmeye dayanır. Çatı örtüsünü taşıyan dört adet ana ahşap dikmenin dışında, mahfil katı taşıyan iki adet ahşap dikme daha bulunmaktadır.
Zeminden yükseğe konumlanan vaaz kürsüsü, ahşap malzemeden yapılmıştır ve form olarak kiliselerde bulunan ambona benzemektedir. Caminin duvar panosundaki dört yapraklı yonca haç biçiminde olduğundan dolayı yapı ustasının Hristiyan olduğu tahmin edilmektedir. Camide geometrik kompozisyonlar, nesneli kompozisyonlar, bitkisel kompozisyonlar ve kitabe görülmektedir. Caminin kapısında oyma, mihrabında kafesleme, minberinde acur, kafesleme ve çakma, mahfilinde kafesleme ve çakma, tavanında ve duvar panolarında çakma, pencere altı şebekesinde kafesleme, kubbesinde ise kalemişi ve bağdadi bulunmaktadır.
Bölgede bulunan ahşap camiler üzerine Gürcistan'da yapılan bir çalışma, buradaki cami iç mekanlarının önceleri kök boyalar ile renklendirildiğini ifade ederken 19. yüzyılın sonlarından itibaren ise zanaatkarların daha geniş bir renk yelpazesiyle coşkulu bir etki yaratmak amacıyla ticari kimyasal boyaları benimsediğini ortaya koymaktadır.
Motifler
Camide bitkisel motif olarak yaprak, vazodan çıkan çiçekler, S-C kıvrımları, gonca gül, palmet, 21 yapraklı çiçek, 15 yapraklı çiçek, 14 yapraklı çiçek, 6 yapraklı çiçek ve 4 yapraklı çiçek, geometrik motif olarak ok, baklava dilimi, daire, dikdörtgen, kare ve üçgen, nesnesel motif olarak balıksırtı ve fırça motifi kullanılmıştır.
Galeri
-
![image]()
İç mekan (2018 yılı restorasyon öncesi) -
![image]()
Kat balkonu işlemeleri (2018 yılı restorasyon öncesi) -
![image]()
Kubbe kasnağı, üst kat (2018 yılı restorasyon öncesi) -
![image]()
Renkli işleme detayları (2018 yılı restorasyon öncesi) -
![image]()
Kalem işi kubbe (2018 yılı restorasyon öncesi) -
![image]()
Kalem işi kubbe detayı (2018 yılı restorasyon öncesi) -
![image]()
Cami kapısı (2018 yılı restorasyon öncesi) -
![image]()
Mihrap (2018 yılı restorasyon öncesi) -
![image]()
Vaaz kürsüsü işleme detayı, Bolnisi haçı motifi (2018 yılı restorasyon öncesi) -
![image]()
Minber detay (2018 yılı restorasyon öncesi) -
![image]()
Tavanı (restorasyon sonrası) -
![image]()
Minaresi (restorasyon sonrası) -
![image]()
Uzaktan görünümü (restorasyon sonrası)
Kaynakça
- ^ "Esra Karahan, Artvin İli Camili Havzası'nda Konut Üretimi Tasarım ve Yapım Yöntemlerine İlişkin Model Önerisi, İstanbul, 2020, s. 63". 26 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Şubat 2023.
- ^ Fidan, M. Emir (2017). Nigali Vadisi Camilerinin İç Mekân Tasarımı Üzerine Bir Araştırma. DOKAP Bölgesi Uluslararası Turizm Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Karadeniz Teknik Üniversitesi. s. 37. 26 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
- ^ ""Camili Köyü Merkez Camii - Artvin" - Türkiye Kültür Portalı". 26 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Şubat 2023.
- ^ "Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcüler ve Gürcistan'daki Köyleri (Gürcüce), Tiflis, 1913, s. 196" (PDF). 19 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 26 Şubat 2023.
- ^ a b c "Rümeysa Coşkun - Banu Çelebioğlu, "Artvin Borçka'daki Yığma Ahşap Camiler"". 26 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Şubat 2023.
- ^ ""Bayat Camisi Süslemeleri Eski Haline Dönüyor"". 28 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Şubat 2023.
- ^ a b Taşkan, Demet (2011). Artvin ili Borçka ve Hopa ilçeleri camilerinde ahşap süslemeler (Yüksek Lisans). Gazi Üniversitesi. ss. 8-14. 1 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Şubat 2023.
- ^ Demet Taşkan (2011). (PDF). dspace.gazi.edu.tr. 20 Şubat 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2022.
- ^ Suzanne Harris-Brandts, Angela Wheeler, Vladimer Shioshvili (2018). The Wooden Mosques of Adjara: Islamic Architectural Heritage in Georgia (İngilizce ve Gürcüce). s. 20. 26 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Şubat 2023.
Such labor-intensive paints were used sparingly, often to highlight areas of carving. But in the late nineteenth century, artisans embraced increasingly-available commercial chemical paints in order to decorate more of the mosques’ interiors in a broader range of colors, often to exuberant effect.
- ^ Demet Taşkan (2011). (PDF). dspace.gazi.edu.tr. 20 Şubat 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Camili Koyu Camisi veya Hertvisi Camisi tarihsel Macaheli bolgesinde gunumuzde Artvin ilinin Borcka ilcesine bagli ve eski adi Hertvisi olan Camili koyunde bulunan tarihi bir camidir Koyun Hertvisi adinin degistirilmesinden sonra Camili Camii olarak adlandirilmistir Hertvisi Camii Macaheli vadisinin Turkiye tarafinda tespit edilmis sekiz ahsap camiden biridir Hertvisi CamiiTemel bilgilerKonumBorcka ArtvinKoordinatlar41 28 44 K 41 53 55 D 41 47889 K 41 89861 D 41 47889 41 89861InancIslamMimariMimari turGurcu mimarisiOzelliklerMinare sayisi1 Hertvisi Camii tasarim ve uslup bakimindan renkli ic mekan ve ozgun motifler acisindan hem Artvin bolgesindeki diger ahsap camiler hem de Gurcistan in Acara bolgesindeki camilerle ortak ozelliklere sahiptir Hertvisi Camii nin ic mekani restorasyondan onceHertvisi Camii nin ic mekani restorasyondan sonraTarihceBir imam hatip gorevlendirmesi hakkindaki bir berata dayanarak Hertvisi Camii nin 1819 yilindan once yapildigi tahmin edilmektedir Soz konusu ahsap cami bir cig dusmesi sonucunda yikilinca tahminen 1855 yilinda bugunku cami insa edilmistir 1890 larin baslarinda Macaheli vadisini dolasmis olan Gurcu tarihci Zakaria Cicinadze nin verdigi bilgiye gore ise Hertvisi Camii koydeki eski kilisenin yikilip yapi malzemesi olarak kullanilmasiyla insa edilmistir Ancak 1855 yilinda Znelieti ძნელიეთი koyu yakininda Kvirkvina კვირკვინა adini tasiyan kaya yerinden koparak bu camiyi yikmis cok sayida insanin da olumune yol acmistir Bu bilgiye bakarak bugunku caminin 1855 yilindan sonra insa edildigi soylenebilir Camili Camii 2005 yilinda Trabzon Kultur ve Tabiat Varliklarini Koruma Bolge Kurulu tarafindan tescil edilerek koruma altina alinmistir Ne var ki buna ragmen caminin ic mekandaki ahsap unsurlari 2018 yilindaki restorasyon sirasinda verniklenmis ve renkli ic suslemeleri tamamen ortadan kaldirilmis Oysa bu gibi tarihi yapilarda ozgun olmayan mudahalelerin tespit edilmesi durumunda uygun restorasyon yontemleriyle orijinal katmanin tespit edilerek ozgun renklerin tum yuzeyde aciga cikarilmasinin mumkun oldugu bilinmektedir Nitekim Denizli ilinin Civril ilcesine bagli Bayat koyunde 19 yuzyilda insa edilmis olan caminin restorasyonunda ozgun suslemeler oldugu gibi korunmustur MimariYeni Hertvisi Camii moloz tas temel uzerine tamamen ahsaptan bogaz gecme teknigiyle yapilmistir Caminin daha gec tarihte yapilmis tek serefeli bir minaresi bulunmaktadir Yaklasik olarak kare bir plana sahip olan caminin ana girisi kuzey cephesindeki yer alir ve iki kanatli bir kapinin asili bu girisin uzeri sonradan bir sundurmaya ortulmustur Caminin ayrica dogu cephesinde tek kanatli kapinin asili oldugu ikinci bir girisi bulunmaktadir Caminin ahsap mihrabi dikdortgen bir cerceve icine yerlestirilmis olup yarim daire forma sahiptir Ana giris kapisinin sag ve sol tarafinda sekiler mevcut olup sag taraftaki sekideki merdiven mahfil katina cikisi saglamaktadir Caminin cayisi yatay ve dikey olarak duvardan duvara atilan ahsap hatillarla oturtulmus olup kubbe dort ahsap dikmeye dayanir Cati ortusunu tasiyan dort adet ana ahsap dikmenin disinda mahfil kati tasiyan iki adet ahsap dikme daha bulunmaktadir Zeminden yuksege konumlanan vaaz kursusu ahsap malzemeden yapilmistir ve form olarak kiliselerde bulunan ambona benzemektedir Caminin duvar panosundaki dort yaprakli yonca hac biciminde oldugundan dolayi yapi ustasinin Hristiyan oldugu tahmin edilmektedir Camide geometrik kompozisyonlar nesneli kompozisyonlar bitkisel kompozisyonlar ve kitabe gorulmektedir Caminin kapisinda oyma mihrabinda kafesleme minberinde acur kafesleme ve cakma mahfilinde kafesleme ve cakma tavaninda ve duvar panolarinda cakma pencere alti sebekesinde kafesleme kubbesinde ise kalemisi ve bagdadi bulunmaktadir Bolgede bulunan ahsap camiler uzerine Gurcistan da yapilan bir calisma buradaki cami ic mekanlarinin onceleri kok boyalar ile renklendirildigini ifade ederken 19 yuzyilin sonlarindan itibaren ise zanaatkarlarin daha genis bir renk yelpazesiyle coskulu bir etki yaratmak amaciyla ticari kimyasal boyalari benimsedigini ortaya koymaktadir MotiflerCamide bitkisel motif olarak yaprak vazodan cikan cicekler S C kivrimlari gonca gul palmet 21 yaprakli cicek 15 yaprakli cicek 14 yaprakli cicek 6 yaprakli cicek ve 4 yaprakli cicek geometrik motif olarak ok baklava dilimi daire dikdortgen kare ve ucgen nesnesel motif olarak baliksirti ve firca motifi kullanilmistir GaleriIc mekan 2018 yili restorasyon oncesi Kat balkonu islemeleri 2018 yili restorasyon oncesi Kubbe kasnagi ust kat 2018 yili restorasyon oncesi Renkli isleme detaylari 2018 yili restorasyon oncesi Kalem isi kubbe 2018 yili restorasyon oncesi Kalem isi kubbe detayi 2018 yili restorasyon oncesi Cami kapisi 2018 yili restorasyon oncesi Mihrap 2018 yili restorasyon oncesi Vaaz kursusu isleme detayi Bolnisi haci motifi 2018 yili restorasyon oncesi Minber detay 2018 yili restorasyon oncesi Tavani restorasyon sonrasi Minaresi restorasyon sonrasi Uzaktan gorunumu restorasyon sonrasi Kaynakca Esra Karahan Artvin Ili Camili Havzasi nda Konut Uretimi Tasarim ve Yapim Yontemlerine Iliskin Model Onerisi Istanbul 2020 s 63 26 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Subat 2023 Fidan M Emir 2017 Nigali Vadisi Camilerinin Ic Mekan Tasarimi Uzerine Bir Arastirma DOKAP Bolgesi Uluslararasi Turizm Sempozyumu Bildiriler Kitabi Karadeniz Teknik Universitesi s 37 26 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2023 Camili Koyu Merkez Camii Artvin Turkiye Kultur Portali 26 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Subat 2023 Zakaria Cicinadze Musluman Gurculer ve Gurcistan daki Koyleri Gurcuce Tiflis 1913 s 196 PDF 19 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 26 Subat 2023 a b c Rumeysa Coskun Banu Celebioglu Artvin Borcka daki Yigma Ahsap Camiler 26 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Subat 2023 Bayat Camisi Suslemeleri Eski Haline Donuyor 28 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Subat 2023 a b Taskan Demet 2011 Artvin ili Borcka ve Hopa ilceleri camilerinde ahsap suslemeler Yuksek Lisans Gazi Universitesi ss 8 14 1 Mayis 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Subat 2023 Demet Taskan 2011 PDF dspace gazi edu tr 20 Subat 2022 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Subat 2022 Suzanne Harris Brandts Angela Wheeler Vladimer Shioshvili 2018 The Wooden Mosques of Adjara Islamic Architectural Heritage in Georgia Ingilizce ve Gurcuce s 20 26 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Subat 2023 Such labor intensive paints were used sparingly often to highlight areas of carving But in the late nineteenth century artisans embraced increasingly available commercial chemical paints in order to decorate more of the mosques interiors in a broader range of colors often to exuberant effect Demet Taskan 2011 PDF dspace gazi edu tr 20 Subat 2022 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Subat 2022