Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Filistin Ulusal Yönetimi (Arapça: السلطة الوطنية الفلسطينية/Es Sulta el Vataniyye el Filistiniyye), Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ni yöneten bir idari örgüt ve devlet yapılanmasıdır.
Filistin السلطة الوطنية الفلسطينية Es Sulta el Vataniyye el Filistiniyye Filistin Ulusal Yönetimi | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| Başkent | Ramallah (Batı Şeria), Gazze (Gazze Şeridi), Doğu Kudüs (Hak iddiası) | ||||
| En büyük | Gazze (Kontrol edilen) | ||||
| Resmî dil(ler) | Arapça | ||||
| Hükûmet | Yarı başkanlık sistemi | ||||
| |||||
| Tarihçe | |||||
| |||||
| Nüfus | |||||
• 2009 (Temmuz) tahminî | 4,136,540 (125th.) | ||||
| GSYİH (SAGP) | 2008 tahminî | ||||
• Toplam | $11.95 milyar (-.) | ||||
• Kişi başına | $2,900 (-.) | ||||
| İGE (2007) | 0.737 yüksek | ||||
| Para birimi | Ürdün dinarıc Mısır lirasıd e (JOD, EGP, ILS) | ||||
| Zaman dilimi | UTC+2 ( ) | ||||
• Yaz (YSU) | UTC+3 ( ) | ||||
| Telefon kodu | f | ||||
| İnternet alan adı | .ps | ||||
Filistin Ulusal Yönetimi 1994'te, İsrail hükûmeti ve Filistin Kurtuluş Örgütü arasında yapılan Oslo'daki uzlaşma görüşmelerinden sonra iki taraf arasındaki uzlaşma görüşmeleri sırasında 5 yıllık geçici dönem hükûmeti olarak kuruldu.
Tarih
1516'dan 1917'ye dek Osmanlı İmparatorluğu hakimiyeti olan Filistin, 2 Kasım 1917'de Balfour bildirisinin yayınlanmasından sonra 1920 yılında İngiltere'nin manda yönetimine girmiştir.
14 Mayıs 1948 yılında İsrail Devleti'nin kurulmasının ardından Arap-İsrail Savaşları patlak vermiştir. Birleşmiş milletler 29 Kasım 1947 yılında Filistin'in paylaştırılmasına karar vermiştir. %56'sı Yahudilere %44'ü ise Filistinlilere bırakılmıştır. Kudüs'e ise Uluslararası statü verilmiştir.
İlk paylaştırmada Filistin bölgesinde yer alan Batı Kudüs, 1948 yılında Kudüs çevresinde Yahudi yerleşim birimlerinin artması ile İsrail yönetimine geçmiştir. (Kudüs'ün tamamı 1967'deki Altı Gün Savaşında İsrail'in eline geçmiştir.)
1947'deki BM paylaşımından bu yana harita oldukça değişmiş, Filistin, Batı Şeria ve Gazze olmak üzere birbirinden kopuk iki toprak parçası haline gelmiştir.
Demografi
Filistin'in nüfusu 9 milyon 500 bin'dir (2000 tahmini). Bu nüfusun 6 milyonu "yeşil hat" içindeki bölgede, 1 milyonu Gazze'de, 1 milyon 500 bini Batı Şeria bölgesinde yaşamaktadır. Ortalama nüfus artış hızı %3.7'dir. Önemli şehirleri Gazze, Nablus, Eriha, Ramallah, El Halil'dir.
Nüfus yoğunluğu ise 300'dür. Ancak nüfus yoğunluğu konusunda bölgeler arasında büyük bir dengesizlik mevcuttur. Gazze Şeridi'nin alanı 400 km² kadar olduğundan bu bölgede düşen insan sayısı 2500'ü bulmaktadır. Bu bölgedeki nüfus yoğunluğunun bu kadar fazla olmasının sebebi 1948'de işgal edilmiş topraklardaki Filistinlilerin birçoğunun bu bölgeye göç etmeye zorlanmış olmasıdır. Bu yüzden Gazze Şeridi'ndeki nüfusun üçte ikisi mülteci kamplarında yaşamaktadır. Batı Şeria bölgesinde nüfus yoğunluğu 200 civarındadır. "Yeşil hat" içinde kalan bölgenin yaklaşık 12 bin km²'lik bölümünü Negev ve Eilat çölleri oluşturur ve bu bölgelerde nüfus yoğunluğu oldukça düşüktür. Bu yüzden bu topraklardaki 6 milyon nüfusun büyük çoğunluğu 8 bin km²'lik alana yayılmıştır. Dolayısıyla bu bölgede de ortalama nüfus yoğunluğu 700 civarındadır.
Ekonomi
Filistin Ulusal Yönetimi'nin ekonomisi büyük ölçüde İsrail ile ikili ilişkilere ve dış yardımlara bağımlıdır. Hamas'ın 2006 genel seçimlerini kazanması ile 55 milyon dolarlık vergi gelirinin Filistin Ulusal Yönetimi'ne iletilmesi İsrail tarafından durdurulmuştur. Ayrıca Hamas ile El Fetih arasındaki çatışmalar da ekonomiyi olumsuz etkilemektedir. Son BM araştırmalarına göre işsizlik %39'a, yoksulluk %67'ye çıkmıştır.
Gazze Uluslararası Havaalanı, Filistin Yönetimi tarafından Refah şehrinde inşa edildi, ancak 2000 yılında El-Aksa İntifada'nın patlak vermesinin ardından İsrail tarafından yıkılmadan önce yalnızca kısa bir süre işletildi.
Bazı Filistinliler İsrail iş piyasasına erişime bağımlıdır. 1990'larda bazı İsrailli şirketler Filistinlileri yabancı işçilerle değiştirmeye başladı. Sürecin ekonomik olduğu ve aynı zamanda güvenlik endişelerine de değindiği görüldü. Bu, Filistin ekonomisine, özellikle CIA World Factbook'a göre nüfusun %45,7'sinin yoksulluk sınırının altında olduğu Gazze şeridine zarar verdi, ancak Batı Şeria'yı da etkiledi.
Bütçe
Dünya Bankası'na göre, PNA'daki bütçe açığı 2005 yılında yaklaşık 800 milyon dolardı ve bunun neredeyse yarısı bağışçılar tarafından finanse edildi.
Mayıs 2011 itibarıyla Filistin Yönetimi, Filistinli mahkûmlara ödeme yapmak için ayda 4,5 milyon dolar harcadı. Ödemeler, 30 yıldan fazla bir süredir tutuklu bulunan mahkûmlara 12.000 NIS (3.000 $) gibi aylık miktarları içermektedir. Filistin Yönetimi'nin mali sıkıntılarına rağmen Filistin Yönetimi tarafından finanse edilen maaşlar El Fetih, Hamas ve İslami Cihad tutuklularına veriliyor. Bu ödemeler, Öİ'nin bütçesinin %6'sını oluşturmaktadır.
Ocak 2015 itibarıyla, ÖİB'nin İsrail Elektrik Şirketine 1,8 milyar NIS borcu bulunmaktadır.
ÖİB, 2017'de yabancı bağışçılardan 693 milyon dolar aldı ve bunun 345 milyon doları, Şehitler Fonu aracılığıyla hükümlü militanlara ve ailelerine ödenek olarak ödendi.
Yolsuzluk
Filistin Politika ve Anket Araştırma Merkezi tarafından yapılan bir anket, Filistinlilerin %71'inin Batı Şeria'daki Filistin Yönetimi kurumlarında yolsuzluk olduğuna inandığını ve %57'sinin Gazze'de görevden alınan Filistin hükûmetinin kurumlarında yolsuzluk olduğunu söylediğini ortaya koydu. Halkın %34'ü Batı Şeria'da basın özgürlüğü olmadığını, %21'i Batı Şeria'da basın özgürlüğü olduğunu, %41'i belli bir ölçüde olduğunu söylüyor. Filistinlilerin %29'u Batı Şeria'daki insanların Batı Şeria'daki hükûmeti korkusuzca eleştirebileceğini söylüyor.
Nisan 2013'te Filistin örgütü Filistin Şeffaflık için Koalisyon, kamu fonlarının çalınmasıyla ilgili 29 iddiayı araştırdığını söyledi. Ayrıca, PA'nın "kara para aklama, adam kayırma ve resmi pozisyonları kötüye kullanma sorunları olduğunu" söylediler. Daha önceki on iki iddia soruşturuldu ve çözüm için mahkemelere gönderildi. Filistin Yönetimi Adalet Bakanı Ali Muhanna yanıt olarak, "yolsuzluğun azaltılması konusunda büyük adımlar attıklarını" söyledi.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . World Bank. 1 Şubat 2006. 8 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2012.
- ^ Ben Zion, Ilan (3 Eylül 2012). . The Times of Israel. 6 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2012.
- ^ . Yedioth Internet. 29 Ocak 2015. 29 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2015.
- ^ Lieber, Dov (31 Temmuz 2017). "PA payments to prisoners, 'martyr' families now equal half its foreign aid". The Times of Israel. 31 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Temmuz 2017.
- ^ . 14 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2012.
- ^ Savir, Aryeh (18 Haziran 2012). "Arab poll: Palestinian Authority is corrupt". Yedioth Ahronot. 22 Haziran 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Temmuz 2012.
- ^ (PDF). Chronic Kleptocracy – Corruption within the Palestinian Political Establishment. 15 Eylül 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2012.
- ^ . Yahoo! News. 27 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Filistin Ulusal Yonetimi Arapca السلطة الوطنية الفلسطينية Es Sulta el Vataniyye el Filistiniyye Bati Seria ve Gazze Seridi ni yoneten bir idari orgut ve devlet yapilanmasidir Filistinالسلطة الوطنية الفلسطينية Es Sulta el Vataniyye el Filistiniyye Filistin Ulusal YonetimiBayrak ArmaMilli mars Biladi Orijinali Mawtini BaskentRamallah Bati Seria Gazze Gazze Seridi Dogu Kudus Hak iddiasi En buyukGazze Kontrol edilen Resmi dil ler ArapcaHukumetYari baskanlik sistemi Devlet BaskaniMahmud Abbas BasbakanMuhammed MustafaTarihce Kurulus4 Mayis 1994Nufus 2009 Temmuz tahmini4 136 540 125th GSYIH SAGP 2008 tahmini Toplam 11 95 milyar Kisi basina 2 900 IGE 2007 0 737 yuksekPara birimiUrdun dinaric Misir lirasid e JOD EGP ILS Zaman dilimiUTC 2 Yaz YSU UTC 3 Telefon kodufInternet alan adi ps Filistin Ulusal Yonetimi 1994 te Israil hukumeti ve Filistin Kurtulus Orgutu arasinda yapilan Oslo daki uzlasma gorusmelerinden sonra iki taraf arasindaki uzlasma gorusmeleri sirasinda 5 yillik gecici donem hukumeti olarak kuruldu TarihBM paylastirma plani 1947 1516 dan 1917 ye dek Osmanli Imparatorlugu hakimiyeti olan Filistin 2 Kasim 1917 de Balfour bildirisinin yayinlanmasindan sonra 1920 yilinda Ingiltere nin manda yonetimine girmistir 14 Mayis 1948 yilinda Israil Devleti nin kurulmasinin ardindan Arap Israil Savaslari patlak vermistir Birlesmis milletler 29 Kasim 1947 yilinda Filistin in paylastirilmasina karar vermistir 56 si Yahudilere 44 u ise Filistinlilere birakilmistir Kudus e ise Uluslararasi statu verilmistir Ilk paylastirmada Filistin bolgesinde yer alan Bati Kudus 1948 yilinda Kudus cevresinde Yahudi yerlesim birimlerinin artmasi ile Israil yonetimine gecmistir Kudus un tamami 1967 deki Alti Gun Savasinda Israil in eline gecmistir 1947 deki BM paylasimindan bu yana harita oldukca degismis Filistin Bati Seria ve Gazze olmak uzere birbirinden kopuk iki toprak parcasi haline gelmistir Bati Seria ve GazzeUluslararasi duzeyde yonetimi taniyan devletlerDemografiFilistin in nufusu 9 milyon 500 bin dir 2000 tahmini Bu nufusun 6 milyonu yesil hat icindeki bolgede 1 milyonu Gazze de 1 milyon 500 bini Bati Seria bolgesinde yasamaktadir Ortalama nufus artis hizi 3 7 dir Onemli sehirleri Gazze Nablus Eriha Ramallah El Halil dir Nufus yogunlugu ise 300 dur Ancak nufus yogunlugu konusunda bolgeler arasinda buyuk bir dengesizlik mevcuttur Gazze Seridi nin alani 400 km kadar oldugundan bu bolgede dusen insan sayisi 2500 u bulmaktadir Bu bolgedeki nufus yogunlugunun bu kadar fazla olmasinin sebebi 1948 de isgal edilmis topraklardaki Filistinlilerin bircogunun bu bolgeye goc etmeye zorlanmis olmasidir Bu yuzden Gazze Seridi ndeki nufusun ucte ikisi multeci kamplarinda yasamaktadir Bati Seria bolgesinde nufus yogunlugu 200 civarindadir Yesil hat icinde kalan bolgenin yaklasik 12 bin km lik bolumunu Negev ve Eilat colleri olusturur ve bu bolgelerde nufus yogunlugu oldukca dusuktur Bu yuzden bu topraklardaki 6 milyon nufusun buyuk cogunlugu 8 bin km lik alana yayilmistir Dolayisiyla bu bolgede de ortalama nufus yogunlugu 700 civarindadir EkonomiFilistin Ulusal Yonetimi nin ekonomisi buyuk olcude Israil ile ikili iliskilere ve dis yardimlara bagimlidir Hamas in 2006 genel secimlerini kazanmasi ile 55 milyon dolarlik vergi gelirinin Filistin Ulusal Yonetimi ne iletilmesi Israil tarafindan durdurulmustur Ayrica Hamas ile El Fetih arasindaki catismalar da ekonomiyi olumsuz etkilemektedir Son BM arastirmalarina gore issizlik 39 a yoksulluk 67 ye cikmistir Gazze Uluslararasi Havaalani Filistin Yonetimi tarafindan Refah sehrinde insa edildi ancak 2000 yilinda El Aksa Intifada nin patlak vermesinin ardindan Israil tarafindan yikilmadan once yalnizca kisa bir sure isletildi Bazi Filistinliler Israil is piyasasina erisime bagimlidir 1990 larda bazi Israilli sirketler Filistinlileri yabanci iscilerle degistirmeye basladi Surecin ekonomik oldugu ve ayni zamanda guvenlik endiselerine de degindigi goruldu Bu Filistin ekonomisine ozellikle CIA World Factbook a gore nufusun 45 7 sinin yoksulluk sinirinin altinda oldugu Gazze seridine zarar verdi ancak Bati Seria yi da etkiledi Butce Dunya Bankasi na gore PNA daki butce acigi 2005 yilinda yaklasik 800 milyon dolardi ve bunun neredeyse yarisi bagiscilar tarafindan finanse edildi Mayis 2011 itibariyla Filistin Yonetimi Filistinli mahkumlara odeme yapmak icin ayda 4 5 milyon dolar harcadi Odemeler 30 yildan fazla bir suredir tutuklu bulunan mahkumlara 12 000 NIS 3 000 gibi aylik miktarlari icermektedir Filistin Yonetimi nin mali sikintilarina ragmen Filistin Yonetimi tarafindan finanse edilen maaslar El Fetih Hamas ve Islami Cihad tutuklularina veriliyor Bu odemeler OI nin butcesinin 6 sini olusturmaktadir Ocak 2015 itibariyla OIB nin Israil Elektrik Sirketine 1 8 milyar NIS borcu bulunmaktadir OIB 2017 de yabanci bagiscilardan 693 milyon dolar aldi ve bunun 345 milyon dolari Sehitler Fonu araciligiyla hukumlu militanlara ve ailelerine odenek olarak odendi Yolsuzluk Filistin Politika ve Anket Arastirma Merkezi tarafindan yapilan bir anket Filistinlilerin 71 inin Bati Seria daki Filistin Yonetimi kurumlarinda yolsuzluk olduguna inandigini ve 57 sinin Gazze de gorevden alinan Filistin hukumetinin kurumlarinda yolsuzluk oldugunu soyledigini ortaya koydu Halkin 34 u Bati Seria da basin ozgurlugu olmadigini 21 i Bati Seria da basin ozgurlugu oldugunu 41 i belli bir olcude oldugunu soyluyor Filistinlilerin 29 u Bati Seria daki insanlarin Bati Seria daki hukumeti korkusuzca elestirebilecegini soyluyor Nisan 2013 te Filistin orgutu Filistin Seffaflik icin Koalisyon kamu fonlarinin calinmasiyla ilgili 29 iddiayi arastirdigini soyledi Ayrica PA nin kara para aklama adam kayirma ve resmi pozisyonlari kotuye kullanma sorunlari oldugunu soylediler Daha onceki on iki iddia sorusturuldu ve cozum icin mahkemelere gonderildi Filistin Yonetimi Adalet Bakani Ali Muhanna yanit olarak yolsuzlugun azaltilmasi konusunda buyuk adimlar attiklarini soyledi Ayrica bakinizFilistin deki sehirler listesiKaynakca World Bank 1 Subat 2006 8 Ekim 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Kasim 2012 Ben Zion Ilan 3 Eylul 2012 The Times of Israel 6 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Eylul 2012 Yedioth Internet 29 Ocak 2015 29 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Ocak 2015 Lieber Dov 31 Temmuz 2017 PA payments to prisoners martyr families now equal half its foreign aid The Times of Israel 31 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Temmuz 2017 14 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Temmuz 2012 Savir Aryeh 18 Haziran 2012 Arab poll Palestinian Authority is corrupt Yedioth Ahronot 22 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Temmuz 2012 PDF Chronic Kleptocracy Corruption within the Palestinian Political Establishment 15 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 13 Temmuz 2012 Yahoo News 27 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Dis baglantilar