Gnetales Gnetopsida sınıfına bağlı bir bitki takımıdır.
Gnetales | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
(Welwitschia mirabilis) | |||||||||||
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||
|
Morfolojik özellikleri
Odunsu veya bitkilerdir. Bu takım yaklaşık 80 tür ihtiva eder. Gövdeleri basit veya dallanmıştır. Bu takımın mensupları diğer Gymnospermlerden farklı olarak odun yapılarında ve lifleri de ihtiva ederler. Çiçekler ve basit periyantlıdır. Angiospermlerin Stamenlerine benzerler. Dişi çiçeklerde atrop birer tohum taslağı bulunur, arkegonlar sadece familyası mensuplarında mevcut diğerlerinde değildir. Diğerlerinde yumurta hücresi veya yumurta nukleusuna kadar indirgenmiştir. Gnetales mensupları Angiosperm’ler ile gymnosperm’ler arasında geçit teşkil ederler.
Alttaksonlar
- Bu birbirinden çok farklı özellikte ayrı 3 familyaya ayrılarak incelenir.
Welwitschiaceae
Bu familya tek cins ve tek tür ihtiva eder (monotipik). ; Angola ve Güneybatı Afrika’da mevcuttur. Bitkiler pancarı andıran kalın ve kısa aynı zamanda yumru şeklinde gövdeye sahiptirler. Yaprakları karşılıklı bir çift ve şeritsi, uzunlukları 3 m’yi bulur. Yapraklar uç kısımdan çürür ve tabandan büyümeye devam eder. Bitkinin hayatı boyunca ilk meydana gelen yapraklar üzerinde kalır. Bitkiler , kozalak şeklinde teşkil ederler. Tohumlar 2 kotiledonlu, etlenmez, kuru kalır ve geniş kanatlar taşır.
- Bu familyanın tek cinsi ’dır. Güney Afrika’da özellikle çöllerde yayılış gösteren tek türü ’dir.
Ephedraceae
Bu familyanın tek cinsi Ephedra’dır. Bu cinsin de dünyada 40 türü mevcuttur.
Ephedra türleri Akdeniz Bölgesinden Orta Asya'ya kadar yayılmıştır. Münferit olarak Orta Avrupa, Kuzey Amerika ve Güney Amerika'da mevcuttur.
Genellikle kurak yerlerde yayılmış zengin dallanma göstermiştir, dizilişli, küçük pulsu yapraklar ihtiva eden, çalı şeklinde bitkilerdir. Genellikle .
, tek veya çiçek durumu halinde, kısa sürgünlerden braktelerin koltuğundan çıkarlar ve basit ihtiva ederler.
kısa sürgünlerin ucunda 2-3’lü gruplar halinde, pulsu brakte çiftleri ile çevrilidirler. Her çiçek 2 örtü yaprağın birleşmesinden meydana gelen bir periyant halindedir. Çiçekler tek tohum taslağı (ovül) ihtiva ederler.
Bunlarda Angiosperm’lerdeki andırırlar. Erkek gametlerden biri yumurta hücresi ile birleşir, diğeri karın kanal hücresi ile birleşir. Tohumları ekseriye kanatlı veya etlenen braktelerle çevrilidir.
Ephedra yurdumuzda 3 türle temsil edilmektedir.
- , Orta Anadolu, Akdeniz Bölgesinden batı Himalayalara kadar yayılmıştır.
- Ephedra distachya, Yurdumuzda Akdeniz Bölgesi, Orta ve Doğu Anadolu Bölgelerinde dağınık ollarak bulunur. Orta Avrupa, Güney ve Orta Asya’dan Sibirya’ya kadar yayılmıştır.
- , Anadolu’da yer yer bulunur. Kıbrıs ve Batı Suriye’de mevcuttur.
Gnetaceae
Bu familyanın da tek cinsi ’dur. 40 kadar tür ihtiva eder.
Daha çok Tropik Asya, Tropik Batı Afrika ve yayılmışlardır. Genellikle sarılıcı bitkiler, nadiren ağaç şeklindedirler. Bunların çiçekli bitkilerinkine benzer şekilde geniş yapraklara sahiptir. olan ağaçların çiçekleri .
başak şeklinde, kat kat daireler şeklinde sıralanmış ve her katın tabanını bir çift brakte teşkil eder. Stamenlere benzer.
kat kat sıralanmış çiçek durumları şeklindedir. Her katın tabanında yaka şeklinde birleşmiş brakte çiftleri bulunur. Her çiçek dıştan içe doğru iç içe geçmiş boru şeklinde 2 , uzun ve ucu çiçekten dışarıya uzanan ve bir atrop tohum taslağı ihtiva eder. Döllenmede 2 sperma nukleusu 2 yumurta hücresi ile birleşir ve meydana gelen zigotlardan oluşan embriyolardan sadece bir tanesi gelişir. Bunların tohumlarının dış kısmı etli, iç kısmı sert bir örtü ile çevrilidir, bakkayı andırır. Türlerin çoğunun tohumları yenir.
Önemli türleri:
Kaynakça
- Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü, Tohumlu Biktiler Sistematiği Ders Notları,
Prof. Dr. Osman BEYAZOĞLU, TRABZON, 2007 - Simson, M.G. . Elsevier Academic Pres. Kaliforniya, 2006
- Seçmen, Ö. ve Ark. Tohumlu Bitkiler Sistematiği. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Kitapları Serisi, No.116, İzmir, 2000
Dış bağlantılar
- Gnetales21 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Gnetales17 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- NCBI Taksonomi tarayıcı
Wikimedia Commons'ta Gnetales ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur Vikitür'de Gnetales ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gnetales Gnetopsida sinifina bagli bir bitki takimidir Gnetales Welwitschia mirabilis Biyolojik siniflandirmaAlem PlantaeSube TracheophytaBolum Sinif Takim GnetalesMorfolojik ozellikleriOdunsu veya bitkilerdir Bu takim yaklasik 80 tur ihtiva eder Govdeleri basit veya dallanmistir Bu takimin mensuplari diger Gymnospermlerden farkli olarak odun yapilarinda ve lifleri de ihtiva ederler Cicekler ve basit periyantlidir Angiospermlerin Stamenlerine benzerler Disi ciceklerde atrop birer tohum taslagi bulunur arkegonlar sadece familyasi mensuplarinda mevcut digerlerinde degildir Digerlerinde yumurta hucresi veya yumurta nukleusuna kadar indirgenmistir Gnetales mensuplari Angiosperm ler ile gymnosperm ler arasinda gecit teskil ederler AlttaksonlarBu birbirinden cok farkli ozellikte ayri 3 familyaya ayrilarak incelenir Welwitschiaceae Bu familya tek cins ve tek tur ihtiva eder monotipik Angola ve Guneybati Afrika da mevcuttur Bitkiler pancari andiran kalin ve kisa ayni zamanda yumru seklinde govdeye sahiptirler Yapraklari karsilikli bir cift ve seritsi uzunluklari 3 m yi bulur Yapraklar uc kisimdan curur ve tabandan buyumeye devam eder Bitkinin hayati boyunca ilk meydana gelen yapraklar uzerinde kalir Bitkiler kozalak seklinde teskil ederler Tohumlar 2 kotiledonlu etlenmez kuru kalir ve genis kanatlar tasir Bu familyanin tek cinsi dir Guney Afrika da ozellikle collerde yayilis gosteren tek turu dir Ephedraceae Bu familyanin tek cinsi Ephedra dir Bu cinsin de dunyada 40 turu mevcuttur Ephedra turleri Akdeniz Bolgesinden Orta Asya ya kadar yayilmistir Munferit olarak Orta Avrupa Kuzey Amerika ve Guney Amerika da mevcuttur Genellikle kurak yerlerde yayilmis zengin dallanma gostermistir dizilisli kucuk pulsu yapraklar ihtiva eden cali seklinde bitkilerdir Genellikle tek veya cicek durumu halinde kisa surgunlerden braktelerin koltugundan cikarlar ve basit ihtiva ederler kisa surgunlerin ucunda 2 3 lu gruplar halinde pulsu brakte ciftleri ile cevrilidirler Her cicek 2 ortu yapragin birlesmesinden meydana gelen bir periyant halindedir Cicekler tek tohum taslagi ovul ihtiva ederler Ephedra distachya Bunlarda Angiosperm lerdeki andirirlar Erkek gametlerden biri yumurta hucresi ile birlesir digeri karin kanal hucresi ile birlesir Tohumlari ekseriye kanatli veya etlenen braktelerle cevrilidir Ephedra yurdumuzda 3 turle temsil edilmektedir Orta Anadolu Akdeniz Bolgesinden bati Himalayalara kadar yayilmistir Ephedra distachya Yurdumuzda Akdeniz Bolgesi Orta ve Dogu Anadolu Bolgelerinde daginik ollarak bulunur Orta Avrupa Guney ve Orta Asya dan Sibirya ya kadar yayilmistir Anadolu da yer yer bulunur Kibris ve Bati Suriye de mevcuttur Gnetaceae Bu familyanin da tek cinsi dur 40 kadar tur ihtiva eder Daha cok Tropik Asya Tropik Bati Afrika ve yayilmislardir Genellikle sarilici bitkiler nadiren agac seklindedirler Bunlarin cicekli bitkilerinkine benzer sekilde genis yapraklara sahiptir olan agaclarin cicekleri basak seklinde kat kat daireler seklinde siralanmis ve her katin tabanini bir cift brakte teskil eder Stamenlere benzer kat kat siralanmis cicek durumlari seklindedir Her katin tabaninda yaka seklinde birlesmis brakte ciftleri bulunur Her cicek distan ice dogru ic ice gecmis boru seklinde 2 uzun ve ucu cicekten disariya uzanan ve bir atrop tohum taslagi ihtiva eder Dollenmede 2 sperma nukleusu 2 yumurta hucresi ile birlesir ve meydana gelen zigotlardan olusan embriyolardan sadece bir tanesi gelisir Bunlarin tohumlarinin dis kismi etli ic kismi sert bir ortu ile cevrilidir bakkayi andirir Turlerin cogunun tohumlari yenir Onemli turleri KaynakcaKaradeniz Teknik Universitesi Fen Edebiyat Fakultesi Biyoloji Bolumu Tohumlu Biktiler Sistematigi Ders Notlari Prof Dr Osman BEYAZOGLU TRABZON 2007 Simson M G Elsevier Academic Pres Kaliforniya 2006 Secmen O ve Ark Tohumlu Bitkiler Sistematigi Ege Universitesi Fen Fakultesi Kitaplari Serisi No 116 Izmir 2000Dis baglantilarGnetales21 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gnetales17 Subat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde NCBI Taksonomi tarayici Wikimedia Commons ta Gnetales ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Vikitur de Gnetales ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur