Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sarkan – Türk, Altay ve Macar mitolojisinde Ejderha Tanrısı. Sarhan şeklinde de söylenir. Sarıkan Han, Şarıhan (Şaruhan) veya Sarık Han olarak da bilinir. Ejderhaları yönetir. Elinde bakır bir değnekle yeraltının dokuzuncu katında yaşar. Macar mitolojisindeki ejderhanın adı Sarkany'dır. Ayrıca bu sözcük, Orta Asya Şamanizminde bir ayağı diğerinden kısa olarak tasvir edilen bir putun adıdır.
Macar folklorunda
Çok başlı ejderha (Sarkany) Macar halk öykülerinde olumsuz özellikler taşıyan bir varlıktır. (Avrupa ve İran mitolojisinde de ejderha insanlara düşman iken Çin kültüründe ejderhalar, genellikle iyi huylu yaratıklardır.) Hristiyan kültüründe ejderhalar Satan (Şeytan) ya da onun hizmetçileri gibi görünür. "Sarkany" kelimesi Transilvanya'da ve macar masallarında kasırga manasını da barındırır çünkü Sarkan sık sık kasırgalarla (veya kasırga gibi) gelir. Bu semantik (anlambilimsel) örtüşme Kıpçak kabileleri vasıtasıyla gelen ve Türk dilinin diğer lehçelerinde de benzer söyleyişlerle yer alan kimi sözcüklerde de görülmektedir ve Sarkan sözcüğünün yağmur fırtına, kasırga anlamlarını çağrıştırmaktadır. Ayrıca bazı Macar dilbilimcilere göre; 'Sarkany' muhtemelen "beyaz erkek" anlamına gelmektedir ve Sarı/Saru/Şaru sözcüğü gerçekten de bazı Türk dillerine (Anadolu Türkçesinin aksine, sarı rengi değil) beyaz rengi ifade eder. Hemen hemen tüm Macar halk masallarında yer alır ve Macar kültüründe Batı Avrupa ejderhalarından oldukça farklıdır ve benzeri olmayan bir yaratıktır. O, zaman zaman insan şeklindedir, hatta at biner. Genellikle 7 (bazen de astronomik sayılarla ilişkili olarak 3, 12 veya 21 başı) vardır. Sarkany genellikle insan davranış veya karakteristiğinin olumsuz yönünü simgeler, yani masal kahramanı onunla mücadele ederken aslında o kendi kötü davranış, alışkanlık veya günahkar insan doğasının üstesinden gelmek için çaba sarfetmektedir.
Türk topluluklarında
Radlof'un Türk Lehçeleri Sözlüğü'ne göre, Şamanist Teleğütlerin inancında yer alan bir putun (totem, ongun) adıdır. Bu varlığın bir ayağının diğerinden kısa olduğu bildirilmiştir. Altayların "Altın Pırkan" adlı destanında elinde bakır bir değnekle yeraltının dokuzuncu katında yaşayan yedi başlı "Yelbegen"i yardıma çağıran "Sarık Kan" adında bir varlıktan söz edilir. Eski Türkçede "ejderha" anlamına geldiği ifade edilen bu sözcük, Bulgarcada "Şarukan" şeklinde kullanılırdı.
Etimoloji
(Sar) kökünden türemiştir. Sarı sözcüğüyle ve sarılmak (bükülmek, kıvrılmak anlamında) fiili ile aynı kökten gelir. Sarı renk yeşil ile birlikte ejderhaları sembolize eder. Bazı Türk lehçelerinde (Avrupalıların Ejdersineği adı verdikleri) Yusufçuk böceğine Sarıska/Sarınçka/Sarınskan, Moğol dillerinde ise Sarsa/Carca/Carcaha denilmesi yine bu canlının ejderhaya benzetilmesiyle de ilgilidir.
Kaynakça
- ^ Szatmári Sándor: Adatok a dobrudzsai kipcsakok néprajzához (Macarca)
- ^ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi
Dış bağlantılar
| Türk mitolojisi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sarkan Turk Altay ve Macar mitolojisinde Ejderha Tanrisi Sarhan seklinde de soylenir Sarikan Han Sarihan Saruhan veya Sarik Han olarak da bilinir Ejderhalari yonetir Elinde bakir bir degnekle yeraltinin dokuzuncu katinda yasar Macar mitolojisindeki ejderhanin adi Sarkany dir Ayrica bu sozcuk Orta Asya Samanizminde bir ayagi digerinden kisa olarak tasvir edilen bir putun adidir Macar folklorundaCok basli ejderha Sarkany Macar halk oykulerinde olumsuz ozellikler tasiyan bir varliktir Avrupa ve Iran mitolojisinde de ejderha insanlara dusman iken Cin kulturunde ejderhalar genellikle iyi huylu yaratiklardir Hristiyan kulturunde ejderhalar Satan Seytan ya da onun hizmetcileri gibi gorunur Sarkany kelimesi Transilvanya da ve macar masallarinda kasirga manasini da barindirir cunku Sarkan sik sik kasirgalarla veya kasirga gibi gelir Bu semantik anlambilimsel ortusme Kipcak kabileleri vasitasiyla gelen ve Turk dilinin diger lehcelerinde de benzer soyleyislerle yer alan kimi sozcuklerde de gorulmektedir ve Sarkan sozcugunun yagmur firtina kasirga anlamlarini cagristirmaktadir Ayrica bazi Macar dilbilimcilere gore Sarkany muhtemelen beyaz erkek anlamina gelmektedir ve Sari Saru Saru sozcugu gercekten de bazi Turk dillerine Anadolu Turkcesinin aksine sari rengi degil beyaz rengi ifade eder Hemen hemen tum Macar halk masallarinda yer alir ve Macar kulturunde Bati Avrupa ejderhalarindan oldukca farklidir ve benzeri olmayan bir yaratiktir O zaman zaman insan seklindedir hatta at biner Genellikle 7 bazen de astronomik sayilarla iliskili olarak 3 12 veya 21 basi vardir Sarkany genellikle insan davranis veya karakteristiginin olumsuz yonunu simgeler yani masal kahramani onunla mucadele ederken aslinda o kendi kotu davranis aliskanlik veya gunahkar insan dogasinin ustesinden gelmek icin caba sarfetmektedir Turk topluluklarindaRadlof un Turk Lehceleri Sozlugu ne gore Samanist Telegutlerin inancinda yer alan bir putun totem ongun adidir Bu varligin bir ayaginin digerinden kisa oldugu bildirilmistir Altaylarin Altin Pirkan adli destaninda elinde bakir bir degnekle yeraltinin dokuzuncu katinda yasayan yedi basli Yelbegen i yardima cagiran Sarik Kan adinda bir varliktan soz edilir Eski Turkcede ejderha anlamina geldigi ifade edilen bu sozcuk Bulgarcada Sarukan seklinde kullanilirdi Etimoloji Sar kokunden turemistir Sari sozcuguyle ve sarilmak bukulmek kivrilmak anlaminda fiili ile ayni kokten gelir Sari renk yesil ile birlikte ejderhalari sembolize eder Bazi Turk lehcelerinde Avrupalilarin Ejdersinegi adi verdikleri Yusufcuk bocegine Sariska Sarincka Sarinskan Mogol dillerinde ise Sarsa Carca Carcaha denilmesi yine bu canlinin ejderhaya benzetilmesiyle de ilgilidir Kaynakca Szatmari Sandor Adatok a dobrudzsai kipcsakok neprajzahoz Macarca Turk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Turk Mitolojisi Ansiklopedik Sozluk Celal Beydili Yurt YayineviDis baglantilarTurk mitolojisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz