Yüksek Seçim Kurulu (YSK), Türkiye Cumhuriyeti'nde, Yargıtay ve Danıştay'ın kendi içlerinden çıkardıkları üyelerden oluşan, Türkiye'deki seçimlerin genel yönetimi ile denetimini sağlayan ve seçimlerin yargısal denetimini sağlayan bir karma idari ve yargı merciidir. 1950 yılında kurulun oluşturulması ile seçimler üzerinde yargı denetimi esas alındı. Milletvekili tutanaklarının iptali yetkisi meclise verildi. 1954'te yapılan değişikliklerle bu yetki YSK'ye verildi ve kurulun teşekkülü belirlendi. Kurulun başkanının Yargıtay Başkanı olacağı, üyelerin de Yargıtay ve Danıştay üyelerinden seçileceği, kurulun vereceği kararların kesin nitelikte olduğu hükme bağlandı. 1957 yılında yapılan değişiklikle, partilerin seçimlere ittifak yaparak girmeleri engellendi.
Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu | |
---|---|
Kuruluş | 21 Şubat 1950 | )
Yargı | Karma idari ve yargı organı |
Yer | Ankara |
Oluşum türü | Seçimlerin genel yönetimi ve denetimi |
Dil | Türkçe |
Website | ysk.gov.tr |
Başkan | |
Mevcut | Ahmet Yener |
Görev başı | 26 Ocak 2023 |
Başkan Vekili | |
Mevcut | Ekrem Özübek |
Görev başı | 26 Ocak 2023 |
27 Mayıs Darbesi'nin sonucunda hazırlanan yeni Anayasa ile kurul, seçim denetimi ve yönetimi gibi hususlar anayasal zemine kavuşturuldu. TBMM üyelerinin seçim tutanaklarını kabul etme yetkisi Anayasa ile kurula verildi. İptal yetkisi ise daha sonra çıkarılan bir kanun ile kurula verildi. Ayrıca Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi ve anayasa değişikliğinin referanduma götürülmesi hususları da YSK'nin görev alanına dahil edildi. 1980 yılında gerçekleşen darbeden sonra da bu hükümlerin büyük ölçüde korunduğu ancak son dönemlerde kitle iletişim araçlarının yaygınlaşmasıyla birlikte YSK kararlarının daha çok tartışıldığı söylenir.
Kurul yedi asıl ve dört yedek üyeden oluşur. Bu üyeler kendi içlerinden birini başkan, birini de başkanvekili seçer. Üyelerin görev süreleri altı yıl olup görev süresi sona eren üyenin tekrar seçilmesi mümkündür. Siyasi partiler, belirli şartları taşımaları halinde kurulda bir asıl ve bir yedek temsilci bulundurabilir. Kurulun görevleri Anayasa'da ve kanunlarda düzenlenir. Kurul, seçimlerin başından sonuna kadar düzen içinde yönetimi için bütün işlemleri yapar. Seçim süresince ve seçim sonrasında seçimle ilgili bütün şikayet ve itirazları inceleyerek kesin karara bağlar. Ayrıca TBMM üyelerinin ve Cumhurbaşkanının seçim tutanaklarını kabul eder. Temel olarak kurulun asıl amacının seçimlerin yönetim ve denetimini sağlamak olduğu vurgulanır.
Kurulun merkez ve taşra teşkilatı bulunmaktadır. Merkez teşkilatının kendi içinde dört alt birimi vardır. Taşra teşkilatı ise il ve ilçe seçim kurulları ile seçim müdürlüklerinden oluşur. Kurul'un ana hizmet binası Mart 2019'dan beri Çankaya'da Kızılay Mahallesi'nde, ek hizmet binası ise Kavaklıdere Mahallesi'ndedir.
Tarihçe
1950-1961 arası
Türkiye'de 1942 yılına kadar seçimlerin denetimine ilişkin özel bir yasal düzenleme bulunmamakta olup 1908 tarihli İntihab-ı Mebusan Kanun-ı Muvakkatı çerçevesinde seçimlerin denetimi gerçekleştirilmiştir. 1942'de çıkarılan Mebus Seçimi Kanunu ile 1908 tarihli kanun ilga edilmiş olup teftiş kurulları oluşturulmuştur. Bu kurullar seçim kurullarının yetkilerine sahipti. Bu heyetler belediye başkanlarından oluşuyordu. Ancak bu heyetlerin gerçek manada bir denetim yürütmediği, beklentilere cevap vermekten çok uzak kaldığı belirtilir. 1942 tarihli kanunun ardından ilk olarak 1943'te genel seçimler yapıldı. Cumhuriyet Halk Partisi'nin tek parti olarak katıldığı seçim, 1942 tarihli kanun kapsamında yapılan ilk seçim oldu. 1946'da yürürlüğe giren Milletvekilleri Seçim Kanunu ile Mebus Seçimi Kanunu yürürlükten kaldırılmıştır. Bu kanun ile oluşturulan seçim kurulları seçimleri yönetmek üzere görevlendirilmiştir. Belediye başkanlarından oluşan bu kurulların da denetim yürütmediği iddia edilir.
1948'de seçim kanunlarında değişiklikler yapılmasına yönelik hazırlıklara başlandı. Bu süreçte Demokrat Parti, seçimlerin yargı organlarının denetiminde gerçekleşmesi gerektiğini savunmuş ancak Cumhuriyet Halk Partisi tarafından yargı organlarının kendi işleri dışında bir işe karışmaması gerektiği ileri sürülmüştür. Şemsettin Günaltay başkanlığındaki hükûmetin programında, 1950'de yapılacak seçimlerin kimsede şüphe oluşturmayacak şekilde yapılması için bilimsel ve deneyime dayalı tedbirlerden faydalanılarak yeni bir seçim kanunun hazırlanacağına yer verilmiştir. Başbakanlıkta Adalet ve İçişleri Bakanlığı görevlilerinden oluşan bir teknik heyet tarafından kanun tasarısı hazırlanmıştır. Bu heyetin hazırladığı tasarıyı değerlendirmesi için de bir ilim heyeti oluşturuldu. 11 kişiden oluşan bu heyetin üyelerinden ikisi Yargıtay, ikisi Danıştay, üçü barolar ve dördü üniversite temsilcilerinden oluşuyordu.
Kurul 1949'da çalışmalarına başladı. Hükûmetin ön tasarısının yanında siyasi partilerin kanuna ilişkin düşünceleri de dikkate alındı. Bunun dışında başka ülkelerin seçi mevzuatları da Türkçeye çevrilerek incelendi. Bu aşamada kurul, hükûmetin ön tasarısında değişiklikler yapmanın tasarının kendi düzenini bozacağı gerekçesiyle yeni bir tasarı hazırlama yoluna gitti. Hükûmet de bu yeni tasarı üzerinde kendi değişikliklerini yaparak tasarıyı tamamladı. Hazırlanan kanun tasarısı 16 Şubat 1950'de TBMM'de kabul edildi ve 21 Şubat 1950 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
5545 sayılı Milletvekilleri Seçim Kanunu ile seçimler üzerinde yargı denetimi esas alınmış ancak milletvekili tutanağının iptali yetkisini meclise verilmiştir. Bu düzenlemenin kanunun mantığından bir sapma oluşturduğu, çoğunluğun muhaliflere karşı kullanabileceği bir koz olabileceği belirtilmiştir. 1950 yılında yapılan seçimlerde Kastamonu'dan milletvekili seçilen eski bakan Tahsin Coşkan'ın milletvekilliği bu şekilde iptal edilmiştir. Bu yönüyle YSK'nin yetkisinin seçimlerin denetimi ve yönetimine ilişkin gerekli bilgilerin toplanmasıyla sınırlı tutulduğu belirtilir.
1954 yılında Demokrat Parti iktidarında kanunda bazı değişiklikler yapıldı. Bu değişiklikler ile milletvekili tutanağının iptali yetkisi meclisten alınarak Yüksek Seçim Kuruluna devredilmiş ve kurulun teşekkülü belirlenmiştir. Bir başkan ve on üyeden oluşan kurulun başkanının Yargıtay başkanı olacağı, üyelerin ise Yargıtay ve Danıştay'dan beşer asıl üçer yedek olarak kura yolu ile seçileceği kararlaştırılmıştır. Kurulun son ve kesin karar merci olacağı da bu değişikliklerle hükme bağlanmıştır. Böylece YSK'nin bir yargı organı statüsüne kavuştuğu söylenir.
1957 yılında kanunda yapılan değişiklikle partilerin seçimlere ittifak yaparak girmeleri engellendi. Bu değişikliğin, muhalefetin iktidara karşı ortak olarak seçimlere girme girişimlerine karşı iktidarın aldığı bir önlem olduğu vurgulanmıştır.
1961-1990 arası
27 Mayıs 1960 tarihinde gerçekleşen askeri darbe sonucunda yeni anayasa çalışmaları başlatıldı. Bu süreçte İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi ile Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi tarafından iki farklı anayasa tasarısı oluşturuldu. Anayasa çalışmalarında İstanbul Üniversitesi'nin tasarısı ana metin olarak ele alınırken Ankara Üniversitesi'nin tasarısı ise yardımcı metin olarak kullanıldı. İstanbul Üniversitesi'nin tasarısında, seçim tutanaklarındaki hukuka aykırılık iddialarını inceleme yetkisi Anayasa Mahkemesi'ne verilirken, Ankara Üniversitesi'nin tasarısında ise bu yetki kanun koyucunun takdirine bırakılmıştı.
Anayasa çalışmalarını yürüten Milli Birlik Komitesi, kendi üyeleri ile Temsilciler Meclisi üyelerinden oluşan bir kurucu meclis oluşturdu. Kurucu meclis, Temsilciler Meclisi üyelerinden oluşan 20 kişilik bir komisyon oluşturdu. Bu komisyon, anayasa hazırlamanın yanında seçim kanunu hazırlamakla da görevlendirildi. Bu komisyon, çalışmalarında İstanbul ve Ankara üniversitelerinin ön tasarıları ile birlikte yabancı anayasa metinlerinden ve uluslararası metinlerden yararlandı. Komisyonun oluşturduğu anayasa tasarısı Temsilciler Meclisine sunuldu. Tasarı üzerindeki ihtilaflar Milli Birlik Komitesi ve Temsilciler Meclisinden seçilen eşit sayıda üyeden oluşan bir kurul tarafından çözüme kavuşturuldu. Nihai tasarı kurucu meclis tarafından kabul edilerek halkoylamasına sunuldu. Halkoylaması sonucunda yeni anayasa kabul edilerek yürürlüğe girdi.
1961 yılında yürürlüğe giren anayasa ile Yüksek Seçim Kurulu ve seçim denetimi ile yönetimi anayasal zemine kavuşturuldu. TBMM üyelerinin seçim tutanaklarını kabul etme görevi anayasa ile YSK'ye verilmiştir. TBMM üyelerinin seçim tutanaklarını iptal etme görevi ise anayasa ile değil, 26 Nisan 1961 tarihinde kabul edilen ve 2 Mayıs 1961'de yürürlüğe giren 298 sayılı Kanun ile YSK'ye verilmiştir. Bu düzenlemelerle 1950 tarihli Kanun'un 1954'te değiştirilmeden önceki versiyonu tercih edilmiştir.
1982 Anayasası döneminde seçimlerin denetimi ve yönetimine ilişkin hükümlerin neredeyse aynı olduğu vurgulanır. Bu hususa dayanak olarak da anayasayı hazırlayan komisyonun, raporunda 1961 Anayasası'nın en iyi işleyen hükümlerinden birinin seçimlerin denetimi ve yönetimine ilişkin hükümlerin aynen korunmasının uygun görüldüğüne ilişkin görüşleri gösterilir. Ancak yeni anayasa ile öncekinden farklı olarak Cumhurbaşkanın halk tarafından seçilmesi ve anayasa değişikliğinin Cumhurbaşkanı tarafından halkoyuna sunulması gibi görevler de YSK'ye verilmiştir. Ayrıca önceki dönemde YSK'nin kararlarına karşı başka bir mercie başvurulamayacağına ilişkin hükümler 298 sayılı Kanun'da yer alırken bu hüküm yeni anayasa ile anayasal temele oturtulmuştur.
Türkiye'de seçim hukukunun temeli olarak görülen 298 sayılı Kanun'un birçok maddesi zaman içerisinde birçok kez değiştirilmiştir. Bu nedenle kanunun sistematiğinin bozulduğu ve her an yeni sorunlar oluşturabileceği ileri sürülmüştür.
1990-günümüz
12 Eylül 1980'de gerçekleşen askeri darbenin sonrasında oluşturulan 1982 Anayasası'nın korumacı ve otoriter eğilimleri ağır basan bir anayasa olduğu, bu nedenle çeşitli dönemlerde anayasayı sivilleştirme ve demokratikleştirme amaçlı girişimlerde bulunulduğu dile getirilir. Bu girişimlerin tarihsel olarak daha önce olanlarında anayasada değişiklikler önerilirken YSK'nin sisteminin ise korunması öngörülmüştür. Ancak son dönemlerde kitle iletişim araçlarının yaygınlaşmasıyla birlikte YSK kararlarının daha çok tartışıldığı söylenir. Tarihsel süreçte YSK'nin verdiği bazı kararlar nedeniyle dikkatlerin YSK'ye ve seçimlerin denetimine yöneldiği belirtilir. YSK'nin üye yapısının kaynaklarının sorgulanmaya başlandığı vurgulanır. Bu tartışmaların etkisiyle YSK üyelerinin bazılarının bu alanda çalışmalar yapmış akademisyenler ve avukatlar arasından, TBMM'nin nitelikli çoğunluğuyla seçilmesi, mecliste grubu bulunan parti temsilcilerinin kurulda yer alması, son milletvekili seçimlerinde en çok oy alan belirli sayıda parti temsilcisinin kurulda yer alması gibi önerilerin dile getirildiği aktarılır.
Oluşumu
Yüksek Seçim Kurulu yedi asıl ve dört yedek üyeden oluşmaktadır. Bu üyelerin altısı Yargıtay, beşi Danıştay genel kurullarınca kendi üyeleri arasından üye tam sayılarının salt çoğunluğunun gizli oyu ile seçilir. Bu üyeler salt çoğunluk ve gizli oyla aralarından bir başkan ve bir başkanvekili seçer. YSK üyelerinin görev süresi altı yıldır. Görev süresi biten üyeler yeniden seçilebilmektedir.
Seçimlere katılan partilerden, en son yapılan genel seçimlerde en çok oy alan dört parti ve TBMM'de grubu bulunan partiler, parti genel başkanının yazılı olarak yetkilendirmesi halinde kurulda bir asıl ve bir yedek temsilci bulundurabilir. Bu temsilciler kurulun çalışmalarına katılabilir ancak oy kullanamaz.
Kurulun görev ve yetkileri
YSK'nin asıl kuruluş amacının seçimlerin yönetim ve denetimini sağlamak olduğu belirtilir. Bu doğrultuda, seçimlerin başından sonuna kadar düzen içinde yönetimi için bütün işlemleri yapar/yaptırır, seçim süresince ve seçim sonrasında seçimle ilgili bütün şikayet ve itirazları inceleyerek kesin karara bağlar. Ayrıca TBMM üyelerinin ve Cumhurbaşkanının seçim tutanaklarını kabul eder. Bu kapsamda kalmak kaydıyla, kurulun ve diğer seçim kurullarının görev ve yetkilerini belirleme yetkisinin kanun koyucuya bırakıldığı belirtilir.
Kurulun görev ve yetkileri 298 sayılı Kanun'un 14. maddesinde sayılmıştır:
- Seçimlerde kullanılacak zarfları imal ettirmek, imalinden teslimine kadarki safhaların gözetim ve denetim altında yürütülmesini sağlamak ve il seçim kurullarına yeterli sayıda göndermek,
- Zarfların imali için yeterli sayıda YSK filigran kalıpları ile zarf ölçü kalıplarını imal ettirip saklamak, filigranlı oy pusulaları bastırmak ve bunları ilçe seçim kurullarına ulaştırmak,
- Kanunda bahsi geçen işlemler için gerekli tüm basılı kağıtların tasarımını ve baskısını yaptırmak, il ve ilçe seçim kurullarına ihtiyaçlarına göre ulaştırmak,
- Seçimlere katılma yeterliliklerini karşılayan siyasi partileri tespit ve ilan etmek,
- İl ve ilçe seçim kurullarını oluşturmak ve bunlara ilişkin itirazları kesin olarak karara bağlamak,
- Adaylıklara dair itirazları kesin olarak karara bağlamak,
- İl seçim kurullarının oy verme günü işlemleri hakkındaki kararlarına karşı yapılan itirazları kesin olarak karara bağlamak,
- İl seçim kurullarının düzenlediği tutanaklarına karşı yapılan itirazları kesin olarak karara bağlamak,
- Seçim sonuçlarını etkileyebilecek itirazları kesin olarak karara bağlamak,
- İl seçim kurullarınca seçim işlemlerinin yürütülmesine ilişkin sorulan hususları cevaplandırmak ve seçimin ülke genelinde düzenli yapılmasını sağlamak için gerekli tedbirleri almak,
- Seçmen kütüğünün oluşturulması ve işleyişi ile ilgili ilkeleri belirlemek, kurallarını oluşturmak, programlarını yapmak ve denetlemek,
- Yurt dışındaki vatandaşların oy kullanmalarını sağlamak için gerekli düzenlemeleri yapmak,
- Seçimin türüne göre sandık bölgesi seçmen sayısını tespit etmek,
- Seçim güvenliği açısından gerekli görülmesi halinde sandıkların taşınması, birleştirilmesi işlemlerini yapmak,
- Hastalığı veya engeli nedeniyle yatağa bağlı seçmenlerin oy verebilmeleri için seyyar sandıklar oluşturulmasına ilişkin usul ve esasları belirlemek,
- Kanunla verilen diğer görevleri yapmak.
Bu görevlerin bir kısmı seçimlerin yönetimine ilişkin olup idari nitelik taşır. Denetime ilişkin görevlerin gerektirdiği işlemlerin ise yargısal nitelik taşımalarının söz konusu olabileceği vurgulanır. Anayasa'da kurulun hukuki niteliğine ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. Bu durumun kurulun kararlarının niteliğini tartışmalı hale getirdiği ileri sürülür. Anayasa Mahkemesi'nin bir kararında YSK'nin mahkeme niteliğinde olmadığına karar verdiği gösterilir. Ancak Anayasa Mahkemesi'nin bu kararında mahkeme kavramını dar yorumladığı, itiraz ve şikayet üzerine oluşan uyuşmazlıkları incelerken mahkeme sıfatını taşıdığı ve verdiği kararların da yargı kararı niteliğinde olduğu ileri sürülür. Doktrinde de YSK kararlarının bu kapsamda olduğunun kabul edildiği belirtilir. Anayasa Mahkemesi'nin YSK'yi mahkeme olarak kabul etmemesinin, Türkiye'de seçim kanunlarının denetlenememesine yol açtığı, YSK'nin kanun hükmünü Anayasa'ya aykırı bulsa bile uygulamak zorunda kaldığı, bunun da kanunların anayasaya uygunluğu açısından hukuk devleti ilkesi yönünden eleştirilebilecek bir husus olduğu vurgulanır.
Teşkilatlanması
YSK'nin teşkilatı merkez teşkilatı ve taşra teşkilatı olarak ikiye ayrılır. Merkez teşkilatında Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğü, Seçim Hizmetleri Genel Müdürlüğü, İnsan Kaynakları Dairesi Başkanlığı ve Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı olmak üzere dört alt birim bulunur. Taşra teşkilatı ise il ve ilçe seçim kurulları ile seçim müdürlüklerinden oluşur.
Siyasi partiler, belirli şartları taşımaları halinde il ve ilçe seçim kurullarında birer temsilci bulundurabilmektedir.
Merkez teşkilatı
7062 sayılı Yüksek Seçim Kurulunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'a göre YSK'nin merkez teşkilatı Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğü, Seçim Hizmetleri Genel Müdürlüğü, İnsan Kaynakları Dairesi Başkanlığı ve Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı olmak üzere dört alt birimden oluşur. Kanun'da bu birimlerin görevleri 9. maddede sayılmaktadır. Bununla birlikte YSK da merkez teşkilatındaki birimlerin görevlerine ilişkin görev tanımlarını belirleyen bir doküman hazırlamış olup işbu doküman kurulca 8 Ocak 2021 tarihinde kabul edilmiştir.
Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğü, seçimlerde oy kullanacak seçmenlerin tespiti ile seçmenlerin hızlı ve doğru bir şekilde oy kullanmasından sorumludur. Bunun için seçmen kütüklerini oluşturur ve güncel tutar. Bu işlemler için gerekli bilgi ve belgeleri de ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından temin eder. Mükerrer oy kullanılması halinde bunların tespitini yapar. Seçimlere yönelik eğitim ve tanıtım programları hazırlar.
Seçim Hizmetleri Genel Müdürlüğü, yurt içinde ve yurt dışında seçime ilişkin hazırlıkları yapmak ve seçim çalışmalarını yürütmekten sorumludur. Buna ilişkin gerekli malların kiralanması ve satın alınması işlemleri ile; temizlik, güvenlik, aydınlatma, ısınma, onarım, taşınma ve benzeri hizmetlerin yapımı ve yaptırılmasını yürütür. İl ve ilçe seçim kurullarının oluşumlarının takibini yapar. Gelen-giden evrakların ve arşivlerin işlemlerini yürütür. Geneli ilgilendiren itiraz, iptal ve tazminat davalarına ilişkin işlemleri yapar.
İnsan Kaynakları Dairesi Başkanlığı, hem merkez hem de taşra teşkilatının personel politikası ve planlaması ile insan kaynakları sisteminin geliştirilmesi ve performans ölçütlerinin oluşturulması konusunda çalışmalar yapar ve önerilerde bulunur. Personellerin atama, nakil, performans, terfi, disiplin, emeklilik ve benzeri özlük işlemlerini yürütür. Personelin eğitimi için gerekli işlemleri yapar. Disiplin süreçlerini yürütür ve yargıya intikal eden davalara ilişkin işlemleri takip eder.
Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı ise idari faaliyet raporları ile kurum bütçesini hazırlamaktan sorumludur. Ayrıntılı harcama programlarını oluşturur ve bütçe takibini yaparak buna ilişkin verileri toplar.
Merkez teşkilatındaki her birim, ayrıca kanunlarda gösterilen veya YSK başkanı tarafından kendilerine verilen görevleri de yerine getirir.
Taşra teşkilatı
Taşra teşkilatı, il ve ilçe seçim kurulları ile seçim müdürlüklerinden oluşur. Bu birimlerin görevleri de yine 298 sayılı Kanun'da yer almaktadır.
İl seçim kurulları, il seçim çevresinde seçimin düzenli yürütülmesi için gerekli tedbirleri almaktan sorumludur. İlçe seçim kurullarından gelen seçim tutanaklarını birleştirerek o il için bir tutanak düzenler. Bununla birlikte ilçe seçim kurullarının oluşumuna, işlemlerine ve kararlarına karşı yapılan itirazları inceleyerek karara bağlar. Yine ilçe seçim kurullarına oy sandığı vb. seçim araç-gereçlerini gönderir. Bu kurul bir başkan ile iki asıl ve iki yedek üyeden oluşur. Üyeler, il merkezinde görev yapan, kınama veya daha ağır disiplin cezası almamış en az birinci sınıfa ayrılmış ve birinci sınıfa ayrılma niteliklerini kaybetmemiş hâkimler arasından kura yoluyla belirlenir. İlk seçilen üye kurulun başkanı olur. Kanun'da 2022 yılında yapılan değişikliklerden önce, kurul il merkezinde görev yapan en yüksek dereceli üç hâkimden oluşuyordu.
İlçe seçim kurulları, ilçe seçim çevresinde seçimin düzenli yürütülmesi için gerekli tedbirleri almaktan sorumludur. Bunun için sandık kurulları kurar ve bu kurullara seçim için gerekli sandık vb seçim araç-gereçlerini gönderir. Bu kurulların oluşumuna, işlemlerine ve kararlarına karşı yapılan itirazları inceleyerek karara bağlar. Sandık kurullarından gelen tutanakların birleştirerek ilçe için bir tutanak düzenler ve bunu il seçim kuruluna gönderir. Bu kurul bir başkan ile altı asıl ve altı yedek üyeden oluşur. İlçelerde, ilçede görev yapan kınama veya daha ağır disiplin cezası almamış en az birinci sınıfa ayrılmış ve birinci sınıfa ayrılma niteliklerini kaybetmemiş hâkimler arasından, merkez ilçelerde ise aynı niteliklerdeki hâkimler arasından kura yoluyla seçilirler. İlk seçilen hâkim kurula başkanlık eder. Dört asıl ve dört yedek üye siyasi partilerden, kalan iki asıl ve iki yedek üye ise ilçe merkezinde on yıldan uzun süredir görev yapan, yasama meclisleri veya yerel idare seçimlerinden birine siyasi parti adayı veya aday adayı olarak katılmamış memurlardan seçilir. Kanun'da 2022 yılında yapılan değişikliklerden önce, kurul bir başkan ile altı üyeden oluşuyor, ilçedeki en yüksek dereceli hâkim kurula başkanlık ediyordu. Kurulun dört asıl ve dört yedek üyesi siyasi partilerden, diğer ikişer üyesi ise ilçedeki memurlardan en yüksek dereceli sekiz kişi arasından kura yoluyla belirleniyordu.
Üyeleri
- 7 Ocak 2024 itibarıyla,
# | Adı | Görevi | Üyeliğe seçildiği tarih | Kontenjan |
---|---|---|---|---|
1 | Ahmet Yener | Başkan | 16 Ocak 2020 | Yargıtay |
2 | Ekrem Özübek | Başkan Vekili | 22 Ocak 2020 | Danıştay |
3 | Mahmut Akgün | Üye | 21 Ocak 2020 | Yargıtay |
4 | Ali Ürker | 22 Ocak 2020 | Danıştay | |
5 | Orhan Usta | 23 Ocak 2020 | Yargıtay | |
6 | Battal Öğüt | 22 Ocak 2020 | Danıştay | |
7 | Feyzi Eroğlu | 26 Ocak 2023 | Yargıtay | |
8 | Ali Çopur | 26 Ocak 2023 | Danıştay | |
9 | Talip Bakır | 26 Ocak 2023 | Yargıtay | |
10 | İsmail Kalender | 26 Ocak 2023 | Danıştay | |
11 | Serdar Mutta | 26 Ocak 2023 | Yargıtay |
Kurulun başkanları
Konumu
Yüksek Seçim Kurulunun ana hizmet binası Mart 2019'dan beri Çankaya'da Kızılay Mahallesi'nde yer almaktadır. Kurul, 14 katlı tek bloktan oluşan hizmet binasında hizmet vermektedir. Binada kurul toplantı salonu, konferans salonu, toplantı salonları, kapalı otopark ve yemek salonu imkanları bulunmaktadır. Yine Çankaya'da, Kavaklıdere Mahallesi'nde de kurulun ek hizmet binası bulunmaktadır. Burada Ankara İl ve Merkez İlçe Seçim Kurulu Başkanlıkları ile Yüksek Seçim Kurulu veri merkezi yer almaktadır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Dipnotlar
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 12 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 26 Ocak 2021.
- ^ Güler 2020, s. 13.
- ^ Aydın 2015, ss. 19-20.
- ^ Güler 2020, ss. 14-15.
- ^ Aydın 2015, s. 23.
- ^ "21 Şubat 1950 tarihli T.C. Resmî Gazetesi" (PDF). resmigazete.gov.tr. 21 Şubat 1950. 12 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Ocak 2024.
- ^ Güler 2020, s. 17.
- ^ Aydın 2015, s. 24.
- ^ Güler 2020, ss. 17-18.
- ^ Aydın 2015, s. 26.
- ^ Aydın 2015, s. 29.
- ^ Güler 2020, s. 19.
- ^ Aydın 2015, ss. 30-31.
- ^ a b c d e f "298 sayılı Kanun" (PDF). mevzuat.gov.tr. 2 Mayıs 1961. 31 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Ocak 2024.
- ^ Güler 2020, ss. 19-20.
- ^ Güler 2020, ss. 20-21.
- ^ Güler 2020, ss. 21-24.
- ^ Güler 2020, ss. 26-30.
- ^ a b "YSK tarihçesi". ysk.gov.tr. 6 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ocak 2024.
- ^ "Türkiye Cumhuriyeti Anayasası" (PDF). mevzuat.gov.tr. 25 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Ocak 2024.
- ^ Kılıç 2013, s. 56.
- ^ Kılıç 2013, ss. 56-66.
- ^ Gözler 2014, s. 180.
- ^ a b "YSK teşkilatı" (PDF). ysk.gov.tr. 6 Ocak 2024 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 8 Ocak 2024.
- ^ a b c d e f "7062 sayılı Kanun" (PDF). mevzuat.gov.tr. 12 Aralık 2017. 19 Ocak 2024 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 8 Ocak 2024.
- ^ a b c d e f "Yüksek Seçim Kurulu Merkez Teşkilatı Birimlerinin Görevleri". ysk.gov.tr. 8 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ocak 2023.
- ^ Gözler 2014, s. 179.
- ^ Gözler 2014, ss. 179-180.
- ^ "YSK üyeleri". ysk.gov.tr. 6 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ocak 2024.
- ^ "Yüksek Seçim Kurulu 2022 Yılı Faaliyet Raporu" (PDF). ysk.gov.tr. 2023. 8 Ocak 2024 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 8 Ocak 2023.
- Kaynaklar
- Aydın, Nizamettin (2015). TÜRK SEÇİM HUKUKU’NDA SEÇİMLERİN DENETİMİ (PDF) (Doktora). Konya. Erişim tarihi: 6 Ocak 2024.
- Gözler, Kemal (2014). Türk Anayasa Hukuku (16. bas.). Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım. ISBN .
- Güler, Fatih (2020). YÜKSEK SEÇİM KURULU’NUN YAPISAL VE İŞLEVSEL SORUNLARINI GİDERİCİ ÇÖZÜMLER (Doktora). Bursa. Erişim tarihi: 6 Ocak 2024.
- Kılıç, Ayhan (2013). "YÜKSEK SEÇİM KURULU KARARLARINA KARŞI BİREYSEL BAŞVURU YOLU". Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 3. ss. 39-81.
- Yılmaz, Didem (2010). İçtihadi Hukuk Çerçevesinde Türk Hukukunda Seçimlerin Yönetimi ve Denetiminden Sorumlu Daimi Kurullar (Doktora). İstanbul.
Dış bağlantılar
Vikikaynak'ta Yüksek Seçim Kurulu ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
- Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu resmî sitesi23 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yuksek Secim Kurulu YSK Turkiye Cumhuriyeti nde Yargitay ve Danistay in kendi iclerinden cikardiklari uyelerden olusan Turkiye deki secimlerin genel yonetimi ile denetimini saglayan ve secimlerin yargisal denetimini saglayan bir karma idari ve yargi merciidir 1950 yilinda kurulun olusturulmasi ile secimler uzerinde yargi denetimi esas alindi Milletvekili tutanaklarinin iptali yetkisi meclise verildi 1954 te yapilan degisikliklerle bu yetki YSK ye verildi ve kurulun tesekkulu belirlendi Kurulun baskaninin Yargitay Baskani olacagi uyelerin de Yargitay ve Danistay uyelerinden secilecegi kurulun verecegi kararlarin kesin nitelikte oldugu hukme baglandi 1957 yilinda yapilan degisiklikle partilerin secimlere ittifak yaparak girmeleri engellendi Turkiye Cumhuriyeti Yuksek Secim KuruluYSKKurulus21 Subat 1950 74 yil once 1950 02 21 YargiKarma idari ve yargi organiYerAnkaraOlusum turuSecimlerin genel yonetimi ve denetimiDilTurkceWebsiteysk gov trBaskanMevcutAhmet YenerGorev basi26 Ocak 2023Baskan VekiliMevcutEkrem OzubekGorev basi26 Ocak 2023 27 Mayis Darbesi nin sonucunda hazirlanan yeni Anayasa ile kurul secim denetimi ve yonetimi gibi hususlar anayasal zemine kavusturuldu TBMM uyelerinin secim tutanaklarini kabul etme yetkisi Anayasa ile kurula verildi Iptal yetkisi ise daha sonra cikarilan bir kanun ile kurula verildi Ayrica Cumhurbaskaninin halk tarafindan secilmesi ve anayasa degisikliginin referanduma goturulmesi hususlari da YSK nin gorev alanina dahil edildi 1980 yilinda gerceklesen darbeden sonra da bu hukumlerin buyuk olcude korundugu ancak son donemlerde kitle iletisim araclarinin yayginlasmasiyla birlikte YSK kararlarinin daha cok tartisildigi soylenir Kurul yedi asil ve dort yedek uyeden olusur Bu uyeler kendi iclerinden birini baskan birini de baskanvekili secer Uyelerin gorev sureleri alti yil olup gorev suresi sona eren uyenin tekrar secilmesi mumkundur Siyasi partiler belirli sartlari tasimalari halinde kurulda bir asil ve bir yedek temsilci bulundurabilir Kurulun gorevleri Anayasa da ve kanunlarda duzenlenir Kurul secimlerin basindan sonuna kadar duzen icinde yonetimi icin butun islemleri yapar Secim suresince ve secim sonrasinda secimle ilgili butun sikayet ve itirazlari inceleyerek kesin karara baglar Ayrica TBMM uyelerinin ve Cumhurbaskaninin secim tutanaklarini kabul eder Temel olarak kurulun asil amacinin secimlerin yonetim ve denetimini saglamak oldugu vurgulanir Kurulun merkez ve tasra teskilati bulunmaktadir Merkez teskilatinin kendi icinde dort alt birimi vardir Tasra teskilati ise il ve ilce secim kurullari ile secim mudurluklerinden olusur Kurul un ana hizmet binasi Mart 2019 dan beri Cankaya da Kizilay Mahallesi nde ek hizmet binasi ise Kavaklidere Mahallesi ndedir Yuksek Secim Kurulu binasi Cankaya AnkaraTarihce1950 1961 arasi Turkiye de 1942 yilina kadar secimlerin denetimine iliskin ozel bir yasal duzenleme bulunmamakta olup 1908 tarihli Intihab i Mebusan Kanun i Muvakkati cercevesinde secimlerin denetimi gerceklestirilmistir 1942 de cikarilan Mebus Secimi Kanunu ile 1908 tarihli kanun ilga edilmis olup teftis kurullari olusturulmustur Bu kurullar secim kurullarinin yetkilerine sahipti Bu heyetler belediye baskanlarindan olusuyordu Ancak bu heyetlerin gercek manada bir denetim yurutmedigi beklentilere cevap vermekten cok uzak kaldigi belirtilir 1942 tarihli kanunun ardindan ilk olarak 1943 te genel secimler yapildi Cumhuriyet Halk Partisi nin tek parti olarak katildigi secim 1942 tarihli kanun kapsaminda yapilan ilk secim oldu 1946 da yururluge giren Milletvekilleri Secim Kanunu ile Mebus Secimi Kanunu yururlukten kaldirilmistir Bu kanun ile olusturulan secim kurullari secimleri yonetmek uzere gorevlendirilmistir Belediye baskanlarindan olusan bu kurullarin da denetim yurutmedigi iddia edilir 1948 de secim kanunlarinda degisiklikler yapilmasina yonelik hazirliklara baslandi Bu surecte Demokrat Parti secimlerin yargi organlarinin denetiminde gerceklesmesi gerektigini savunmus ancak Cumhuriyet Halk Partisi tarafindan yargi organlarinin kendi isleri disinda bir ise karismamasi gerektigi ileri surulmustur Semsettin Gunaltay baskanligindaki hukumetin programinda 1950 de yapilacak secimlerin kimsede suphe olusturmayacak sekilde yapilmasi icin bilimsel ve deneyime dayali tedbirlerden faydalanilarak yeni bir secim kanunun hazirlanacagina yer verilmistir Basbakanlikta Adalet ve Icisleri Bakanligi gorevlilerinden olusan bir teknik heyet tarafindan kanun tasarisi hazirlanmistir Bu heyetin hazirladigi tasariyi degerlendirmesi icin de bir ilim heyeti olusturuldu 11 kisiden olusan bu heyetin uyelerinden ikisi Yargitay ikisi Danistay ucu barolar ve dordu universite temsilcilerinden olusuyordu Kurul 1949 da calismalarina basladi Hukumetin on tasarisinin yaninda siyasi partilerin kanuna iliskin dusunceleri de dikkate alindi Bunun disinda baska ulkelerin seci mevzuatlari da Turkceye cevrilerek incelendi Bu asamada kurul hukumetin on tasarisinda degisiklikler yapmanin tasarinin kendi duzenini bozacagi gerekcesiyle yeni bir tasari hazirlama yoluna gitti Hukumet de bu yeni tasari uzerinde kendi degisikliklerini yaparak tasariyi tamamladi Hazirlanan kanun tasarisi 16 Subat 1950 de TBMM de kabul edildi ve 21 Subat 1950 tarihli Resmi Gazete de yayimlanarak yururluge girdi 5545 sayili Milletvekilleri Secim Kanunu ile secimler uzerinde yargi denetimi esas alinmis ancak milletvekili tutanaginin iptali yetkisini meclise verilmistir Bu duzenlemenin kanunun mantigindan bir sapma olusturdugu cogunlugun muhaliflere karsi kullanabilecegi bir koz olabilecegi belirtilmistir 1950 yilinda yapilan secimlerde Kastamonu dan milletvekili secilen eski bakan Tahsin Coskan in milletvekilligi bu sekilde iptal edilmistir Bu yonuyle YSK nin yetkisinin secimlerin denetimi ve yonetimine iliskin gerekli bilgilerin toplanmasiyla sinirli tutuldugu belirtilir 1954 yilinda Demokrat Parti iktidarinda kanunda bazi degisiklikler yapildi Bu degisiklikler ile milletvekili tutanaginin iptali yetkisi meclisten alinarak Yuksek Secim Kuruluna devredilmis ve kurulun tesekkulu belirlenmistir Bir baskan ve on uyeden olusan kurulun baskaninin Yargitay baskani olacagi uyelerin ise Yargitay ve Danistay dan beser asil ucer yedek olarak kura yolu ile secilecegi kararlastirilmistir Kurulun son ve kesin karar merci olacagi da bu degisikliklerle hukme baglanmistir Boylece YSK nin bir yargi organi statusune kavustugu soylenir 1957 yilinda kanunda yapilan degisiklikle partilerin secimlere ittifak yaparak girmeleri engellendi Bu degisikligin muhalefetin iktidara karsi ortak olarak secimlere girme girisimlerine karsi iktidarin aldigi bir onlem oldugu vurgulanmistir 1961 1990 arasi 27 Mayis 1960 tarihinde gerceklesen askeri darbe sonucunda yeni anayasa calismalari baslatildi Bu surecte Istanbul Universitesi Hukuk Fakultesi ile Ankara Universitesi Siyasal Bilimler Fakultesi tarafindan iki farkli anayasa tasarisi olusturuldu Anayasa calismalarinda Istanbul Universitesi nin tasarisi ana metin olarak ele alinirken Ankara Universitesi nin tasarisi ise yardimci metin olarak kullanildi Istanbul Universitesi nin tasarisinda secim tutanaklarindaki hukuka aykirilik iddialarini inceleme yetkisi Anayasa Mahkemesi ne verilirken Ankara Universitesi nin tasarisinda ise bu yetki kanun koyucunun takdirine birakilmisti Anayasa calismalarini yuruten Milli Birlik Komitesi kendi uyeleri ile Temsilciler Meclisi uyelerinden olusan bir kurucu meclis olusturdu Kurucu meclis Temsilciler Meclisi uyelerinden olusan 20 kisilik bir komisyon olusturdu Bu komisyon anayasa hazirlamanin yaninda secim kanunu hazirlamakla da gorevlendirildi Bu komisyon calismalarinda Istanbul ve Ankara universitelerinin on tasarilari ile birlikte yabanci anayasa metinlerinden ve uluslararasi metinlerden yararlandi Komisyonun olusturdugu anayasa tasarisi Temsilciler Meclisine sunuldu Tasari uzerindeki ihtilaflar Milli Birlik Komitesi ve Temsilciler Meclisinden secilen esit sayida uyeden olusan bir kurul tarafindan cozume kavusturuldu Nihai tasari kurucu meclis tarafindan kabul edilerek halkoylamasina sunuldu Halkoylamasi sonucunda yeni anayasa kabul edilerek yururluge girdi 1961 yilinda yururluge giren anayasa ile Yuksek Secim Kurulu ve secim denetimi ile yonetimi anayasal zemine kavusturuldu TBMM uyelerinin secim tutanaklarini kabul etme gorevi anayasa ile YSK ye verilmistir TBMM uyelerinin secim tutanaklarini iptal etme gorevi ise anayasa ile degil 26 Nisan 1961 tarihinde kabul edilen ve 2 Mayis 1961 de yururluge giren 298 sayili Kanun ile YSK ye verilmistir Bu duzenlemelerle 1950 tarihli Kanun un 1954 te degistirilmeden onceki versiyonu tercih edilmistir 1982 Anayasasi doneminde secimlerin denetimi ve yonetimine iliskin hukumlerin neredeyse ayni oldugu vurgulanir Bu hususa dayanak olarak da anayasayi hazirlayan komisyonun raporunda 1961 Anayasasi nin en iyi isleyen hukumlerinden birinin secimlerin denetimi ve yonetimine iliskin hukumlerin aynen korunmasinin uygun goruldugune iliskin gorusleri gosterilir Ancak yeni anayasa ile oncekinden farkli olarak Cumhurbaskanin halk tarafindan secilmesi ve anayasa degisikliginin Cumhurbaskani tarafindan halkoyuna sunulmasi gibi gorevler de YSK ye verilmistir Ayrica onceki donemde YSK nin kararlarina karsi baska bir mercie basvurulamayacagina iliskin hukumler 298 sayili Kanun da yer alirken bu hukum yeni anayasa ile anayasal temele oturtulmustur Turkiye de secim hukukunun temeli olarak gorulen 298 sayili Kanun un bircok maddesi zaman icerisinde bircok kez degistirilmistir Bu nedenle kanunun sistematiginin bozuldugu ve her an yeni sorunlar olusturabilecegi ileri surulmustur 1990 gunumuz 12 Eylul 1980 de gerceklesen askeri darbenin sonrasinda olusturulan 1982 Anayasasi nin korumaci ve otoriter egilimleri agir basan bir anayasa oldugu bu nedenle cesitli donemlerde anayasayi sivillestirme ve demokratiklestirme amacli girisimlerde bulunuldugu dile getirilir Bu girisimlerin tarihsel olarak daha once olanlarinda anayasada degisiklikler onerilirken YSK nin sisteminin ise korunmasi ongorulmustur Ancak son donemlerde kitle iletisim araclarinin yayginlasmasiyla birlikte YSK kararlarinin daha cok tartisildigi soylenir Tarihsel surecte YSK nin verdigi bazi kararlar nedeniyle dikkatlerin YSK ye ve secimlerin denetimine yoneldigi belirtilir YSK nin uye yapisinin kaynaklarinin sorgulanmaya baslandigi vurgulanir Bu tartismalarin etkisiyle YSK uyelerinin bazilarinin bu alanda calismalar yapmis akademisyenler ve avukatlar arasindan TBMM nin nitelikli cogunluguyla secilmesi mecliste grubu bulunan parti temsilcilerinin kurulda yer almasi son milletvekili secimlerinde en cok oy alan belirli sayida parti temsilcisinin kurulda yer almasi gibi onerilerin dile getirildigi aktarilir OlusumuYuksek Secim Kurulu yedi asil ve dort yedek uyeden olusmaktadir Bu uyelerin altisi Yargitay besi Danistay genel kurullarinca kendi uyeleri arasindan uye tam sayilarinin salt cogunlugunun gizli oyu ile secilir Bu uyeler salt cogunluk ve gizli oyla aralarindan bir baskan ve bir baskanvekili secer YSK uyelerinin gorev suresi alti yildir Gorev suresi biten uyeler yeniden secilebilmektedir Secimlere katilan partilerden en son yapilan genel secimlerde en cok oy alan dort parti ve TBMM de grubu bulunan partiler parti genel baskaninin yazili olarak yetkilendirmesi halinde kurulda bir asil ve bir yedek temsilci bulundurabilir Bu temsilciler kurulun calismalarina katilabilir ancak oy kullanamaz Kurulun gorev ve yetkileriYSK nin asil kurulus amacinin secimlerin yonetim ve denetimini saglamak oldugu belirtilir Bu dogrultuda secimlerin basindan sonuna kadar duzen icinde yonetimi icin butun islemleri yapar yaptirir secim suresince ve secim sonrasinda secimle ilgili butun sikayet ve itirazlari inceleyerek kesin karara baglar Ayrica TBMM uyelerinin ve Cumhurbaskaninin secim tutanaklarini kabul eder Bu kapsamda kalmak kaydiyla kurulun ve diger secim kurullarinin gorev ve yetkilerini belirleme yetkisinin kanun koyucuya birakildigi belirtilir Kurulun gorev ve yetkileri 298 sayili Kanun un 14 maddesinde sayilmistir Secimlerde kullanilacak zarflari imal ettirmek imalinden teslimine kadarki safhalarin gozetim ve denetim altinda yurutulmesini saglamak ve il secim kurullarina yeterli sayida gondermek Zarflarin imali icin yeterli sayida YSK filigran kaliplari ile zarf olcu kaliplarini imal ettirip saklamak filigranli oy pusulalari bastirmak ve bunlari ilce secim kurullarina ulastirmak Kanunda bahsi gecen islemler icin gerekli tum basili kagitlarin tasarimini ve baskisini yaptirmak il ve ilce secim kurullarina ihtiyaclarina gore ulastirmak Secimlere katilma yeterliliklerini karsilayan siyasi partileri tespit ve ilan etmek Il ve ilce secim kurullarini olusturmak ve bunlara iliskin itirazlari kesin olarak karara baglamak Adayliklara dair itirazlari kesin olarak karara baglamak Il secim kurullarinin oy verme gunu islemleri hakkindaki kararlarina karsi yapilan itirazlari kesin olarak karara baglamak Il secim kurullarinin duzenledigi tutanaklarina karsi yapilan itirazlari kesin olarak karara baglamak Secim sonuclarini etkileyebilecek itirazlari kesin olarak karara baglamak Il secim kurullarinca secim islemlerinin yurutulmesine iliskin sorulan hususlari cevaplandirmak ve secimin ulke genelinde duzenli yapilmasini saglamak icin gerekli tedbirleri almak Secmen kutugunun olusturulmasi ve isleyisi ile ilgili ilkeleri belirlemek kurallarini olusturmak programlarini yapmak ve denetlemek Yurt disindaki vatandaslarin oy kullanmalarini saglamak icin gerekli duzenlemeleri yapmak Secimin turune gore sandik bolgesi secmen sayisini tespit etmek Secim guvenligi acisindan gerekli gorulmesi halinde sandiklarin tasinmasi birlestirilmesi islemlerini yapmak Hastaligi veya engeli nedeniyle yataga bagli secmenlerin oy verebilmeleri icin seyyar sandiklar olusturulmasina iliskin usul ve esaslari belirlemek Kanunla verilen diger gorevleri yapmak Bu gorevlerin bir kismi secimlerin yonetimine iliskin olup idari nitelik tasir Denetime iliskin gorevlerin gerektirdigi islemlerin ise yargisal nitelik tasimalarinin soz konusu olabilecegi vurgulanir Anayasa da kurulun hukuki niteligine iliskin bir hukum bulunmamaktadir Bu durumun kurulun kararlarinin niteligini tartismali hale getirdigi ileri surulur Anayasa Mahkemesi nin bir kararinda YSK nin mahkeme niteliginde olmadigina karar verdigi gosterilir Ancak Anayasa Mahkemesi nin bu kararinda mahkeme kavramini dar yorumladigi itiraz ve sikayet uzerine olusan uyusmazliklari incelerken mahkeme sifatini tasidigi ve verdigi kararlarin da yargi karari niteliginde oldugu ileri surulur Doktrinde de YSK kararlarinin bu kapsamda oldugunun kabul edildigi belirtilir Anayasa Mahkemesi nin YSK yi mahkeme olarak kabul etmemesinin Turkiye de secim kanunlarinin denetlenememesine yol actigi YSK nin kanun hukmunu Anayasa ya aykiri bulsa bile uygulamak zorunda kaldigi bunun da kanunlarin anayasaya uygunlugu acisindan hukuk devleti ilkesi yonunden elestirilebilecek bir husus oldugu vurgulanir TeskilatlanmasiYSK nin teskilati merkez teskilati ve tasra teskilati olarak ikiye ayrilir Merkez teskilatinda Secmen Kutugu Genel Mudurlugu Secim Hizmetleri Genel Mudurlugu Insan Kaynaklari Dairesi Baskanligi ve Strateji Gelistirme Dairesi Baskanligi olmak uzere dort alt birim bulunur Tasra teskilati ise il ve ilce secim kurullari ile secim mudurluklerinden olusur Siyasi partiler belirli sartlari tasimalari halinde il ve ilce secim kurullarinda birer temsilci bulundurabilmektedir Merkez teskilati 7062 sayili Yuksek Secim Kurulunun Teskilat ve Gorevleri Hakkinda Kanun a gore YSK nin merkez teskilati Secmen Kutugu Genel Mudurlugu Secim Hizmetleri Genel Mudurlugu Insan Kaynaklari Dairesi Baskanligi ve Strateji Gelistirme Dairesi Baskanligi olmak uzere dort alt birimden olusur Kanun da bu birimlerin gorevleri 9 maddede sayilmaktadir Bununla birlikte YSK da merkez teskilatindaki birimlerin gorevlerine iliskin gorev tanimlarini belirleyen bir dokuman hazirlamis olup isbu dokuman kurulca 8 Ocak 2021 tarihinde kabul edilmistir Secmen Kutugu Genel Mudurlugu secimlerde oy kullanacak secmenlerin tespiti ile secmenlerin hizli ve dogru bir sekilde oy kullanmasindan sorumludur Bunun icin secmen kutuklerini olusturur ve guncel tutar Bu islemler icin gerekli bilgi ve belgeleri de ilgili kamu kurum ve kuruluslarindan temin eder Mukerrer oy kullanilmasi halinde bunlarin tespitini yapar Secimlere yonelik egitim ve tanitim programlari hazirlar Secim Hizmetleri Genel Mudurlugu yurt icinde ve yurt disinda secime iliskin hazirliklari yapmak ve secim calismalarini yurutmekten sorumludur Buna iliskin gerekli mallarin kiralanmasi ve satin alinmasi islemleri ile temizlik guvenlik aydinlatma isinma onarim tasinma ve benzeri hizmetlerin yapimi ve yaptirilmasini yurutur Il ve ilce secim kurullarinin olusumlarinin takibini yapar Gelen giden evraklarin ve arsivlerin islemlerini yurutur Geneli ilgilendiren itiraz iptal ve tazminat davalarina iliskin islemleri yapar Insan Kaynaklari Dairesi Baskanligi hem merkez hem de tasra teskilatinin personel politikasi ve planlamasi ile insan kaynaklari sisteminin gelistirilmesi ve performans olcutlerinin olusturulmasi konusunda calismalar yapar ve onerilerde bulunur Personellerin atama nakil performans terfi disiplin emeklilik ve benzeri ozluk islemlerini yurutur Personelin egitimi icin gerekli islemleri yapar Disiplin sureclerini yurutur ve yargiya intikal eden davalara iliskin islemleri takip eder Strateji Gelistirme Dairesi Baskanligi ise idari faaliyet raporlari ile kurum butcesini hazirlamaktan sorumludur Ayrintili harcama programlarini olusturur ve butce takibini yaparak buna iliskin verileri toplar Merkez teskilatindaki her birim ayrica kanunlarda gosterilen veya YSK baskani tarafindan kendilerine verilen gorevleri de yerine getirir Tasra teskilati Tasra teskilati il ve ilce secim kurullari ile secim mudurluklerinden olusur Bu birimlerin gorevleri de yine 298 sayili Kanun da yer almaktadir Il secim kurullari il secim cevresinde secimin duzenli yurutulmesi icin gerekli tedbirleri almaktan sorumludur Ilce secim kurullarindan gelen secim tutanaklarini birlestirerek o il icin bir tutanak duzenler Bununla birlikte ilce secim kurullarinin olusumuna islemlerine ve kararlarina karsi yapilan itirazlari inceleyerek karara baglar Yine ilce secim kurullarina oy sandigi vb secim arac gereclerini gonderir Bu kurul bir baskan ile iki asil ve iki yedek uyeden olusur Uyeler il merkezinde gorev yapan kinama veya daha agir disiplin cezasi almamis en az birinci sinifa ayrilmis ve birinci sinifa ayrilma niteliklerini kaybetmemis hakimler arasindan kura yoluyla belirlenir Ilk secilen uye kurulun baskani olur Kanun da 2022 yilinda yapilan degisikliklerden once kurul il merkezinde gorev yapan en yuksek dereceli uc hakimden olusuyordu Ilce secim kurullari ilce secim cevresinde secimin duzenli yurutulmesi icin gerekli tedbirleri almaktan sorumludur Bunun icin sandik kurullari kurar ve bu kurullara secim icin gerekli sandik vb secim arac gereclerini gonderir Bu kurullarin olusumuna islemlerine ve kararlarina karsi yapilan itirazlari inceleyerek karara baglar Sandik kurullarindan gelen tutanaklarin birlestirerek ilce icin bir tutanak duzenler ve bunu il secim kuruluna gonderir Bu kurul bir baskan ile alti asil ve alti yedek uyeden olusur Ilcelerde ilcede gorev yapan kinama veya daha agir disiplin cezasi almamis en az birinci sinifa ayrilmis ve birinci sinifa ayrilma niteliklerini kaybetmemis hakimler arasindan merkez ilcelerde ise ayni niteliklerdeki hakimler arasindan kura yoluyla secilirler Ilk secilen hakim kurula baskanlik eder Dort asil ve dort yedek uye siyasi partilerden kalan iki asil ve iki yedek uye ise ilce merkezinde on yildan uzun suredir gorev yapan yasama meclisleri veya yerel idare secimlerinden birine siyasi parti adayi veya aday adayi olarak katilmamis memurlardan secilir Kanun da 2022 yilinda yapilan degisikliklerden once kurul bir baskan ile alti uyeden olusuyor ilcedeki en yuksek dereceli hakim kurula baskanlik ediyordu Kurulun dort asil ve dort yedek uyesi siyasi partilerden diger ikiser uyesi ise ilcedeki memurlardan en yuksek dereceli sekiz kisi arasindan kura yoluyla belirleniyordu Uyeleri7 Ocak 2024 itibariyla Adi Gorevi Uyelige secildigi tarih Kontenjan1 Ahmet Yener Baskan 16 Ocak 2020 Yargitay2 Ekrem Ozubek Baskan Vekili 22 Ocak 2020 Danistay3 Mahmut Akgun Uye 21 Ocak 2020 Yargitay4 Ali Urker 22 Ocak 2020 Danistay5 Orhan Usta 23 Ocak 2020 Yargitay6 Battal Ogut 22 Ocak 2020 Danistay7 Feyzi Eroglu 26 Ocak 2023 Yargitay8 Ali Copur 26 Ocak 2023 Danistay9 Talip Bakir 26 Ocak 2023 Yargitay10 Ismail Kalender 26 Ocak 2023 Danistay11 Serdar Mutta 26 Ocak 2023 YargitayKurulun baskanlariKonumuYuksek Secim Kurulunun ana hizmet binasi Mart 2019 dan beri Cankaya da Kizilay Mahallesi nde yer almaktadir Kurul 14 katli tek bloktan olusan hizmet binasinda hizmet vermektedir Binada kurul toplanti salonu konferans salonu toplanti salonlari kapali otopark ve yemek salonu imkanlari bulunmaktadir Yine Cankaya da Kavaklidere Mahallesi nde de kurulun ek hizmet binasi bulunmaktadir Burada Ankara Il ve Merkez Ilce Secim Kurulu Baskanliklari ile Yuksek Secim Kurulu veri merkezi yer almaktadir Ayrica bakinizTurkiye de secimler Turkiye de secimlere katilimKaynakcaDipnotlar Arsivlenmis kopya PDF 12 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 26 Ocak 2021 Guler 2020 s 13 Aydin 2015 ss 19 20 Guler 2020 ss 14 15 Aydin 2015 s 23 21 Subat 1950 tarihli T C Resmi Gazetesi PDF resmigazete gov tr 21 Subat 1950 12 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 6 Ocak 2024 Guler 2020 s 17 Aydin 2015 s 24 Guler 2020 ss 17 18 Aydin 2015 s 26 Aydin 2015 s 29 Guler 2020 s 19 Aydin 2015 ss 30 31 a b c d e f 298 sayili Kanun PDF mevzuat gov tr 2 Mayis 1961 31 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 6 Ocak 2024 Guler 2020 ss 19 20 Guler 2020 ss 20 21 Guler 2020 ss 21 24 Guler 2020 ss 26 30 a b YSK tarihcesi ysk gov tr 6 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ocak 2024 Turkiye Cumhuriyeti Anayasasi PDF mevzuat gov tr 25 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 6 Ocak 2024 Kilic 2013 s 56 Kilic 2013 ss 56 66 Gozler 2014 s 180 a b YSK teskilati PDF ysk gov tr 6 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 8 Ocak 2024 a b c d e f 7062 sayili Kanun PDF mevzuat gov tr 12 Aralik 2017 19 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 8 Ocak 2024 a b c d e f Yuksek Secim Kurulu Merkez Teskilati Birimlerinin Gorevleri ysk gov tr 8 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ocak 2023 Gozler 2014 s 179 Gozler 2014 ss 179 180 YSK uyeleri ysk gov tr 6 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ocak 2024 Yuksek Secim Kurulu 2022 Yili Faaliyet Raporu PDF ysk gov tr 2023 8 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 8 Ocak 2023 KaynaklarAydin Nizamettin 2015 TURK SECIM HUKUKU NDA SECIMLERIN DENETIMI PDF Doktora Konya Erisim tarihi 6 Ocak 2024 Gozler Kemal 2014 Turk Anayasa Hukuku 16 bas Bursa Ekin Basim Yayin Dagitim ISBN 978 605 5048 73 0 Guler Fatih 2020 YUKSEK SECIM KURULU NUN YAPISAL VE ISLEVSEL SORUNLARINI GIDERICI COZUMLER Doktora Bursa Erisim tarihi 6 Ocak 2024 Kilic Ayhan 2013 YUKSEK SECIM KURULU KARARLARINA KARSI BIREYSEL BASVURU YOLU Uyusmazlik Mahkemesi Dergisi 3 ss 39 81 Yilmaz Didem 2010 Ictihadi Hukuk Cercevesinde Turk Hukukunda Secimlerin Yonetimi ve Denetiminden Sorumlu Daimi Kurullar Doktora Istanbul erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Dis baglantilarVikikaynak ta Yuksek Secim Kurulu ile ilgili metin bulabilirsiniz Turkiye Cumhuriyeti Yuksek Secim Kurulu resmi sitesi23 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde