Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Ocak 2024) () |
Dada, Dadaizm veya Dadacılık, I. Dünya Savaşı yıllarında Avrupa'da başlamış kültürel ve sanatsal bir akımdır. Dada, Dünya Savaşı’nın barbarlığına, sanat alanındaki ve gündelik hayattaki entelektüel katılığa ve erotizme bir protesto olarak ortaya çıkmıştır. Mantıksızlık ve var olan sanatsal düzenlerin reddedilmesi Dada’nın ana karakteridir.
İlk Dada merkezi İsviçre'nin Zürih kentinde 1916'da kuruldu. Hugo Ball tarafından arkadaşı Emmy Hennings ile birlikte 1917'de de Berlin'de kuruldu.Amerika'da 1915; Fransa'da 1920 yılları civarında yaygınlaştı ve Dadaist faaliyetler 1920'lerin ortalarına kadar sürdü.
Dada isminin nereden geldiği konusunda kesin bilgi olmamakla beraber Fransızcada oyuncak tahta at anlamına gelen "Dada"nın, bu kişilerin yarattığı edebî akımın ismi olarak seçildiği yönünde bir görüş vardır.
Bu akım, dünyanın, insanların yıkılışından umutsuzluğa düşmüş, hiçbir şeyin sağlam ve sürekli olduğuna inanmayan bir felsefi yapıdan etkilenir. Birinci Dünya Savaşı'nın ardından gelen boğuntu ve dengesizliğin akımıdır.
Dadacı yazarlar, kamuoyunu şaşkınlığa düşürmek ve sarsmak istiyorlardı. Yapıtlarında alışılagelmiş olan karşı çıkıyor, burjuva değerlerinin tiksinçliğini, pisliğini, iğrençliğini, berbatlığını, rezilliğini vurguluyorlardı.
Toplumda yerleşmiş anlam ve düzen kavramlarına karşı çıkarak dil ve biçimde yeni deneylere giriştiler. Çıkardıkları çok sayıda derginin içinde en önemlisi 1919-1924 arasında yayınlanan ve Andre Breton, Louis Aragon, Philippe Soupault, Paul Eluard ile 'in yazılarının yer aldığı "De Litterature"dü (dö Literatür). Dadacılık 1922 sonrasında etkinliğini yitirmeye başladı ve Dadaistler sürrealizm akımına yöneldiler.
Etimoloji
Dadaizm akımının yaratıcıları akımın ismini koymakta sözlükten yararlanmışlardır. Rastgele bir sayfa açan ve Fransızca çocuk dilinde "tahta at" anlamına gelen bu kelimeyle karşılaşan sanatçılar da akıma Dadaizm, Dadacılık adını vermiştir. Akımları edebiyatımızla karşılaştırıldığında Cumhuriyet Sonrası Edebiyat Döneminde ortaya çıkan 'Garip' topluluğuyla normları tanımamak, tabuları yıkmak gibi benzerlikler göstermektedir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . Museum of Modern Art (MoMA). 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Dickerson, Madelynn. "Dada ve Gerçeküstücülük". A'dan Z'ye Sanat Tarihi. Orhan Düz tarafından çevrildi. Say Yayınları. s. 270. ISBN .
- ^ "Dadaism in Berlin. The radical opponents of the establishment and their (Un)organised contradictions". 15 Mart 2013. 5 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ocak 2024.
- ^ Francis M. Naumann, New York Dada, 1915–23 28 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Abrams, 1994,
- ^ Mario de Micheli (2006). Las vanguardias artísticas del siglo XX. Alianza Forma. ss. 135–137.
Dış bağlantılar
- Dada Manifestosu Hugo Ball (1916) 24 Eylül 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Tristan Tzara'nın Dada Manifestosu (1918) ve Dada Dersi (1922)9 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Dada Manifestosu Tristan Tzara (1918) 26 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Dada Manifestos (1921) 24 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Uluslararası Dada Arşivi.23 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Yayınlanmış birçok Dada eserinin taratılmış görsellerini içerir.
- Dada Online 13 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Dadaizmin tanımı 25 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Dadaizm Kronolojisi 25 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Dada Sanatçıları 24 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Dada art.10 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Dada'nın karakterlerini gösteren görseller içerir.
- Bilgisayar üretimi rastgele metin.5 Kasım 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Dadaizm haber gazete kitap akademik JSTOR Ocak 2024 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Dada Dadaizm veya Dadacilik I Dunya Savasi yillarinda Avrupa da baslamis kulturel ve sanatsal bir akimdir Dada Dunya Savasi nin barbarligina sanat alanindaki ve gundelik hayattaki entelektuel katiliga ve erotizme bir protesto olarak ortaya cikmistir Mantiksizlik ve var olan sanatsal duzenlerin reddedilmesi Dada nin ana karakteridir Ilk Dada sergisinin buyuk acilisi Uluslararasi Dada Fuari Berlin 5 Haziran 1920 Tavandan sarkan merkezi figur domuz kafali bir Alman subayinin heykelidir Soldan saga oturan Otto Burchard Margarete Herzfelde Dr Oz Otto Schmalhausen George Grosz ve Ilk Dada merkezi Isvicre nin Zurih kentinde 1916 da kuruldu Hugo Ball tarafindan arkadasi Emmy Hennings ile birlikte 1917 de de Berlin de kuruldu Amerika da 1915 Fransa da 1920 yillari civarinda yayginlasti ve Dadaist faaliyetler 1920 lerin ortalarina kadar surdu Dada isminin nereden geldigi konusunda kesin bilgi olmamakla beraber Fransizcada oyuncak tahta at anlamina gelen Dada nin bu kisilerin yarattigi edebi akimin ismi olarak secildigi yonunde bir gorus vardir Bu akim dunyanin insanlarin yikilisindan umutsuzluga dusmus hicbir seyin saglam ve surekli olduguna inanmayan bir felsefi yapidan etkilenir Birinci Dunya Savasi nin ardindan gelen boguntu ve dengesizligin akimidir Dadaci yazarlar kamuoyunu saskinliga dusurmek ve sarsmak istiyorlardi Yapitlarinda alisilagelmis olan karsi cikiyor burjuva degerlerinin tiksincligini pisligini igrencligini berbatligini rezilligini vurguluyorlardi Toplumda yerlesmis anlam ve duzen kavramlarina karsi cikarak dil ve bicimde yeni deneylere giristiler Cikardiklari cok sayida derginin icinde en onemlisi 1919 1924 arasinda yayinlanan ve Andre Breton Louis Aragon Philippe Soupault Paul Eluard ile in yazilarinin yer aldigi De Litterature du do Literatur Dadacilik 1922 sonrasinda etkinligini yitirmeye basladi ve Dadaistler surrealizm akimina yoneldiler EtimolojiDadaizm akiminin yaraticilari akimin ismini koymakta sozlukten yararlanmislardir Rastgele bir sayfa acan ve Fransizca cocuk dilinde tahta at anlamina gelen bu kelimeyle karsilasan sanatcilar da akima Dadaizm Dadacilik adini vermistir Akimlari edebiyatimizla karsilastirildiginda Cumhuriyet Sonrasi Edebiyat Doneminde ortaya cikan Garip topluluguyla normlari tanimamak tabulari yikmak gibi benzerlikler gostermektedir Ayrica bakinizNeo Dada Marcel Duchamp L H O O Q Kaynakca Museum of Modern Art MoMA 1 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Dickerson Madelynn Dada ve Gercekustuculuk A dan Z ye Sanat Tarihi Orhan Duz tarafindan cevrildi Say Yayinlari s 270 ISBN 978 605 02 0625 8 Dadaism in Berlin The radical opponents of the establishment and their Un organised contradictions 15 Mart 2013 5 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ocak 2024 Francis M Naumann New York Dada 1915 23 28 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Abrams 1994 0 81093676 3 Mario de Micheli 2006 Las vanguardias artisticas del siglo XX Alianza Forma ss 135 137 Dis baglantilarDada Manifestosu Hugo Ball 1916 24 Eylul 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tristan Tzara nin Dada Manifestosu 1918 ve Dada Dersi 1922 9 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dada Manifestosu Tristan Tzara 1918 26 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dada Manifestos 1921 24 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Uluslararasi Dada Arsivi 23 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yayinlanmis bircok Dada eserinin taratilmis gorsellerini icerir Dada Online 13 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dadaizmin tanimi 25 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dadaizm Kronolojisi 25 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dada Sanatcilari 24 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dada art 10 Agustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dada nin karakterlerini gosteren gorseller icerir Bilgisayar uretimi rastgele metin 5 Kasim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde