Sanskrit (Devanagari: संस्कृत), Hint-Avrupa dil ailesinin Hint-İran koluna bağlı bir dildir. Sanskrit ve lehçeleri, Antik Hindistan'da lingua franca statüsüne sahip olmuştur. Dil aynı zamanda Hititçe ve Miken Grekçesinden sonra kaydedilmiş en eski Hint-Avrupa dili olmaktadır.
Sanskrit | |
---|---|
संस्कृतम् saṃskṛtam | |
Ana dili olanlar | Büyük Hindistan coğrafyası |
Konuşan sayısı | Anadil olarak:Hindistan'da 14.135 (2001) (tarih gerekli) |
Dil ailesi | |
Yazı sistemi | Devanagari |
Dil kodları | |
ISO 639-1 | sa |
ISO 639-2 | san |
ISO 639-3 | san |
Etimoloji
Sanskrit, sözcük olarak cilalanmış, düzenlenmiş, kusursuzlaştırılmış manalarını taşımaktadır.
Tarihçe
Tarihçiler Sanskrit'i ilk konuşanların Hindistan, Hazar Denizi ve Ortadoğu'ya kadar yayılan çok geniş bir topluluk olduğunu öne sürer; bazıları da bu dilin hiçbir zaman dini ve ilmi çevre sınırlarını aşıp halk tarafından kullanılmadığını iddia etmektedirler.
Sanskrit'i konuşanların ilk vatanları Pencap'tır (Yukarı İndus Vadisi). Burada Sanskrit'in en eski şekli olan Veda lisanı ortaya çıkmıştır. MÖ 2. binyılın ilk yarısına tekabül eden dönemde, Veda dili gelişmiş, esneklik kazanmıştır. MÖ 1. binyılda, Ganj Vadisine kadar yayılan Hint- Ari topluluğu bu lisanı iyice benimsemiş ve daha sonra da Prakrit denilen dil ortaya çıkmıştır. Bu arada komşu kültürlerden birçok sözcük ve kullanılış şekli de Sanskrit'e karışmıştır.
İlk gramer çalışmalarını ise MÖ 5. yüzyılın edip ve bilginleri yapmıştır. Araştırmacılar, Sanskrit'i hakiki zenginliğine kavuşturanların Panini adlı edebiyat bilgininin başını çektiği bir grup olduğunda ittifak halindedirler. Ancak Panini'nin kurduğu gramer kuralları o devirde halkın hemen hemen tamamının konuştuğu Sanskrit'in Veda ve kollarından birçok yerde ayrılan bir Sanskrit'ti.
Sanskritin yayılması
Devrin aydınları önlerine çıkan bu intizamlı lisânı memnuniyetle kabullenmişlerdir. Buna rağmen halk hiçbir zaman Panini'nin gramerini benimsememiştir. Sanskrit'in asıl olarak önem kazanması Hint kutsal metinlerinin yazılmasıyla başlar. Genellikle Devanagari harfleriyle yazılan bu metinlerin Brahmi ve Haroşti harfleriyle yazılmış olanları da vardır. Ancak hepsinde de dil olarak Sanskrit kullanılmıştır.
Sanskrit dili, yapı bakımından hem çekime hem de eklemelere imkân tanıyan bir dildir. Birçok dilden farklı olarak sözcüklerin birbirlerine defalarca eklenmeleri mümkündür. Bu dilde sözcük kombinasyonları sonsuzdur. A sözcüğü, B sözcüğü ve C sözcüğüyle ABC, AABC, BCA vb. şeklinde türetilebilecek yüzbinlerce sözcük vardır ve hepsinin manaları birbirinden farklıdır. Bu yüzden Sanskrit, sözcük bakımından yeryüzünün en zengin birkaç dilinden biridir.
Benzer diller
Veda, Prakrit ve Sanskrit'in diğer lehçeleri yapı olarak %90 oranında gramer ve kelime hazinesi olarak en çok Avesta Eski Farsça ve Medce olan en eski belgeli İrani dillere, sonra da Eski Yunanca ve Latinceye çok benzemektedir.[] Bu benzerlik kelimelerde görüldüğü gibi sıfat, fiil, zamirlerde de mevcuttur. Yine çoğullandırma, cisimlerin tasnifi (dişil, eril, nötr); nominatiflik, akuzatiflik, vokatiflikte, yardımcı fiillerde (pasif, aktif, kozatif, desideratif) ve zamanlarda da çok büyük bir paralellik görülmektedir.
Sanskrit'in en son halinde 15'i ünlü, 37'si ünsüz olmak üzere toplam 52 harf vardır. Bunlar da kendi aralarında genizden çıkma, bükümlü gibi bölümlere ayrılmaktadırlar.
Günümüzde halk tarafından kullanılmayan Sanskrit'i bilenler, bu dilden Hint tarih ve dinini araştırma alanında faydalanmaktadırlar.
Ayırıcı imleri şunlardır: ā, ī.
Kaynakça
- ^ Stwertka, Albert (2018). A guide to the elements (4. bas.). New York, NY: Oxford University Press. ISBN .
- ^ Roger D. Woodard (2008). The Ancient Languages of Asia and the Americas. Cambridge University Press. ss. 1-2. ISBN . 20 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ocak 2020., Quote: "The earliest form of this 'oldest' language, Sanskrit, is the one found in the ancient Brahmanic text called the Rigveda, composed c. 1500 BC. The date makes Sanskrit one of the three earliest of the well-documented languages of the Indo-European family – the other two being Old Hittite and Myceanaean Greek – and, in keeping with its early appearance, Sanskrit has been a cornerstone in the reconstruction of the parent language of the Indo-European family – Proto-Indo-European."
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sanskrit Devanagari स स क त Hint Avrupa dil ailesinin Hint Iran koluna bagli bir dildir Sanskrit ve lehceleri Antik Hindistan da lingua franca statusune sahip olmustur Dil ayni zamanda Hititce ve Miken Grekcesinden sonra kaydedilmis en eski Hint Avrupa dili olmaktadir Sanskritस स क तम saṃskṛtamAna dili olanlarBuyuk Hindistan cografyasiKonusan sayisiAnadil olarak Hindistan da 14 135 2001 tarih gerekli Dil ailesiHint Avrupa dilleri Hint Iran dilleriHint Aryan dilleriSanskritYazi sistemiDevanagariDil kodlariISO 639 1saISO 639 2sanISO 639 3sanSanskrit yazisiDevanagari komut kelimesi SanskritceEtimolojiSanskrit sozcuk olarak cilalanmis duzenlenmis kusursuzlastirilmis manalarini tasimaktadir TarihceTarihciler Sanskrit i ilk konusanlarin Hindistan Hazar Denizi ve Ortadogu ya kadar yayilan cok genis bir topluluk oldugunu one surer bazilari da bu dilin hicbir zaman dini ve ilmi cevre sinirlarini asip halk tarafindan kullanilmadigini iddia etmektedirler Sanskrit i konusanlarin ilk vatanlari Pencap tir Yukari Indus Vadisi Burada Sanskrit in en eski sekli olan Veda lisani ortaya cikmistir MO 2 binyilin ilk yarisina tekabul eden donemde Veda dili gelismis esneklik kazanmistir MO 1 binyilda Ganj Vadisine kadar yayilan Hint Ari toplulugu bu lisani iyice benimsemis ve daha sonra da Prakrit denilen dil ortaya cikmistir Bu arada komsu kulturlerden bircok sozcuk ve kullanilis sekli de Sanskrit e karismistir Ilk gramer calismalarini ise MO 5 yuzyilin edip ve bilginleri yapmistir Arastirmacilar Sanskrit i hakiki zenginligine kavusturanlarin Panini adli edebiyat bilgininin basini cektigi bir grup oldugunda ittifak halindedirler Ancak Panini nin kurdugu gramer kurallari o devirde halkin hemen hemen tamaminin konustugu Sanskrit in Veda ve kollarindan bircok yerde ayrilan bir Sanskrit ti Sanskritin yayilmasiDevrin aydinlari onlerine cikan bu intizamli lisani memnuniyetle kabullenmislerdir Buna ragmen halk hicbir zaman Panini nin gramerini benimsememistir Sanskrit in asil olarak onem kazanmasi Hint kutsal metinlerinin yazilmasiyla baslar Genellikle Devanagari harfleriyle yazilan bu metinlerin Brahmi ve Harosti harfleriyle yazilmis olanlari da vardir Ancak hepsinde de dil olarak Sanskrit kullanilmistir Sanskrit dili yapi bakimindan hem cekime hem de eklemelere imkan taniyan bir dildir Bircok dilden farkli olarak sozcuklerin birbirlerine defalarca eklenmeleri mumkundur Bu dilde sozcuk kombinasyonlari sonsuzdur A sozcugu B sozcugu ve C sozcuguyle ABC AABC BCA vb seklinde turetilebilecek yuzbinlerce sozcuk vardir ve hepsinin manalari birbirinden farklidir Bu yuzden Sanskrit sozcuk bakimindan yeryuzunun en zengin birkac dilinden biridir Benzer dillerVeda Prakrit ve Sanskrit in diger lehceleri yapi olarak 90 oraninda gramer ve kelime hazinesi olarak en cok Avesta Eski Farsca ve Medce olan en eski belgeli Irani dillere sonra da Eski Yunanca ve Latinceye cok benzemektedir kaynak belirtilmeli Bu benzerlik kelimelerde goruldugu gibi sifat fiil zamirlerde de mevcuttur Yine cogullandirma cisimlerin tasnifi disil eril notr nominatiflik akuzatiflik vokatiflikte yardimci fiillerde pasif aktif kozatif desideratif ve zamanlarda da cok buyuk bir paralellik gorulmektedir Sanskrit in en son halinde 15 i unlu 37 si unsuz olmak uzere toplam 52 harf vardir Bunlar da kendi aralarinda genizden cikma bukumlu gibi bolumlere ayrilmaktadirlar Gunumuzde halk tarafindan kullanilmayan Sanskrit i bilenler bu dilden Hint tarih ve dinini arastirma alaninda faydalanmaktadirlar Ayirici imleri sunlardir a i Kaynakca Stwertka Albert 2018 A guide to the elements 4 bas New York NY Oxford University Press ISBN 978 0190682347 Roger D Woodard 2008 The Ancient Languages of Asia and the Americas Cambridge University Press ss 1 2 ISBN 978 0 521 68494 1 20 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Ocak 2020 Quote The earliest form of this oldest language Sanskrit is the one found in the ancient Brahmanic text called the Rigveda composed c 1500 BC The date makes Sanskrit one of the three earliest of the well documented languages of the Indo European family the other two being Old Hittite and Myceanaean Greek and in keeping with its early appearance Sanskrit has been a cornerstone in the reconstruction of the parent language of the Indo European family Proto Indo European