Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yapay organ işlevini yitirmiş veya yitirmekte olan ve genellikle hayati önem taşıyan organların yerine bu organların işlevlerinin bir kısmını ya da tamamını geri kazandırmak amacıyla tasarlanan mekanik malzemelerden veya doku mühendisliği yoluyla üretilen organdır. Hayati organlardan herhangi birinin yetmezliği bu organının işlevlerinin restore edilmediği durumlarda hastanın ölümüne yol açar. Organ nakli ya başka bir insandan ya da insan yapımı yapay organla sağlanır. Hayati organlar oldukça karmaşık yapıya sahiptirler ve işlevlerinin yapay malzemeler tarafından taklit edilmesi zordur. Bu yüzden bütün yapay organlar işlevsellik bakkımından çeşitli ödünler verilerek tasarlanırlar. Diğer organların da (hayati olmayan), duyu organları vs., onarımı ya da yapay organ vasıtasıyla nakli yapılmaktadır. Son 30 yıldır yapay organlar insan vücudunun yaklaşık 40 farklı kısmına rutin olarak nakil edilmektedir.
Hayati yapay organlar
Yapay organ nakli yapılan veya yakın zamanda yapılabilir olması umulan hayati organlar böbrek, kalp, ak ve kara ciğerler ve pankreas'tır. Bu yapay organlar genel olarak doğal organların işlevlerinin bir kısmını karşılayabilmektedirler. Fakat kök hücre araştırmaları ve doku mühendisliğindeki gelişmeler ile birlikte malzeme bilimindeki gelişmeler yapay organların geleceği hakkında umut vermektedir.
Yapay böbrek
Böbreğin işlevlerini yerine getirmek üzere tasarlanan diyaliz makinası ilk yapay organ olarak gösterilebilinir. Diyaliz makinası 1940'lı yıllarda tarafından icat edilmiştir. Böbrekler kan basıncını, hacmini ve asitliğini, çeşitli kimyasal maddelerin derişimlerini kontrol ederek, filtre görevi üstlenerek ve ayrıca çeşitli hormonlar üreterek vücüttun dengesini sağlarlar. Yetmezlik sorunu çeken böbreğe diyaliz yaşam kurtaran fakat ideal olmaktan uzak bir çözümdür. Dializ makinesi üre ve diğer istenmeyen besinleri ve tuzları kandan arıtarak böbreğin işlevlerinin bir kısmını üstlenebilmekte birlikte doğal bir böbreğin kullanılmayan besinleri tekrar kandolaşımına katma işlevini yerine getiremez. Ortalama bir hasta diyaliz tedavisine haftada üç kez her seferinde 5-6 saat olmak üzere girer.
Yapay böbreğe bir diğer örnekte yapay bio-böbrek'tir. Yapay bio-böbrek hastanın kendi hücrelerini yapay bir yapıda kullanarak diyaliz makinalarının yerine getiremediği hormon ve bağışıklık faktörleri salgılamak gibi doğal böbrek işlevlerini sağlamayı amaçlamaktadır. FDA ("Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi") kurumu nisan 2012'de yaptığı duyuruyla üç yapay bio-böbrek uygulaması şeçmiş ve bunları test etmeye başlamıştır.
Yapay kalp
Kalbin en önemli işlevi kanın vücuda pompalanmasını sağlamaktır. İlk tümüyle nakil edilebilir yapay kalp 2001 yılında bir hastaya nakil edilmiştir. tarafından üretilen bu yapay kalp 1 kg ağırlığındaydı ve olarak adlandırılmıştı. AbioCor titanyum ve polimer den yapılma vücut içine yerleştirilen bir iç bateri ve hastanın omuzlarına giydirilen bir dış bateriden oluşan bir kan pompasıydı. İlk yapay kalbi taşıyan hasta ameliyattan 4 ay sonra genel sağlık durumunun kötüye gitmesi sonucu ölmüştür. Bir önceki kuşak yapay kalpler (Jarvik-7) poliüretan ünitesinden ve iki pompa ve 4 yapay oluşmaktaydı. Jarvik-7 sadece 4-5 yıl kulanılmak üzere tasarlanmıştı. Kilinik deneyleri 1980'lerde yapılmış fakat uzun dönem kullanım testlerini geçememiştir. Bunun yerine organ nakli bekleyen hastaları kısa süre hayatta tutmak için kullanılmıştır. Yapay kalp dışında kronik kalp rahatsızlıklarıyla savaşmak için kalp pompaları, kalp pili, yapay kalp kapakcığı ve yapay kan damarları gibi yapay organlardan da yararlanılmaktadır.
Yapay akciğer
Akciğerler karbondioksiti oksijenle değiştirirler. Akciğer 40 farklı çeşit yapay şekilde taklit edilmesi çok zor olan hücre içerir. Bu her bir hücrenin işlevleri henüz tam olarak anlaşılamamıştır. Bu sebeplerden dolayı henüz sadece yardımcı solunum ve gaz değişim aletleri geliştirilebilinmiştir. Bu aletler genellikle ameliyatlarda kullanılır. Yakın zamanda nakil edilebilir akçiğerin kısıtlı işlevlerini kısa süreliğine yerine getirebilen bir kateter geliştirilmiştir. Bu alet Vena Kava'ya yerleştirilip kronic akciğer hastalarına uygulanmaktadır.
Yapay karaciğer
Karaciğer binlerce değişik işlevi olan hücrelerden oluşan büyük ve karmaşık bir organdır. Karaciğer yağ, karbonhidrat, kan pıhtılaşma faktörlerininin oranlarını, protein metabolizmasını ve birçok diğer işlemi yerine getirir. Günümüz imkânlarıyla bu işlevlerin tümüyle yapay bir şekilde taklit edilmesi imkânsız görülmektedir. Bu yüzden en yapılabilir yol doku yapay malzeme karışımı bir yapay karaciğer olarak gözükmektedir.
Yapay pankreas
Pankreas insulin salgılanmasında rol oynayarak kandaki glikoz seviyesini kontrol eder. 1969 yılında Minnesota Universitesinde nakil edilebilir insulin pompası geliştirilmiştir. Bu pompa 300 gr ağırlığındaydı. Yakın zamanda yapay pankreas Roman Hovorka tarafından Londra şehir universitesinde geliştirilmiştir. Bu alet insulini deri altından kana ulaştırarak kan şekeri oranının sabit kalmasını sağlar.
Diğer bir yapay pankreas üretim yaklaşımıda yapay-bio pankreastır. Bu metot uyarıldığında endokrin hormonu salgılayabilen hücre adacıklarından oluşan dokuların doku mühendisliği tekniğiyle üretilip nakil edilebilir hale getirilmesini amaçlamaktadır.
Diğer yapay organlar
Diğer geliştirilmiş ya da geliştirilmekte olan yapay organlar genel olarak yapay deri, yapay kulak, yapay göz, yapay burun, yapay gırtlak olarak sıralanabilir.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Yapay Pankreas5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Κidney Project30 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ a b c Hench, edited by Professor L. (2004). Biomaterials, artificial organs and tissue engineering. Londra: Woodhead Publishing. ISBN .
- ^ . 13 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2012.
- ^ "FDA NEWS RELEASE". FDA. 24 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ekim 2012.
- ^ . Abiomed. 6 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2012.
- ^ . 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2012.
- ^ . NIH. 5 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2012.
- ^ . 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2012.
Bibliyografya
- Joseph B Zwischenberger and Scott K Alpard, Artificial lungs: a new inspiration Perfusion, July 2002 17: 253-268,
- Cauwels J.M., The Body Shop; Bionic Revolutions in Medicine, Missouri, USA, Mosby,1986.
- Fox R.C. and Swazey J. P., Spare Parts: Organ Replacement in American Society, Oxford, Oxford University Press, 1992.
- Paul J. P., Biomaterials in Artificial Organs, Basingstoke, Palgrave Macmillan, 1984.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yapay organ islevini yitirmis veya yitirmekte olan ve genellikle hayati onem tasiyan organlarin yerine bu organlarin islevlerinin bir kismini ya da tamamini geri kazandirmak amaciyla tasarlanan mekanik malzemelerden veya doku muhendisligi yoluyla uretilen organdir Hayati organlardan herhangi birinin yetmezligi bu organinin islevlerinin restore edilmedigi durumlarda hastanin olumune yol acar Organ nakli ya baska bir insandan ya da insan yapimi yapay organla saglanir Hayati organlar oldukca karmasik yapiya sahiptirler ve islevlerinin yapay malzemeler tarafindan taklit edilmesi zordur Bu yuzden butun yapay organlar islevsellik bakkimindan cesitli odunler verilerek tasarlanirlar Diger organlarin da hayati olmayan duyu organlari vs onarimi ya da yapay organ vasitasiyla nakli yapilmaktadir Son 30 yildir yapay organlar insan vucudunun yaklasik 40 farkli kismina rutin olarak nakil edilmektedir Hayati yapay organlarYapay organ nakli yapilan veya yakin zamanda yapilabilir olmasi umulan hayati organlar bobrek kalp ak ve kara cigerler ve pankreas tir Bu yapay organlar genel olarak dogal organlarin islevlerinin bir kismini karsilayabilmektedirler Fakat kok hucre arastirmalari ve doku muhendisligindeki gelismeler ile birlikte malzeme bilimindeki gelismeler yapay organlarin gelecegi hakkinda umut vermektedir Yapay bobrek Bobregin yanal goruntusuIlk Dializ Aleti Hayfa Israil 1965 Bobregin islevlerini yerine getirmek uzere tasarlanan diyaliz makinasi ilk yapay organ olarak gosterilebilinir Diyaliz makinasi 1940 li yillarda tarafindan icat edilmistir Bobrekler kan basincini hacmini ve asitligini cesitli kimyasal maddelerin derisimlerini kontrol ederek filtre gorevi ustlenerek ve ayrica cesitli hormonlar ureterek vucuttun dengesini saglarlar Yetmezlik sorunu ceken bobrege diyaliz yasam kurtaran fakat ideal olmaktan uzak bir cozumdur Dializ makinesi ure ve diger istenmeyen besinleri ve tuzlari kandan aritarak bobregin islevlerinin bir kismini ustlenebilmekte birlikte dogal bir bobregin kullanilmayan besinleri tekrar kandolasimina katma islevini yerine getiremez Ortalama bir hasta diyaliz tedavisine haftada uc kez her seferinde 5 6 saat olmak uzere girer Yapay bobrege bir diger ornekte yapay bio bobrek tir Yapay bio bobrek hastanin kendi hucrelerini yapay bir yapida kullanarak diyaliz makinalarinin yerine getiremedigi hormon ve bagisiklik faktorleri salgilamak gibi dogal bobrek islevlerini saglamayi amaclamaktadir FDA Amerikan Gida ve Ilac Dairesi kurumu nisan 2012 de yaptigi duyuruyla uc yapay bio bobrek uygulamasi secmis ve bunlari test etmeye baslamistir Yapay kalp Bir insanin ic kalp goruntusu Kalbin en onemli islevi kanin vucuda pompalanmasini saglamaktir Ilk tumuyle nakil edilebilir yapay kalp 2001 yilinda bir hastaya nakil edilmistir tarafindan uretilen bu yapay kalp 1 kg agirligindaydi ve olarak adlandirilmisti AbioCor titanyum ve polimer den yapilma vucut icine yerlestirilen bir ic bateri ve hastanin omuzlarina giydirilen bir dis bateriden olusan bir kan pompasiydi Ilk yapay kalbi tasiyan hasta ameliyattan 4 ay sonra genel saglik durumunun kotuye gitmesi sonucu olmustur Bir onceki kusak yapay kalpler Jarvik 7 poliuretan unitesinden ve iki pompa ve 4 yapay olusmaktaydi Jarvik 7 sadece 4 5 yil kulanilmak uzere tasarlanmisti Kilinik deneyleri 1980 lerde yapilmis fakat uzun donem kullanim testlerini gecememistir Bunun yerine organ nakli bekleyen hastalari kisa sure hayatta tutmak icin kullanilmistir Yapay kalp disinda kronik kalp rahatsizliklariyla savasmak icin kalp pompalari kalp pili yapay kalp kapakcigi ve yapay kan damarlari gibi yapay organlardan da yararlanilmaktadir Yapay akciger Akcigerler Akcigerler karbondioksiti oksijenle degistirirler Akciger 40 farkli cesit yapay sekilde taklit edilmesi cok zor olan hucre icerir Bu her bir hucrenin islevleri henuz tam olarak anlasilamamistir Bu sebeplerden dolayi henuz sadece yardimci solunum ve gaz degisim aletleri gelistirilebilinmistir Bu aletler genellikle ameliyatlarda kullanilir Yakin zamanda nakil edilebilir akcigerin kisitli islevlerini kisa sureligine yerine getirebilen bir kateter gelistirilmistir Bu alet Vena Kava ya yerlestirilip kronic akciger hastalarina uygulanmaktadir Yapay karaciger Karaciger binlerce degisik islevi olan hucrelerden olusan buyuk ve karmasik bir organdir Karaciger yag karbonhidrat kan pihtilasma faktorlerininin oranlarini protein metabolizmasini ve bircok diger islemi yerine getirir Gunumuz imkanlariyla bu islevlerin tumuyle yapay bir sekilde taklit edilmesi imkansiz gorulmektedir Bu yuzden en yapilabilir yol doku yapay malzeme karisimi bir yapay karaciger olarak gozukmektedir Yapay pankreas PankreasInsulin pompasi Pankreas insulin salgilanmasinda rol oynayarak kandaki glikoz seviyesini kontrol eder 1969 yilinda Minnesota Universitesinde nakil edilebilir insulin pompasi gelistirilmistir Bu pompa 300 gr agirligindaydi Yakin zamanda yapay pankreas Roman Hovorka tarafindan Londra sehir universitesinde gelistirilmistir Bu alet insulini deri altindan kana ulastirarak kan sekeri oraninin sabit kalmasini saglar Diger bir yapay pankreas uretim yaklasimida yapay bio pankreastir Bu metot uyarildiginda endokrin hormonu salgilayabilen hucre adaciklarindan olusan dokularin doku muhendisligi teknigiyle uretilip nakil edilebilir hale getirilmesini amaclamaktadir Diger yapay organlar Diger gelistirilmis ya da gelistirilmekte olan yapay organlar genel olarak yapay deri yapay kulak yapay goz yapay burun yapay girtlak olarak siralanabilir Ayrica bakinizBiyomedikal muhendisligi Doku muhendisligi Malzeme bilimi Bagisiklik sistemi Organ nakliDis baglantilarYapay Pankreas5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kidney Project30 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca a b c Hench edited by Professor L 2004 Biomaterials artificial organs and tissue engineering Londra Woodhead Publishing ISBN 978 1 85573 737 2 KB1 bakim Fazladan yazi yazar listesi link 13 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ekim 2012 FDA NEWS RELEASE FDA 24 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Ekim 2012 Abiomed 6 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ekim 2012 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ekim 2012 NIH 5 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ekim 2012 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ekim 2012 BibliyografyaJoseph B Zwischenberger and Scott K Alpard Artificial lungs a new inspiration Perfusion July 2002 17 253 268 Cauwels J M The Body Shop Bionic Revolutions in Medicine Missouri USA Mosby 1986 Fox R C and Swazey J P Spare Parts Organ Replacement in American Society Oxford Oxford University Press 1992 Paul J P Biomaterials in Artificial Organs Basingstoke Palgrave Macmillan 1984