Cahide Tamer Aksel (d. 1915, İstanbul - ö. 5 Aralık 2005, İstanbul), Türk, mimar ve ilk Türk kadın restoratör.
Cahide Tamer Aksel | |
---|---|
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 1915 İstanbul, Türkiye |
Ölüm | 5 Aralık 2005 (90 yaşında) İstanbul, Türkiye |
Vatandaşlık | Türkiye |
Evlilik | Hadi Tamer |
Çalışma ve başarıları | |
Etkin yılları | 1944-1974 |
Anıtların restorasyonu | Amcazade Yalısı (Yedikule Hisarı) Topkapı Sarayı Rumeli Hisarı Aya İrini Kilisesi |
Ödül(leri) | Chevalier de L'Ordre des Arts et des Lettres |
Hayatı
Cahide Aksel, 1915 yılında, anne Mukaddes Aksel ve gemi mühendisi baba Ahmet Saim Aksel'in çocuğu olarak İstanbul'da dünya geldi. Kadıköy Onuncu İlkokulu ve Kadıköy Ortaokulundaki eğitiminin ardından evlendirildi. Evliliği sadece bir yıl sürdü ve eşinden boşandı. Ardından iş aramaya başladı ancak ortaokul mezunu olmasından dolayı iş bulamadı. Bu süreçte Erenköy Kız Lisesindeki eğitimini dışarıdan tamamladı ve evde yağlı boya resimler yapmaya başladı. Lise eğitiminin ardından Cahide, İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü'nünde İbrahim Çallı ve Namık İsmail'in atölyesine girdi. Daha sonra da Güzel Sanatlar Akademisi'nin Mimarlık Bölümü'ne girdi ve Sedad Hakkı Eldem'in öğrencisi oldu. Buradaki eğitiminin ardından ise 1938 yılında mezun oldu.
Türkiye’nin ilk kadın restoratörü unvanını almıştır. Yaşamı boyunca birçok restorasyon projesi gerçekleştirmiştir ve mimarlık tarihinin ilk kadın mimarlarından biridir.
Kariyer
1943 yılında Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Mimarlık Bölümü’nü bitirdikten sonra, aynı yılın sonunda Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü Rölöve Bürosu’nda çalışmaya başlayan Cahide Tamer’in, 1943 sonbaharındaki ilk işi, Ayasofya’da sürdürülen rölöve çalışmalarına katılmaktır. Burada, Rölöve Bürosu Şefi Y.Mimar Sedat Çetintaş’a yardım ederek işe başlayan Cahide Tamer, 1944 yılında 3 ay için Ankara, Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nde görev yaptıktan sonra İstanbul’a dönmüş ve 1945’te Kariye Camisi’nin onarımında çalışmıştır. Bu tarihten itibaren, restorasyon uygulamalarının belgelenmesi konusunda da, Türkiye açısından bir adım atılmasında öncü olmuştur.
Bursa Yeşil Türbe’deki restorasyon uygulamasıyla adı anılan Macit Kural’ın önerisiyle, bundan böyle yapılan her onarım çalışmasının dosyası tutulmaya ve restorasyon öncesi yapılan müdahaleler ve restorasyon sonrası durum belgelenmeye başlamaktadır. Böylece Rölöve Bürosu’nda ilk kez bir arşiv oluşturulmaktadır. O yıllarda eski eserlerin onarımıyla ilgili birim fiyatlar, şartname ya da belirli ilkeler yoktu. Cahide Tamer, Rölöve Bürosu’ndaki 14 yıllık uygulamaları sırasında teknik şartnameyi kendilerinin yazdıklarını, birim fiyatları tahmin ederek ya da deneyerek (işi yaptırıp puantaj tutturarak), ustalarla konuşarak geliştirdiklerini ifade etmektedir. Ancak 1958’den sonra, bu çalışmalar bastırılarak, matbu belgeler haline getirilmiştir.
Bilimsel restorasyon konusunda Cahide Tamer, 9 yıllık çalışma hayatından sonra Paris’teki Monuments Historiques Dairesi’ne gitmiş ve 2 ay süreyle orada kalmıştır. Bu süre içinde Monuments Historiques Dairesi yetkilileri kendisini restorasyon uygulamalarına götürmüş, yapılanları ve ardındaki ilkeleri yerinde açıklamışlardır. Aynı eğitim sürecine, Fransa’dan sonra gördüğü İtalya, İspanya’daki uygulamalar da katılmıştır. Türkiye’ye dönüşte de, yaptığı onarımlarda İtalya’yı örnek almaya çalışmıştır.
İlk onarımları arasında yer alan, Topkapı Sarayı Müzesi Müdürlüğü’nce görevlendirildiği Amcazade Hüseyin Paşa Yalısı Divanhanesi'dir. Yapı, Cahide Hanım’ın gerçekleştirdiği temel müdahaleleriyle ayakta tutulmuştur.
Cahide Tamer, 1958-61 yılları arasında Yedikule’de Büyük ve Küçük Altınkapı’nın restorasyonlarını yürütür. Bu çalışmalarda da Rumelihisarı’nda olduğu gibi, yine yerine göre dondurma, sağlamlaştırma ve gereğinde tamamlamalar yapar.
Ödülleri
- 1993 - Meslekte 50. Yıl Plaketi, Mimarlar Odası, Türkiye
- 1961 - Sanat ve Edebiyat Nişanı, Fransa Kültür Bakanlığı, Fransa - (Yedikule Hisarı) restorasyonundaki başarısı nedeniyle
Yayınları
- Cahide Tamer, İstanbul Bizans Anıtları ve Onarımları, Türk Turing ve Otomobil Kurumu Yayınları, İstanbul, 2003.
- Cahide Tamer, Taraklı Yunus Paşa Camii Restorasyonu, Türk Turing ve Otomobil Kurumu Yayınları İstanbul, 2002.
- Cahide Tamer, Sultan Selim (Halıcılar) Medresesi Restorasyonu, 1958-1963, Türk Turing ve Otomobil Kurumu Yayınları, İstanbul 2002.
- Cahide Tamer, Rumelihisarı Restorasyonu: Belgelerle ve Anılarla, Türk Turing ve Otomobil Kurumu Yayınları, İstanbul 2001.
- Cahide Tamer, Amcazade Yalısı ve Manzumesi Onarımları, Türk Turing ve Otomobil Kurumu Yayınları, İstanbul, 2001.
- Cahide Tamer, Gebze-Çoban Mustafa Paşa Külliyesi Restorasyonu (1961-1970), İstanbul 1999.
- İzzet Kumbaracılar, Cahide Tamer, Yedikule, Türk Turing ve Otomobil Kurumu Yayınları, İstanbul, (tarihsiz).
Kişisel koleksiyonu
2018 yılında Cahide Tamer'in kızı Ayşe Nur Ökten, Tamer'in "Tarihi Yapılar Restorasyon Projeleri" konulu kişisel koleksiyonunu Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi'ne bağışladı. Bu bağış Koç Üniversitesi Stavros Niarchos Vakfı Geç Antik ve Bizans Araştırmaları Merkezi'nin (GABAM, Barış Altan) girişimiyle gerçekleştirilmiştir. GABAM, 2019-2020 yılları arasında arşiv malzemelerinin sınıflandırılması, tanımlanması (Ali Öz) ve tercümesi gibi konularda da destek sağlamıştır.
Bu koleksiyon, Cahide Tamer'in restorasyon projeleri, fotoğrafları ve çizimleri gibi çeşitli materyallerden oluşmaktadır. Koleksiyondaki malzemeler 1940'tan 1980'e kadar olan dönemi kapsayan restorasyon projeleri üzerine çalışan araştırmacılar için değerli bir kaynak oluşturmaktadır. Koleksiyon genellikle Marmara Bölgesi ve ağırlıklı olarak da İstanbul'da bulunan müzeler, kütüphaneler, çarşılar, camiler ve kiliseler gibi çeşitli mimari yapılar hakkında bilgiler içermektedir. Araştırmacılar koleksiyonu kullanarak Ayasofya, Mısır Çarşısı, İstanbul Arkeoloji Müzesi ve Rumeli Hisarı gibi İstanbul'un en ikonik yapılarından bazıları hakkında ayrıntılı bilgi bulabilirler.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d Aydemir, Dr. Olcay. (PDF). istanbulavrupa.vgm.gov.tr. Vakıflar Genel Müdürlüğü İstanbul 1. Bölge Bölge Müdürlügü. s. 43. 18 Haziran 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2017.
- ^ "Tarihi kadınlar bu müzede". Akşam Gazetesi. aksam.com.tr. 25 Ocak 2014. 20 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Haziran 2017.
akşam
- ^ "Sanal müzedeki sergi: Kubbelerde Yüksek Ökçeler". Hürriyet Gazetesi. hurriyet.com.tr. 12 Kasım 2004. 10 Ekim 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Haziran 2017.
- ^ a b c d . istanbulkadinmuzesi.org. İstanbul Kadın Müzesi. 6 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2017.
- ^ a b c d "'Restorasyon şiire benzer'". Radikal Gazetesi. radikal.com.tr. 20 Kasım 2004. 29 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Haziran 2017.
- ^ . Cahide Tamer Aksel. Öğrenci Kariyeri. 2021. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2021.
- ^ "Koruma Alanının Büyük Kaybı: CAHİDE TAMER". CAHİDE TAMER. 2006. 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Mayıs 2021.
- ^ . Cahide Tamer Aksel. İstanbul Kadın Müzesi. 18 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2021.
- ^ "Cahide Tamer Historic Buildings Restoration Projects Collection | Koç University" (İngilizce). 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Mayıs 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cahide Tamer Aksel d 1915 Istanbul o 5 Aralik 2005 Istanbul Turk mimar ve ilk Turk kadin restorator Cahide Tamer AkselKisisel bilgilerDogum1915 Istanbul TurkiyeOlum5 Aralik 2005 90 yasinda Istanbul TurkiyeVatandaslik TurkiyeEvlilikHadi TamerCalisma ve basarilariEtkin yillari1944 1974Anitlarin restorasyonuAmcazade Yalisi Yedikule Hisari Topkapi Sarayi Rumeli Hisari Aya Irini KilisesiOdul leri Chevalier de L Ordre des Arts et des Lettres Fransa 1961HayatiCahide Aksel 1915 yilinda anne Mukaddes Aksel ve gemi muhendisi baba Ahmet Saim Aksel in cocugu olarak Istanbul da dunya geldi Kadikoy Onuncu Ilkokulu ve Kadikoy Ortaokulundaki egitiminin ardindan evlendirildi Evliligi sadece bir yil surdu ve esinden bosandi Ardindan is aramaya basladi ancak ortaokul mezunu olmasindan dolayi is bulamadi Bu surecte Erenkoy Kiz Lisesindeki egitimini disaridan tamamladi ve evde yagli boya resimler yapmaya basladi Lise egitiminin ardindan Cahide Istanbul Devlet Guzel Sanatlar Akademisi Resim Bolumu nunde Ibrahim Calli ve Namik Ismail in atolyesine girdi Daha sonra da Guzel Sanatlar Akademisi nin Mimarlik Bolumu ne girdi ve Sedad Hakki Eldem in ogrencisi oldu Buradaki egitiminin ardindan ise 1938 yilinda mezun oldu Turkiye nin ilk kadin restoratoru unvanini almistir Yasami boyunca bircok restorasyon projesi gerceklestirmistir ve mimarlik tarihinin ilk kadin mimarlarindan biridir Kariyer 1943 yilinda Guzel Sanatlar Akademisi Yuksek Mimarlik Bolumu nu bitirdikten sonra ayni yilin sonunda Eski Eserler ve Muzeler Genel Mudurlugu Rolove Burosu nda calismaya baslayan Cahide Tamer in 1943 sonbaharindaki ilk isi Ayasofya da surdurulen rolove calismalarina katilmaktir Burada Rolove Burosu Sefi Y Mimar Sedat Cetintas a yardim ederek ise baslayan Cahide Tamer 1944 yilinda 3 ay icin Ankara Eski Eserler ve Muzeler Genel Mudurlugu nde gorev yaptiktan sonra Istanbul a donmus ve 1945 te Kariye Camisi nin onariminda calismistir Bu tarihten itibaren restorasyon uygulamalarinin belgelenmesi konusunda da Turkiye acisindan bir adim atilmasinda oncu olmustur Bursa Yesil Turbe deki restorasyon uygulamasiyla adi anilan Macit Kural in onerisiyle bundan boyle yapilan her onarim calismasinin dosyasi tutulmaya ve restorasyon oncesi yapilan mudahaleler ve restorasyon sonrasi durum belgelenmeye baslamaktadir Boylece Rolove Burosu nda ilk kez bir arsiv olusturulmaktadir O yillarda eski eserlerin onarimiyla ilgili birim fiyatlar sartname ya da belirli ilkeler yoktu Cahide Tamer Rolove Burosu ndaki 14 yillik uygulamalari sirasinda teknik sartnameyi kendilerinin yazdiklarini birim fiyatlari tahmin ederek ya da deneyerek isi yaptirip puantaj tutturarak ustalarla konusarak gelistirdiklerini ifade etmektedir Ancak 1958 den sonra bu calismalar bastirilarak matbu belgeler haline getirilmistir Bilimsel restorasyon konusunda Cahide Tamer 9 yillik calisma hayatindan sonra Paris teki Monuments Historiques Dairesi ne gitmis ve 2 ay sureyle orada kalmistir Bu sure icinde Monuments Historiques Dairesi yetkilileri kendisini restorasyon uygulamalarina goturmus yapilanlari ve ardindaki ilkeleri yerinde aciklamislardir Ayni egitim surecine Fransa dan sonra gordugu Italya Ispanya daki uygulamalar da katilmistir Turkiye ye donuste de yaptigi onarimlarda Italya yi ornek almaya calismistir Ilk onarimlari arasinda yer alan Topkapi Sarayi Muzesi Mudurlugu nce gorevlendirildigi Amcazade Huseyin Pasa Yalisi Divanhanesi dir Yapi Cahide Hanim in gerceklestirdigi temel mudahaleleriyle ayakta tutulmustur Cahide Tamer 1958 61 yillari arasinda Yedikule de Buyuk ve Kucuk Altinkapi nin restorasyonlarini yurutur Bu calismalarda da Rumelihisari nda oldugu gibi yine yerine gore dondurma saglamlastirma ve gereginde tamamlamalar yapar Odulleri1993 Meslekte 50 Yil Plaketi Mimarlar Odasi Turkiye 1961 Sanat ve Edebiyat Nisani Fransa Kultur Bakanligi Fransa Yedikule Hisari restorasyonundaki basarisi nedeniyleYayinlariCahide Tamer Istanbul Bizans Anitlari ve Onarimlari Turk Turing ve Otomobil Kurumu Yayinlari Istanbul 2003 Cahide Tamer Tarakli Yunus Pasa Camii Restorasyonu Turk Turing ve Otomobil Kurumu Yayinlari Istanbul 2002 Cahide Tamer Sultan Selim Halicilar Medresesi Restorasyonu 1958 1963 Turk Turing ve Otomobil Kurumu Yayinlari Istanbul 2002 Cahide Tamer Rumelihisari Restorasyonu Belgelerle ve Anilarla Turk Turing ve Otomobil Kurumu Yayinlari Istanbul 2001 Cahide Tamer Amcazade Yalisi ve Manzumesi Onarimlari Turk Turing ve Otomobil Kurumu Yayinlari Istanbul 2001 Cahide Tamer Gebze Coban Mustafa Pasa Kulliyesi Restorasyonu 1961 1970 Istanbul 1999 Izzet Kumbaracilar Cahide Tamer Yedikule Turk Turing ve Otomobil Kurumu Yayinlari Istanbul tarihsiz Kisisel koleksiyonu2018 yilinda Cahide Tamer in kizi Ayse Nur Okten Tamer in Tarihi Yapilar Restorasyon Projeleri konulu kisisel koleksiyonunu Koc Universitesi Suna Kirac Kutuphanesi ne bagisladi Bu bagis Koc Universitesi Stavros Niarchos Vakfi Gec Antik ve Bizans Arastirmalari Merkezi nin GABAM Baris Altan girisimiyle gerceklestirilmistir GABAM 2019 2020 yillari arasinda arsiv malzemelerinin siniflandirilmasi tanimlanmasi Ali Oz ve tercumesi gibi konularda da destek saglamistir Bu koleksiyon Cahide Tamer in restorasyon projeleri fotograflari ve cizimleri gibi cesitli materyallerden olusmaktadir Koleksiyondaki malzemeler 1940 tan 1980 e kadar olan donemi kapsayan restorasyon projeleri uzerine calisan arastirmacilar icin degerli bir kaynak olusturmaktadir Koleksiyon genellikle Marmara Bolgesi ve agirlikli olarak da Istanbul da bulunan muzeler kutuphaneler carsilar camiler ve kiliseler gibi cesitli mimari yapilar hakkinda bilgiler icermektedir Arastirmacilar koleksiyonu kullanarak Ayasofya Misir Carsisi Istanbul Arkeoloji Muzesi ve Rumeli Hisari gibi Istanbul un en ikonik yapilarindan bazilari hakkinda ayrintili bilgi bulabilirler Ayrica bakinizMualla Eyuboglu Selma EmlerKaynakca a b c d Aydemir Dr Olcay PDF istanbulavrupa vgm gov tr Vakiflar Genel Mudurlugu Istanbul 1 Bolge Bolge Mudurlugu s 43 18 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 13 Haziran 2017 Tarihi kadinlar bu muzede Aksam Gazetesi aksam com tr 25 Ocak 2014 20 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Haziran 2017 aksam Sanal muzedeki sergi Kubbelerde Yuksek Okceler Hurriyet Gazetesi hurriyet com tr 12 Kasim 2004 10 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Haziran 2017 a b c d istanbulkadinmuzesi org Istanbul Kadin Muzesi 6 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Haziran 2017 a b c d Restorasyon siire benzer Radikal Gazetesi radikal com tr 20 Kasim 2004 29 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Haziran 2017 Cahide Tamer Aksel Ogrenci Kariyeri 2021 9 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Mayis 2021 Koruma Alaninin Buyuk Kaybi CAHIDE TAMER CAHIDE TAMER 2006 7 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Mayis 2021 Cahide Tamer Aksel Istanbul Kadin Muzesi 18 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Mayis 2021 Cahide Tamer Historic Buildings Restoration Projects Collection Koc University Ingilizce 8 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Mayis 2022