Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Goranice, bir Kuzeybatı İran dilidir. İran dillerinin kuzeybatı grubundan olup Zaza-Gorani Dilleri alt grubunda yer alır.
| Goranice | |
|---|---|
| كوردی Hewramî, Kurdî, Maçû | |
 | |
| Ana dili olanlar | İran, Irak ve Avrupa'daki tarafından |
| Konuşan sayısı | 300,000 (2014) (tarih gerekli) |
| Dil ailesi | Hint-Avrupa dil ailesi
|
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | hac |
Tarih
İran - Irak sınırındaki Hawraman Dağlarında konuşulan bu dil, oldukça zengin bir geçmişe sahiptir. Şu an itibarıyla, çoğu Yarsani olmak üzere yaklaşık 300.000 kişi bu dili konuşmaktadır.
Paris Üniversitesi Doğu Dilleri ve Uygarlıkları Ulusal Enstitüsü (Institut national des langues et civilisations orientales de l’Université de Paris) akademisyenlerinden dil bilimci Prof. Dr. Joyce Blau: "Muhtemelen Gorani ve Zazaca dillerinin mazisi Kürtçe'den daha eskidir. Kürtler; Zazalar ve Goranlar'ın çoğunu asimile ettiler fakat hepsini edemediler. Bugün Gorani'nin fazlasıyla Sorani'nin etkisinde olduğunu biliyoruz ve Goranların çoğu Sorani konuşuyor. Gorani; İran‘ın Güney kesiminde, Kermanşah‘in kuzeyinde konuşuluyor."
Goranice, dil bilimsel açıdan Kürtçe lehçesi olmayıp başlı başına dil olarak sınıflandırılmasına rağmen bazı dil bilimciler tarafından Kürt lehçesi diye kabul edilir.
Lehçeler
Gorani lehceleri arasında şüphesiz en önemlisi kendi içinde iki kola ayrılan Hewramî'dir. Hewramî, diğer Gorani lehçelerinde çokça farklı olup sunni Kürt Spiritüalizminde önemli bir yere sahiptir. Goraninin diğer lehçeleri şunlardır:
- Hewramanî Textî: Hewramanın Irak'ta kalan kısmında konuşulur.
- Hewramanî Lûhonî: Hewraman bölgesinin İran tarafında konuşulur.
- Şebeki: Şabaklarca Musul yakınlarında konuşulur.
- Bacelanî: Xanekin ve Musul'da kalan büyük Bacelan boyunun konuştuğu lehçedir.
- Sarlî: Musul'un kuzeyinde 15 köyde, kakai kürtlerinin kullandığı şivedir.
- Kendulayî (asıl Gorani): Yarsanların kutsal dili olarak bilinen, Goran aşiretinin konuştuğu lehçedir.
- Şexanî: Eskiden Halepçe yöresinde konuşulan lehçedir. İran-Irak Savaşında İran askerleri desteğinde ayaklanan ve Irak yönetimine ABD tarafından verilen zehirli gaz silahlarının gerek İran ve gerekse Irak tarafından kullanımının yaşandığı Halepçe olaylarından sonra bu yöredeki Goranlar Hewraman dağlarına sığınmışlardır.
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2020.
- ^ (PDF). 9 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2009.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mart 2020.
- ^ . 19 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2016.
- ^ Blau, Joyce 1989: “Gurânî et zâzâ”. Compendium Linguarum Iranicarum. Rüdiger Schmitt (Hrsg.), s. 336-340. Wiesbaden.
- ^ Ludwig, P.: HISTORY OF THE KURDISH LANGUAGE 18 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Encyclopeadia Iranica (13. Mart 2009)
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mart 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Şubat 2017.
- ^ "MacKenzie, D. N.: The Dialect of Awroman(Hawraman-i Luhon)" (PDF). 15 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 26 Ocak 2009.
- ^ Karl Hadank & Oskar Mann: Mundarten der Guran Berlin 1930.
 | Hint-Avrupa dil ailesi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Goranice bir Kuzeybati Iran dilidir Iran dillerinin kuzeybati grubundan olup Zaza Gorani Dilleri alt grubunda yer alir Goraniceكوردی Hewrami Kurdi MacuAna dili olanlarIran Irak ve Avrupa daki tarafindanKonusan sayisi300 000 2014 tarih gerekli Dil ailesiHint Avrupa dil ailesi Hint Iran dilleriIran dilleriBati Iran dilleriKuzeybati koluZaza Gorani dilleriGoraniceDil kodlariISO 639 3hacTarihIran Irak sinirindaki Hawraman Daglarinda konusulan bu dil oldukca zengin bir gecmise sahiptir Su an itibariyla cogu Yarsani olmak uzere yaklasik 300 000 kisi bu dili konusmaktadir Paris Universitesi Dogu Dilleri ve Uygarliklari Ulusal Enstitusu Institut national des langues et civilisations orientales de l Universite de Paris akademisyenlerinden dil bilimci Prof Dr Joyce Blau Muhtemelen Gorani ve Zazaca dillerinin mazisi Kurtce den daha eskidir Kurtler Zazalar ve Goranlar in cogunu asimile ettiler fakat hepsini edemediler Bugun Gorani nin fazlasiyla Sorani nin etkisinde oldugunu biliyoruz ve Goranlarin cogu Sorani konusuyor Gorani Iran in Guney kesiminde Kermansah in kuzeyinde konusuluyor Goranice dil bilimsel acidan Kurtce lehcesi olmayip basli basina dil olarak siniflandirilmasina ragmen bazi dil bilimciler tarafindan Kurt lehcesi diye kabul edilir LehcelerGorani lehceleri arasinda suphesiz en onemlisi kendi icinde iki kola ayrilan Hewrami dir Hewrami diger Gorani lehcelerinde cokca farkli olup sunni Kurt Spiritualizminde onemli bir yere sahiptir Goraninin diger lehceleri sunlardir Hewramani Texti Hewramanin Irak ta kalan kisminda konusulur Hewramani Luhoni Hewraman bolgesinin Iran tarafinda konusulur Sebeki Sabaklarca Musul yakinlarinda konusulur Bacelani Xanekin ve Musul da kalan buyuk Bacelan boyunun konustugu lehcedir Sarli Musul un kuzeyinde 15 koyde kakai kurtlerinin kullandigi sivedir Kendulayi asil Gorani Yarsanlarin kutsal dili olarak bilinen Goran asiretinin konustugu lehcedir Sexani Eskiden Halepce yoresinde konusulan lehcedir Iran Irak Savasinda Iran askerleri desteginde ayaklanan ve Irak yonetimine ABD tarafindan verilen zehirli gaz silahlarinin gerek Iran ve gerekse Irak tarafindan kullaniminin yasandigi Halepce olaylarindan sonra bu yoredeki Goranlar Hewraman daglarina siginmislardir KaynakcaWikimedia IncubatorWikimedia Incubator de Goranice Vikipedi deneme projesi bulunmaktadir Arsivlenmis kopya 4 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Haziran 2020 PDF 9 Temmuz 2010 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 26 Ocak 2009 Arsivlenmis kopya 10 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mart 2020 19 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Subat 2016 Blau Joyce 1989 Gurani et zaza Compendium Linguarum Iranicarum Rudiger Schmitt Hrsg s 336 340 Wiesbaden Ludwig P HISTORY OF THE KURDISH LANGUAGE 18 Aralik 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Encyclopeadia Iranica 13 Mart 2009 Arsivlenmis kopya 1 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mart 2020 Arsivlenmis kopya 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Subat 2017 MacKenzie D N The Dialect of Awroman Hawraman i Luhon PDF 15 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 26 Ocak 2009 Karl Hadank amp Oskar Mann Mundarten der Guran Berlin 1930 Hint Avrupa dil ailesi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz