Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Elpek bezi, Zonguldak'ın Karadeniz Ereğli ilçesinde üretilen yöresel el dokumalarıdır.
"Düzen” adı verilen el tezgâhlarında keten ve pamuk ipliği ile dokunur. Çaycuma’da "pelemet" diğer yerleşim birimlerinde "çözme bez" olarak bilinir. Elpek bezi, Karadeniz Ereğli'de 1960'lı yıllara kadar köylünün geçim kaynağı ve giyim malzemesi iken yörede sanayi gelişip, dokumacılıktan ve buna paralel olarak keten tarımından vazgeçilmesinden sonra önemini yitirmiştir.
Geçmişi
Karadeniz Ereğli yöresinde keten dokumacılığının 6 bin 500 yıllık bir geçmişi olduğuna yönelik bulgular vardır. Keten dokumacılığı, yörede Antik Çağ'da hüküm sürmüş olan Frigler döneminde yaygınlaşmıştır.Kâtip Çelebi’nin Cihannüma başlıklı eserine göre bölgede elpek bezi ile Osmanlı donanması için yelken bezi üretilmiştir. Elpek bezi, geçmiş yüzyılda giyim malzemesi ve iç çamaşırı, gömlek, çarşaf gibi ihtiyaçlar için kullanılmıştır.
1940-1950 yıllarında kaybolma sürecine giren elpek bezinin üretimi, 1997 yılında Ereğli ilçesinin Kandilli semtinde Nilgün Efes tarafından bir dokuma evi kurulması ile yeniden canlandırılmıştır. Günümüzde elpek bezi ile masa örtüleri ve hediyelik eşyalar yapılmaktadır. Ayrıca elpek bezi Karadeniz Ereğli'sini temsil eden turistik ürünler arasında yer almaktadır.
Dokuma özellikleri
Mekikleri el ile atılan iki ayaklı tezgahlarda bezayağı tekniği ile dokunur. Atkı veya çözgüsünde keten ve pamuk ipliği kullanılır. Çözgü ve atkıda tek renk veya renk tekrarları kullanılarak boyuna dikey çizgili dokumalar üretilmektedir.
Kaynakça
- ^ a b c "Elpek Bezi". www.zonguldak.gov.tr. 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Kasım 2020.
- ^ . www.kdzeregli.bel.tr. 22 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2020.
- ^ . zonguldak.ktb.gov.tr. 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2020.
- ^ Tonus, Emine; Kaynar, Hülya (1 Aralık 2015). "ZONGULDAK EREĞLİSİ ELPEK BEZİ DOKUMACILIĞI'NIN GELİŞİMİNDE YENİ TASARIMLARIN ÖNEMİ VE ÖRNEK ÇALIŞMALAR". Motif Akademi Halkbilimi Dergisi. 8 (15): 31-60. ISSN 1308-4445. 20 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Şubat 2022.
- ^ . Haberturk.com. 24 Haziran 2021. 19 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2022.
- ^ . Kültür Portalı. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2020.
- ^ Tonus, Emine; Kaynar, Hülya (Ocak-Haziran 2015). . Motif Akademi Halkbilimi Dergisi. 19 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2022.
- ^ iha.com.tr. . www.iha.com.tr. 13 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2022.
- ^ . Pusulagazetesi.com.tr. 2 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2020.
- ^ "Kumaş Dokumacılığının Anadolu'daki Coğrafi Dağılımı" (PDF). Idil Journal of Art and Language. 10 (78). 28 Şubat 2021. doi:10.7816/idil-10-78-10. 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 20 Şubat 2022.
Galeri
-
![image]()
Elpek Bezi örneği
| Wikimedia Commons'ta Elpek bezi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Elpek bezi Zonguldak in Karadeniz Eregli ilcesinde uretilen yoresel el dokumalaridir Elpek bezi ortu Duzen adi verilen el tezgahlarinda keten ve pamuk ipligi ile dokunur Caycuma da pelemet diger yerlesim birimlerinde cozme bez olarak bilinir Elpek bezi Karadeniz Eregli de 1960 li yillara kadar koylunun gecim kaynagi ve giyim malzemesi iken yorede sanayi gelisip dokumaciliktan ve buna paralel olarak keten tarimindan vazgecilmesinden sonra onemini yitirmistir GecmisiKaradeniz Eregli yoresinde keten dokumaciliginin 6 bin 500 yillik bir gecmisi olduguna yonelik bulgular vardir Keten dokumaciligi yorede Antik Cag da hukum surmus olan Frigler doneminde yayginlasmistir Katip Celebi nin Cihannuma baslikli eserine gore bolgede elpek bezi ile Osmanli donanmasi icin yelken bezi uretilmistir Elpek bezi gecmis yuzyilda giyim malzemesi ve ic camasiri gomlek carsaf gibi ihtiyaclar icin kullanilmistir 1940 1950 yillarinda kaybolma surecine giren elpek bezinin uretimi 1997 yilinda Eregli ilcesinin Kandilli semtinde Nilgun Efes tarafindan bir dokuma evi kurulmasi ile yeniden canlandirilmistir Gunumuzde elpek bezi ile masa ortuleri ve hediyelik esyalar yapilmaktadir Ayrica elpek bezi Karadeniz Eregli sini temsil eden turistik urunler arasinda yer almaktadir Dokuma ozellikleriMekikleri el ile atilan iki ayakli tezgahlarda bezayagi teknigi ile dokunur Atki veya cozgusunde keten ve pamuk ipligi kullanilir Cozgu ve atkida tek renk veya renk tekrarlari kullanilarak boyuna dikey cizgili dokumalar uretilmektedir Kaynakca a b c Elpek Bezi www zonguldak gov tr 27 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Kasim 2020 www kdzeregli bel tr 22 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Kasim 2020 zonguldak ktb gov tr 6 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Kasim 2020 Tonus Emine Kaynar Hulya 1 Aralik 2015 ZONGULDAK EREGLISI ELPEK BEZI DOKUMACILIGI NIN GELISIMINDE YENI TASARIMLARIN ONEMI VE ORNEK CALISMALAR Motif Akademi Halkbilimi Dergisi 8 15 31 60 ISSN 1308 4445 20 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Subat 2022 Haberturk com 24 Haziran 2021 19 Subat 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Subat 2022 Kultur Portali 20 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Kasim 2020 Tonus Emine Kaynar Hulya Ocak Haziran 2015 Motif Akademi Halkbilimi Dergisi 19 Subat 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2022 iha com tr www iha com tr 13 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Subat 2022 Pusulagazetesi com tr 2 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Kasim 2020 Kumas Dokumaciliginin Anadolu daki Cografi Dagilimi PDF Idil Journal of Art and Language 10 78 28 Subat 2021 doi 10 7816 idil 10 78 10 8 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 20 Subat 2022 GaleriElpek Bezi ornegiWikimedia Commons ta Elpek bezi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir