Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Taksim Meydanı, İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde yer alan ve İstanbul kentinin en ünlü noktalarından biri olan meydan. Çevresindeki lokanta, mağaza, otel, eğlence ve kültür yerleriyle İstanbul'un en büyük turistik çekim merkezinden biridir. Cumhuriyet Döneminde bir meydan haline gelmiş olan Taksim Meydanı, pek çok siyasi ve toplumsal olaya da ev sahipliği yapmıştır. Meydandaki trafiği kısmen yer altına indiren Taksim Yayalaştırma Projesi, 2013 yılında kısmen tamamlanmıştır.
Taksim Meydanı | |
|---|---|
| Meydan | |
 Taksim Meydanı'nda bulunan Cumhuriyet Anıtı ve Taksim Camii (Şubat 2023) | |
| Özellikler | Cumhuriyet Anıtı, Atatürk Kültür Merkezi, Taksim Camii, Taksim Maksemi, The Marmara Taksim Oteli |
| İmkanlar |  ・ ・ |
| Konum | Beyoğlu, İstanbul |
İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından 2020 Şubat ayında başlatılan uluslararası tasarım yarışmasında, İstanbul halkının oylarıyla birinci olacak projeye göre Taksim Meydanı'nın yeniden düzenlenmesine karar verilmiştir.
Etimoloji
Osmanlı döneminde, civar semtlere su dağıtmak için şu an Taksim Meydanı olan bölgede bir su deposu yapıldı. Depolanan suyu da dağıtmak (taksim etmek) için küçük bir maksem yapıldı. Meydan adını, eskiden Galata-Beyoğlu suyunun "taksim edildiği" Taksim Maksemi'nden almıştır.
Geçmişi
Şişhane ve Tünel Meydanı'ndan başlayıp ana eksen olan İstiklal Caddesi'nin iki yanında yoğun bir yerleşim sergileyen Beyoğlu, burada ilk kez geniş perspektifli bir boşluğa ulaşır ve bu meydandan geriye, yani tekrar batıya (Sıraselviler) ve doğu yönüne denize (Ayaspaşa-Gümüşsuyu) ve kuzeye (Mete Caddesi ve Elmadağ) doğru giden caddelerle, kendisine ulaşmış olan insan ve taşıt hacmini, çeşitli yönlere dağıtır.
Bu boşluk ancak çok yeni tarihlerde bir meydan kimliği kazanmıştır. 'nin buraya taşınması ile ilk kez Galata Surlarının dışına çıkan Frenk yerleşimi, orta ekseni oluşturan Grande Rue de Péra (İstiklal Caddesi) ile bugünkü meydana vardığı noktada sona eriyor, ondan sonra ise ilkel bir taş patikası bile olmayan toprak zeminli ve az ağaçlı geniş kırlıklar uzanıyordu.
Buraya giren ilk mimari eseri, Frenk ve Levanten çevresine hayli yabancı duran, klasik Osmanlı üslubunda bir su binasıdır. Her yerleşim yerinin olduğu gibi İstanbul'un da yaşamsal sorunu suydu. İstanbul bir deniz kenti olmakla birlikte bir vahaya dönüşmesinde özellikle 15. ve 18. yüzyıllar arasında yürütülen çalışmalar önemli rol oynamıştır. Galata ve Beyoğlu'nun 18. yüzyılın ilk yarısında giderek büyümesi karşısında mevcut su kaynakları yetersiz hale gelmişti.
Dönemin padişahı Sultan I. Mahmud bu sıkıntıyı gidermek için Belgrad Ormanındaki su kaynaklarını Levent-Mecidiyeköy üzerinden isale hattıyla İstiklal Caddesi'nin baş tarafına yaptırdığı maksemden verilmesini sağladı (1732-1733); şehrin kuzeyindeki gümrah ormanlarından şehre ilk kez su getiren künkler, teraziler ve kemerler sistemi burada sona eriyor ve depolanan su, köşe başındaki taş bir maksemden, çeşitli yönlere taksim ediliyordu. Meydan ve yakın çevresi adını bu maksemden ve suların buradan taksiminden alır. Bir zamanlar cephesinde "Her şeye su ile hayat verdik" anlamına gelen bir ayetin yazılı olduğu Taksim Maksemi, bugün kurumuş da olsa varlığını sürdürmektedir.
Maksemden sonra Harbiye yönüne yüründüğünde görülen duvarın içerisinde Maksemle aynı tarihte inşa edilen ve bir su deposu olarak kullanılmış olan "Taksim Hazinesi" yer alır. Hazinenin duvarı, Cumhuriyet döneminde imar edilmiş ve 1930'ların üslubunda, yarım daire şeklinde, küçüğünden büyüğüne doğru büyüyen raflarla süslenmiştir.
Tarih sırası ile meydana imar getiren ikinci eser, Harbiye yolu başındaki Taksim Topçu Kışlası olmuştur. Bugün Atatürk Kültür Merkezi önüne gelen yeşil alanda da, daha basit bir yapı olan, ortası avlulu ahırlar yer almaktaydı. Kışlanın karşısındaki boşluk, talim yeri idi. Burası 1920'lerin sonunda, bugünkü apartmanlarla dolarak bir semt haline gelmiş ve Talimhane olarak adlandırılmıştır.
Abdülmecid döneminde (1839-1861), bugün İTÜ'nün Taşkışla Binası olarak bilinen Mecidiye Kışlası, bu kışladaki topçu subayları içinse Ayaspaşa Mezarlığı'nın bir kısımı kaldırılarak inşa edildi. 1850'lerde, Hademe-i Hassa (Saray hademeleri) ve Muzıka-i Hümayun (Saray orkestrası) üyeleri için inşa edilmeye başlayan, ancak Abdülaziz döneminde (1861-1876) tamamlanan Gümüşsuyu Kışlası ve askerlerin talim yaptığı Talimhane bölgesiyle birlikte Taksim'in ‘askerî’ ve ‘devletçi’ topografyası iyice belirginleşti.
Ancak bölge, bu yeni haliyle, gayrimüslimler ve Levantenlerin yaşadığı Pera bölgesi ve Tatavla (Kurtuluş) ile sosyolojik bir tezatlık yaratmıştı. Bunun üzerine, 1870’te, Ermeni mezarlığı Şişli’ye taşındı ve açılan alanda bu kesimlerin eğlence ihtiyacını karşılamak için, askeri yapıların arasına bazı eğlence mekânları sıkıştırılmaya çalışıldı.
1913'te elektrik tramvayla Beyoğlu'nun Şişli'ye bağlanması Taksim'in önemini biraz daha arttırdı ama burası hala geniş ve tanımsız bir alandı.
1920'li ve 1930'lu yıllarda, binaları boşalmış ve avlusu futbol sahası (Taksim Stadyumu) olarak kullanılan kışla, 1939'u izleyen birkaç yıllık Lütfi Kırdar imar operasyonu sırasında ortadan kaldırıdı. Kışlanın yerine Gezi Parkı ortaya çıktı. Meydanın doğu, yani Boğaziçi tarafı ve yamaçları, azınlık (Pangaltı Ermeni Mezarlığı) ve Müslüman (Ayaspaşa Mezarlığı) mezarlıkları ile kaplanmıştı. Ayaspaşa Mezarlığı Müslüman, Harbiye yönü Ortodoks ve Gregoryen kabristanlarına ayrılmıştı. Meydan kenarında ise bostancıbaşıların işlettiği geniş bir açık hava kahvesi yer alıyordu.
Bir kısmı Osmanlı döneminde kaldırılan Ayaspaşa Mezarlığı, 1930'lu yıllarda tamamen ortadan kaldırılmış ve bugünkü apartman dizileri, Gümüşsuyu Askeri Hastanesi'nin bulunduğu yere kadar yayılmışlardır. 19. yüzyılda, Elektrik İdaresi'nin yabancı müdürü için bir lojman binası yapılmıştı. Cephesi sarmaşıklı, 3 katlı bu bina da II. Dünya Savaşı sonrası yıktırılarak yerine ve arkasına, bugünkü Atatürk Kültür Merkezi yapıldı.
Meydanın batı kenarında, 19. yüzyılda birkaç önemli bina daha yapılmıştı. Bunlarda ilki, bugün The Marmara Taksim Oteli'nin yerindeki, Osmanlı Bankası'nın Fransız genel müdürüne tahsisli güzel barok konaktı. Onun devamında, Sıraselviler Caddesi'ne dönen köşeden itibaren de kâgir ve panjurlu binalar dizilmişti ki, en büyüğü Osmanlı hariciyesinin ünlü isimlerinden Noradunkyan Efendi'nin konağıydı. Bugün Taksim Sahnesi'nin (2007'de kapatıldı) bulunduğu yerde ilk önce bir Rum okulu vardı. 1920'li yılların başında burada Majik Sineması adı ile bir sinema açılmış ve yakın zamana kadar çeşitli ad ve fonksiyonlarla gelmiştir. Ondan sonra Kazancı Yokuşu'nun iki başında da, II. Abdülhamid döneminin (1876-1909) ünlü vezirlerinden Lübnanlı iki kardeş Necip ve Selim Melhame kardeşlerin kâgir konakları yer alıyordu. Bunlardan soldaki, 1930'larda Beyoğlu Halkevi yapılmış, 1950'lerde yıktırılıp yerine bugünkü Dilson Oteli dikilmiş, Cihangir tarafında sağdaki ise, önce Nemlizade ailesine konut olmuş, sonra o da yıktırılıp yerine günümüzün Keban Oteli yapılmıştır. Meydana hakim bir konumdaki Aya Triada Kilisesi 1887 tarihli, kesme taştan, karakterli bir binadır.
Taksim boşluğunu bir "meydan" haline getirmiş olan gelişmeler, bir yandan onu çevreleyen bu binaların biçimlenmesi, öte yandan onları tamamlayan son bir dekor ve unsur olarak, ortadaki Cumhuriyet Anıtı'dır. Bu anıttan önce kırlık bir açık alan, bir yol kavşağı, bir boşluk olan Taksim, bu eserin ortaya dikilmesinden sonra, bir "Şehir Meydanı" olmuştur. Meydanın batı yönüne, Talimhane apartmanlarının önüne, 1930'lu yıllarda, beton sütunlar üstünde yükselen bir bina oturtulmuştu. Kristal Gazinosu. Dar ve uzun bir dekor biçimindeki yapının üst katı, 1940'ların eğlence hayatında çok ün yapan lokanta-gazino olarak çalışmıştır. Adnan Menderes'in 1956-60 imar operasyonunda yıktırılan binanın arkasındaki apartmanlar da Bedrettin Dalan'ın 1987-1989 arasında Tarlabaşı Bulvarı'nı açış hamlesi sırasında yıktırılarak boşlukları meydana ve yola katılmıştır.
1987-89 Taksim - Tarlabaşı - Şişhane yıkımları sonrası, Taksim Cumhuriyet Anıtı'nın oturduğu dairesel taban İstiklal Caddesi yaya yolunun bir parçası halini almıştır.
1992 yılında inşaatına başlanan ve 2000 yılında hizmete giren M2 hattıyla İstanbul Metrosunun istasyonlarından biri oldu.
Meydanın kuzeybatısındaki Talimhane bölgesi 2000'li yılların başlarına kadar oto yedek parçaları satan dükkânların yoğun olduğu bir alan iken, 2004 yılında, bu bölgede yer alan beş caddeyi kapsayan, 25 bin metrekarelik alandaki yayalaştırma faaliyetiyle oteller bölgesine dönüştürüldü.
Öteden beri meydanın yayalaştırılması düşünülmüş, bu kapsamda, Taksim Yayalaştırma Projesi inşaat çalışmalarına 2012 yılının son aylarında başlanmıştır. 2013'ün eylül ayında tamamlanan Taksim Yayalaştırma Projesi kapsamında Tarlabaşı Bulvarı – arasındaki araç trafiği yer altına alınarak bu bölge yayalaştırıldı. Böylece Oteller Bölgesi (Talimhane) ile İstiklal Caddesi'ne erişimi kesintisiz olarak sağlandı. Kentin birçok noktasına belediye otobüslerinin seferler düzenlediği Gezi Parkı'nın kenarındaki duraklar ile lokantalar da çalışmalar kapsamında kaldırıldı.
Yenileme amacıyla 2008'de ziyarete kapatılan Atatürk Kültür Merkezi şubat 2018'de yenisinin yapımı için yıkıldı. Yeni yapılan bina ise 29 Ekim 2021 tarihinde açıldı.
Meydana eklenen son yapı, meydanın batı sınırını yatay olarak güçlü bir şekilde çizen su sarnıcının arkasındaki arsaya inşa edilen Taksim Camii'dir. 2017'de yapımına başlanan cami 2021 yılında ibadete açıldı.
Toplumsal önemi
Taksim Meydanı, Cumhuriyet'in ilk dönemlerinde, özellikle 1928'de Cumhuriyet Anıtı'nın açılışından sonra, Sultanahmet ve Beyazıt meydanlarının kamusal işlevlerini yüklenerek, yeni rejimin bir simgesi olarak görüldü. Cumhuriyet Anıtı çevresinde yapılan törenler, çelenk koyma merasimleri, daha sonra eski kışla yerine 1940'ta düzenlenen İnönü Gezisi'nin (daha sonra Taksim Gezisi) kenarına yerleştirilen tribünler önündeki geçit resimleri ve gece, anıtın etrafına renkli ampullerden çevrilen ışık hatları ile tarihi su tesisinin duvarına yaptırılan modern dekorların renkli ışıkları içerisinden akıtılan suların parıldayan çağıltıları, 25-30 yıl boyunca, şehir halkının ilgi gösterdiği güzellikler ve ulusal övünç tabloları oluşturmuştur.
İstanbul'un çok kalabalıklaştığı 1960'lı yıllardan itibaren, Taksim Meydanı Cumhuriyetin ilk yıllarındaki temiz ve seçkin görünümünden çok kayıplar vermiş, politik çalkantıların buhranlı görüntüsü, kalabalık ve olaylı mitingler, tarihte ilk kez bu meydanda görünür olmuştur.6-7 Eylül Olayları'nın yanı sıra, 16 Şubat 1969 günü yaşanan ve tarihe "Kanlı Pazar" olarak geçen olayda, ABD'nin 6. Filo'sunu protesto etmek için toplanan topluluğa karşıt grupların saldırmasıyla Ali Turgut Aytaç ve Duran Erdoğan adlı gençler bıçaklanarak öldürüldü.
Meydanın tarihinde yaşanan en trajik olaylardan bir diğeri, miting için toplanan yoğun kalabalığa, birçok yerden ateş açılması sonucunda çıkan panikte çok sayıda kişinin hayatının kaybettiği, Kanlı 1 Mayıs'tır. 1 Mayıs 1977'de İşçi Bayramı'nı kutlamak üzere Türkiye'nin çeşitli illerden İstanbul'a gelen yaklaşık 500 bin kişi DİSK'in önderliğinde Taksim Meydanı'nda düzenlenen mitinge katıldı. Akşam saatlerine doğru alanın çevresindeki birkaç noktadan açılan ateş sırasında çıkan panikte 28 kişi ezilme ya da boğulma nedeniyle, 5 kişi vurulma nedeniyle, 1 kişi de panzer altında kalarak yaşamını yitirdi, yaklaşık 130 kişi de yaralandı. 34 kişinin yaşamını yitirdiği o gün tarihe "Kanlı 1 Mayıs" olarak geçti. Meydan bu kanlı olaydan ancak 32 yıl sonra, 1 Mayıs İşçi Bayramı'nın resmi tatil ilan edildiği 2009 yılından itibaren 1 Mayıs kutlamalarına açıldı.
2013 yılının Mayıs-Haziran aylarında, Taksim Yayalaştırma Projesi çerçevesinde, Taksim Gezi Parkı'na İstanbul 6. İdare Mahkemesi ve 2 No'lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararı olduğu halde Taksim Topçu Kışlası'nı imar izni olmadan yeniden inşa edilmesini engellemek için başlayan eylemler (Gezi Parkı olayları) kısa sürede İstanbul ve Türkiye'ye yayıldı.
15 Temmuz Darbe Girişimi sonrasında 24 Temmuz 2016'da Cumhuriyet Halk Partisi tarafından partilerüstü bir miting düzenlendi.
Meydanın özellikleri
Taksim'i bir semt olarak tanımlamak pek mümkün değildir. Daha çok bir meydan ve onu kuşatan yapılar topluluğu olarak görmek daha doğrudur.
Meydan olmadan önce, eski evlerin sıralandığı dar bir bölge olan semt, meydan haline getirilip genişletildikten sonra zamanla bugünkü görünümünü almıştır. Meydanın ortasındaki Cumhuriyet Anıtı bugün ulusal günlerde tören yeri olarak kullanılmasının yanı sıra İstiklal Caddesi ve çevresinde zaman geçirmek için gelenlerin buluşma yeri işlevini de üstlenmektedir. Meydanın başlangıcından Tünel Meydanı'na kadar nostaljik tramvay çalışır.
Taksim Meydanı ve çevresi aynı zamanda kültür, eğlence ve büyük bir alışveriş merkezidir. Çok sayıda mağaza, sinema ve tiyatro salonu, sanat atölyesi, sergi salonu, bar, disko, kafe barındırır. Özellikle haftasonları Taksim'de 24 saat hareket vardır; Meydanın girişinde bulunan büfelerin (bazıları hafta içi de dahil olmak üzere) çoğu hafta sonu gün boyu açıktır. Sabah saatlerine kadar gece kulüpleri kapanmaz. Meydanın yakınlarında bulunan taksiler ile günün her saati ulaşım sağlanır ve kesinlikle herkesin buluşabileceği bir yerdir.
Ulaşım açısından önemli bir merkez haline gelen Taksim, günümüzde bir meydandan çok bir kavşak özelliği göstermeye başlamıştır. Meydan, Cumhuriyet ve Halâskârgazi caddeleri üzerinden Harbiye, Nişantaşı, Osmanbey, Şişli ve Mecidiyeköy'e, Tarlabaşı Bulvarı'yla Kasımpaşa, Şişhane, Unkapanı, Aksaray ve Yenikapı'ya, İstiklal Caddesi ve devamındaki Galip Dede ve Yüksek Kaldırım caddeleriyle Tünel Meydanı ve Karaköy'e, Sıraselviler Caddesi ve Defterdar Yokuşu ile Cihangir ve Tophane'ye, Gümüşsuyu (İnönü) Caddesi'yle Dolmabahçe'ye, Dolmabahçe üzerinden de karşıt yönlerdeki Beşiktaş veya Kabataş'a, Mete Caddesi ve devamındaki Taşkışla Caddesi ile de Nişantaşı ve Maçka'ya bağlanır.
Taksim Cumhuriyet Anıtı
Taksim Meydanı'nın simgesi haline gelen anıt İtalyan heykeltıraş Pietro Canonica'ya yaptırılmış, 1928 yılında yerine yerleştirilmiştir. Anıtın yapımı 2,5 yıl sürmüş, anıt taş ve bronz kullanılarak yapılmıştır. Cumhuriyet dönemi anıtlarından ilk defa figüratif bir anlatımla Atatürk'ü ve yeni düzeni anlatan bir heykeldir. Anıt dikilmeden önce Taksim'de alan özelliği yoktu.
Dairesel bir meydanın ortasına dikilen anıtta, iki yüzünde bronz figürlerin yer aldığı geleneksel mimari kullanılmıştır, 11 metre yüksekliğindedir. Kaidesinde pembe Trentino ve yeşil Suza mermerleri kullanılmıştır. Anıtın bir yüzü Cumhuriyet Türkiyesi’ni, diğer yüzü ise Türk Kurtuluş Savaşı'nı simgelemektedir.
Anıtın kuzey yönünde Mustafa Kemal, yanında İsmet İnönü, Fevzi Çakmak, halk ve iki Sovyet generali Kliment Voroşilov ile Mihail Frunze betimlenmiştir. Anıtın yan yüzlerinde birer asker üstlerindeki madalyonlarda ise iki kadın figürü görülmektedir. Anıtın dar yüzleri altında mermerden yalaklar bulunur. Bunlar çeşme olarak düşünülmüş daha sonra eklenmemiştir.
Ulaşım
Ayrıca bakınız
Görseller
-
![image]()
Meydanın İstiklal Caddesi girişinden görüntüsü (2004) -
![image]()
Meydanın havadan görüntüsü (2006) -
![image]()
Meydanın Gezi Parkı'ndan görüntüsü (2006) -
![image]()
Meydan ve Atatürk Kültür Merkezi (2008) -
![image]()
2018 yılında yıkılan Atatürk Kültür Merkezi -
![image]()
Taksim Meydanı maketi (Miniatürk) -
![image]()
Alt Geçidi -
![image]()
Taksim Meydanı ile Tünel arasında sefer yapan nostaljik tramvay aracı (2019) -
![image]()
Meydanda 1960-1981 yılları arasında yer alan Süngü Heykeli -
![image]()
Taksim Meydanı'ndan Taksim Camii'ne bakış
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Mart 2020.
- ^ "Yeni Taksim Meydanı Projesi'ni İstanbullular oylayacak". İleri Haber. 23 Eylül 2020. 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Eylül 2020.
- ^ Çelik Gülersoy, "Taksim Meydanı", Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Tarih Vakfı, 1994. .
- ^ a b c d Menderes ve Erdoğan'ın Jakoben belediyeciliği 12 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Ayşe Hür, Radikal, 4 Kasım 2012.
- ^ Çelik Gülersoy, Taksim, İstanbul Kitaplığı, İstanbul, 1986,
- ^ Nuran Yıldırım, "Gümüşsuyu Askeri Hastanesi", Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Tarih Vakfı, 1994. .
- ^ "Taksim Sahnesi veda etti". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2013.
- ^ "Talimhane bölgesi yayalaştırma çalışmaları tamamlandı". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Temmuz 2015.
- ^ . Anadolu Ajansı. 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021.
- ^ . Son dakika haberleri. haberturk.com, 28 Mayıs 2021. 28 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 1 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2014.
- ^ . Turkish Daily News. 17 Şubat 2001. 9 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2008.
- ^ 1 Mayıs 1977 Neden ve Nasıl Kana Bulandı? 6 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., bianet.org
- ^ 32 yıl sonra Taksim'de 1 Mayıs coşkusu 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., cnnturk.com
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2013.
- ^ Rifat, Başaran. "CHP'den Taksim'de 'Demokrasi Mitingi'". Hürriyet. 5 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Nisan 2020.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Taksim Meydanı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Uzaydan Taksim Meydanı 10 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Taksim Meydani Istanbul un Beyoglu ilcesinde yer alan ve Istanbul kentinin en unlu noktalarindan biri olan meydan Cevresindeki lokanta magaza otel eglence ve kultur yerleriyle Istanbul un en buyuk turistik cekim merkezinden biridir Cumhuriyet Doneminde bir meydan haline gelmis olan Taksim Meydani pek cok siyasi ve toplumsal olaya da ev sahipligi yapmistir Meydandaki trafigi kismen yer altina indiren Taksim Yayalastirma Projesi 2013 yilinda kismen tamamlanmistir Taksim MeydaniMeydanTaksim Meydani nda bulunan Cumhuriyet Aniti ve Taksim Camii Subat 2023 OzelliklerCumhuriyet Aniti Ataturk Kultur Merkezi Taksim Camii Taksim Maksemi The Marmara Taksim OteliImkanlar KonumBeyoglu IstanbulTaksim Yayalastirma Projesi oncesinde Taksim Meydani 2006 Meydandan Istiklal Caddesi ve Siraselviler Caddesi ne bakis Istanbul Buyuksehir Belediyesi tarafindan 2020 Subat ayinda baslatilan uluslararasi tasarim yarismasinda Istanbul halkinin oylariyla birinci olacak projeye gore Taksim Meydani nin yeniden duzenlenmesine karar verilmistir EtimolojiOsmanli doneminde civar semtlere su dagitmak icin su an Taksim Meydani olan bolgede bir su deposu yapildi Depolanan suyu da dagitmak taksim etmek icin kucuk bir maksem yapildi Meydan adini eskiden Galata Beyoglu suyunun taksim edildigi Taksim Maksemi nden almistir GecmisiTaksim Meydani 1930 larTaksim Topcu Kislasi yikildiktan sonra Taksim Meydani 1940 sonrasi Taksim Maksemi Sishane ve Tunel Meydani ndan baslayip ana eksen olan Istiklal Caddesi nin iki yaninda yogun bir yerlesim sergileyen Beyoglu burada ilk kez genis perspektifli bir bosluga ulasir ve bu meydandan geriye yani tekrar batiya Siraselviler ve dogu yonune denize Ayaspasa Gumussuyu ve kuzeye Mete Caddesi ve Elmadag dogru giden caddelerle kendisine ulasmis olan insan ve tasit hacmini cesitli yonlere dagitir Bu bosluk ancak cok yeni tarihlerde bir meydan kimligi kazanmistir nin buraya tasinmasi ile ilk kez Galata Surlarinin disina cikan Frenk yerlesimi orta ekseni olusturan Grande Rue de Pera Istiklal Caddesi ile bugunku meydana vardigi noktada sona eriyor ondan sonra ise ilkel bir tas patikasi bile olmayan toprak zeminli ve az agacli genis kirliklar uzaniyordu Buraya giren ilk mimari eseri Frenk ve Levanten cevresine hayli yabanci duran klasik Osmanli uslubunda bir su binasidir Her yerlesim yerinin oldugu gibi Istanbul un da yasamsal sorunu suydu Istanbul bir deniz kenti olmakla birlikte bir vahaya donusmesinde ozellikle 15 ve 18 yuzyillar arasinda yurutulen calismalar onemli rol oynamistir Galata ve Beyoglu nun 18 yuzyilin ilk yarisinda giderek buyumesi karsisinda mevcut su kaynaklari yetersiz hale gelmisti Donemin padisahi Sultan I Mahmud bu sikintiyi gidermek icin Belgrad Ormanindaki su kaynaklarini Levent Mecidiyekoy uzerinden isale hattiyla Istiklal Caddesi nin bas tarafina yaptirdigi maksemden verilmesini sagladi 1732 1733 sehrin kuzeyindeki gumrah ormanlarindan sehre ilk kez su getiren kunkler teraziler ve kemerler sistemi burada sona eriyor ve depolanan su kose basindaki tas bir maksemden cesitli yonlere taksim ediliyordu Meydan ve yakin cevresi adini bu maksemden ve sularin buradan taksiminden alir Bir zamanlar cephesinde Her seye su ile hayat verdik anlamina gelen bir ayetin yazili oldugu Taksim Maksemi bugun kurumus da olsa varligini surdurmektedir Maksemden sonra Harbiye yonune yurundugunde gorulen duvarin icerisinde Maksemle ayni tarihte insa edilen ve bir su deposu olarak kullanilmis olan Taksim Hazinesi yer alir Hazinenin duvari Cumhuriyet doneminde imar edilmis ve 1930 larin uslubunda yarim daire seklinde kucugunden buyugune dogru buyuyen raflarla suslenmistir Tarih sirasi ile meydana imar getiren ikinci eser Harbiye yolu basindaki Taksim Topcu Kislasi olmustur Bugun Ataturk Kultur Merkezi onune gelen yesil alanda da daha basit bir yapi olan ortasi avlulu ahirlar yer almaktaydi Kislanin karsisindaki bosluk talim yeri idi Burasi 1920 lerin sonunda bugunku apartmanlarla dolarak bir semt haline gelmis ve Talimhane olarak adlandirilmistir Taksim Topcu Kislasi Abdulmecid doneminde 1839 1861 bugun ITU nun Taskisla Binasi olarak bilinen Mecidiye Kislasi bu kisladaki topcu subaylari icinse Ayaspasa Mezarligi nin bir kisimi kaldirilarak insa edildi 1850 lerde Hademe i Hassa Saray hademeleri ve Muzika i Humayun Saray orkestrasi uyeleri icin insa edilmeye baslayan ancak Abdulaziz doneminde 1861 1876 tamamlanan Gumussuyu Kislasi ve askerlerin talim yaptigi Talimhane bolgesiyle birlikte Taksim in askeri ve devletci topografyasi iyice belirginlesti Ancak bolge bu yeni haliyle gayrimuslimler ve Levantenlerin yasadigi Pera bolgesi ve Tatavla Kurtulus ile sosyolojik bir tezatlik yaratmisti Bunun uzerine 1870 te Ermeni mezarligi Sisli ye tasindi ve acilan alanda bu kesimlerin eglence ihtiyacini karsilamak icin askeri yapilarin arasina bazi eglence mekanlari sikistirilmaya calisildi 1913 te elektrik tramvayla Beyoglu nun Sisli ye baglanmasi Taksim in onemini biraz daha arttirdi ama burasi hala genis ve tanimsiz bir alandi 1920 li ve 1930 lu yillarda binalari bosalmis ve avlusu futbol sahasi Taksim Stadyumu olarak kullanilan kisla 1939 u izleyen birkac yillik Lutfi Kirdar imar operasyonu sirasinda ortadan kaldiridi Kislanin yerine Gezi Parki ortaya cikti Meydanin dogu yani Bogazici tarafi ve yamaclari azinlik Pangalti Ermeni Mezarligi ve Musluman Ayaspasa Mezarligi mezarliklari ile kaplanmisti Ayaspasa Mezarligi Musluman Harbiye yonu Ortodoks ve Gregoryen kabristanlarina ayrilmisti Meydan kenarinda ise bostancibasilarin islettigi genis bir acik hava kahvesi yer aliyordu Aya Triada Kilisesi Bir kismi Osmanli doneminde kaldirilan Ayaspasa Mezarligi 1930 lu yillarda tamamen ortadan kaldirilmis ve bugunku apartman dizileri Gumussuyu Askeri Hastanesi nin bulundugu yere kadar yayilmislardir 19 yuzyilda Elektrik Idaresi nin yabanci muduru icin bir lojman binasi yapilmisti Cephesi sarmasikli 3 katli bu bina da II Dunya Savasi sonrasi yiktirilarak yerine ve arkasina bugunku Ataturk Kultur Merkezi yapildi Ataturk Kultur Merkezi Eski Yeni Ataturk Kultur Merkezi Meydanin bati kenarinda 19 yuzyilda birkac onemli bina daha yapilmisti Bunlarda ilki bugun The Marmara Taksim Oteli nin yerindeki Osmanli Bankasi nin Fransiz genel mudurune tahsisli guzel barok konakti Onun devaminda Siraselviler Caddesi ne donen koseden itibaren de kagir ve panjurlu binalar dizilmisti ki en buyugu Osmanli hariciyesinin unlu isimlerinden Noradunkyan Efendi nin konagiydi Bugun Taksim Sahnesi nin 2007 de kapatildi bulundugu yerde ilk once bir Rum okulu vardi 1920 li yillarin basinda burada Majik Sinemasi adi ile bir sinema acilmis ve yakin zamana kadar cesitli ad ve fonksiyonlarla gelmistir Ondan sonra Kazanci Yokusu nun iki basinda da II Abdulhamid doneminin 1876 1909 unlu vezirlerinden Lubnanli iki kardes Necip ve Selim Melhame kardeslerin kagir konaklari yer aliyordu Bunlardan soldaki 1930 larda Beyoglu Halkevi yapilmis 1950 lerde yiktirilip yerine bugunku Dilson Oteli dikilmis Cihangir tarafinda sagdaki ise once Nemlizade ailesine konut olmus sonra o da yiktirilip yerine gunumuzun Keban Oteli yapilmistir Meydana hakim bir konumdaki Aya Triada Kilisesi 1887 tarihli kesme tastan karakterli bir binadir Taksim boslugunu bir meydan haline getirmis olan gelismeler bir yandan onu cevreleyen bu binalarin bicimlenmesi ote yandan onlari tamamlayan son bir dekor ve unsur olarak ortadaki Cumhuriyet Aniti dir Bu anittan once kirlik bir acik alan bir yol kavsagi bir bosluk olan Taksim bu eserin ortaya dikilmesinden sonra bir Sehir Meydani olmustur Meydanin bati yonune Talimhane apartmanlarinin onune 1930 lu yillarda beton sutunlar ustunde yukselen bir bina oturtulmustu Kristal Gazinosu Dar ve uzun bir dekor bicimindeki yapinin ust kati 1940 larin eglence hayatinda cok un yapan lokanta gazino olarak calismistir Adnan Menderes in 1956 60 imar operasyonunda yiktirilan binanin arkasindaki apartmanlar da Bedrettin Dalan in 1987 1989 arasinda Tarlabasi Bulvari ni acis hamlesi sirasinda yiktirilarak bosluklari meydana ve yola katilmistir 1987 89 Taksim Tarlabasi Sishane yikimlari sonrasi Taksim Cumhuriyet Aniti nin oturdugu dairesel taban Istiklal Caddesi yaya yolunun bir parcasi halini almistir 1992 yilinda insaatina baslanan ve 2000 yilinda hizmete giren M2 hattiyla Istanbul Metrosunun istasyonlarindan biri oldu Taksim Meydani ndan Taksim Camii ne bakis Meydanin kuzeybatisindaki Talimhane bolgesi 2000 li yillarin baslarina kadar oto yedek parcalari satan dukkanlarin yogun oldugu bir alan iken 2004 yilinda bu bolgede yer alan bes caddeyi kapsayan 25 bin metrekarelik alandaki yayalastirma faaliyetiyle oteller bolgesine donusturuldu Oteden beri meydanin yayalastirilmasi dusunulmus bu kapsamda Taksim Yayalastirma Projesi insaat calismalarina 2012 yilinin son aylarinda baslanmistir 2013 un eylul ayinda tamamlanan Taksim Yayalastirma Projesi kapsaminda Tarlabasi Bulvari arasindaki arac trafigi yer altina alinarak bu bolge yayalastirildi Boylece Oteller Bolgesi Talimhane ile Istiklal Caddesi ne erisimi kesintisiz olarak saglandi Kentin bircok noktasina belediye otobuslerinin seferler duzenledigi Gezi Parki nin kenarindaki duraklar ile lokantalar da calismalar kapsaminda kaldirildi Yenileme amaciyla 2008 de ziyarete kapatilan Ataturk Kultur Merkezi subat 2018 de yenisinin yapimi icin yikildi Yeni yapilan bina ise 29 Ekim 2021 tarihinde acildi Meydana eklenen son yapi meydanin bati sinirini yatay olarak guclu bir sekilde cizen su sarnicinin arkasindaki arsaya insa edilen Taksim Camii dir 2017 de yapimina baslanan cami 2021 yilinda ibadete acildi Toplumsal onemi19 Mayis Ataturk u Anma Genclik ve Spor Bayrami nda birakilan celenkler 2021 Taksim Meydani Cumhuriyet in ilk donemlerinde ozellikle 1928 de Cumhuriyet Aniti nin acilisindan sonra Sultanahmet ve Beyazit meydanlarinin kamusal islevlerini yuklenerek yeni rejimin bir simgesi olarak goruldu Cumhuriyet Aniti cevresinde yapilan torenler celenk koyma merasimleri daha sonra eski kisla yerine 1940 ta duzenlenen Inonu Gezisi nin daha sonra Taksim Gezisi kenarina yerlestirilen tribunler onundeki gecit resimleri ve gece anitin etrafina renkli ampullerden cevrilen isik hatlari ile tarihi su tesisinin duvarina yaptirilan modern dekorlarin renkli isiklari icerisinden akitilan sularin parildayan cagiltilari 25 30 yil boyunca sehir halkinin ilgi gosterdigi guzellikler ve ulusal ovunc tablolari olusturmustur Istanbul un cok kalabaliklastigi 1960 li yillardan itibaren Taksim Meydani Cumhuriyetin ilk yillarindaki temiz ve seckin gorunumunden cok kayiplar vermis politik calkantilarin buhranli goruntusu kalabalik ve olayli mitingler tarihte ilk kez bu meydanda gorunur olmustur 6 7 Eylul Olaylari nin yani sira 16 Subat 1969 gunu yasanan ve tarihe Kanli Pazar olarak gecen olayda ABD nin 6 Filo sunu protesto etmek icin toplanan topluluga karsit gruplarin saldirmasiyla Ali Turgut Aytac ve Duran Erdogan adli gencler bicaklanarak olduruldu Meydanin tarihinde yasanan en trajik olaylardan bir digeri miting icin toplanan yogun kalabaliga bircok yerden ates acilmasi sonucunda cikan panikte cok sayida kisinin hayatinin kaybettigi Kanli 1 Mayis tir 1 Mayis 1977 de Isci Bayrami ni kutlamak uzere Turkiye nin cesitli illerden Istanbul a gelen yaklasik 500 bin kisi DISK in onderliginde Taksim Meydani nda duzenlenen mitinge katildi Aksam saatlerine dogru alanin cevresindeki birkac noktadan acilan ates sirasinda cikan panikte 28 kisi ezilme ya da bogulma nedeniyle 5 kisi vurulma nedeniyle 1 kisi de panzer altinda kalarak yasamini yitirdi yaklasik 130 kisi de yaralandi 34 kisinin yasamini yitirdigi o gun tarihe Kanli 1 Mayis olarak gecti Meydan bu kanli olaydan ancak 32 yil sonra 1 Mayis Isci Bayrami nin resmi tatil ilan edildigi 2009 yilindan itibaren 1 Mayis kutlamalarina acildi 2013 yilinin Mayis Haziran aylarinda Taksim Yayalastirma Projesi cercevesinde Taksim Gezi Parki na Istanbul 6 Idare Mahkemesi ve 2 No lu Kultur ve Tabiat Varliklarini Koruma Kurulu karari oldugu halde Taksim Topcu Kislasi ni imar izni olmadan yeniden insa edilmesini engellemek icin baslayan eylemler Gezi Parki olaylari kisa surede Istanbul ve Turkiye ye yayildi 15 Temmuz Darbe Girisimi sonrasinda 24 Temmuz 2016 da Cumhuriyet Halk Partisi tarafindan partilerustu bir miting duzenlendi Meydanin ozellikleri1960 li yillarda Taksim Meydani Taksim i bir semt olarak tanimlamak pek mumkun degildir Daha cok bir meydan ve onu kusatan yapilar toplulugu olarak gormek daha dogrudur Meydan olmadan once eski evlerin siralandigi dar bir bolge olan semt meydan haline getirilip genisletildikten sonra zamanla bugunku gorunumunu almistir Meydanin ortasindaki Cumhuriyet Aniti bugun ulusal gunlerde toren yeri olarak kullanilmasinin yani sira Istiklal Caddesi ve cevresinde zaman gecirmek icin gelenlerin bulusma yeri islevini de ustlenmektedir Meydanin baslangicindan Tunel Meydani na kadar nostaljik tramvay calisir Taksim Meydani ve cevresi ayni zamanda kultur eglence ve buyuk bir alisveris merkezidir Cok sayida magaza sinema ve tiyatro salonu sanat atolyesi sergi salonu bar disko kafe barindirir Ozellikle haftasonlari Taksim de 24 saat hareket vardir Meydanin girisinde bulunan bufelerin bazilari hafta ici de dahil olmak uzere cogu hafta sonu gun boyu aciktir Sabah saatlerine kadar gece kulupleri kapanmaz Meydanin yakinlarinda bulunan taksiler ile gunun her saati ulasim saglanir ve kesinlikle herkesin bulusabilecegi bir yerdir Ulasim acisindan onemli bir merkez haline gelen Taksim gunumuzde bir meydandan cok bir kavsak ozelligi gostermeye baslamistir Meydan Cumhuriyet ve Halaskargazi caddeleri uzerinden Harbiye Nisantasi Osmanbey Sisli ve Mecidiyekoy e Tarlabasi Bulvari yla Kasimpasa Sishane Unkapani Aksaray ve Yenikapi ya Istiklal Caddesi ve devamindaki Galip Dede ve Yuksek Kaldirim caddeleriyle Tunel Meydani ve Karakoy e Siraselviler Caddesi ve Defterdar Yokusu ile Cihangir ve Tophane ye Gumussuyu Inonu Caddesi yle Dolmabahce ye Dolmabahce uzerinden de karsit yonlerdeki Besiktas veya Kabatas a Mete Caddesi ve devamindaki Taskisla Caddesi ile de Nisantasi ve Macka ya baglanir Taksim Cumhuriyet AnitiTaksim Cumhuriyet Aniti Taksim Meydani nin simgesi haline gelen anit Italyan heykeltiras Pietro Canonica ya yaptirilmis 1928 yilinda yerine yerlestirilmistir Anitin yapimi 2 5 yil surmus anit tas ve bronz kullanilarak yapilmistir Cumhuriyet donemi anitlarindan ilk defa figuratif bir anlatimla Ataturk u ve yeni duzeni anlatan bir heykeldir Anit dikilmeden once Taksim de alan ozelligi yoktu Dairesel bir meydanin ortasina dikilen anitta iki yuzunde bronz figurlerin yer aldigi geleneksel mimari kullanilmistir 11 metre yuksekligindedir Kaidesinde pembe Trentino ve yesil Suza mermerleri kullanilmistir Anitin bir yuzu Cumhuriyet Turkiyesi ni diger yuzu ise Turk Kurtulus Savasi ni simgelemektedir Anitin kuzey yonunde Mustafa Kemal yaninda Ismet Inonu Fevzi Cakmak halk ve iki Sovyet generali Kliment Vorosilov ile Mihail Frunze betimlenmistir Anitin yan yuzlerinde birer asker ustlerindeki madalyonlarda ise iki kadin figuru gorulmektedir Anitin dar yuzleri altinda mermerden yalaklar bulunur Bunlar cesme olarak dusunulmus daha sonra eklenmemistir UlasimAyrica bakinizTaksim Yayalastirma Projesi Taksim Aktarma Merkezi Taksim Camii Taksim Gezi Parki Taksim Maksemi Istiklal Caddesi Ataturk Kultur Merkezi Kanli 1 Mayis Gezi Parki olaylariGorsellerMeydanin Istiklal Caddesi girisinden goruntusu 2004 Meydanin havadan goruntusu 2006 Meydanin Gezi Parki ndan goruntusu 2006 Meydan ve Ataturk Kultur Merkezi 2008 2018 yilinda yikilan Ataturk Kultur Merkezi Taksim Meydani maketi Miniaturk Alt Gecidi Taksim Meydani ile Tunel arasinda sefer yapan nostaljik tramvay araci 2019 Meydanda 1960 1981 yillari arasinda yer alan Sungu Heykeli Taksim Meydani ndan Taksim Camii ne bakisKaynakca Arsivlenmis kopya 3 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Mart 2020 Yeni Taksim Meydani Projesi ni Istanbullular oylayacak Ileri Haber 23 Eylul 2020 3 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Eylul 2020 Celik Gulersoy Taksim Meydani Dunden Bugune Istanbul Ansiklopedisi Tarih Vakfi 1994 ISBN 975 7306 00 2 a b c d Menderes ve Erdogan in Jakoben belediyeciligi 12 Agustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ayse Hur Radikal 4 Kasim 2012 Celik Gulersoy Taksim Istanbul Kitapligi Istanbul 1986 Nuran Yildirim Gumussuyu Askeri Hastanesi Dunden Bugune Istanbul Ansiklopedisi Tarih Vakfi 1994 ISBN 975 7306 00 2 Taksim Sahnesi veda etti 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2013 Talimhane bolgesi yayalastirma calismalari tamamlandi 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Temmuz 2015 Anadolu Ajansi 29 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Ekim 2021 Son dakika haberleri haberturk com 28 Mayis 2021 28 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi 1 Mayis 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Mayis 2014 Turkish Daily News 17 Subat 2001 9 Ocak 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2008 1 Mayis 1977 Neden ve Nasil Kana Bulandi 6 Eylul 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde bianet org 32 yil sonra Taksim de 1 Mayis coskusu 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde cnnturk com Arsivlenmis kopya 9 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2013 Rifat Basaran CHP den Taksim de Demokrasi Mitingi Hurriyet 5 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Nisan 2020 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Taksim Meydani ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Uzaydan Taksim Meydani 10 Agustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde