Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Belgrad Ormanı, Çatalca Yarımadası'nın en doğu ucunda, İstanbul ilinin Avrupa Yakası'nda yer alan doğal oluşumlu ağaçlık bölgedir. Doğusunda İstanbul Boğazı, kuzeyinde ise Karadeniz doğal sınırlarıdır. Bizans ve Osmanlı döneminde İstanbul'a içmesuyu sağlayan en önemli kaynakken; günümüzde kente sağladığı su kentin gereksiniminin çok altında olduğu için daha çok rekreasyonel işlevi ağır basmaktadır.
| Belgrad Ormanı | |
|---|---|
 Belgrad Ormanı'ndan bir görünüm | |
  Belgrad Ormanı | |
| Konum | İstanbul, Türkiye |
| Koordinatlar | 41°11′41″K 28°57′5″D / 41.19472°K 28.95139°D |
| Rakım | 135 m (443 ft) |
| Yüzölçümü | 54,42 km2 (21,01 sq mi) |
| Oluşturulma | Doğal |
| Sorumlu | İstanbul Orman Bölge Müd. |
| Durum | Halka açık |
| Bitki türü | Sapsız meşe |
| Wikimedia Commons | |
 | |
Orman adını, Kanuni Sultan Süleyman'ın Sırbistan seferi dönüşü beraberinde getirdiği Belgradlıların yerleştirildiği Belgrad köyünden almaktadır. Köy sakinlerinin su kaynaklarını kirlettiği anlaşılınca padişah buyruğuyla köy taşınmış; bu tarihten sonra ormanın ve barındırdığı su kaynaklarının korunması için ilk kez resmî önlemler alınmıştır.
Denizden yüksekliği fazla olmamasına karşın yoğun yağış alan bir bölge olan Belgrad Ormanı, Orta Avrupa ve Akdeniz iklimleri arasında geçiş özelliği göstermektedir. Ormanın bu niteliği, farklı bitki türlerinin aynı alanda iç içe büyümesine olanak sağlamaktadır. Ormanın bitki varlığı genel olarak kışın yaprağını döken ağaç ve çalılardan oluşmaktadır. Sapsız meşe, ormandaki baskın ağaç türüdür.
Belgrad Ormanı, İstanbul ve çevresinde canlı varlığı açısından da önemli bir bölgedir. Çok sayıda kuş, sürüngen ve memelinin doğal yaşama ortamıdır. Ormana yönelik koruma tedbirleri ve hayvanlar için koyulan av yasaklarıyla, tehlikede olan türler burada rahatça üreme olanağı bulabilmektedir.
Su varlığı bakımından da oldukça zengin bir coğrafyası olan Belgrad Ormanları, irili ufaklı pek çok akarsuya ev sahipliği yapmaktadır. Bu akarsulardan bazılarının önüne Osmanlı döneminde kurulmuştur. Orman sınırları içinde farklı noktalara dağılmış toplam 6 adet tarihî bent bulunmaktadır.
Günümüzde İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü'nün idari sınırları içinde kalan Belgrad Ormanı, 1956 yılında bir mesire ve piknik alanı olarak düzenlenerek halka açılmış ve İstanbulluların kullanımınına sunulmuştur.
Konumu
Belgrad Ormanı, İstanbul ilinin Avrupa Yakası'nda, yerleşim alanlarının kuzeyinde, 28° 53´´ 25´ - 29° 00´´ 55´ doğu boylamı ile 41° 09´´ 44´ - 41° 14´´ 40´ kuzey enlemleri arasında yer almaktadır. Mülki sınırlarına bakıldığında Sarıyer ve Eyüpsultan ilçeleri arasında yayılım gösterdiği görülmektedir. İdari olarak İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü'nün görev alanı içinde kalmaktadır. Orman sınırları içindeki mesire yerleri ise Bahçeköy Orman İşletme Müdürlüğü'nün görev alanı içindedir. Bahçeköy Orman İşletme Müdürlüğü'nün sorumluluk bölgesi ise Bentler (Merkez) İşletme Şefliği ve Kurtkemeri İşletme Şefliği olmak üzere iki alt bölüme ayrılmıştır.
Orman sınırlarına bakıldığında 5,442 hektarlık arazi, kuzeyde Virankule ve Arapdere meşe baltalıkları; doğuda yine Virankule serisinin bir bölümü ile Sarıyer ilçesine bağlı Bahçeköy yerleşimi ve ; güneyde Fatih Ormanı ve Eyüp ilçesine bağlı Kemerburgaz yerleşimi; batıdaysa Arapdere serisinin devamı ve Kemerburgaz-Ağaçlı sırt yolu ile sınırlandırılmış durumdadır.
Balkan Yarımadası'nın en doğu ucunda yer alan Belgrad Ormanı'nın doğal sınırları kuzeyde Karadeniz; doğuda ise İstanbul Boğazı'dır. Orman dokusunun Karadeniz kıyılarına 4-5; Boğaziçi kıyılarına ise 3-4 kilometre kadar yaklaştığı görülmektedir.
Şehir merkezine uzaklığı göz önüne alındığında Çayırbaşı'na 5, Büyükdere'ye 6, Taksim'e ise yaklaşık 20 kilometre mesafededir. Ormana ulaşım iki önemli aks üzerinden gerçekleştirilmektedir. Bunlardan ilk olan Taksim-Sarıyer-Kilyos hattı, ormana çeşitli yönlerden yan yollarda bağlanmıştır. Bahçeköy-Kilyos ve Gümüşdere-Ayazma yolları da birinci aksın ormanın kuzeyine ulaşımı sağlayan önemli bağlantılarıdır. Şehir merkezinden en hızlı ulaşım da Çayırbaşı-Bahçeköy ve Fatih Ormanı-Bahçeköy yollarından sağlanır. İkinci önemli ulaşım aksı ise Alibeyköy-Kemerburgaz-Terkos hattıdır. Bu aksın ise Kemerburgaz-Bahçeköy ve Kemerburgaz-Kurtkemeri olmak üzere iki önemli bağlantısı vardır.
Geçmişi
Belgrad Ormanı, geçmişte İstanbul için en önemli içmesuyu kaynağıydı. Bizans döneminde de Osmanlı döneminde de kente su bu ormandan sağlanıyordu. Belgrad Ormanı'nın İstanbullular için önem kazanması 16. yüzyılın başlarına rastlar. 10. Osmanlı padişahı Kanuni Sultan Süleyman, Belgrad Seferi'nden (1521) dönerken İstanbul'a beraberinde çok sayıda Sırp savaş tutsağı getirmiş; Bizans döneminden kalma metruk köyleri yeniden şeneltme politikası uyarınca da bu tutsaklar orman içindeki eski Ayvat Köyü'ne yerleştirilmiştir. Köye Belgrad kökenli tutsaklar yerleştirilince, köy Belgrad adıyla anılmaya başlanmış; zamanla köyü çevreleyen geniş yeşil alan da Belgrad Ormanı olarak tanınmıştır.
Orman ve temiz su arasındaki bağ daha iyi anlaşıldıkça, ormanı dâhilindeki su kaynaklarını ve su yapılarını koruma altına almak için ilk kez önlemler alınmaya başlanmıştır. 1554 yılından itibaren, Kanuni dönemi saray mimarlarından olan Sinan'a, orman içindeki eski su yapılarını onarma ve gerek orman içinde, gerekse orman dışında yeni su yapıları inşa etme görevi verilmiştir. İstanbul'da günümüze ulaşan su kemeri, bent ve havuzların bir bölümü, bu dönemden kalmıştır.
16. yüzyılda su kaynaklarını gözeten koruma tedbirleri ile Belgrad Ormanı da kısmen korunabilmiştir. Söz konusu tedbir kararları zaman zaman içeriği ve şiddeti ağırlaşarak 18. yüzyıla değin sürmüştür. 18. yüzyılın sonlarına geldindiğinde İstanbul şehrinin artan nüfusuna temiz içmesuyu sağlayabilmek amacıyla Belgrad Ormanı içinde, 'na takviye amaçlı 3 yeni bent daha yaptırılmıştır. Tüm bentler gerekli görüldüğü hâllerde onarım geçirmiş; 1839 yılı ise tüm bentler için genel bir bakım-onarım yılı olmuştur.
Ormanın İstanbul tarihinde yeri bunlarla sınırlı değildir. Barındırdığı orman köylülerinin yanı sıra; İstanbullu gayrimüslimler için de uğrak bir sayfiye yeri olmuştur. Avrupalı tüccar ve gezginlerin kişisel yazışmalarında Belgrad Ormanı'nın sıklıkla söz edildiği görülmektedir. Tarih boyunca ciddi bir yangın geçirdiği bilinmemekle birlikte, ormanda bazı münferit yangın vakaları da vuku bulmuştur. Bunlar içinde en kayda değer olaylardan biri de ormanın devlet eliyle yakılmasıdır. Kayıtlara göre, 1826 yılında Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılmasına tepki olarak Etmeydanı'nda toplanarak ayaklanma başlatan Yeniçerilerin bir bölümü kısa süre sonra Belgrad Ormanı içlerine sürülmüş; köşeye sıkışan Yeniçeriler 3 ay boyunca etkisiz hâle getirilemeyecince de orman ateş çemberine alınmıştır. Böylece ateş çemberi içinde kalan Yeniçerilerle birlikte önemli miktarda orman alanı da yanmıştır. 1888, 1916 ve 1920 yıllarında da Belgrad ormanında yangınlar çıktığı kaydedilmiştir. Geçmişte yangınlara başta yıldırım düşmesi, yolcuların ateş atması ve güvenlik görevlilerinin dikkatini dağıtmak istyeyen çetecilerin neden olduğu bilinmektedir.
İçinde barındırdığı su kaynaklarıyla İstanbul için yaşamsal öneme sahip olan Belgrad Ormanı, zaman zaman su kaynaklarındaki kirlilik nedeniyle de gündeme gelmiştir. İstanbul'da tifo, dizanteri gibi salgın hastalıklar baş gösterince, bunun nedeni su kaynaklarında aranmıştır. Kirliliğin nedeninin öncelikle suya devrilen ağaçlar olduğu sanılmış; bentler çevresindeki tüm ağaçların kesilmesi gündeme gelmiştir. Salgınlar ciddi boyutlara ulaşınca, Paris'teki Osmanlı elçisi aracılığıyla Pasteur Enstitüsü'nden uzmanlar İstanbul'a davet edilmiş; kuruldan kapsamlı bir rapor hazırlaması istenmiştir. Yapılan araştırmalarda, Pera bölgesindeki otellerin kirli nevresim ve çarşaflarının çamaşırcı kadınlarca Büyükbent kıyısında yıkandığı ve kirli suların da bende döküldüğü saptanmıştır. İçmesuyunu köylülerin kirlettiği ortaya çıkınca; padişah II. Abdülhamit yayınladığı buyruk ile köy boşaltılmış; köylüler başka yerlere yerleştirilmiştir.
1822 yılında hazırlanan İstanbul haritalarında Belgrad Ormanı'nın 13 bin hektarlık bir alana yayıldığı görülmektedir. Denetimsiz ağaç kesimleri nedeniyle orman alanı 1840'larda 12 bin hektara, 1870'lerde ise 7 bin 500 hektara inmiştir. Giderek artan tehlike nedeniyle 1860 yılında ormanın idaresi Su Nezareti'nden alınarak mütehassıs bir müfettişliğe verilmiştir. Bu müfettişlik bünyesinde bir müfettiş muavini, 2 süvari, 10 da piyade er ormanın gözetimiyle görevlendirilmiştir. Bu koruma hâli I. Dünya Savaşı'na dek sürmüş; ancak Haliç-Karadeniz sahra hattının yapımı sırasında büyük ölçüde orman alanı tahrip edilmiştir. İstanbul'un işgali süresince de yakacak odun temini amacıyla büyük ölçekli ağaç kesimleri yapılmıştır.
Türkiye'de cumhuriyetin ilanından sonra ilgili kamu kuruluşlarının ihdas edilmesiyle Belgrad Ormanı yeniden koruma altına alındı. Belgrad Ormanı'ndan daha işlevsel yararlanmak amacıyla bentler çevresine piknik alanları oluşturulmuş ve orman bir eğlence-dinlence alanı olarak, İstanbullulara hizmet vermeye başlamıştır. Belgrad Ormanı günümüzde hâlen bir rekreasyon sahası, temiz su kaynağı ve baltalık olarak hizmet vermeyi sürdürmektedir.
Coğrafya
Belgrad Ormanı, İstanbul'un özel konumu dolayısıyla çok çeşitli iklim, toprak ve yer şekillerini bünyesinde barındırmaktadır. Bu çeşitlilik, çok sayıda farklı türde bitki ve hayvanın orman dâhilinde yaşamasına olanak sağlamaktadır. İstanbul'da şehir merkezine en yakın orman alanı olan Belgrad Ormanı, geçmişte ve günümüzde şehir için taşıdığı önem nedeniyle çok sayıda bilimsel araştırmaya konu olmuş; Türkiye'nin en çok araştırılan ormanlarından biri hâline gelmiştir.
Arazi yapısı
Belgrad Ormanı'nın genel arazi yapısı engebeli olmakla birlikte, deniz seviyesinden yüksekliği fazla değildir. Arazi Yıldız Dağları'nın güneydoğu yönünde alçalmaya başlayarak, İstanbul Boğazı'nda sonuçlanan hafif dalgalı bir peneplendir. En yüksek noktası 230 metrelik yükseltisiyle kuzey kesimlerdeki Kartaltepe'dir. Bir diğer kayda değer yükselti de 219 metrelik yükseltisiyle ormanın kuzeydoğusundaki Kokmuştepe'dir. Orman dâhilindeki en alçak noktanın (Kurudere) deniz seviyesinden yüksekliği 40 metredir. Orman, Istranca Dağları'nın Karadeniz'e uzanan bölümlerinin güney yamaçları üzerine yayılmıştır. Orman arazisinde çok dik yamaçlar ve derin vadilere rastlanmaz. Arazinin büyük bölümünü az ve orta eğimli yamaçlar ile geniş sırt düzlükleri oluşturur.
Toprak özellikleri
İklim
Su varlığı
Bentler
Belgrad ormanlarının içinde 7 adet bent bulunmaktadır. Bu bentler ve kullanılan diğer isimleri yapım yıllarına göre aşağıdadır:
- (Karanlık Bent, Topuz Bent, İkinci Osman Bendi) (1620)
- (Belgrad Bendi, Üçüncü Ahmet Bendi) (1724)
- (Bahçeköy Bendi, Birinci Mahmut Bendi) (1750)
- (Üçüncü Mustafa Bendi) (1765)
- (Mihrişah Valide Sultan Bendi) (1796)
- (İkinci Mahmut Bendi) (1818)
- (Bend-i Cedid, İkinci Mahmut Bendi) (1839)
Dereler
Canlı varlığı
Bitey
Direy
Çevresel riskler
Üçüncü köprü ve çevreyolu
İstanbul Yeni Havalimanı
Taşocakları ve yeni yerleşimler
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d "Belgrad Ormanı". Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. II. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları. 1993. ss. sf. 148, 149, 150.
- ^ Bayrak, M. Orhan (2004). "Belgrad Ormanı". İzahlı İstanbul Sözlüğü. İstanbul: Tarih Düşünce Kitapları. s. 45. .
- ^ a b c d e "Bir Ormanın Anatomisi: Belgrad Ormanı". Atlas. Özel Sayı. İstanbul: Doğan Burda. Ocak 1996. ss. Sayfa 16.
- ^ a b c Bıçak, Gökhan (2007). "Araştırma Alanının Tanıtımı". İstanbul Belgrad Ormanı Lepidoptera Faunası. İstanbul: İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü. s. 15.
- ^ Pehlivanoğlu, T. (1986). Belgrad Ormanı'nın Rekreasyon Potansiyeli ve Planlama İlkelerinin Tespiti. İstanbul: İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü.
- ^ a b c d e f Görcelioğlu, Ertuğrul. "Belgrad Ormanı ve Bentler". Belgrad Ormanı'ndaki Tarihî Bentler. İstanbul: İ.Ü. Orman Fakültesi. s. 15.
- ^ a b . 28 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2011.(WebCite® 13 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)
- ^ "Dünü bilerek bugünü yaşamak neyi değiştirir ki?". Mehmet Barlas. 29 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2011.()
- ^ Çamuroğlu, Reha (2011). Son Yeniçeri. İstanbul: Everest. ISBN 97897528924477.
- ^ "Orman yakanlar müebbet kürek cezasına çarptırılırlardı". Erhan Afyoncu. 27 Ocak 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Eylül 2011.(WebCite® 13 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)
- ^ Hut, Davut (2010). İstanbul'un 100 Su Yapısı (2010 bas.). İstanbul: İBB Kültür AŞ Yayınları. ss. 48-63. ISBN .
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Belgrad Ormani Catalca Yarimadasi nin en dogu ucunda Istanbul ilinin Avrupa Yakasi nda yer alan dogal olusumlu agaclik bolgedir Dogusunda Istanbul Bogazi kuzeyinde ise Karadeniz dogal sinirlaridir Bizans ve Osmanli doneminde Istanbul a icmesuyu saglayan en onemli kaynakken gunumuzde kente sagladigi su kentin gereksiniminin cok altinda oldugu icin daha cok rekreasyonel islevi agir basmaktadir Belgrad OrmaniBelgrad Ormani ndan bir gorunumBelgrad OrmaniKonumIstanbul TurkiyeKoordinatlar41 11 41 K 28 57 5 D 41 19472 K 28 95139 D 41 19472 28 95139Rakim135 m 443 ft Yuzolcumu54 42 km2 21 01 sq mi OlusturulmaDogalSorumluIstanbul Orman Bolge Mud DurumHalka acikBitki turuSapsiz meseWikimedia Commons Orman adini Kanuni Sultan Suleyman in Sirbistan seferi donusu beraberinde getirdigi Belgradlilarin yerlestirildigi Belgrad koyunden almaktadir Koy sakinlerinin su kaynaklarini kirlettigi anlasilinca padisah buyruguyla koy tasinmis bu tarihten sonra ormanin ve barindirdigi su kaynaklarinin korunmasi icin ilk kez resmi onlemler alinmistir Denizden yuksekligi fazla olmamasina karsin yogun yagis alan bir bolge olan Belgrad Ormani Orta Avrupa ve Akdeniz iklimleri arasinda gecis ozelligi gostermektedir Ormanin bu niteligi farkli bitki turlerinin ayni alanda ic ice buyumesine olanak saglamaktadir Ormanin bitki varligi genel olarak kisin yapragini doken agac ve calilardan olusmaktadir Sapsiz mese ormandaki baskin agac turudur Belgrad Ormani Istanbul ve cevresinde canli varligi acisindan da onemli bir bolgedir Cok sayida kus surungen ve memelinin dogal yasama ortamidir Ormana yonelik koruma tedbirleri ve hayvanlar icin koyulan av yasaklariyla tehlikede olan turler burada rahatca ureme olanagi bulabilmektedir Su varligi bakimindan da oldukca zengin bir cografyasi olan Belgrad Ormanlari irili ufakli pek cok akarsuya ev sahipligi yapmaktadir Bu akarsulardan bazilarinin onune Osmanli doneminde kurulmustur Orman sinirlari icinde farkli noktalara dagilmis toplam 6 adet tarihi bent bulunmaktadir Gunumuzde Istanbul Orman Bolge Mudurlugu nun idari sinirlari icinde kalan Belgrad Ormani 1956 yilinda bir mesire ve piknik alani olarak duzenlenerek halka acilmis ve Istanbullularin kullaniminina sunulmustur KonumuBelgrad Ormani nin Istanbul daki konumu Belgrad Ormani Istanbul ilinin Avrupa Yakasi nda yerlesim alanlarinin kuzeyinde 28 53 25 29 00 55 dogu boylami ile 41 09 44 41 14 40 kuzey enlemleri arasinda yer almaktadir Mulki sinirlarina bakildiginda Sariyer ve Eyupsultan ilceleri arasinda yayilim gosterdigi gorulmektedir Idari olarak Istanbul Orman Bolge Mudurlugu nun gorev alani icinde kalmaktadir Orman sinirlari icindeki mesire yerleri ise Bahcekoy Orman Isletme Mudurlugu nun gorev alani icindedir Bahcekoy Orman Isletme Mudurlugu nun sorumluluk bolgesi ise Bentler Merkez Isletme Sefligi ve Kurtkemeri Isletme Sefligi olmak uzere iki alt bolume ayrilmistir Orman sinirlarina bakildiginda 5 442 hektarlik arazi kuzeyde Virankule ve Arapdere mese baltaliklari doguda yine Virankule serisinin bir bolumu ile Sariyer ilcesine bagli Bahcekoy yerlesimi ve guneyde Fatih Ormani ve Eyup ilcesine bagli Kemerburgaz yerlesimi batidaysa Arapdere serisinin devami ve Kemerburgaz Agacli sirt yolu ile sinirlandirilmis durumdadir Balkan Yarimadasi nin en dogu ucunda yer alan Belgrad Ormani nin dogal sinirlari kuzeyde Karadeniz doguda ise Istanbul Bogazi dir Orman dokusunun Karadeniz kiyilarina 4 5 Bogazici kiyilarina ise 3 4 kilometre kadar yaklastigi gorulmektedir Sehir merkezine uzakligi goz onune alindiginda Cayirbasi na 5 Buyukdere ye 6 Taksim e ise yaklasik 20 kilometre mesafededir Ormana ulasim iki onemli aks uzerinden gerceklestirilmektedir Bunlardan ilk olan Taksim Sariyer Kilyos hatti ormana cesitli yonlerden yan yollarda baglanmistir Bahcekoy Kilyos ve Gumusdere Ayazma yollari da birinci aksin ormanin kuzeyine ulasimi saglayan onemli baglantilaridir Sehir merkezinden en hizli ulasim da Cayirbasi Bahcekoy ve Fatih Ormani Bahcekoy yollarindan saglanir Ikinci onemli ulasim aksi ise Alibeykoy Kemerburgaz Terkos hattidir Bu aksin ise Kemerburgaz Bahcekoy ve Kemerburgaz Kurtkemeri olmak uzere iki onemli baglantisi vardir GecmisiBelgrad Ormani nin icinden gecen Halic Karadeniz sahra hattindan bir gorunum Belgrad Ormani gecmiste Istanbul icin en onemli icmesuyu kaynagiydi Bizans doneminde de Osmanli doneminde de kente su bu ormandan saglaniyordu Belgrad Ormani nin Istanbullular icin onem kazanmasi 16 yuzyilin baslarina rastlar 10 Osmanli padisahi Kanuni Sultan Suleyman Belgrad Seferi nden 1521 donerken Istanbul a beraberinde cok sayida Sirp savas tutsagi getirmis Bizans doneminden kalma metruk koyleri yeniden seneltme politikasi uyarinca da bu tutsaklar orman icindeki eski Ayvat Koyu ne yerlestirilmistir Koye Belgrad kokenli tutsaklar yerlestirilince koy Belgrad adiyla anilmaya baslanmis zamanla koyu cevreleyen genis yesil alan da Belgrad Ormani olarak taninmistir Orman ve temiz su arasindaki bag daha iyi anlasildikca ormani dahilindeki su kaynaklarini ve su yapilarini koruma altina almak icin ilk kez onlemler alinmaya baslanmistir 1554 yilindan itibaren Kanuni donemi saray mimarlarindan olan Sinan a orman icindeki eski su yapilarini onarma ve gerek orman icinde gerekse orman disinda yeni su yapilari insa etme gorevi verilmistir Istanbul da gunumuze ulasan su kemeri bent ve havuzlarin bir bolumu bu donemden kalmistir 16 yuzyilda su kaynaklarini gozeten koruma tedbirleri ile Belgrad Ormani da kismen korunabilmistir Soz konusu tedbir kararlari zaman zaman icerigi ve siddeti agirlasarak 18 yuzyila degin surmustur 18 yuzyilin sonlarina geldindiginde Istanbul sehrinin artan nufusuna temiz icmesuyu saglayabilmek amaciyla Belgrad Ormani icinde na takviye amacli 3 yeni bent daha yaptirilmistir Tum bentler gerekli goruldugu hallerde onarim gecirmis 1839 yili ise tum bentler icin genel bir bakim onarim yili olmustur Ormanin Istanbul tarihinde yeri bunlarla sinirli degildir Barindirdigi orman koylulerinin yani sira Istanbullu gayrimuslimler icin de ugrak bir sayfiye yeri olmustur Avrupali tuccar ve gezginlerin kisisel yazismalarinda Belgrad Ormani nin siklikla soz edildigi gorulmektedir Tarih boyunca ciddi bir yangin gecirdigi bilinmemekle birlikte ormanda bazi munferit yangin vakalari da vuku bulmustur Bunlar icinde en kayda deger olaylardan biri de ormanin devlet eliyle yakilmasidir Kayitlara gore 1826 yilinda Yeniceri Ocagi nin kaldirilmasina tepki olarak Etmeydani nda toplanarak ayaklanma baslatan Yenicerilerin bir bolumu kisa sure sonra Belgrad Ormani iclerine surulmus koseye sikisan Yeniceriler 3 ay boyunca etkisiz hale getirilemeyecince de orman ates cemberine alinmistir Boylece ates cemberi icinde kalan Yenicerilerle birlikte onemli miktarda orman alani da yanmistir 1888 1916 ve 1920 yillarinda da Belgrad ormaninda yanginlar ciktigi kaydedilmistir Gecmiste yanginlara basta yildirim dusmesi yolcularin ates atmasi ve guvenlik gorevlilerinin dikkatini dagitmak istyeyen cetecilerin neden oldugu bilinmektedir Icinde barindirdigi su kaynaklariyla Istanbul icin yasamsal oneme sahip olan Belgrad Ormani zaman zaman su kaynaklarindaki kirlilik nedeniyle de gundeme gelmistir Istanbul da tifo dizanteri gibi salgin hastaliklar bas gosterince bunun nedeni su kaynaklarinda aranmistir Kirliligin nedeninin oncelikle suya devrilen agaclar oldugu sanilmis bentler cevresindeki tum agaclarin kesilmesi gundeme gelmistir Salginlar ciddi boyutlara ulasinca Paris teki Osmanli elcisi araciligiyla Pasteur Enstitusu nden uzmanlar Istanbul a davet edilmis kuruldan kapsamli bir rapor hazirlamasi istenmistir Yapilan arastirmalarda Pera bolgesindeki otellerin kirli nevresim ve carsaflarinin camasirci kadinlarca Buyukbent kiyisinda yikandigi ve kirli sularin da bende dokuldugu saptanmistir Icmesuyunu koylulerin kirlettigi ortaya cikinca padisah II Abdulhamit yayinladigi buyruk ile koy bosaltilmis koyluler baska yerlere yerlestirilmistir 1822 yilinda hazirlanan Istanbul haritalarinda Belgrad Ormani nin 13 bin hektarlik bir alana yayildigi gorulmektedir Denetimsiz agac kesimleri nedeniyle orman alani 1840 larda 12 bin hektara 1870 lerde ise 7 bin 500 hektara inmistir Giderek artan tehlike nedeniyle 1860 yilinda ormanin idaresi Su Nezareti nden alinarak mutehassis bir mufettislige verilmistir Bu mufettislik bunyesinde bir mufettis muavini 2 suvari 10 da piyade er ormanin gozetimiyle gorevlendirilmistir Bu koruma hali I Dunya Savasi na dek surmus ancak Halic Karadeniz sahra hattinin yapimi sirasinda buyuk olcude orman alani tahrip edilmistir Istanbul un isgali suresince de yakacak odun temini amaciyla buyuk olcekli agac kesimleri yapilmistir Turkiye de cumhuriyetin ilanindan sonra ilgili kamu kuruluslarinin ihdas edilmesiyle Belgrad Ormani yeniden koruma altina alindi Belgrad Ormani ndan daha islevsel yararlanmak amaciyla bentler cevresine piknik alanlari olusturulmus ve orman bir eglence dinlence alani olarak Istanbullulara hizmet vermeye baslamistir Belgrad Ormani gunumuzde halen bir rekreasyon sahasi temiz su kaynagi ve baltalik olarak hizmet vermeyi surdurmektedir CografyaOrmanda yer alan yuruyus yolu Belgrad Ormani Istanbul un ozel konumu dolayisiyla cok cesitli iklim toprak ve yer sekillerini bunyesinde barindirmaktadir Bu cesitlilik cok sayida farkli turde bitki ve hayvanin orman dahilinde yasamasina olanak saglamaktadir Istanbul da sehir merkezine en yakin orman alani olan Belgrad Ormani gecmiste ve gunumuzde sehir icin tasidigi onem nedeniyle cok sayida bilimsel arastirmaya konu olmus Turkiye nin en cok arastirilan ormanlarindan biri haline gelmistir Arazi yapisi Belgrad Ormani nin genel arazi yapisi engebeli olmakla birlikte deniz seviyesinden yuksekligi fazla degildir Arazi Yildiz Daglari nin guneydogu yonunde alcalmaya baslayarak Istanbul Bogazi nda sonuclanan hafif dalgali bir peneplendir En yuksek noktasi 230 metrelik yukseltisiyle kuzey kesimlerdeki Kartaltepe dir Bir diger kayda deger yukselti de 219 metrelik yukseltisiyle ormanin kuzeydogusundaki Kokmustepe dir Orman dahilindeki en alcak noktanin Kurudere deniz seviyesinden yuksekligi 40 metredir Orman Istranca Daglari nin Karadeniz e uzanan bolumlerinin guney yamaclari uzerine yayilmistir Orman arazisinde cok dik yamaclar ve derin vadilere rastlanmaz Arazinin buyuk bolumunu az ve orta egimli yamaclar ile genis sirt duzlukleri olusturur Toprak ozellikleri IklimSu varligiBentler Belgrad ormanlarinin icinde 7 adet bent bulunmaktadir Bu bentler ve kullanilan diger isimleri yapim yillarina gore asagidadir Karanlik Bent Topuz Bent Ikinci Osman Bendi 1620 Belgrad Bendi Ucuncu Ahmet Bendi 1724 Bahcekoy Bendi Birinci Mahmut Bendi 1750 Ucuncu Mustafa Bendi 1765 Mihrisah Valide Sultan Bendi 1796 Ikinci Mahmut Bendi 1818 Bend i Cedid Ikinci Mahmut Bendi 1839 DerelerCanli varligiBitey Sapsiz mese Macar mesesi Sapli mese Sacli mese Mazi mesesi Dogu kayini Carpinus betulus Anadolu kestanesi Yapiskan kizilagac Gumusi ihlamur Fraxinus angustifolia Ova akcaagaci Kus uvezi Adi findik Salix alba Salix cinerea Direy Kizil geyik Kizil tilki Bayagi yaban domuzu Altin cakal Kurt Baslikli karga Kucuk karga Buyuk bastankara Saksagan Mavi bastankara Sivaci kusu Kayin bastankarasi Mahmuzlu Akdeniz kaplumbagasi Trakya tosbagasi Cizgili kaplumbaga Kizilca kurbaga Yari sucul yilan Levanten ova kurbagasi Bayagi puhu Bayagi gelincikCevresel risklerUcuncu kopru ve cevreyolu Istanbul Yeni Havalimani Tasocaklari ve yeni yerlesimlerAyrica bakinizIstanbul daki ormanlar Ataturk Arboretumu AgaclandirmaKaynakca a b c d Belgrad Ormani Dunden Bugune Istanbul Ansiklopedisi II Istanbul Tarih Vakfi Yayinlari 1993 ss sf 148 149 150 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Bayrak M Orhan 2004 Belgrad Ormani Izahli Istanbul Sozlugu Istanbul Tarih Dusunce Kitaplari s 45 ISBN 975 6300 04 3 a b c d e Bir Ormanin Anatomisi Belgrad Ormani Atlas Ozel Sayi Istanbul Dogan Burda Ocak 1996 ss Sayfa 16 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim a b c Bicak Gokhan 2007 Arastirma Alaninin Tanitimi Istanbul Belgrad Ormani Lepidoptera Faunasi Istanbul I U Fen Bilimleri Enstitusu s 15 Pehlivanoglu T 1986 Belgrad Ormani nin Rekreasyon Potansiyeli ve Planlama Ilkelerinin Tespiti Istanbul I U Fen Bilimleri Enstitusu a b c d e f Gorcelioglu Ertugrul Belgrad Ormani ve Bentler Belgrad Ormani ndaki Tarihi Bentler Istanbul I U Orman Fakultesi s 15 a b 28 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Eylul 2011 WebCite 13 Aralik 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dunu bilerek bugunu yasamak neyi degistirir ki Mehmet Barlas 29 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Eylul 2011 Camuroglu Reha 2011 Son Yeniceri Istanbul Everest ISBN 97897528924477 Orman yakanlar muebbet kurek cezasina carptirilirlardi Erhan Afyoncu 27 Ocak 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Eylul 2011 WebCite 13 Aralik 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hut Davut 2010 Istanbul un 100 Su Yapisi 2010 bas Istanbul IBB Kultur AS Yayinlari ss 48 63 ISBN 978 605 5592 57 8 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Dis baglantilar