Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Silahdar Fındıklılı Mehmed Ağa (7 Aralık 1658, Konstantinopolis- y. 1726 veya 1727, İstanbul), IV. Mehmed, II. Süleyman, II. Ahmed ve II. Mustafa'ya hizmet vermiş Osmanlı tarihçisi.
Silahdar Fındıklı Mehmed Ağa | |
|---|---|
| Doğum | 7 Aralık 1658 Fındıklı, Konstantiniyye, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | y. 1726–27 (68–69 yaşında) İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Defin yeri | Ayaspaşa Mezarlığı |
| Milliyet | Osmanlı Türkü |
| Vatandaşlık | Osmanlı İmparatorluğu |
| Meslek | Tarihçi |
İlk yılları
Silahdar Fındıklılı Mehmed Ağa, 7 Aralık 1658'de Galata'nın Fındıklı semtinde doğdu, küçük yaşta saraya giren Mehmed Ağa, o dönemde Baş Musahib Şahin Ağa'nın himayesinde büyütüldü. 9 Şubat 1674'te Hasbahçe bahçıvanları arasına ve ardından mahremiyet odasına dahil edildi. Kısa sürede daha yüksek mevkilere yükseldi, IV. Mehmed'in emrinde görev yaptı.
Savaşlar
Mehmed Ağa, 1683 yılında II. Viyana Kuşatmasına bizzat katılmış ve oradaki sıkıntıları dile getirmiştir. 1688'de, yeniçerilerin IV. Mehmed'i görevden alınmasına ve isyanına tanık olan Mehmed Ağa, yeni padişah II. Süleyman döneminde hizmetine devam etti. Yaptığı işten dolayı padişahın yanında bulunmuş ve olayları büyük bir özen ve ayrıntıyla kaydetmiştir.
Çalışmalar
Yukarıda kısaca belirtildiği gibi Silahdar Mehmed Ağa, Katib Çelebi'ye olan hayranlığından dolayı Fezlekesinin bıraktığı yerden eserini yazmaya devam etti .
Zeyl-i Fezleke
Zeyl-i Fezleke'nin tespit edilen yedi nüshası vardır. Bunlardan üçü İstanbul'daki çeşitli kütüphanelerde, biri Manisa Genel Kütüphanesinde ve biri Viyana'da bulunmaktadır. Ayrıca Ahmet Refik Bey'in Türk Tarih Kurumu'nda bir eserin yayımlanmasında kullandığı Halis Efendi nüshasının nerede olduğu bilinmemektedir. Çalışmasının ikinci cildine Nusretname adı verildi. Bunlar birlikte, yaşamı boyunca ve öncesinde meydana gelen olayları kaydetti. Hem İstanbul'teki olayları (şehrin çoğunu tahrip eden 1660 yangını gibi) hem de Kara Mustafa Paşa'nın seferleri ve II. Viyana Kuşatması sırasındaki deneyimlerini kitapta genişçe yer alır.
Yukarıda kaynaklar bölümünde bahsettiğimiz gibi, Silahdar daha önce yazdığı kaynaklara atıfta bulunarak çalışmasını yazarken bir önceki aktarımı da nakletmiştir. Ancak bu çalışmalarda yer alan bilgileri olduğu gibi aktarmamış, kaynakları birbiriyle karşılaştırmış ve diğer kaynaklardan gelen eksiklikleri tamamlamıştır. Dolayısıyla Zeyl-i Fezlekenin bu kaynakların herhangi birinden daha detaylı bilgiler içerdiği rahatlıkla söylenebilir.
Olaylara bizzat şahit olmasına rağmen zaman zaman başka kaynakları kullanmaktan çekinmedi ve yaşadığı dönemi kendi gözlemleriyle çok detaylı bir şekilde yazdı.
Nusretnâme
Nusretname'nin birinci bölümünde II. Mustafa'nın Avusturya seferleri, Zenta Felaketi, Karlofça Antlaşması, Edirne Vakfı ve donanmanın eylemleri yer almaktadır. İkinci bölümde 1704-1721 arasındaki olayları ele alıyor. Bunlardan en önemlileri Baltacı Mehmed Paşa'nın Rus seferi, Prut Antlaşması ve Kırım'daki Hanlık mücadeleleridir. Kitabın bu bölümünde sarayda çalışmadığı için Mehmed Ağa burada daha çok duyduklarını değerlendirdi.
Silahdar Mehmed Ağa, her iki eserinde de olayları yıldan yıla kronolojik sırayla yazmıştır. Nitekim bazı durumlarda gerekli gördüğü durumlarda miladi tarihlerin verilmesi tarih tespitine verilen önemin bir göstergesidir.
Ölümü
Silahdar Findklılı Mehmed Ağa muhtemelen 1726-27 yılları arasında öldü. Kaynakların ölüm tarihi ve mezar yeri hakkında verdiği bilgiler farklıdır. Yetmiş yaşında hayatını kaybeden Mehmed Ağa, Taksim Ayaspaşa Mezarlığı'nda toprağa verildi.
Mirası
Hayat bölümünde değindiği "Muharrir-i vekāyi'-i hakīr müverrih Mehmed kemterleri" eseriyle tarihçi yönünü vurgulayan Mehmed Ağa, önemli olduğu için devlet ve saltanat haberlerini çok yakından takip etmiştir. Sarayda yaptığı hizmetler ve memuriyet hayatı boyunca birçok olay içeride bulunmuştur. 1703'ten sonra saray hizmetinden uzak olduğu için çoğunlukla duyduklarını yazarak yazılmıştır.
Aynı döneme ait tarihi eserlerle karşılaştırıldığında Zeyl-i Fezleke'deki olayların diğerlerinden daha detaylı olduğu ve diğer tarihlerde bulunmayan birçok konunun Mehmed Ağa'nın eserlerinde bulunduğu görülmektedir. Ayrıca Silahdar Mehmed Ağa'nın saray bürokrasisinden gelen ve padişahın yanında olaylara katılan biri olması nedeniyle hem saraydaki gelişmeleri kapsamlı bir şekilde ele alınmış hem de padişahın özel dünyasına dair pek çok detay vermiştir.
Önemli bir kaynak olmasına rağmen hem Zeyl-i Fezleke hem de Nusretnâme uzun süre tarihçilerin ilgisini çekmemiştir. Bunda Nusretname, Mustafa'ya sunamadığı aynı dönem olaylarını veren Râşid Târihi'nin ilk yıllarda büyük rolü olduğu söylenebilir. Vak'anüvis Râşid Mehmed, Örfî Mahmud Ağa, Ahmed Câvid ve Ahmed Resmî Efendi gibi tarihçiler, Silahdar Mehmed Ağa'nın eserini kaynak olarak kullandılar. Râşid, Nusretname'den özellikle 1695 ile 1703 yılları arasındaki olaylardan yararlanmasına rağmen kaynağının adını vermedi.
Kaynakça
- ^ Türkal 2013, s. 28.
- ^ Türkal 2013, s. 29.
- ^ Türkal 2013, s. 30.
- ^ Türkal 2013, s. 34.
- ^ . istanbultarihi.ist. 5 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2023.
- ^ Topal 2001, s. 45.
- ^ Türkal 2013, s. 45.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Silahdar Findiklili Mehmed Aga 7 Aralik 1658 Konstantinopolis y 1726 veya 1727 Istanbul IV Mehmed II Suleyman II Ahmed ve II Mustafa ya hizmet vermis Osmanli tarihcisi Silahdar Findikli Mehmed AgaDogum7 Aralik 1658 1658 12 07 Findikli Konstantiniyye Osmanli ImparatorluguOlumy 1726 27 68 69 yasinda Istanbul Osmanli ImparatorluguDefin yeriAyaspasa MezarligiMilliyetOsmanli TurkuVatandaslikOsmanli ImparatorluguMeslekTarihciIlk yillariSilahdar Findiklili Mehmed Aga 7 Aralik 1658 de Galata nin Findikli semtinde dogdu kucuk yasta saraya giren Mehmed Aga o donemde Bas Musahib Sahin Aga nin himayesinde buyutuldu 9 Subat 1674 te Hasbahce bahcivanlari arasina ve ardindan mahremiyet odasina dahil edildi Kisa surede daha yuksek mevkilere yukseldi IV Mehmed in emrinde gorev yapti SavaslarMehmed Aga 1683 yilinda II Viyana Kusatmasina bizzat katilmis ve oradaki sikintilari dile getirmistir 1688 de yenicerilerin IV Mehmed i gorevden alinmasina ve isyanina tanik olan Mehmed Aga yeni padisah II Suleyman doneminde hizmetine devam etti Yaptigi isten dolayi padisahin yaninda bulunmus ve olaylari buyuk bir ozen ve ayrintiyla kaydetmistir CalismalarYukarida kisaca belirtildigi gibi Silahdar Mehmed Aga Katib Celebi ye olan hayranligindan dolayi Fezlekesinin biraktigi yerden eserini yazmaya devam etti Zeyl i Fezleke Zeyl i Fezleke nin tespit edilen yedi nushasi vardir Bunlardan ucu Istanbul daki cesitli kutuphanelerde biri Manisa Genel Kutuphanesinde ve biri Viyana da bulunmaktadir Ayrica Ahmet Refik Bey in Turk Tarih Kurumu nda bir eserin yayimlanmasinda kullandigi Halis Efendi nushasinin nerede oldugu bilinmemektedir Calismasinin ikinci cildine Nusretname adi verildi Bunlar birlikte yasami boyunca ve oncesinde meydana gelen olaylari kaydetti Hem Istanbul teki olaylari sehrin cogunu tahrip eden 1660 yangini gibi hem de Kara Mustafa Pasa nin seferleri ve II Viyana Kusatmasi sirasindaki deneyimlerini kitapta genisce yer alir Yukarida kaynaklar bolumunde bahsettigimiz gibi Silahdar daha once yazdigi kaynaklara atifta bulunarak calismasini yazarken bir onceki aktarimi da nakletmistir Ancak bu calismalarda yer alan bilgileri oldugu gibi aktarmamis kaynaklari birbiriyle karsilastirmis ve diger kaynaklardan gelen eksiklikleri tamamlamistir Dolayisiyla Zeyl i Fezlekenin bu kaynaklarin herhangi birinden daha detayli bilgiler icerdigi rahatlikla soylenebilir Olaylara bizzat sahit olmasina ragmen zaman zaman baska kaynaklari kullanmaktan cekinmedi ve yasadigi donemi kendi gozlemleriyle cok detayli bir sekilde yazdi Nusretname Nusretname nin birinci bolumunde II Mustafa nin Avusturya seferleri Zenta Felaketi Karlofca Antlasmasi Edirne Vakfi ve donanmanin eylemleri yer almaktadir Ikinci bolumde 1704 1721 arasindaki olaylari ele aliyor Bunlardan en onemlileri Baltaci Mehmed Pasa nin Rus seferi Prut Antlasmasi ve Kirim daki Hanlik mucadeleleridir Kitabin bu bolumunde sarayda calismadigi icin Mehmed Aga burada daha cok duyduklarini degerlendirdi Silahdar Mehmed Aga her iki eserinde de olaylari yildan yila kronolojik sirayla yazmistir Nitekim bazi durumlarda gerekli gordugu durumlarda miladi tarihlerin verilmesi tarih tespitine verilen onemin bir gostergesidir OlumuSilahdar Findklili Mehmed Aga muhtemelen 1726 27 yillari arasinda oldu Kaynaklarin olum tarihi ve mezar yeri hakkinda verdigi bilgiler farklidir Yetmis yasinda hayatini kaybeden Mehmed Aga Taksim Ayaspasa Mezarligi nda topraga verildi MirasiHayat bolumunde degindigi Muharrir i vekayi i hakir muverrih Mehmed kemterleri eseriyle tarihci yonunu vurgulayan Mehmed Aga onemli oldugu icin devlet ve saltanat haberlerini cok yakindan takip etmistir Sarayda yaptigi hizmetler ve memuriyet hayati boyunca bircok olay iceride bulunmustur 1703 ten sonra saray hizmetinden uzak oldugu icin cogunlukla duyduklarini yazarak yazilmistir Ayni doneme ait tarihi eserlerle karsilastirildiginda Zeyl i Fezleke deki olaylarin digerlerinden daha detayli oldugu ve diger tarihlerde bulunmayan bircok konunun Mehmed Aga nin eserlerinde bulundugu gorulmektedir Ayrica Silahdar Mehmed Aga nin saray burokrasisinden gelen ve padisahin yaninda olaylara katilan biri olmasi nedeniyle hem saraydaki gelismeleri kapsamli bir sekilde ele alinmis hem de padisahin ozel dunyasina dair pek cok detay vermistir Onemli bir kaynak olmasina ragmen hem Zeyl i Fezleke hem de Nusretname uzun sure tarihcilerin ilgisini cekmemistir Bunda Nusretname Mustafa ya sunamadigi ayni donem olaylarini veren Rasid Tarihi nin ilk yillarda buyuk rolu oldugu soylenebilir Vak anuvis Rasid Mehmed Orfi Mahmud Aga Ahmed Cavid ve Ahmed Resmi Efendi gibi tarihciler Silahdar Mehmed Aga nin eserini kaynak olarak kullandilar Rasid Nusretname den ozellikle 1695 ile 1703 yillari arasindaki olaylardan yararlanmasina ragmen kaynaginin adini vermedi Kaynakca Turkal 2013 s 28 Turkal 2013 s 29 Turkal 2013 s 30 Turkal 2013 s 34 istanbultarihi ist 5 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Ocak 2023 Topal 2001 s 45 Turkal 2013 s 45