Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cassiopeia A (Cas A), Kraliçe takımyıldızı bölgesinde bulunan süpernova kalıntısı ve 1 GHz.'de 2720 Jy akı ile gökyüzünün en parlak gök bilimsel radyo kaynağı. Süpernova, Samanyolu'na 11,000 ışık yılı (3.4kpc) uzaklıkta oluşmuştur. Süpernovadan uzaklaşan bulut ve malzeme, şu an yaklaşık olarak 10 ışık yılı (3.1 kpc) mesafeye ulaşmıştır. Radyo parlaklığı çok berrak olmasına rağmen optik olarak çok soluktur ve ancak uzun süreli pozlama fotoğraflarında görülebilir.
 Üç kaynaktan alınmış bileşik görüntü. Kırmızı kızılötesi veri Spitzer Uzay Teleskobu, turuncu görünen ışık verisi Hubble Uzay Teleskobu ve mavi ile yeşil renkli görüntü Chandra X-ışını Gözlemevi | |
| Olay türü | Süpernova kalıntısı, Astronomik radyo kaynağı  |
|---|---|
| (Tip IIb) | |
| Tarih | 1947 |
| Takımyıldız | Kraliçe |
| Sağ açıklık | 23sa 23d 26s |
| Dik açıklık | +58° 48′ 20.9″ |
| Dönem | J2000 |
| Galaktik koordinatlar | G111.7-2.1 |
| Uzaklık | 11 kIy (3.4 kpc) |
| Boyut | 5 Yay-dakika |
| Kalıntı | Kabuk |
| Ana gökada | Samanyolu |
| Renk (B-V) | ? |
| Önemli özellikler | Güneş sistemimiz dışındaki parlak radyo kaynağı. |
| En yüksek kadir (V) | 6 |
| Belirtmeler | SN 1671, SN 1667, SN 1680, SNR G111.7-02.1, 1ES 2321+58.5, 3C 461, 3C 461.0, 4C 58.40, 8C 2321+585, 1RXS J232325.4+584838, 3FHL J2323.4+5848, 2U 2321+58, 3A 2321+585, 3CR 461, 3U 2321+58, 4U 2321+58, AJG 109, CTB 110, INTREF 1108, [DGW65] 148, PBC J2323.3+5849, 2FGL J2323.4+5849, 3FGL J2323.4+5849, 2FHL J2323.4+5848 |
 Wikimedia Commons'ta ilgili ortam | |
Cas A, Third Cambridge Catalogue of Radio Sources'da 3C461 ve Green Catalog of Supernova Remnants'da da G111.7-2.1 olarak geçmektedir. Genişleyen kabuğun sıcaklığı yaklaşık olarak 50 milyon derece Fahrenheit (30 megakelvin) olarak hesaplanmaktadır ve saatte 10 milyon mil'den daha fazla bir hızla yol almaktadır.
Genel özellikler
'nun, kalıntıyı 1 milyon saniye pozlayarak elde ettiği görüntüler, şaşırtıcı detaylar ortaya çıkartmıştır. Bunların başında, şimdiye kadar varlığı bilinmeyen jetler geliyor. Bu jetler silikon iyonlarını ortaya çıkarmak için özel işlem görmüş fotoğraflarda daha belirgin. Jetlerin silikon atomları bakımından böylesine zengin olmasına karşılık fazlaca demir içermemeleri, patlamanın hemen başında oluştuklarını düşündürüyor. Aksi halde, ölen dev yıldızın merkez bölgelerinde birikmiş demirle dolu olmaları gerekirdi. Fotoğraflarda, merkezin çökmesiyle oluşan ve hâlâ saniyede 10.000 km hızla yayılan şok dalgasının sınırı yakınlarında izlenen parmak biçimli parlak mavi yapılarsa, neredeyse tümüyle gaz halindeki demirden oluşuyor. Demir, yıldızın sıcak merkezindeki son füzyon durağı. Süpernova sırasında bir şekilde jetlere dik olarak püskürtülmüştür.
