Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Belek Gazi, (Balak ya da Balağ olarak da bilinir, tam adı Nürü'd-Devle Belek bin Behram bin Artuk, ö. 5 Mayıs 1124, Münbiç), Selçukluların Harput, Dersim, Halep ve Genç emiri olan Türkmen komutan. Bugün dahi adı hâla Elazığ'da sık sık anılarak yad edilen, dönemin Harput Emir'i ve Türk Orduları Başkumandanı'dır. Harput Türkmenlerinin, Gakgoşların atasıdır. Belek Gazi, Haçlılara karşı imha edici muharebelerle büyük zaferler kazanan, Anadolu'nun Türkleşmesinde büyük rol oynayan, kahramanlığı ile nam salmış, adil ve şefkatli bir Türk fatihiydi. Belek Gazi kendi döneminde gelişen Haçlı Seferlerine karşı büyük başarılar göstermiş, 1122 yılında Urfa kontu I. Joselin'i, 1123'te ise onu kurtarmaya gelen Kudüs Kralı II. Baudouin'i esir ederek zincire vurmuş ve ikisini de Harput kalesinde hapsetmiştir. Bu üstün başarıları üzerine Büyük Selçuklu Sultanı tarafından "Türk Orduları Başkumandanı" tayin edilmiştir. Kendisine "Gazi" unvanı verilmiştir. Belek Gazi 1124 yılında ise Menbiç kalesini kuşatırken göğsüne isabet eden bir okla şehit düşmüştür. Onun vefatı Müslümanların duraklamasına ve Haçlıların ise bir süre yükselişine sebep olsa da Belek Gazi'nin ölümünden 14 yıl sonra doğan, Eyyubi Sultanı olan ve Haçlılara karşı büyük başarıları devam ettiren Selahattin Eyyubi çıkıvermiştir.
Belek Gazi’den sonra 1185 yılına kadar Harput’ta yine Artukoğulları'ndan gelen Prensler, hüküm sürmüşlerdir. Bunlardan Fahrettin Karaaslan’ında Harput tarihinde unutulmaz yeri ve eserleri vardır. 1148-1174 yılları arasında Harput’ta hüküm sürmüş ve burada bulunan Ulu Camii'yi yaptırmıştır. Tarihçi Profesör Halil Yinanç, Belek Gazi'den övgüyle bahsetmekte ve onun hakkında şunları demektedir: "Belek Gazi bütün ömrünü gaza ve cihad içinde geçirmiş, ülkesinde emsalsiz bir sükun ve asayiş temin etmiş, adalet ve kanunu hakim kılmış, dindar ve mütevazı bir emir idi. Ölümü, Müslümanlık ve Türklük için hakiki bir ziya ve musibet olmuş ve mağlup olmaya başlayan Haçlıların yeniden kalkınmalarına sebebiyet vermiştir. Haçlılar böyle korkunç ve galip bir düşmandan kurtuldukları için çok sevinmişlerdi.
Haçlılara Karşı Giriştiği Savaşlar
1122 yılında amcası İlgazi Bey'in ikaz ve davetine icabet edip, Halep Kuşatması için ordusuyla birlikte amcasına iştirak etti. Yolda amcası İlgazi Bey'in hasta olması yüzünden doğuya çekilmesiyle ordunun başında yalnız kalan Belek, aynı esnada kendisine karşı hazırlık içinde bulunan bölgedeki Frenk haçlıların kralı konumundaki Urfa kontu I. Joselin ile aynı bölgenin (Birecik) senyörü olan Galeran du Puiset'i bugün Suruç olarak adlandırılan bölgede karşıladı ve patlak veren büyük savaş sonucunda muzaffer olarak Urfa kontu Jocelin(Joselin)'i esir etti ve Harput Kalesi'ne hapsetti. Selçuklu emiri Belek, muzafferiyetinden sonra tekrar Harput'a avdet eyledi.
Belek Bey'in yokluğu esnasında Haçlılar için önceleri müşkül olan Halep Kalesi'nin muhasarası daha cazip bir hal almıştı. Belek Bey'in bölgede yayılan galebelerini işitmiş olup, Haçlıların aldığı mağlubiyetlerden bihaber olmayan Kudüs kralı II. Baudouin, 1122-1123 yılları arasında Halep güzergahında ilerleyerek dolay kalelerinin hepsini ele geçirdi. Bu harekât, kontrolden çıkmış olan Gerger Kalesi'nin tekrar muhasarayla meşgul olan Belek Bey'in kulağına gidince Belek Bey ikametinden ayrılarak hızlıca ordusunu topladı ve II. Baudouin'i karşılamak için yola koyuldu. Aynı zamanda II. Baudouin'de Belek Bey'in Gerger'i muhasara ettiğinden haberdardı ve kalede bulunanlar kendisine yapılan istimdat çağrısına kulak vererek Fırat'ın batı sahilini takip etme yoluyla Gerger'e ulaşmak istiyordu. Ancak Kudüs kralı II. Baudouin, yoldayken Frenklerin seslerini işiterek nehirden biraz ayrılarak araziyi sezdi ve tam bu esnada bugün Turuş olarak adlandırılan bölgede Belek Bey ve ordusunun yıldırım hızıyla kendilerinin üzerine yaklaştığını fark etti. İbnü'l Kalanisi'ye göre 8 Nisan, İbn Al-Adim'e göre 18 Nisan tarihinde meydana gelen bu şiddetli ve çetin muharebede Belek Bey muazzam bir muvaffakiyet kazandı. Kudüs Kralı II. Baudouin ve bir grup şövalye esir edildi. Bu savaşın neticesinde Haçlılar, İslam mülk ve topraklarında o zamana kadarki en büyük mağlubiyeti almışlardı ve büyük bir şöhret elde eden Belek Bey, Gazi unvanını kazandı. Bu olay ertesinde kendisine Belek Gazi denmeye başlandı ve namı tüm İslam aleminde işitildi.
Bu zafer üzerine Selçuklu sultanı Mahmud, Belek Gazi'ye Halep emaretine ilişkin menşurunu göndermiş ve Halep idaresini kendisine taksim etmiştir.
Mirası
Ayrıca Belekgazi Lisesi adıyla Elazığ'da bir devlet lisesi bulunmaktadır.
Kaynakça
- Özel
- ^ Alptekin 1992, s. 402-403.
- ^ Mükrimin Halil Yinanç (1943). Belek. İslam Ansiklopedisi. Maarif Matbaası - İstanbul. ss. 468-472. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından .
- Genel
- Alptekin, Coşkun (1992). "Belek b. Behrâm". TDV İslâm Ansiklopedisi. 5. Türkiye Diyanet Vakfı. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından .
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Belek Gazi Balak ya da Balag olarak da bilinir tam adi Nuru d Devle Belek bin Behram bin Artuk o 5 Mayis 1124 Munbic Selcuklularin Harput Dersim Halep ve Genc emiri olan Turkmen komutan Bugun dahi adi hala Elazig da sik sik anilarak yad edilen donemin Harput Emir i ve Turk Ordulari Baskumandani dir Harput Turkmenlerinin Gakgoslarin atasidir Belek Gazi Haclilara karsi imha edici muharebelerle buyuk zaferler kazanan Anadolu nun Turklesmesinde buyuk rol oynayan kahramanligi ile nam salmis adil ve sefkatli bir Turk fatihiydi Belek Gazi kendi doneminde gelisen Hacli Seferlerine karsi buyuk basarilar gostermis 1122 yilinda Urfa kontu I Joselin i 1123 te ise onu kurtarmaya gelen Kudus Krali II Baudouin i esir ederek zincire vurmus ve ikisini de Harput kalesinde hapsetmistir Bu ustun basarilari uzerine Buyuk Selcuklu Sultani tarafindan Turk Ordulari Baskumandani tayin edilmistir Kendisine Gazi unvani verilmistir Belek Gazi 1124 yilinda ise Menbic kalesini kusatirken gogsune isabet eden bir okla sehit dusmustur Onun vefati Muslumanlarin duraklamasina ve Haclilarin ise bir sure yukselisine sebep olsa da Belek Gazi nin olumunden 14 yil sonra dogan Eyyubi Sultani olan ve Haclilara karsi buyuk basarilari devam ettiren Selahattin Eyyubi cikivermistir Belek Gazi nin Elazig da bulunan heykeli Belek Gazi den sonra 1185 yilina kadar Harput ta yine Artukogullari ndan gelen Prensler hukum surmuslerdir Bunlardan Fahrettin Karaaslan inda Harput tarihinde unutulmaz yeri ve eserleri vardir 1148 1174 yillari arasinda Harput ta hukum surmus ve burada bulunan Ulu Camii yi yaptirmistir Tarihci Profesor Halil Yinanc Belek Gazi den ovguyle bahsetmekte ve onun hakkinda sunlari demektedir Belek Gazi butun omrunu gaza ve cihad icinde gecirmis ulkesinde emsalsiz bir sukun ve asayis temin etmis adalet ve kanunu hakim kilmis dindar ve mutevazi bir emir idi Olumu Muslumanlik ve Turkluk icin hakiki bir ziya ve musibet olmus ve maglup olmaya baslayan Haclilarin yeniden kalkinmalarina sebebiyet vermistir Haclilar boyle korkunc ve galip bir dusmandan kurtulduklari icin cok sevinmislerdi Haclilara Karsi Giristigi Savaslar1122 yilinda amcasi Ilgazi Bey in ikaz ve davetine icabet edip Halep Kusatmasi icin ordusuyla birlikte amcasina istirak etti Yolda amcasi Ilgazi Bey in hasta olmasi yuzunden doguya cekilmesiyle ordunun basinda yalniz kalan Belek ayni esnada kendisine karsi hazirlik icinde bulunan bolgedeki Frenk haclilarin krali konumundaki Urfa kontu I Joselin ile ayni bolgenin Birecik senyoru olan Galeran du Puiset i bugun Suruc olarak adlandirilan bolgede karsiladi ve patlak veren buyuk savas sonucunda muzaffer olarak Urfa kontu Jocelin Joselin i esir etti ve Harput Kalesi ne hapsetti Selcuklu emiri Belek muzafferiyetinden sonra tekrar Harput a avdet eyledi Belek Bey in yoklugu esnasinda Haclilar icin onceleri muskul olan Halep Kalesi nin muhasarasi daha cazip bir hal almisti Belek Bey in bolgede yayilan galebelerini isitmis olup Haclilarin aldigi maglubiyetlerden bihaber olmayan Kudus krali II Baudouin 1122 1123 yillari arasinda Halep guzergahinda ilerleyerek dolay kalelerinin hepsini ele gecirdi Bu harekat kontrolden cikmis olan Gerger Kalesi nin tekrar muhasarayla mesgul olan Belek Bey in kulagina gidince Belek Bey ikametinden ayrilarak hizlica ordusunu topladi ve II Baudouin i karsilamak icin yola koyuldu Ayni zamanda II Baudouin de Belek Bey in Gerger i muhasara ettiginden haberdardi ve kalede bulunanlar kendisine yapilan istimdat cagrisina kulak vererek Firat in bati sahilini takip etme yoluyla Gerger e ulasmak istiyordu Ancak Kudus krali II Baudouin yoldayken Frenklerin seslerini isiterek nehirden biraz ayrilarak araziyi sezdi ve tam bu esnada bugun Turus olarak adlandirilan bolgede Belek Bey ve ordusunun yildirim hiziyla kendilerinin uzerine yaklastigini fark etti Ibnu l Kalanisi ye gore 8 Nisan Ibn Al Adim e gore 18 Nisan tarihinde meydana gelen bu siddetli ve cetin muharebede Belek Bey muazzam bir muvaffakiyet kazandi Kudus Krali II Baudouin ve bir grup sovalye esir edildi Bu savasin neticesinde Haclilar Islam mulk ve topraklarinda o zamana kadarki en buyuk maglubiyeti almislardi ve buyuk bir sohret elde eden Belek Bey Gazi unvanini kazandi Bu olay ertesinde kendisine Belek Gazi denmeye baslandi ve nami tum Islam aleminde isitildi Bu zafer uzerine Selcuklu sultani Mahmud Belek Gazi ye Halep emaretine iliskin mensurunu gondermis ve Halep idaresini kendisine taksim etmistir MirasiAyrica Belekgazi Lisesi adiyla Elazig da bir devlet lisesi bulunmaktadir KaynakcaOzel Alptekin 1992 s 402 403 Mukrimin Halil Yinanc 1943 Belek Islam Ansiklopedisi Maarif Matbaasi Istanbul ss 468 472 10 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan GenelAlptekin Coskun 1992 Belek b Behram TDV Islam Ansiklopedisi 5 Turkiye Diyanet Vakfi 10 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Dis baglantilar