Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kriptografide tabula recta (Latinceden tabula rēcta), her satırı bir öncekinin sola kaydırılmasıyla oluşturulan kare şeklinde bir alfabe tablosudur. Bu terim, Alman yazar ve keşiş Johannes Trithemius tarafından 1508 yılında icat edilmiş ve Trithemius cipher ("Trithemius şifrelemesi") adlı eserinde kullanılmıştır.
Trithemius şifrelemesi
Trithemius şifresi, Johannes Trithemius tarafından adlı kitabında yayımlanmıştır ve bu kitap kriptoloji üzerine yayımlanmış ilk basılı eser olarak kabul edilmektedir.
Trithemius, hedef alfabedeki harflerin sırasının karışık olmaması dışında Leon Battista Alberti'nin şifre diskine eşdeğer olan bir polialfabetik şifre tanımlamak için tabula recta 'yı kullanmıştır. Tabula recta, Vigenère şifresi ve Blaise de Vigenère'in daha az bilinen ("autokey chiper") dahil olmak üzere bilgisayar öncesi şifreleri tartışırken sıklıkla anılır. Sezar şifresine dayanan tüm polifabetik şifreler, tabula recta terimleriyle tanımlanabilir.
Tabula recta, alfabenin 26 harfini içeren bir harf karesi ve ardından her biri bir üsttekinden bir kez sola kaydırılmış 26 sıra ek harf kullanır. Bu, özünde, 26 farklı Sezar şifresi oluşturur.
Ortaya çıkan şifreli metin, rastgele bir dizi veya veri bloğu olarak görünür. Değişken kaydırma nedeniyle, doğal gizlenir. Ancak, bir şifre kırıcı bu yöntemin kullanıldığının farkındaysa, kırılması kolay hale gelir. Şifre saldırıya açıktır çünkü yoktur, bu nedenle kriptolojinin Kerckhoffs ilkesi ihlal edilir.
İyileştirmeler
1553 yılında Trithemius'un yöntemine önemli bir ekleme tarafından geliştirilmiştir ve günümüzde Vigenère şifresi olarak adlandırılmaktadır. Bellaso, şifre alfabelerinin her harfle değiştirilmesini dikte etmek için kullanılan bir anahtar eklemiştir. Bu yöntem, yanlış bir biçimde 1586'da benzer bir yayınlayan Blaise de Vigenère'e atfedilmiştir.
Klasik Trithemius şifresi (bir kaydırma kullanılarak) anahtar olarak ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ kullanılan bir Vigenère şifresine eşdeğerdir. Ayrıca, 0'dan başlayarak her harfte kaydırmanın 1 artırıldığı bir Sezar şifresine de eşdeğerdir.
Kullanım
Tabula recta'nın gövdesi içinde her alfabe bir üsttekinden bir harf sola kaydırılır. Bu şekilde 26 sıra kaydırılmış alfabe oluşur ve Z ile başlayan bir alfabe ile son bulur (resimde gösterildiği gibi). Bu 26 alfabeden ayrı olarak üstte bir başlık satırı ve solda her biri alfabenin harflerini A-Z sırasına göre içeren bir başlık sütunu bulunur.
Tabula recta, metni şifrelemek ve şifresini çözmek için birkaç eşdeğer şekilde kullanılabilir. En yaygın olarak, sol taraftaki başlık sütunu hem şifreleme hem de şifre çözme işlemlerinde düz metin harfleri için kullanılır. Bu kullanım burada açıklanacaktır. Bir Trithemius şifresinin şifresini çözmek için, önce tabula recta'da şifresi çözülecek harfler bulunur: ilk harf ilk iç sütunda, ikinci harf ikinci sütunda, vb; en soldaki harf, başlık sütununda, karşılık gelen şifresi çözülmüş düz metin harfidir. Anahtar kullanılmadan standart kaydırmanın 1 olduğu varsayılırsa, HFNOS şifreli metni HELLO (H->H, F->E, N->L, O->L, S->O ) olarak deşifre edilecektir. Örneğin, bu metnin ikinci harfinin şifresini çözmek için, önce ikinci iç sütundaki F harfini bulun, ardından doğrudan sola, en soldaki başlık sütununa kadar ilerleyin ve karşılık gelen düz metin harfini bulun: E.
Veri tam tersi şekilde, önce tabula recta'nın en soldaki başlık sütununda mesajın her bir düz metin harfi bulunarak ve iç sütunlardaki uygun harfle eşleştirilerek şifrelenir. Örneğin, mesajın ilk harfi sol başlık sütununda bulunur ve ardından "A" ile başlayan sütunda tam karşısındaki harfle eşleştirilir. Bir sonraki harf daha sonra "B" ile başlayan sütundaki ilgili harfle eşleştirilir ve bu işlem mesajın tamamı şifrelenene kadar devam eder. Trithemius şifresinin ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ anahtarına sahip olduğu düşünülürse, şifreleme işlemi her harf için şifrelenecek harfi içeren satır ile anahtarın mevcut harfine karşılık gelen sütunun kesişimini bulmak olarak da kavramsallaştırılabilir. Bu satır ve sütunun kesiştiği harf, şifreli metin harfidir.
Programsal olarak şifre hesaplanabilir, 
atanır, ardından şifreleme işlemi 
şeklindedir. Şifre çözme işlemi de aynı süreci izler, şifreli metin ve düz metin değiş tokuş edilir. Anahtar, bir ("running-key chiper") eşlik eden bir şifreli metindeki bir harfin değeri, bir Sezar şifrelemesi için bir sabit veya Trithemius'un kullanımında bir periyodu olan sıfır tabanlı bir sayaç olarak tanımlanabilir.
Notlar
- Dipnotlar
- Notlar
Kaynakça
Dış bağlantılar
- YouTube'da Encrypting a secret text with the Vigenère cipher and the Tabula recta - Vigenère şifrelemesi için Tabula recta'nın nasıl kullanılacağını gösteren ve açıklayan bir video
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kriptografide tabula recta Latinceden tabula recta her satiri bir oncekinin sola kaydirilmasiyla olusturulan kare seklinde bir alfabe tablosudur Bu terim Alman yazar ve kesis Johannes Trithemius tarafindan 1508 yilinda icat edilmis ve Trithemius cipher Trithemius sifrelemesi adli eserinde kullanilmistir Tabula rectaTrithemius sifrelemesiTrithemius sifresi Johannes Trithemius tarafindan adli kitabinda yayimlanmistir ve bu kitap kriptoloji uzerine yayimlanmis ilk basili eser olarak kabul edilmektedir Trithemius hedef alfabedeki harflerin sirasinin karisik olmamasi disinda Leon Battista Alberti nin sifre diskine esdeger olan bir polialfabetik sifre tanimlamak icin tabula recta yi kullanmistir Tabula recta Vigenere sifresi ve Blaise de Vigenere in daha az bilinen autokey chiper dahil olmak uzere bilgisayar oncesi sifreleri tartisirken siklikla anilir Sezar sifresine dayanan tum polifabetik sifreler tabula recta terimleriyle tanimlanabilir Tabula recta alfabenin 26 harfini iceren bir harf karesi ve ardindan her biri bir usttekinden bir kez sola kaydirilmis 26 sira ek harf kullanir Bu ozunde 26 farkli Sezar sifresi olusturur Ortaya cikan sifreli metin rastgele bir dizi veya veri blogu olarak gorunur Degisken kaydirma nedeniyle dogal gizlenir Ancak bir sifre kirici bu yontemin kullanildiginin farkindaysa kirilmasi kolay hale gelir Sifre saldiriya aciktir cunku yoktur bu nedenle kriptolojinin Kerckhoffs ilkesi ihlal edilir Iyilestirmeler 1553 yilinda Trithemius un yontemine onemli bir ekleme tarafindan gelistirilmistir ve gunumuzde Vigenere sifresi olarak adlandirilmaktadir Bellaso sifre alfabelerinin her harfle degistirilmesini dikte etmek icin kullanilan bir anahtar eklemistir Bu yontem yanlis bir bicimde 1586 da benzer bir yayinlayan Blaise de Vigenere e atfedilmistir Klasik Trithemius sifresi bir kaydirma kullanilarak anahtar olarak ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ kullanilan bir Vigenere sifresine esdegerdir Ayrica 0 dan baslayarak her harfte kaydirmanin 1 artirildigi bir Sezar sifresine de esdegerdir KullanimTabula recta nin govdesi icinde her alfabe bir usttekinden bir harf sola kaydirilir Bu sekilde 26 sira kaydirilmis alfabe olusur ve Z ile baslayan bir alfabe ile son bulur resimde gosterildigi gibi Bu 26 alfabeden ayri olarak ustte bir baslik satiri ve solda her biri alfabenin harflerini A Z sirasina gore iceren bir baslik sutunu bulunur Tabula recta metni sifrelemek ve sifresini cozmek icin birkac esdeger sekilde kullanilabilir En yaygin olarak sol taraftaki baslik sutunu hem sifreleme hem de sifre cozme islemlerinde duz metin harfleri icin kullanilir Bu kullanim burada aciklanacaktir Bir Trithemius sifresinin sifresini cozmek icin once tabula recta da sifresi cozulecek harfler bulunur ilk harf ilk ic sutunda ikinci harf ikinci sutunda vb en soldaki harf baslik sutununda karsilik gelen sifresi cozulmus duz metin harfidir Anahtar kullanilmadan standart kaydirmanin 1 oldugu varsayilirsa HFNOS sifreli metni HELLO H gt H F gt E N gt L O gt L S gt O olarak desifre edilecektir Ornegin bu metnin ikinci harfinin sifresini cozmek icin once ikinci ic sutundaki F harfini bulun ardindan dogrudan sola en soldaki baslik sutununa kadar ilerleyin ve karsilik gelen duz metin harfini bulun E Veri tam tersi sekilde once tabula recta nin en soldaki baslik sutununda mesajin her bir duz metin harfi bulunarak ve ic sutunlardaki uygun harfle eslestirilerek sifrelenir Ornegin mesajin ilk harfi sol baslik sutununda bulunur ve ardindan A ile baslayan sutunda tam karsisindaki harfle eslestirilir Bir sonraki harf daha sonra B ile baslayan sutundaki ilgili harfle eslestirilir ve bu islem mesajin tamami sifrelenene kadar devam eder Trithemius sifresinin ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ anahtarina sahip oldugu dusunulurse sifreleme islemi her harf icin sifrelenecek harfi iceren satir ile anahtarin mevcut harfine karsilik gelen sutunun kesisimini bulmak olarak da kavramsallastirilabilir Bu satir ve sutunun kesistigi harf sifreli metin harfidir Programsal olarak sifre hesaplanabilir A 0 B 1 displaystyle A 0 B 1 atanir ardindan sifreleme islemi sifreli metin duz metin anahtar mod26 displaystyle text sifreli metin duz metin anahtar pmod 26 seklindedir Sifre cozme islemi de ayni sureci izler sifreli metin ve duz metin degis tokus edilir Anahtar bir running key chiper eslik eden bir sifreli metindeki bir harfin degeri bir Sezar sifrelemesi icin bir sabit veya Trithemius un kullaniminda bir periyodu olan sifir tabanli bir sayac olarak tanimlanabilir NotlarDipnotlar Ingilizce alfabe dikkate alindiginda 26 Turkce alfabe icin ise 29 olmalidir Benzer sekilde duz metnin yazildigi alfabe hangisi ise bu sayi ona gore degisecektir Turkce icin mod 29 seklindedir Notlar a b c Salomon Data Privacy s 63 Kahn David 1996 The Codebreakers 2 Scribner s 133 ISBN 978 0 684 83130 5 Salomon Coding for Data s 249 Rodriguez Clark Dan Polyalphabetic Substitution Ciphers Crypto Corner 5 Mayis 2024 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 28 Nisan 2024 Kahn s 136KaynakcaSalomon David 2005 Coding for Data and Computer Communications Springer ISBN 0 387 21245 0 Salomon David 2003 Data Privacy and Security Springer ISBN 0 387 00311 8 1989 Modern Ritual Magic The Rise of Western Occultism 2 Prism Press ISBN 1 85327 032 6 Kahn David 1996 The Codebreakers Simon and Schuster ISBN 0 684 83130 9 Dis baglantilarYouTube da Encrypting a secret text with the Vigenere cipher and the Tabula recta Vigenere sifrelemesi icin Tabula recta nin nasil kullanilacagini gosteren ve aciklayan bir video