Görüntülerin merkezinde izlenen parlak kaynağın, çökerek süpernovayı tetikleyen ve son derece yoğun bir nötron yıldızı haline gelen merkez olduğu sanılmaktadır. Bu nokta saniyede 330 km hızla süpernova kalıntısının merkezinden uzaklaşmakta. Belli ki, patlama olmuş ve çöken merkeze bir doğrusal hareket de sağlamış. Ancak hareketin yönü, gök bilimcileri şaşırtmaktadır. Hareketin normalde jetlerle aynı düzlemde olması beklenirken, onlara dik bir yönde. Dahası, atarca diye bilinen hızlı dönüşlü nötron yıldızlarının tersine sakin görünümlü bu soluk nötron yıldızı, kutuplarından ışınım püskürtür görünmüyor. Araştırmacılar Cas A'yı oluşturan patlamayla püsküren jetlerin, gama ışını patlamalarına yol açtığı düşünülen çok daha güçlü "hipernova"larda ortaya çıkan jetler kadar enerjik olmadıkları görüşündeler. Süpernova, patlama sırasında son derece güçlü bir manyetik alan oluşturmuş ve yüklü parçacıklardan oluşan jetler, bu manyetik alanca hızlandırılmış görünüyor. Ancak bu manyetik alanın daha sonra atarca rüzgarı bulutsusu diye adlandırılan ve yüksek enerjilerde hareket eden mıknatıslanmış elektron bulutlarının oluşmasını baskıladığı düşünülmektedir.
Süprenovanın gözlemi
Cassiopeia A, bundan yaklaşık 330 yıl önce patlamıştır. Bu süpernova kalıntısı bu güne kadar Samanyolu Gökadası'nda bilinen en genç kalıntıdır. Bu kalıntının incelenmesi gökbilimcilere bir patlamanın nasıl oluştuğuna dair yeni bilgiler sağlayacak, açığa çıkan ağır elementlerin yıldızlararası gazı nasıl beslediğini ve patlamayla oluşan şok dalgalarının yeni yıldız oluşumlarını nasıl tetiklediğini gösterecektir.
Cassiopeia A'nın ilk görüntülerinde, daha önce görülmemiş yapılanmalar ve ayrıntılar göz önüne çıkmıştır. Gözlemlerden 8 yıl sonra, bilim insanları, bu kalıntının patlamadan sonraki dönemde, zaman içindeki değişimini bir vidyo görüntüsü haline getirebiliyorlar. Bu boyutlandırmayı yapan ekip vidyodaki hareketlerden patlama sonucu saçılan maddenin kaçış hızını ölçebilmişlerdir. Ayrıca bu buluntunun bugünkü kabul edilen teorik modellemelerden daha yavaş olduğunu açığa çıkarmışlardır. Ekibin görüşüne göre patlamadaki bu gizemli kayıp enerji kozmik ışın ivmelenmesidir. Ekip bu süpernovadaki enerjinin %30'unun, yüklü parçacıkların kozmik ışın ivmelenmesiyle kaybolduğunu ve bu parçacıkların devamlı bir şekilde yer atmosferini bombardıman ettiğini göstermişlerdir.
Cassiopeia A bulutsusu giderek soluklaşıyor sanılırken Spitzer kızılaltı uzay teleskopu, bulutsunun merkezindeki nötron yıldızının 50 yıl önce bir patlama daha geçirdiğini belirlemiştir. Bu gizemli patlamanın ışığı yayıldıkça çevredeki toz bulutunu ısıtmakta ve kızılaltı dalgaboylarında ışımasına yol açmaktadır.
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ (zıt iki yönde püsküren enerjik parçacık sütunları)
Kaynakça
- ^ "Scientists Hold Séance for Supernova". 28 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2008.
- ^ a b Fesen, Robert A.; Hammell, Molly C.; Morse, Jon; Chevalier, Roger A.; Borkowski, Kazimierz J.; Dopita, Michael A.; Gerardy, Christopher L.; Lawrence, Stephen S.; Raymond, John C.; van den Bergh, Sidney (Temmuz 2006), "The Expansion Asymmetry and Age of the Cassiopeia A Supernova Remnant", The Astrophysical Journal, 645 (1), ss. 283-292, doi:10.1086/504254, 27 Haziran 2014 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 3 Nisan 2009
- ^ Stover, Dawn (2006), "Life In A Bubble", Popular Science, 269 (6), s. 16
- ^ Science, 24 Eylül 2004
- ^ NASA basın bülteni, 23 Ağustos 2004
- ^ "Cas A vidyo canlandırma". 17 Nisan 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Nisan 2009.
Dış bağlantılar
- 3D visualisation of Cassiopeia A 16 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., BBC News.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cassiopeia A Cas A Kralice takimyildizi bolgesinde bulunan supernova kalintisi ve 1 GHz de 2720 Jy aki ile gokyuzunun en parlak gok bilimsel radyo kaynagi Supernova Samanyolu na 11 000 isik yili 3 4kpc uzaklikta olusmustur Supernovadan uzaklasan bulut ve malzeme su an yaklasik olarak 10 isik yili 3 1 kpc mesafeye ulasmistir Radyo parlakligi cok berrak olmasina ragmen optik olarak cok soluktur ve ancak uzun sureli pozlama fotograflarinda gorulebilir Cassiopeia AUc kaynaktan alinmis bilesik goruntu Kirmizi kizilotesi veri Spitzer Uzay Teleskobu turuncu gorunen isik verisi Hubble Uzay Teleskobu ve mavi ile yesil renkli goruntu Chandra X isini GozlemeviOlay turuSupernova kalintisi Astronomik radyo kaynagi Tip IIbTarih1947TakimyildizKraliceSag aciklik23sa 23d 26sDik aciklik 58 48 20 9 DonemJ2000Galaktik koordinatlarG111 7 2 1Uzaklik11 kIy 3 4 kpc Boyut5 Yay dakikaKalintiKabukAna gokadaSamanyoluRenk B V Onemli ozelliklerGunes sistemimiz disindaki parlak radyo kaynagi En yuksek kadir V 6BelirtmelerSN 1671 SN 1667 SN 1680 SNR G111 7 02 1 1ES 2321 58 5 3C 461 3C 461 0 4C 58 40 8C 2321 585 1RXS J232325 4 584838 3FHL J2323 4 5848 2U 2321 58 3A 2321 585 3CR 461 3U 2321 58 4U 2321 58 AJG 109 CTB 110 INTREF 1108 DGW65 148 PBC J2323 3 5849 2FGL J2323 4 5849 3FGL J2323 4 5849 2FHL J2323 4 5848 Wikimedia Commons ta ilgili ortam Vikiveri de duzenle Cas A Third Cambridge Catalogue of Radio Sources da 3C461 ve Green Catalog of Supernova Remnants da da G111 7 2 1 olarak gecmektedir Genisleyen kabugun sicakligi yaklasik olarak 50 milyon derece Fahrenheit 30 megakelvin olarak hesaplanmaktadir ve saatte 10 milyon mil den daha fazla bir hizla yol almaktadir Genel ozellikler nun kalintiyi 1 milyon saniye pozlayarak elde ettigi goruntuler sasirtici detaylar ortaya cikartmistir Bunlarin basinda simdiye kadar varligi bilinmeyen jetler geliyor Bu jetler silikon iyonlarini ortaya cikarmak icin ozel islem gormus fotograflarda daha belirgin Jetlerin silikon atomlari bakimindan boylesine zengin olmasina karsilik fazlaca demir icermemeleri patlamanin hemen basinda olustuklarini dusunduruyor Aksi halde olen dev yildizin merkez bolgelerinde birikmis demirle dolu olmalari gerekirdi Fotograflarda merkezin cokmesiyle olusan ve hala saniyede 10 000 km hizla yayilan sok dalgasinin siniri yakinlarinda izlenen parmak bicimli parlak mavi yapilarsa neredeyse tumuyle gaz halindeki demirden olusuyor Demir yildizin sicak merkezindeki son fuzyon duragi Supernova sirasinda bir sekilde jetlere dik olarak puskurtulmustur Goruntulerin merkezinde izlenen parlak kaynagin cokerek supernovayi tetikleyen ve son derece yogun bir notron yildizi haline gelen merkez oldugu sanilmaktadir Bu nokta saniyede 330 km hizla supernova kalintisinin merkezinden uzaklasmakta Belli ki patlama olmus ve coken merkeze bir dogrusal hareket de saglamis Ancak hareketin yonu gok bilimcileri sasirtmaktadir Hareketin normalde jetlerle ayni duzlemde olmasi beklenirken onlara dik bir yonde Dahasi atarca diye bilinen hizli donuslu notron yildizlarinin tersine sakin gorunumlu bu soluk notron yildizi kutuplarindan isinim puskurtur gorunmuyor Arastirmacilar Cas A yi olusturan patlamayla puskuren jetlerin gama isini patlamalarina yol actigi dusunulen cok daha guclu hipernova larda ortaya cikan jetler kadar enerjik olmadiklari gorusundeler Supernova patlama sirasinda son derece guclu bir manyetik alan olusturmus ve yuklu parcaciklardan olusan jetler bu manyetik alanca hizlandirilmis gorunuyor Ancak bu manyetik alanin daha sonra atarca ruzgari bulutsusu diye adlandirilan ve yuksek enerjilerde hareket eden miknatislanmis elektron bulutlarinin olusmasini baskiladigi dusunulmektedir Suprenovanin gozlemiCassiopeia A bundan yaklasik 330 yil once patlamistir Bu supernova kalintisi bu gune kadar Samanyolu Gokadasi nda bilinen en genc kalintidir Bu kalintinin incelenmesi gokbilimcilere bir patlamanin nasil olustuguna dair yeni bilgiler saglayacak aciga cikan agir elementlerin yildizlararasi gazi nasil besledigini ve patlamayla olusan sok dalgalarinin yeni yildiz olusumlarini nasil tetikledigini gosterecektir Cassiopeia A Hubble Uzay Teleskobu fotografi Cassiopeia A nin ilk goruntulerinde daha once gorulmemis yapilanmalar ve ayrintilar goz onune cikmistir Gozlemlerden 8 yil sonra bilim insanlari bu kalintinin patlamadan sonraki donemde zaman icindeki degisimini bir vidyo goruntusu haline getirebiliyorlar Bu boyutlandirmayi yapan ekip vidyodaki hareketlerden patlama sonucu sacilan maddenin kacis hizini olcebilmislerdir Ayrica bu buluntunun bugunku kabul edilen teorik modellemelerden daha yavas oldugunu aciga cikarmislardir Ekibin gorusune gore patlamadaki bu gizemli kayip enerji kozmik isin ivmelenmesidir Ekip bu supernovadaki enerjinin 30 unun yuklu parcaciklarin kozmik isin ivmelenmesiyle kayboldugunu ve bu parcaciklarin devamli bir sekilde yer atmosferini bombardiman ettigini gostermislerdir Cassiopeia A bulutsusu giderek soluklasiyor sanilirken Spitzer kizilalti uzay teleskopu bulutsunun merkezindeki notron yildizinin 50 yil once bir patlama daha gecirdigini belirlemistir Bu gizemli patlamanin isigi yayildikca cevredeki toz bulutunu isitmakta ve kizilalti dalgaboylarinda isimasina yol acmaktadir Ayrica bakinizSupernova kalintilari diziniNotlar zit iki yonde puskuren enerjik parcacik sutunlari Kaynakca Scientists Hold Seance for Supernova 28 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mayis 2008 a b Fesen Robert A Hammell Molly C Morse Jon Chevalier Roger A Borkowski Kazimierz J Dopita Michael A Gerardy Christopher L Lawrence Stephen S Raymond John C van den Bergh Sidney Temmuz 2006 The Expansion Asymmetry and Age of the Cassiopeia A Supernova Remnant The Astrophysical Journal 645 1 ss 283 292 doi 10 1086 504254 27 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 3 Nisan 2009 Stover Dawn 2006 Life In A Bubble Popular Science 269 6 s 16 Science 24 Eylul 2004 NASA basin bulteni 23 Agustos 2004 Cas A vidyo canlandirma 17 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Nisan 2009 Dis baglantilar3D visualisation of Cassiopeia A 16 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC News