Abhazya epigrafisi,Gürcistan'ın Abhazya bölgesindeki epigrafik anıtları (sert malzeme üzerine yazılmış yazıtlar) kapsar. Yazıtlarda Gürcüce, Yunanca, Osmanlıca ve Latince yazılar bulunmaktadır. Gürcüce yazılı epigrafi anıtlarının sayısı 100'den fazladır ve MS 8. yüzyıldan kalmadır. Yunanca yazıtlar 22 tanedir ve çoğunlukla MS 9. yüzyıldan öncesine aittir. Osmanlı Türkçesi ile yazılmış kitabelerin en eskisi 1598'e tarihlenmektedir. Gürcü yazıtlarından 15'i Abhazya krallarından bahsetmektedir. Bedia, Biçvinta, Tsebelda ve İlori kiliselerindeki ikonalarda yaklaşık 30 yazıt görülmektedir.
Gürcü yazıtları oymalı yazıtlar (yaklaşık 50 tane), duvar resimleri (yaklaşık 30 tane) ve kabartmalı yazıtlar (yaklaşık 20 tane) şeklinde üç gruba ayrılabilir.
Abhazya'nın epigrafik anıtlarının listesi
Gürcü yazıtları
Tür | Açıklama | Yazıt yeri | Konum | Tarihi | Resim |
---|---|---|---|---|---|
Taş | Yıkık kilise | Samato Tepesi, Gudauta Belediyesi | y. 11. yüzyıl | ||
Taş | Hopi Aziz Nicholas Kilisesi | Hopi, Gudauta Belediyesi | 1156-1178 | ![]() | |
Taş | Çoklu | Yıkık Msyghua Kilisesi | Primorskoe yakınlarındaki Msigkhua Tepesi, Gudauta Belediyesi | y. 9. yüzyıl | |
Duvar | Lihni Kilisesi | Lihni, Gudauta Belediyesi | |||
Taş | Baş melekler Mikail ve Cebrail'den bahseder | Anuhva Başmelekler kilisesindeki masa | Anuhva, Gudauta Belediyesi | y. 12. yüzyıl | |
Taş | Giorgi Basilisdze'den bahseder | Anuhva Başmelekler Kilisesi'ndeki sütun | Anuhva | y. 11. yüzyıl | ![]() |
Taş | Beş azizden bahseder | Anuhva Başmelekler Kilisesi | Anuhva | y. 11. yüzyıl | |
Kabartmalı | 1885-86'da albay Tsilosani tarafından kazıldı | Demir ve kopyalanmış nesneler | Kelasuri'nin sağ kıyısı, Sohum Belediyesi | ||
Taş | Kral Bagrat'tan bahseder | Besleti Köprüsü | Besleti, Sohum Belediyesi | y. 11-12. yüzyıl | |
Taş | "Aziz Theodore, Michael'a merhamet et" | Şapel ikonostazı | Oktomberi (Olginskoe), Tsebelda bölgesi, Gulripşi Belediyesi | y. 11. yüzyıl | |
Kabartmalı | Meryem'e merhamet ister | Azize Catherine ikonası | Açandara (Poltavskoe), Tsebelda bölgesi, Gulripşi Belediyesi | ||
Abulasan İobisdze'den bahseder | Şapelin içindeki metal levha veya ikona | Açandara (Poltavskoe), Tsebelda bölgesi, Gulripşi Belediyesi | y. 13. yüzyıl | ||
Kabartmalı | Aziz Giorgi'ye adanmış | Metal levha | Kavakluk vadisi, Tsebelda, Gulripşi | y. 13-14. yüzyıl | |
Taş | Mezar taşı | Kavakluk vadisi, Tsebelda, Gülripşi | y. 13-14. yüzyıl | ||
Taş | Luka Martineva'dan bahseder | Yaş tabak | Tsebelda | 12 ve 14. yüzyıl | |
Aziz Giorgi Kilisesi | Tsebelda | y. 12-13. yüzyıl | |||
Taş | Ozbeg Dadiani'den bahseder | Çlou Kilisesi | Çlou, Oçamçire belediyesi | 1445-1452 | |
Taş | Mokvi'nin piskoposu Grigol Guzanisdze'den bahseder | Mokvi Katedrali | Mokvi, Oçamçire belediyesi | y.12. yüzyıl | |
Taş | Raba ve Nugamtsira'dan bahseder | Gudava Kilisesi | Gudava, Gali Belediyesi | y. 15. yüzyıl |
Yunanca yazıtlar
Tür | Açıklama | Yazıt yeri | Konumu | Tarihi | Resim |
---|---|---|---|---|---|
Taş | Nikopsis Kalesi (Yeni Afon) | y. 10 yüzyıl | ![]() | ||
Taş | Nikopsis Kalesi (Yeni Afon) | y. 11. yüzyıl | ![]() |
Kaynakça
- ^ Abhazya, Abhazya Cumhuriyeti ile Gürcistan arasında bölgesel bir anlaşmazlık konusudur. Abhazya Cumhuriyeti 23 Temmuz 1992'de tek taraflı olarak bağımsızlık ilan etti, ancak Gürcistan Abhazya topraklarını kendi egemen topraklarının bir parçası olarak iddia etmeye devam etmektedir. Abhazya, 193 Birleşmiş Millet üyesi devletten 1'i daha sonra tanımasını geri çeken 7 bağımsız devlet tarafından resmi olarak bir devlet olarak tanınmıştır.
- ^ Akhaladze (2008). "For classification of some issues of Abkhazia's epigraphic monuments" (PDF). Kartvelian Heritage. 12. 17 Eylül 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 8 Mart 2021.
- ^ Valeri Silogava, დასავლეთ საქართველოს X-XVIII სს ქართული ლაპიდარული წარწერები როგორც საისტორიო წყარო, 1972
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Abhazya epigrafisi Gurcistan in Abhazya bolgesindeki epigrafik anitlari sert malzeme uzerine yazilmis yazitlar kapsar Yazitlarda Gurcuce Yunanca Osmanlica ve Latince yazilar bulunmaktadir Gurcuce yazili epigrafi anitlarinin sayisi 100 den fazladir ve MS 8 yuzyildan kalmadir Yunanca yazitlar 22 tanedir ve cogunlukla MS 9 yuzyildan oncesine aittir Osmanli Turkcesi ile yazilmis kitabelerin en eskisi 1598 e tarihlenmektedir Gurcu yazitlarindan 15 i Abhazya krallarindan bahsetmektedir Bedia Bicvinta Tsebelda ve Ilori kiliselerindeki ikonalarda yaklasik 30 yazit gorulmektedir Gurcu yazitlari oymali yazitlar yaklasik 50 tane duvar resimleri yaklasik 30 tane ve kabartmali yazitlar yaklasik 20 tane seklinde uc gruba ayrilabilir Abhazya nin epigrafik anitlarinin listesiGurcu yazitlari Tur Aciklama Yazit yeri Konum Tarihi ResimTas Yikik kilise Samato Tepesi Gudauta Belediyesi y 11 yuzyilTas Hopi Aziz Nicholas Kilisesi Hopi Gudauta Belediyesi 1156 1178Tas Coklu Yikik Msyghua Kilisesi Primorskoe yakinlarindaki Msigkhua Tepesi Gudauta Belediyesi y 9 yuzyilDuvar Lihni Kilisesi Lihni Gudauta BelediyesiTas Bas melekler Mikail ve Cebrail den bahseder Anuhva Basmelekler kilisesindeki masa Anuhva Gudauta Belediyesi y 12 yuzyilTas Giorgi Basilisdze den bahseder Anuhva Basmelekler Kilisesi ndeki sutun Anuhva y 11 yuzyilTas Bes azizden bahseder Anuhva Basmelekler Kilisesi Anuhva y 11 yuzyilKabartmali 1885 86 da albay Tsilosani tarafindan kazildi Demir ve kopyalanmis nesneler Kelasuri nin sag kiyisi Sohum BelediyesiTas Kral Bagrat tan bahseder Besleti Koprusu Besleti Sohum Belediyesi y 11 12 yuzyilTas Aziz Theodore Michael a merhamet et Sapel ikonostazi Oktomberi Olginskoe Tsebelda bolgesi Gulripsi Belediyesi y 11 yuzyilKabartmali Meryem e merhamet ister Azize Catherine ikonasi Acandara Poltavskoe Tsebelda bolgesi Gulripsi BelediyesiAbulasan Iobisdze den bahseder Sapelin icindeki metal levha veya ikona Acandara Poltavskoe Tsebelda bolgesi Gulripsi Belediyesi y 13 yuzyilKabartmali Aziz Giorgi ye adanmis Metal levha Kavakluk vadisi Tsebelda Gulripsi y 13 14 yuzyilTas Mezar tasi Kavakluk vadisi Tsebelda Gulripsi y 13 14 yuzyilTas Luka Martineva dan bahseder Yas tabak Tsebelda 12 ve 14 yuzyilAziz Giorgi Kilisesi Tsebelda y 12 13 yuzyilTas Ozbeg Dadiani den bahseder Clou Kilisesi Clou Ocamcire belediyesi 1445 1452Tas Mokvi nin piskoposu Grigol Guzanisdze den bahseder Mokvi Katedrali Mokvi Ocamcire belediyesi y 12 yuzyilTas Raba ve Nugamtsira dan bahseder Gudava Kilisesi Gudava Gali Belediyesi y 15 yuzyilYunanca yazitlar Tur Aciklama Yazit yeri Konumu Tarihi ResimTas Nikopsis Kalesi Yeni Afon y 10 yuzyilTas Nikopsis Kalesi Yeni Afon y 11 yuzyilKaynakca Abhazya Abhazya Cumhuriyeti ile Gurcistan arasinda bolgesel bir anlasmazlik konusudur Abhazya Cumhuriyeti 23 Temmuz 1992 de tek tarafli olarak bagimsizlik ilan etti ancak Gurcistan Abhazya topraklarini kendi egemen topraklarinin bir parcasi olarak iddia etmeye devam etmektedir Abhazya 193 Birlesmis Millet uyesi devletten 1 i daha sonra tanimasini geri ceken 7 bagimsiz devlet tarafindan resmi olarak bir devlet olarak taninmistir Akhaladze 2008 For classification of some issues of Abkhazia s epigraphic monuments PDF Kartvelian Heritage 12 17 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 8 Mart 2021 Valeri Silogava დასავლეთ საქართველოს X XVIII სს ქართული ლაპიდარული წარწერები როგორც საისტორიო წყარო 1972