Büyük Taktik

Büyük Taktik oyunu, 2 kişilik strateji ve savaş temalı Stratego kutu (masa) oyununun Türkiye versiyonudur. Oyun mekaniği aynı olmasına rağmen oyun taşlarının geç dönem Osmanlı ordusunun askeri kıyafetlerinin özelliklerini yansıtması ile orijinalinden ayrılır. 10 yaşından büyükler için uygundur.

Tarihçe

"Büyük Taktik" oyunun orijinali "Stratego" oyunudur. "Stratego" adı ilk olarak 1942'de Hollanda'da tescil edildi. Bu oyun da aslında, 1909'da Hermance Edan tarafından yaratılan L'Attaque adlı Fransız oyununun biraz değiştirilmiş bir kopyasıdır. "Stratego" kutu oyunu Avrupa’da II. Dünya savaşı yıllarından ve ABD’ de 1961’den beri üretilmektedir. Sıklıkla 10 x 10 kare ızgara oyun tablosu kullanılırken fazla sayıda kareli ya da 4 kişilik versiyonları olmak üzere birçok farklı versiyonu üretildi. Orijinal oyunda kullanılan numara-güç sistemi Hasbro firması tarafından tersine çevrildi ve eski versiyonda “1” numara olan en güçlü taş Mareşal, “10” numara olarak yeniden düzenlendi. Firma bunu çocukların büyük sayının küçük sayıyı yenmesindeki mantığı anlamalarını kolaylaştırmak olduğunu belirtti. Çevrimiçi oyuna imkân veren oyunun online sitesi de 01 Ocak 2021 tarihinden itibaren bu hizmetine devam etmeyeceğini açıkladı.

"Büyük Taktik", Türkiye'de ilk kez 1979 yılında üretildi. Oyunun nihai amacı karşı ordunun sancağını ele geçirmektir. İçindeki taşların rütbe (güçleri) ve sayıları günümüzdeki "Stratego" ile aynıdır. Ancak orijinal oyunda Napolyon'un Büyük Ordu'suna ait simgeler kullanılmışken "Büyük Taktik"’te oyun taşlarının olduğu kartonlara genelde II. Abdülhamit dönemine ait geç dönem modern Osmanlı ordusu askeri kıyafetleri basılmıştır. Yabancı askeri üniformalarla yaratılmış "Stratego"’yu oynarken duyulan yabancılık hissi "Büyük Taktik"’te yerini milli duygulara bırakır; bu bakımdan oyun oynanırken sanki ulusal bir savaşa girildiği hissi uyandırması ayrı bir heyecan ve eğlence verir. 1990'lı yıllarda Hürriyet Gazetesi kartona basılmış vasat bir versiyonunu okuyucularına ücretsiz olarak dağıttı. Oyun artık Türkiye’de üretilmemektedir.

Oyun malzemeleri

1. 10x10 kare ızgara tarzında oyun tablası
2. Kırmızı ve mavi renkte toplam 40 karton baskılı oyun taşı

Büyük Taktik oyununda taşlar

Adet	Adı/Rütbe	Oyundaki Simgesi	Güç
1	Sancak		0
1	Casus		1
8	Keşifçi		2
5	İstihkam		3
4	Çavuş		4
4	Teğmen		5
4	Yüzbaşı		6
3	Binbaşı		7
2	Albay		8
1	General		9
1	Mareşal		10
6	Bomba (Mayın)		${\displaystyle \infty }$

Oyuna hazırlık

1. Her iki oyuncu 40’ar kişilik ordularını birbirlerine göstermeden oyun tablasının kendilerine ayrılmış olan alttan 4 satırlık kısmına konuşlandırırlar.
2. Ortadaki iki satıra ve orada bulunan iki göle askerler konuşlandırılamaz.
3. Sancak ve Bomba/Mayın ilk konuşlandırıldıkları karede kalırlar ve oyun boyunca hareket edemezler.
4. İki oyuncu da oyuna başlamadan önce karşı ordunun hiçbir taşının yerini bilmemelidir.

Oynanış

1. Önce kırmızı orduyu alan oyuncu başlar.
2. Oyuncu sırası geldiğinde istediği bir taşı öne arkaya ileri geri sadece bir kare hareket ettirebilir (Sancak ve Bomba/Mayın hariç)
3. Hiçbir taş bir başkasının üstünden atlayamaz, aynı karede iki taş bulunamaz..
4. Oyunda oyuncular pas geçemez mutlaka bir hamle yapmak zorundadır.
5. Oyun tahtasının ortasında bulunan göllerden geçiş yapılamaz.
6. Sadece Keşifçi eğer önünde boş alan varsa istediği kare kadar ilerleyebilir.
7. Bir oyuncunun taşı komşu karedeki diğer oyuncunun taşına saldırmak isterse kendi taşı ile ona dokunur ve kendi taşının rütbesini söyler; hangi oyuncunun rütbesi (gücü) büyükse diğeri oyundan çıkarılır. Saldıran oyuncunun taşı kazanırsa kaybeden taşın karesine yerleşir, savunan oyuncu kazanırsa savunan taş yerinde kalır saldıran taş oyundan çıkarılır. Karşı karşıya gelmiş taşların birbirine saldırma zorunluluğu yoktur.
8. Bir çarpışmada eşit rütbeler karşılaşırsa her ikisi de oyundan çıkarılır.
9. Bomba/Mayın’ a dokunan tüm taşlar oyundan çıkar bomba yerinde kalır. Bomba/Mayın’ ı sadece İstihkam yenebilir. İstihkam’ın dokunduğu bomba oyun dışı kalır, İstihkam o kareye geçer.
10. Mareşal en üst rütbedir, Mareşal’i başka bir mareşalle çarpışırsa ikisi de oyundan çıkar, Mareşal Bomba/Mayın’a dokunursa oyundan çıkar. Mareşal’i saldırarak sadece en zayıf taş olan Casus yenebilir. Mareşal, Casus’ a önce saldırırsa Casus oyundan çıkar.
11. Casus, Mareşal ve Sancak dışında kime dokunursa oyundan çıkar. İki casus karşılaşırsa ikisi de oyundan çıkar.

Oyun Sonu

1. Karşı tarafın sancağını ilk bulup ele geçiren oyunu kazanır
2. Her iki tarafın hareketli taşı kalmadıysa ya da sancağı ele geçirme şansı kalmadıysa oyun berabere biter.

Kaynakça

1. ^ "Why did Hasbro change the numbering system?". ultraboardgames.com. 27 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Aralık 2020. 
2. ^ . stratego.com. 16 Ekim 2020. 25 Ocak 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2020.