Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sinekkapan bitkisi, venüs sinek kapanı veya böcekkapan bitkisi (İngilizce: Venus flytrap), Dionaea muscipula familyasından, ABD'nin güneydoğusundaki sulak alanlarda yetişen, böcek ve örümcekgiller ile beslenen bir bitki. Çok yıllık bir bitki olan sinekkapan, etçil bir bitkidir. Dikenli yapraklarını kapatarak, yaprağın üzerinde bulunan avını sıkıştırır. Özel sindirici sıvı salgılayarak avını öldürür ve beş ila yirmi gün arasında sindirir. Araştırmalar sonucunda böcekkapan bitkisinde elektrik içeren bir mekanizmanın olduğu iddia edilmiştir. Bitki yapraklarının iki ucunda yer alan üçgen şeklindeki üçer tüyün, fiziksel uyarımları elektriksel uyarılara dönüştürebilme özelliği olduğu ve avın yaprak üzerindeki hareketi ile bitkinin elektrik mekanizmasını kullanarak avını yakalayabildigi saptanmıştır.
| Sinekkapan bitkisi | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||
| Korunma durumu | ||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Dionaea muscipula Sol. ex | ||||||||||||||||
 Dağılım |
Sinek Kapan bitkisi peat moss adı verilen baltık torfunda yaşar. Bu torf minerallerden arınmıştır. Bitki kökü ile alamadığı besini alabilmek için evrimleşmiş ve kapan ile avlarını yakalamaya adapte olmuştur. Bitki gereken tüm ihtiyaçlarını kapanları sayesinde almaktadır.
Tanım
Sinekkapanın rozet biçiminde yayılmış dört ile sekiz yaprağı ve şemsiyemsi beyaz çiçeklerle son bulan bir sapı bulunur. Her yaprağın ayası uca doğru ip gibi uzar. Bunun iki yanında bir menteşenin iki kanadı gibi bakışımlı ve yassı iki lop yer alır. Lopların kenarları kıllarla çevrilidir. Üst yüzlerinin ortasına doğru en küçük temasa bile duyarlı, üç sert kıl vardır. Bir böcek bu kıllardan birine bir kez dokunursa kapan kapanmaz. Bir kıla dokunduktan sonra başka bir kıla veya yirmi saniye içinde tekrar aynı kıla dokunursa kapan menteşemsi iki kanadı harekete geçerek üst üste gelir ve kenardaki kıllar birbirine girerek hayvanı içeriye hapseder. Bunun amacı yanlış alarmları önlemektir.
Tuzağın dişleri aralık kalacak şekilde kapanır. Bu sayede yaprakta yer alan büyük av küçük aralıktan kaçamazken, küçüklerin kaçmasına izin verilmiş olur. Bitkinin kapanı yalnızca üç defa tuzak kurabilir ve bitki bu yüzden büyük avları tercih eder. Kapanın kapanma hızı, nem miktarı, ışık, avın boyutu ve genel yetişme koşulları gibi etkenlere bağlı olarak değişebilir. Yaprak üzerindeki avın kaçmak için çırpınma hareketi, bitkinin avını daha kolay sindirmesine yardımcı olur. Yaprağın üzerinde bulunan çok sayıda küçük salgı bezi, proteolitik, asitli bir öz su salgılar. Bu sıvı, böceği öldürerek yumuşak kısımlarını eritir, bitki bu erime ürününü soğurur ve tuzak birkaç hafta sonra tekrar açılır. Kuruyan kapanlar bitkiye zarar vermemesi için kesilir. Her kapanın sadece bir kerelik ömrü yoktur. Yağmur suları kapanı tetiklemez. Yanlışlıkla kapanan kapanlar yaklaşık yarım saatte açılır. Bitkinin üzerinde geliştiği turbalı toprakların azot eksikliğini gidermek üzere bu şekilde elde edilen azotlu besinleri kullandığı sanılmaktadır, ama bu kesin bir olgu değildir.
Bilim insanları, sinekkapan bitkisinin Drosera (sundews) ile yakından ilişkili olduğu sonucuna varmışlardır.
Sinekkapan bitkileri, tohumdan yetiştiği zaman dört veya beş yılda olgunluğa ulaşırlar. Doğru koşullarda yetiştiği takdirde ise yirmi ila otuz sene yaşayabilirler. Sinekkapan bitkisi, kış aylarında domancy ismi verilen bir kış uykusuna yatarlar. Bu uyku döneminde kapanları kararır ve dökülür, bitki normal görünümünden uzaklaşır. Bahar ayı geldiğinde ise bitki tekrar yeni kapanlar oluşturarak eski görünümüne kavuşur. Genç bitkiler ilk birkaç sene boyunca kış uykusuna ihtiyaç duymazlar.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . biraz.gen.tr. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2014.
- ^ Raven, Peter H.; Evert, Ray Franklin; Eichhorn, Susan E. (2005). Biology of Plants (İngilizce) (7. bas.). W.H. Freeman and Company. ISBN .
- ^ Cameron, Kenneth M.; Wurdack, Kenneth J.; Jobson, Richard W. (2002). "Molecular evidence for the common origin of snap-traps among carnivorous plants". American Journal of Botany. 89 (9). ss. 1503-1509. doi:10.3732/ajb.89.9.1503. (PMID) 21665752. 18 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mart 2014.
- ^ D'Amato, Peter (1998). The Savage Garden: Cultivating Carnivorous Plants. Berkeley, Kalifornia: Ten Speed Press. ISBN .
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Sinekkapan bitkisi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Sinek Kapan Temel Bilgiler 11 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Türkçe)
- (İngilizce)
- How to grow a Venus flytrap 3 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- The Carnivorous Plant FAQ31 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- The Mysterious Venus flytrap 22 Eylül 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Discovery explains how the Venus flytrap snaps. 26 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- How Venus flytraps Work 22 Eylül 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- (İngilizce)
- (İngilizce)
- Carolina Beach State Park, "Flytrap Trail" 28 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Botanical Society of America, Dionaea muscipula—The Venus flytrap 27 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sinekkapan bitkisi venus sinek kapani veya bocekkapan bitkisi Ingilizce Venus flytrap Dionaea muscipula familyasindan ABD nin guneydogusundaki sulak alanlarda yetisen bocek ve orumcekgiller ile beslenen bir bitki Cok yillik bir bitki olan sinekkapan etcil bir bitkidir Dikenli yapraklarini kapatarak yapragin uzerinde bulunan avini sikistirir Ozel sindirici sivi salgilayarak avini oldurur ve bes ila yirmi gun arasinda sindirir Arastirmalar sonucunda bocekkapan bitkisinde elektrik iceren bir mekanizmanin oldugu iddia edilmistir Bitki yapraklarinin iki ucunda yer alan ucgen seklindeki ucer tuyun fiziksel uyarimlari elektriksel uyarilara donusturebilme ozelligi oldugu ve avin yaprak uzerindeki hareketi ile bitkinin elektrik mekanizmasini kullanarak avini yakalayabildigi saptanmistir Sinekkapan bitkisiKorunma durumuHassas IUCN 2 3 Biyolojik siniflandirmaAlem PlantaeKlad Angiosperms Kapali tohumlular Klad Eudicots Iki cenekliler Klad Core eudicotsTakim CaryophyllalesFamilya DroseraceaeCins DionaeaTur D muscipulaIkili adlandirmaDionaea muscipula Sol exDagilim Sinek Kapan bitkisi peat moss adi verilen baltik torfunda yasar Bu torf minerallerden arinmistir Bitki koku ile alamadigi besini alabilmek icin evrimlesmis ve kapan ile avlarini yakalamaya adapte olmustur Bitki gereken tum ihtiyaclarini kapanlari sayesinde almaktadir Tanim nde 1746 1799 tarafindan cizilen bir sinekkapan bitkisi Sinekkapanin rozet biciminde yayilmis dort ile sekiz yapragi ve semsiyemsi beyaz ciceklerle son bulan bir sapi bulunur Her yapragin ayasi uca dogru ip gibi uzar Bunun iki yaninda bir mentesenin iki kanadi gibi bakisimli ve yassi iki lop yer alir Loplarin kenarlari killarla cevrilidir Ust yuzlerinin ortasina dogru en kucuk temasa bile duyarli uc sert kil vardir Bir bocek bu killardan birine bir kez dokunursa kapan kapanmaz Bir kila dokunduktan sonra baska bir kila veya yirmi saniye icinde tekrar ayni kila dokunursa kapan mentesemsi iki kanadi harekete gecerek ust uste gelir ve kenardaki killar birbirine girerek hayvani iceriye hapseder Bunun amaci yanlis alarmlari onlemektir Tuzagin disleri aralik kalacak sekilde kapanir Bu sayede yaprakta yer alan buyuk av kucuk araliktan kacamazken kucuklerin kacmasina izin verilmis olur Bitkinin kapani yalnizca uc defa tuzak kurabilir ve bitki bu yuzden buyuk avlari tercih eder Kapanin kapanma hizi nem miktari isik avin boyutu ve genel yetisme kosullari gibi etkenlere bagli olarak degisebilir Yaprak uzerindeki avin kacmak icin cirpinma hareketi bitkinin avini daha kolay sindirmesine yardimci olur Yapragin uzerinde bulunan cok sayida kucuk salgi bezi proteolitik asitli bir oz su salgilar Bu sivi bocegi oldurerek yumusak kisimlarini eritir bitki bu erime urununu sogurur ve tuzak birkac hafta sonra tekrar acilir Kuruyan kapanlar bitkiye zarar vermemesi icin kesilir Her kapanin sadece bir kerelik omru yoktur Yagmur sulari kapani tetiklemez Yanlislikla kapanan kapanlar yaklasik yarim saatte acilir Bitkinin uzerinde gelistigi turbali topraklarin azot eksikligini gidermek uzere bu sekilde elde edilen azotlu besinleri kullandigi sanilmaktadir ama bu kesin bir olgu degildir Bilim insanlari sinekkapan bitkisinin Drosera sundews ile yakindan iliskili oldugu sonucuna varmislardir Sinekkapan bitkileri tohumdan yetistigi zaman dort veya bes yilda olgunluga ulasirlar Dogru kosullarda yetistigi takdirde ise yirmi ila otuz sene yasayabilirler Sinekkapan bitkisi kis aylarinda domancy ismi verilen bir kis uykusuna yatarlar Bu uyku doneminde kapanlari kararir ve dokulur bitki normal gorunumunden uzaklasir Bahar ayi geldiginde ise bitki tekrar yeni kapanlar olusturarak eski gorunumune kavusur Genc bitkiler ilk birkac sene boyunca kis uykusuna ihtiyac duymazlar source source source source source source Sinekkapan av yakalarkenAyrica bakinizEtcil bitkiKaynakca biraz gen tr 10 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Mart 2014 Raven Peter H Evert Ray Franklin Eichhorn Susan E 2005 Biology of Plants Ingilizce 7 bas W H Freeman and Company ISBN 0 7167 1007 2 Cameron Kenneth M Wurdack Kenneth J Jobson Richard W 2002 Molecular evidence for the common origin of snap traps among carnivorous plants American Journal of Botany 89 9 ss 1503 1509 doi 10 3732 ajb 89 9 1503 PMID 21665752 18 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mart 2014 D Amato Peter 1998 The Savage Garden Cultivating Carnivorous Plants Berkeley Kalifornia Ten Speed Press ISBN 0 89815 915 6 Dis baglantilarVikitur de konuyla ilgili taksonomik bilgiler bulunur Dionaea muscipula Wikimedia Commons ta Sinekkapan bitkisi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Sinek Kapan Temel Bilgiler 11 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce Ingilizce How to grow a Venus flytrap 3 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce The Carnivorous Plant FAQ31 Agustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce The Mysterious Venus flytrap 22 Eylul 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Discovery explains how the Venus flytrap snaps 26 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce How Venus flytraps Work 22 Eylul 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Ingilizce Ingilizce Carolina Beach State Park Flytrap Trail 28 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Botanical Society of America Dionaea muscipula The Venus flytrap 27 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Ingilizce