Kelkit Çayı, Yeşilırmak'ın kollarından biridir ve uzunluğu 320 km'dir.Gümüşhane'nin Çimen Dağları'ndan kaynaklanıp Yeşilırmak'a katılıp Karadeniz'e dökülmektedir.
Kelkit Çayı | |
---|---|
Kelkit Çayı'nın Erbaa'da Yeşilırmak ile birleştiği nokta ve tarihi Boğazkesen Köprüsü kalıntıları | |
Genel bilgiler | |
Kaynak | Çimen Dağları |
Kaynak rakımı | 1460 m |
Ağız | Yeşilırmak→Karadeniz |
Ağız rakımı | 188 m |
Uzunluk | 320 km |
Havza alanı | 11. 455 km2 |
Debi | 70 m3/sn |
Fiziki özellikleri
Kelkit Çayı uzunluğu 245.5 km, havza alanı 11. 455 km2'dir. Çimen Dağları'ndaki kaynak rakımı 1460 m'dir.
Gümüşhane topraklarından doğan Kelkit Çayı Hoşmasat Deresi, Dayısı Deresi ve Balahor Deresi'nin birleşiminden oluşur.Suşehri yakınlarında Sivas il sınırlarına girer. Kelkit Çayı'nın Sivas il sınırlarındaki kesimi 50 km dir. Daha sonra Tokat il sınırlarına giren çay Reşadiye, Niksar, Erbaa şehirlerinden geçer. Özellikle Niksar Ovası'nda genişleyerek ovayı sular ve ovanın veriminin artmasında büyük önem taşımaktadır. Buradan Erbaa Ovası'nı da sulayarak Erbaa -Taşova sınırındaki tarihi Boğazkesen Köprüsü'nün de yer aldığı Boğazkesen denilen mevkide Yeşilırmak'a dökülür. Yeşilırmak Samsun il sınırlarına girer, Çarşamba'dan Karadeniz'e dökülür.
Debisi
Kelkit Çayı yıllık ortalama debisi 70 m3/sn'dir. Nisan ayında en fazla su taşıyan akarsu, en az suyu ekim ayında taşımaktadır. Bu açıdan yıllık akım açısından yağmurlu-karlı karmaşık rejime sahiptir.
Kullanım
Kelkit Çayı'nın geçtiği Reşadiye bölgelerinde rafting sporu yapılmaktadır.
Kelkit Çayı'nda 570 MW kurulu güce sahip 10 Hesin ortalama yıllık üretimleri ülke hes üretiminin %2,5'ine karşılık gelen 1.818,68 GWh'dır. Akarsu üzerinde yapılmış olan barajlar ve kurulu güçleri şöyledir: Kılıçkaya Barajı 120 MW, Akıncı HES 99 MW, Tepekışla Barajı 70 MW, Reşadiye Barajı 64 MW, Koyulhisar Barajı 63 MW, Niksar HES 40 MW, Muratlı HES 38 MW, Çamlıgöze Barajı 32 MW, Koçak HES 25 MW, Yakınca HES 19 MW.
Sorunlar
Kelkit çayını derin ve çizgisel vadisi kütle hareketleri açısından etkin bir alan oluşturmaktadır. Sugözü köyü heyelanı 2005 yılında olmuş, 15 kişinin ölmesine yol açmıştır. 12,5 milyon m3 toprağın hareket ettiği olayda, 21 ev yıkılmış, camiler zarar görmüştür. 375 hayvan ölmüştür. Bölgede 1970-2008 arasında 11 köy önemli heyelanlar yaşamıştır.
Kelkit Çayı fazla miktarda can kaybına yol açmaktadır. Özellikle sulama kanallarına yüzme veya akarsuya araç düşmesi şeklinde fazla miktarda ölümlü kaza olmuştur. 2006'da İstanbul-Van otobüsünün çaya devrilmesiyle 29 ölüm gerçekleşmiştir. 2007'de İstanbul-İran otobüsü çaya devrilmiş 4 kişi ölmüş, 28 kişi yaralanmıştır.
Kelkit Çayı'nın taşıdığı katı madde miktarı açısından Türkiye birincisidir ve değeri 692 ton/km2/yıl'dır. Barajların ekonomik ömrü açısından akarsuyun taşıdığı katı yük miktarı önemlidir.
Kollar
Barajlar
Kaynakça
- ^ a b AYDIN, Hamdi. "Gümüşhane İli Su Kaynakları ve Su Ürünleri Sektörünün Mevcut Durumu". dergipark.org.tr. 12 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2020.
- ^ KARADENİZ, Vedat; AKPINAR, Erdal; BAŞIBÜYÜK, Adem (2011). "NEHİR TİPİ HİDROELEKTRİK SANTRALLER ve ÇEVRESEL ETKİLERİ (REŞADİYE HİDROELEKTRİK SANTRALLERİ ÖRNEĞİ)". Doğu Coğrafya Dergisi. 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2020.
- ^ . samsun.gov.tr. 15 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2013.
- ^ . 20 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2016.
- ^ Karaman, Sedat (2006). "Tokat İli Toprak ve Su Kaynaklarının Tarımsal Açıdan Değerlendirilmesi" (PDF). GOÜ. Ziraat Fakültesi Dergisi. 29 Mart 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 29 Mart 2020.
- ^ "Kelkit Çayı'nda Rafting Heyecanı". haberler.com. 3 Mayıs 2008. 16 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2020.
- ^ "Kelkit Çayı". enerjiatlasi.com. 3 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2020.
- ^ DUMAN, Dr. Tamer Y. vd. (2005). "17/03/2005 KUZULU (SİVAS – KOYULHİSAR) HEYELANI" (PDF). mta.gov.tr. 26 Haziran 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 29 Mart 2020.
- ^ "Kelkit Çayı Aldığı Canları Kolay Geri Vermiyor". milliyet.com.tr. 19 Haziran 2018. 29 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2020.
- ^ Gedik, Dr. N. "7. BARAJLAR" (PDF). balikesir.edu.tr. 26 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 29 Mart 2020.
Akarsu ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kelkit Cayi Yesilirmak in kollarindan biridir ve uzunlugu 320 km dir Gumushane nin Cimen Daglari ndan kaynaklanip Yesilirmak a katilip Karadeniz e dokulmektedir Kelkit CayiKelkit Cayi nin Erbaa da Yesilirmak ile birlestigi nokta ve tarihi Bogazkesen Koprusu kalintilariGenel bilgilerKaynak Cimen DaglariKaynak rakimi 1460 mAgiz Yesilirmak KaradenizAgiz rakimi 188 mUzunluk 320 kmHavza alani 11 455 km2Debi 70 m3 snFiziki ozellikleriKelkit Cayi uzunlugu 245 5 km havza alani 11 455 km2 dir Cimen Daglari ndaki kaynak rakimi 1460 m dir Gumushane topraklarindan dogan Kelkit Cayi Hosmasat Deresi Dayisi Deresi ve Balahor Deresi nin birlesiminden olusur Susehri yakinlarinda Sivas il sinirlarina girer Kelkit Cayi nin Sivas il sinirlarindaki kesimi 50 km dir Daha sonra Tokat il sinirlarina giren cay Resadiye Niksar Erbaa sehirlerinden gecer Ozellikle Niksar Ovasi nda genisleyerek ovayi sular ve ovanin veriminin artmasinda buyuk onem tasimaktadir Buradan Erbaa Ovasi ni da sulayarak Erbaa Tasova sinirindaki tarihi Bogazkesen Koprusu nun de yer aldigi Bogazkesen denilen mevkide Yesilirmak a dokulur Yesilirmak Samsun il sinirlarina girer Carsamba dan Karadeniz e dokulur DebisiKelkit Cayi yillik ortalama debisi 70 m3 sn dir Nisan ayinda en fazla su tasiyan akarsu en az suyu ekim ayinda tasimaktadir Bu acidan yillik akim acisindan yagmurlu karli karmasik rejime sahiptir KullanimKelkit Cayi nin gectigi Resadiye bolgelerinde rafting sporu yapilmaktadir Kelkit Cayi nda 570 MW kurulu guce sahip 10 Hesin ortalama yillik uretimleri ulke hes uretiminin 2 5 ine karsilik gelen 1 818 68 GWh dir Akarsu uzerinde yapilmis olan barajlar ve kurulu gucleri soyledir Kilickaya Baraji 120 MW Akinci HES 99 MW Tepekisla Baraji 70 MW Resadiye Baraji 64 MW Koyulhisar Baraji 63 MW Niksar HES 40 MW Muratli HES 38 MW Camligoze Baraji 32 MW Kocak HES 25 MW Yakinca HES 19 MW SorunlarKelkit cayini derin ve cizgisel vadisi kutle hareketleri acisindan etkin bir alan olusturmaktadir Sugozu koyu heyelani 2005 yilinda olmus 15 kisinin olmesine yol acmistir 12 5 milyon m3 topragin hareket ettigi olayda 21 ev yikilmis camiler zarar gormustur 375 hayvan olmustur Bolgede 1970 2008 arasinda 11 koy onemli heyelanlar yasamistir Kelkit Cayi fazla miktarda can kaybina yol acmaktadir Ozellikle sulama kanallarina yuzme veya akarsuya arac dusmesi seklinde fazla miktarda olumlu kaza olmustur 2006 da Istanbul Van otobusunun caya devrilmesiyle 29 olum gerceklesmistir 2007 de Istanbul Iran otobusu caya devrilmis 4 kisi olmus 28 kisi yaralanmistir Kelkit Cayi nin tasidigi kati madde miktari acisindan Turkiye birincisidir ve degeri 692 ton km2 yil dir Barajlarin ekonomik omru acisindan akarsuyun tasidigi kati yuk miktari onemlidir KollarBarajlarKilickaya Baraji Camligoze BarajiKaynakca a b AYDIN Hamdi Gumushane Ili Su Kaynaklari ve Su Urunleri Sektorunun Mevcut Durumu dergipark org tr 12 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2020 KARADENIZ Vedat AKPINAR Erdal BASIBUYUK Adem 2011 NEHIR TIPI HIDROELEKTRIK SANTRALLER ve CEVRESEL ETKILERI RESADIYE HIDROELEKTRIK SANTRALLERI ORNEGI Dogu Cografya Dergisi 24 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2020 samsun gov tr 15 Mart 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Aralik 2013 20 Mart 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ocak 2016 Karaman Sedat 2006 Tokat Ili Toprak ve Su Kaynaklarinin Tarimsal Acidan Degerlendirilmesi PDF GOU Ziraat Fakultesi Dergisi 29 Mart 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 29 Mart 2020 Kelkit Cayi nda Rafting Heyecani haberler com 3 Mayis 2008 16 Mayis 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2020 Kelkit Cayi enerjiatlasi com 3 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2020 DUMAN Dr Tamer Y vd 2005 17 03 2005 KUZULU SIVAS KOYULHISAR HEYELANI PDF mta gov tr 26 Haziran 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 29 Mart 2020 Kelkit Cayi Aldigi Canlari Kolay Geri Vermiyor milliyet com tr 19 Haziran 2018 29 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2020 Gedik Dr N 7 BARAJLAR PDF balikesir edu tr 26 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 29 Mart 2020 Akarsu ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz