Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çin-Sovyetler Birliği sınır çatışması (Rusça: Пограничный конфликт на острове Даманский, Çince: 中苏边界冲突; pinyin: Zhōng Sū biānjiè chōngtū), Sovyetler Birliği ile Çin arasında 1969 yılında gerçekleşmiş ve yaklaşık 7 ay sürmüş bir dizi sınır çatışmalarına verilen addır.
| Çin-Sovyetler Birliği sınır çatışması | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Soğuk Savaş | |||||||
 Kırmızı renk ile gösterilen bölge çatışmanın ana sebebi olmuştur | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Sovyetler Birliği |  Çin | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Leonid Brejnev | Mao Zedong | ||||||
| Güçler | |||||||
| 658,000 asker | 814,000 asker | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 58 ölü | 100'den fazla ölü | ||||||
Hakkında
Sovyetler Birliği ile Çin arasındaki sınır ihtilafları 1950'li yılların sonlarında başlamıştır. 1962 Mayısında yaklaşık 60.000 Uygur'un ekonomik nedenlerden dolayı Sovyet sınırından Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ne geçmesi dönemin Çin medyası tarafından propaganda malzemesi yapılmış ve bunun sonucunda iki ülke arasında tansiyon giderek artırmıştır. Bu olaydan hemen sonra Çin ile Sovyetler Birliği arasında bir türlü çözülemeyen sınır ihlalleri hakkında görüşmeler başlamıştır. Görüşmelerde Çin, Qing Hanedanı ile Çarlık Rusyası arasındaki 19. yüzyıl'dan kalma sınırlara geri dönülmesini teklif etmiştir. Ancak Sovyetler'e göre; Çin o dönemdeki toprakları haksız olarak ilhak etmişti ve bu Sovyetler Birliği'ne göre eşitsizlik olmakla beraber Moskova'nın bunu kabul etmesi imkânsızdı. Çin-Sovyet sınırının doğusunda olay böyleyken batıda Tacikistan'nın doğusunda yaklaşık 52.000 km²'lik bir alan Çarlık Rusyası tarafından ele geçirilmişti. Çin ise yapılacak bir anlaşma için bu bölgelerin geri iadesinden yanaydı. İki ülke arasında durum böyleyken 1964 yılından sonra her iki taraf da sınırdaki asker sayısını büyük ölçüde artırmışlardır.[]
İlk çatışma 2 Mart 1969 tarihinde Çin ordusuna bağlı bir grup askerin doğudaki anlaşmazlığın ana kaynağı olan üzerinde Sovyetler Birliği'ne bağlı sınır muhafızlarını pusuya düşürmesiyle başladı. Bunu üzerine Sovyetler misilleme olarak 15 Mart 1969 günü Ussuri nehri ve Zhenbao Adası üzerindeki Çin birliklerini bombadırmana tabi tuttu. Aynı gün Sovyet askerleri Sovyet yapımı gizli T-62 tankları ile Ussuri nehrini geçerek Çin birliklerine saldırı düzenlediler. 16 Mart'a gelindiğinde Çin birlikleri adayı ele geçirmiş olan Sovyet birliklerine karşı saldırı düzenlediler. 17 Mart'a gelindiğinde ise Sovyet birlikleri Çin birliklerine karşı bir saldırı düzenlediler ancak geri püskürtüldüler. Bir sonraki güne gelindiğinde Çin birlikleri ağır kayıplar vermiş ve Sovyetler tarafından adasından uzaklaştırılmışlardı.[]
Doğuda olay böyleyken batıdaki Sincan'da da iki ülke arasındaki çatışmalar devam etmiştir. Artan gerginlikler Sovyetler Birliği ile Çin arasında nükleer savaş olasılığını ortaya çıkarmıştır. Dönemin iki komünist ülkesi arasında çıkan nükleer savaş tehlikesi üzerine Amerika Birleşik Devletleri ve Batılı devletlerin aracılığıyla olay diplomatik yollarla çözülmüştür. Savaş sonrası Amerika Birleşik Devletleri-Çin ilişkileri gelişme göstermiştir.[]
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cin Sovyetler Birligi sinir catismasi Rusca Pogranichnyj konflikt na ostrove Damanskij Cince 中苏边界冲突 pinyin Zhōng Su bianjie chōngtu Sovyetler Birligi ile Cin arasinda 1969 yilinda gerceklesmis ve yaklasik 7 ay surmus bir dizi sinir catismalarina verilen addir Cin Sovyetler Birligi sinir catismasiSoguk SavasKirmizi renk ile gosterilen bolge catismanin ana sebebi olmusturTarih2 Mart 11 Eylul 1969BolgeSovyetler Birligi Cin siniriSonucHer iki taraf da zafer kazandigini iddia etti TaraflarSovyetler BirligiCinKomutanlar ve liderlerLeonid BrejnevMao ZedongGucler658 000 asker814 000 askerKayiplar58 olu100 den fazla oluHakkindaCin Sovyet Sinir Catismasi sirasinda bir Rus gemisinin bir Cin balikci gemisine tazyikli su siktigi bir fotograf Sovyetler Birligi ile Cin arasindaki sinir ihtilaflari 1950 li yillarin sonlarinda baslamistir 1962 Mayisinda yaklasik 60 000 Uygur un ekonomik nedenlerden dolayi Sovyet sinirindan Cin in Sincan Uygur Ozerk Bolgesi ne gecmesi donemin Cin medyasi tarafindan propaganda malzemesi yapilmis ve bunun sonucunda iki ulke arasinda tansiyon giderek artirmistir Bu olaydan hemen sonra Cin ile Sovyetler Birligi arasinda bir turlu cozulemeyen sinir ihlalleri hakkinda gorusmeler baslamistir Gorusmelerde Cin Qing Hanedani ile Carlik Rusyasi arasindaki 19 yuzyil dan kalma sinirlara geri donulmesini teklif etmistir Ancak Sovyetler e gore Cin o donemdeki topraklari haksiz olarak ilhak etmisti ve bu Sovyetler Birligi ne gore esitsizlik olmakla beraber Moskova nin bunu kabul etmesi imkansizdi Cin Sovyet sinirinin dogusunda olay boyleyken batida Tacikistan nin dogusunda yaklasik 52 000 km lik bir alan Carlik Rusyasi tarafindan ele gecirilmisti Cin ise yapilacak bir anlasma icin bu bolgelerin geri iadesinden yanaydi Iki ulke arasinda durum boyleyken 1964 yilindan sonra her iki taraf da sinirdaki asker sayisini buyuk olcude artirmislardir kaynak belirtilmeli Ilk catisma 2 Mart 1969 tarihinde Cin ordusuna bagli bir grup askerin dogudaki anlasmazligin ana kaynagi olan uzerinde Sovyetler Birligi ne bagli sinir muhafizlarini pusuya dusurmesiyle basladi Bunu uzerine Sovyetler misilleme olarak 15 Mart 1969 gunu Ussuri nehri ve Zhenbao Adasi uzerindeki Cin birliklerini bombadirmana tabi tuttu Ayni gun Sovyet askerleri Sovyet yapimi gizli T 62 tanklari ile Ussuri nehrini gecerek Cin birliklerine saldiri duzenlediler 16 Mart a gelindiginde Cin birlikleri adayi ele gecirmis olan Sovyet birliklerine karsi saldiri duzenlediler 17 Mart a gelindiginde ise Sovyet birlikleri Cin birliklerine karsi bir saldiri duzenlediler ancak geri puskurtulduler Bir sonraki gune gelindiginde Cin birlikleri agir kayiplar vermis ve Sovyetler tarafindan adasindan uzaklastirilmislardi kaynak belirtilmeli Doguda olay boyleyken batidaki Sincan da da iki ulke arasindaki catismalar devam etmistir Artan gerginlikler Sovyetler Birligi ile Cin arasinda nukleer savas olasiligini ortaya cikarmistir Donemin iki komunist ulkesi arasinda cikan nukleer savas tehlikesi uzerine Amerika Birlesik Devletleri ve Batili devletlerin araciligiyla olay diplomatik yollarla cozulmustur Savas sonrasi Amerika Birlesik Devletleri Cin iliskileri gelisme gostermistir kaynak belirtilmeli Kaynakca Arsivlenmis kopya 7 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Ekim 2012 Arsivlenmis kopya 13 Ekim 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Ekim 2012