Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Masiakasaurus (anlamı: hırçın kertenkele) Geç Kretase döneminde Madagaskar'da yaşamış noasaurid bir teropod cinsidir. Alt çenesinin önünde yer alan ve nadir görülen farklı diş yapılarıyla ünlüdür.
| Masiakasaurus | ||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||||||||
|
Köken bilim
Bu dinozorun cins adı Malgaşça hırçın anlamına gelen masiaka sözcüğüyle Antik Yunanca kertenkele anlamına gelen sauros sözcüğünün birleştirilmesinden oluşmuştur. Tür adının ise öyküsü oldukça ilginçtir. 1999'da Madagaskar'daki kazılarda görev alan ekip üyeleri dinlenme anlarında rock müzik dinliyorlardı. Ünlü müzisyen Mark Knopfler'in o zaman dağılan müzik grubunu dinledikten sonra kazı ekibi tesadüfen bu ilginç etçil dinozorun kalıntılarını buldu ve bunun üzerine araştırma grubunun bir üyesi olan Cathy Forster, bu canlının tür adını verme önerisiyle Mark Knopfler'in onurlandırılması gerektiği belirtmiştir. Öneriyi kabul eden grup geleneklere biraz aykırı olarak canlıya M. knopfleri adını vermiştir.
Keşif
1999'da S. Sampson ve ark. tarafından Madagaskar'ın kuzeybatısında Berivotra köyü yakınlarında Geç Kretase yaşlı Maevarano Oluşumunun tek bir stratigrafik katmanında yer alan 93-18 bölgesinde 3 m²'lik bir alanda izole kalan fosil örnekleri bulunmuştur. Holotip olan sağ alt çene UA 8680 dahil tüm iskelet yapıları buradan elde edilmiştir. Diğer tanımlanan örnekler de üst çene, alt çene, splenial, omurlar (boyun, sırt, kuyruk sokumu ve kuyruk), kaburganın sırt kısmı, kaval kemikleri, uyluk kemikleri, ayak parmağı kemiği ve el parmağı kemiklerinden oluşur.
Fiziksel özellikler
Gregory S. Paul'un çalışmasına göre Masiakasaurus'un boyu 2 metre, ağırlığı ise 20 kg kadardır.
Masiakasaurus'un en sıra dışı özelliği kafatasında yatmaktadır. Ön dişleri dikkat çekici biçimde ileriye doğru eğilmiş biçimde konumlanmıştır. Sadece dişlerin konumlanması noktasında değil aynı zamanda heterodont (dişlerin farklı yapıda olması) olması da bu canlının ilginçliklerinden biridir. Alt çenenin ilk dört diş dişi öne doğru çıkıntı yapar ve ilk diş yatayın sadece 10° üzerinde açılıdır. Bu dişler uzun ve kaşık şeklinde olup kancalı kenarlara sahiptir. Zayıf tırtıklı karinaları veya keskin kenarları vardır. Çenenin arka kısmındaki arka dişlerin ardında çentikler daha belirgindir, bunlar aynı zamanda diğer etçil dinozorların daha az olağandışı dişlerine benzeyen kıvrık ve yanal olarak sıkıştırılmış (yandan düzleştirilmiştir) dişlerdir.
Ön dişlerin yuvaları öne doğru yönlendirilecek şekilde alt çenenin kenarı aşağı doğru kıvrılır. Aslında, ilk dişin yuvası, alt çenenin geri kalanının alt kenarından daha aşağıda konumlanmıştır. Alt çenenin arka kenarının alt kısmı, ventral çıkıntı olarak bilinen uzun bir çatal yapısına sahiptir. Bu, çok daha kısa bir ventral çıkıntıya sahip olan abelisauridlerdeki durumdan farklıdır. Diğer taraftan alt çenenin arka kenarının üst kısmı, Majungasaurus ve Carnotaurus gibi abelisauridlerinkine çok benzer. Abelisauridlerin derin ve kısa kafataslarından farklı olarak Masiakasaurus uzun ve alçak kafatası yapısına sahiptirler.
Boynu abelisauridlere görece dardır ve kalın boyun kaburgaları taşır. Pek çok teropodun s şekilli boynu varken, bu kaburgalar Masiakasaurus'un boynunu daha sert yapar, and boynun arkası neredeyse yatay olarak konumlanır, bu durum çok az kıvrılmasına neden olur. Diğer abelisauridlerinki gibi, omurları yoğun şekilde boşlukludur and görece kısa omur dikenleri taşır. Pnömatisite boyun ve daha çok sırt omurlarıyla sınırlıdır, yine de pnömatik boşluklar kafatasında da bulunur.
Diğer ceratosaurlardaki gibi, skapula (kürekkemiği) and omuz kemeri scapulocoracoid adlı tek bir kemikte birleşmiştir. Bu kemik, diğer ceratosaurlarınkine görece bile çok büyük ve geniştir. Korakoid parça (glenoid altı) kıvrık bıçak şeklinde genişlerken, skapula kesimi arkaya doğru incelir. Abelisauridler oldukça ufalmış ön kollara sahipken, noasauridler ve Masiakasaurus uzun ön kollara sahiptirler. Üst kol kemiği narindir ve bilinen el kemikleri görece kısadır. Akraba cins , tıpkı Velociraptor gibi dromaeosauridlerde bulunan kanca biçimli büyük ve kıvrık bir ayak pençesi taşır. Yakın zamanda bu, bir el pençesi olarak yeniden değerlendirilmiştir.
Noasaurus'ta sondan bir önceki pençe, kıvrık raptor pençesinden hemen önce gelir ve Masiakasaurus cinsinde de vardır ve benzer görünümdedir. Büyük pençenin bu cinste olup olmadığı belli değildir. Masiakasaurus cinsinin üyelerinin dört parmaklı olduğu varsayılmaktadır, diğer ceratosaurlardaki gibi ortadaki iki parmak en uzun parmaklardır.
Sınıflandırma
Onun ilk 2001 tanımlamasında Masiakasaurus, Noasaurus ve Laevisuchus cinslerine yakın akraba bazal bir abelisaurid olarak sınıflandırılmıştır. Ertesi yıl Carrano ve ark. (2002)) Masiakasaurus'u noasauridae kladı içine yerleştirdi. Onlar Masiakasaurus'tan gelen karakteristiklerle abelisauroidlerin filogenetik çözümlemelerini yürüttüler. Aşağıda bu evrimsel ilişkiler kladogramda gösterilmiştir.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Paleobiyoloji
Beslenme
Masiakasaurus'un diyeti ile ilgili görüşler onun ilginç diş yapısı nedeniyle hayli yer kaplar. Öndeki devrik dişleri parçalamaya değil avlanmaya uygun görünmektedir. Bu devrik dişlerde keskin köşeler dişlerin tabanındadır ve bu da onların parçalamaktan çok ufak avları tutmaya yaradığını düşündürmektedir. Daha gerideki dişleri teropodlardaki diş yapısına genel olarak benzerdir ve kesmeye ve doğramaya uygundur. Masiakasaurus'un ufak omurgalılarla, omurgasızlarla ve hatta meyveyle beslendiği düşünülmektedir.
Bir Masiakasaurus fosilinde sağ scapulocoracoid üzerinde çürükçüllere veya avlanmaya ait olabilecek yıpranma işaretleri gözlemlenmiştir ve bu işaretler, Masiakasaurus'un Maevarano oluşumundan bilinen büyük abelisaurid Majungasaurus tarafından avlandığı şekilde yorumlanabilir.
Büyüme
Geç Kretase'de Güney kıtalarını domine eden abelisaurid ceratosaurlar arasında en iyi korunmuş ve en tam noasaurid iskeletleri Masiakasaurus'tan gelir. Lee ve O'Connor (2013) tarafından yapılan bir çalışmada Masiakasaurus fosillerinin geniş bir ontojenik gelişim aşaması skalası sunduğu ortaya konmuştur. Masiakasaurus'un alligator'den yüzde 40 hızlı büyümesine rağmen, kuş olmayan dinozorlardan Velociraptor ve Coelophysis gibi cinslerden yüzde 40 yavaş büyüdüğü histolojik incelemeler sonucu belirlenmiştir. Üstelik Masiakasaurus cinsinin küçük boyutlarda yetişkinliğe ulaştığı ortaya konmuştur, bu evrimsel durum ilgili canlının kıt ve kurak mevsimlerde daha az besinle yaşamını sürdürme noktasında optimum dayanıklılık kazanmasını sağlar. Masiakasaurus ortalama 8-10 yılda büyük bir köpek boyutuna ulaşmaktadır.
Kaynakça
- ^ a b Sampson, Scott (2009). Dinozorların Destansı Yolculuğu. İstanbul: Alfa. s. 72. ISBN .
- ^ Sampson, Scott; Carrano, Matthew T.; Forster, Catherine A. . www.researchgate.com. 18 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Paul, Gregory S. (2016). The Princeton Field Guide to Dinosaurs. New Jersey: Princeton University Press. ss. 88-89. ISBN .
- ^ a b Carrano, Matthew T.; Sampson, Scott D.; Forster, Catherine A. . www.tandfonline.com/. 12 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c d e Carrano, Matthew T.; Loewen, Mark A.; Sertich, Joseph J. W. "New Materials of Masiakasaurus knopfleri Sampson, Carrano, and Forster, 2001, and Implications for the Morphology of the Noasauridae (Theropoda: Ceratosauria)" (PDF). 20 Ocak 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Ağustos 2022.
- ^ Rauhut, Oliver W. M.; Carrano, Matthew T. . academic.oup.com/zoolinnean. 26 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Lee, Andrew H.; O'Conner, Patrick M. "BONE HISTOLOGY CONFIRMS DETERMINATE GROWTH AND SMALL BODY SIZE IN THE NOASAURID THEROPOD MASIAKASAURUS KNOPFLERI" (PDF). 11 Aralık 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Ağustos 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Masiakasaurus anlami hircin kertenkele Gec Kretase doneminde Madagaskar da yasamis noasaurid bir teropod cinsidir Alt cenesinin onunde yer alan ve nadir gorulen farkli dis yapilariyla unludur Masiakasaurus PreYeYeOSDCPTJKPgN Biyolojik siniflandirmaUst alem EukaryotaAlem AnimaliaSube ChordataAlt sube VertebrataInfa sube GnathostomataUst sinif TetrapodaSinif ReptiliaUst takim SaurischiaTakim TeropodaFamilya NoasauridaeCins Masiakasaurus Sampson et al 2001Tur Masiakasaurus knopfleriKoken bilimBu dinozorun cins adi Malgasca hircin anlamina gelen masiaka sozcuguyle Antik Yunanca kertenkele anlamina gelen sauros sozcugunun birlestirilmesinden olusmustur Tur adinin ise oykusu oldukca ilginctir 1999 da Madagaskar daki kazilarda gorev alan ekip uyeleri dinlenme anlarinda rock muzik dinliyorlardi Unlu muzisyen Mark Knopfler in o zaman dagilan muzik grubunu dinledikten sonra kazi ekibi tesadufen bu ilginc etcil dinozorun kalintilarini buldu ve bunun uzerine arastirma grubunun bir uyesi olan Cathy Forster bu canlinin tur adini verme onerisiyle Mark Knopfler in onurlandirilmasi gerektigi belirtmistir Oneriyi kabul eden grup geleneklere biraz aykiri olarak canliya M knopfleri adini vermistir Kesif1999 da S Sampson ve ark tarafindan Madagaskar in kuzeybatisinda Berivotra koyu yakinlarinda Gec Kretase yasli Maevarano Olusumunun tek bir stratigrafik katmaninda yer alan 93 18 bolgesinde 3 m lik bir alanda izole kalan fosil ornekleri bulunmustur Holotip olan sag alt cene UA 8680 dahil tum iskelet yapilari buradan elde edilmistir Diger tanimlanan ornekler de ust cene alt cene splenial omurlar boyun sirt kuyruk sokumu ve kuyruk kaburganin sirt kismi kaval kemikleri uyluk kemikleri ayak parmagi kemigi ve el parmagi kemiklerinden olusur Masiakasaurus un sira disi on disleri Fiziksel ozelliklerGregory S Paul un calismasina gore Masiakasaurus un boyu 2 metre agirligi ise 20 kg kadardir Masiakasaurus un en sira disi ozelligi kafatasinda yatmaktadir On disleri dikkat cekici bicimde ileriye dogru egilmis bicimde konumlanmistir Sadece dislerin konumlanmasi noktasinda degil ayni zamanda heterodont dislerin farkli yapida olmasi olmasi da bu canlinin ilgincliklerinden biridir Alt cenenin ilk dort dis disi one dogru cikinti yapar ve ilk dis yatayin sadece 10 uzerinde acilidir Bu disler uzun ve kasik seklinde olup kancali kenarlara sahiptir Zayif tirtikli karinalari veya keskin kenarlari vardir Cenenin arka kismindaki arka dislerin ardinda centikler daha belirgindir bunlar ayni zamanda diger etcil dinozorlarin daha az olagandisi dislerine benzeyen kivrik ve yanal olarak sikistirilmis yandan duzlestirilmistir dislerdir Masiakasaurus insan boyut karsilastirmasi On dislerin yuvalari one dogru yonlendirilecek sekilde alt cenenin kenari asagi dogru kivrilir Aslinda ilk disin yuvasi alt cenenin geri kalaninin alt kenarindan daha asagida konumlanmistir Alt cenenin arka kenarinin alt kismi ventral cikinti olarak bilinen uzun bir catal yapisina sahiptir Bu cok daha kisa bir ventral cikintiya sahip olan abelisauridlerdeki durumdan farklidir Diger taraftan alt cenenin arka kenarinin ust kismi Majungasaurus ve Carnotaurus gibi abelisauridlerinkine cok benzer Abelisauridlerin derin ve kisa kafataslarindan farkli olarak Masiakasaurus uzun ve alcak kafatasi yapisina sahiptirler Boynu abelisauridlere gorece dardir ve kalin boyun kaburgalari tasir Pek cok teropodun s sekilli boynu varken bu kaburgalar Masiakasaurus un boynunu daha sert yapar and boynun arkasi neredeyse yatay olarak konumlanir bu durum cok az kivrilmasina neden olur Diger abelisauridlerinki gibi omurlari yogun sekilde boslukludur and gorece kisa omur dikenleri tasir Pnomatisite boyun ve daha cok sirt omurlariyla sinirlidir yine de pnomatik bosluklar kafatasinda da bulunur Diger ceratosaurlardaki gibi skapula kurekkemigi and omuz kemeri scapulocoracoid adli tek bir kemikte birlesmistir Bu kemik diger ceratosaurlarinkine gorece bile cok buyuk ve genistir Korakoid parca glenoid alti kivrik bicak seklinde genislerken skapula kesimi arkaya dogru incelir Abelisauridler oldukca ufalmis on kollara sahipken noasauridler ve Masiakasaurus uzun on kollara sahiptirler Ust kol kemigi narindir ve bilinen el kemikleri gorece kisadir Akraba cins tipki Velociraptor gibi dromaeosauridlerde bulunan kanca bicimli buyuk ve kivrik bir ayak pencesi tasir Yakin zamanda bu bir el pencesi olarak yeniden degerlendirilmistir Noasaurus ta sondan bir onceki pence kivrik raptor pencesinden hemen once gelir ve Masiakasaurus cinsinde de vardir ve benzer gorunumdedir Buyuk pencenin bu cinste olup olmadigi belli degildir Masiakasaurus cinsinin uyelerinin dort parmakli oldugu varsayilmaktadir diger ceratosaurlardaki gibi ortadaki iki parmak en uzun parmaklardir SiniflandirmaOnun ilk 2001 tanimlamasinda Masiakasaurus Noasaurus ve Laevisuchus cinslerine yakin akraba bazal bir abelisaurid olarak siniflandirilmistir Ertesi yil Carrano ve ark 2002 Masiakasaurus u noasauridae kladi icine yerlestirdi Onlar Masiakasaurus tan gelen karakteristiklerle abelisauroidlerin filogenetik cozumlemelerini yuruttuler Asagida bu evrimsel iliskiler kladogramda gosterilmistir CCG 20011 Masiakasaurus PaleobiyolojiBeslenme Masiakasaurus un diyeti ile ilgili gorusler onun ilginc dis yapisi nedeniyle hayli yer kaplar Ondeki devrik disleri parcalamaya degil avlanmaya uygun gorunmektedir Bu devrik dislerde keskin koseler dislerin tabanindadir ve bu da onlarin parcalamaktan cok ufak avlari tutmaya yaradigini dusundurmektedir Daha gerideki disleri teropodlardaki dis yapisina genel olarak benzerdir ve kesmeye ve dogramaya uygundur Masiakasaurus un ufak omurgalilarla omurgasizlarla ve hatta meyveyle beslendigi dusunulmektedir Bir Masiakasaurus fosilinde sag scapulocoracoid uzerinde curukcullere veya avlanmaya ait olabilecek yipranma isaretleri gozlemlenmistir ve bu isaretler Masiakasaurus un Maevarano olusumundan bilinen buyuk abelisaurid Majungasaurus tarafindan avlandigi sekilde yorumlanabilir Buyume Gec Kretase de Guney kitalarini domine eden abelisaurid ceratosaurlar arasinda en iyi korunmus ve en tam noasaurid iskeletleri Masiakasaurus tan gelir Lee ve O Connor 2013 tarafindan yapilan bir calismada Masiakasaurus fosillerinin genis bir ontojenik gelisim asamasi skalasi sundugu ortaya konmustur Masiakasaurus un alligator den yuzde 40 hizli buyumesine ragmen kus olmayan dinozorlardan Velociraptor ve Coelophysis gibi cinslerden yuzde 40 yavas buyudugu histolojik incelemeler sonucu belirlenmistir Ustelik Masiakasaurus cinsinin kucuk boyutlarda yetiskinlige ulastigi ortaya konmustur bu evrimsel durum ilgili canlinin kit ve kurak mevsimlerde daha az besinle yasamini surdurme noktasinda optimum dayaniklilik kazanmasini saglar Masiakasaurus ortalama 8 10 yilda buyuk bir kopek boyutuna ulasmaktadir Kaynakca a b Sampson Scott 2009 Dinozorlarin Destansi Yolculugu Istanbul Alfa s 72 ISBN 978 605 171 148 5 Sampson Scott Carrano Matthew T Forster Catherine A www researchgate com 18 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Paul Gregory S 2016 The Princeton Field Guide to Dinosaurs New Jersey Princeton University Press ss 88 89 ISBN 978 0 691 16766 4 a b Carrano Matthew T Sampson Scott D Forster Catherine A www tandfonline com 12 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b c d e Carrano Matthew T Loewen Mark A Sertich Joseph J W New Materials of Masiakasaurus knopfleri Sampson Carrano and Forster 2001 and Implications for the Morphology of the Noasauridae Theropoda Ceratosauria PDF 20 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Agustos 2022 Rauhut Oliver W M Carrano Matthew T academic oup com zoolinnean 26 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Lee Andrew H O Conner Patrick M BONE HISTOLOGY CONFIRMS DETERMINATE GROWTH AND SMALL BODY SIZE IN THE NOASAURID THEROPOD MASIAKASAURUS KNOPFLERI PDF 11 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Agustos 2022