Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Elektriksel kırılım ya da dielektrik çökümü uygulanan voltaj çöküm gerilimini geçtiğinde yalıtkan maddenin direncindeki ani azalmadır. Bu durum yalıtkan maddenin bir kısmının iletken olmasıyla sonuçlanır. Elektriksel kırılım geçici(elektrostatik boşalmadaki gibi) olabildiği gibi, eğer koruyucu cihazlar yüksek güç devresindeki akımı kesmede başarısız olursa devamlı ark boşalmasına da yol açabilir.
Yeterli elektriksel gerilim altında, katı, sıvı, gaz veya vakumda elektriksel kırılım gerşekleşebilir. Ancak özellikle farklı çeşit dielektrik ortamlarda özel çökme mekanizmaları her biri için önemli farklılıklar gösterebilir.
Elektrik yalıtımı hatası
Elektriksel kırılım çoğunlukla yüksek gerilimli trafolar veya kapasitörlerin içinde kullanılan katı veya sıvı yalıtkan malzemelerde oluşan hatalarla bağdaştırılır ve genellikle kısa devre veya yanmış sigorta ile sonuçlanır. Elektriksel kırılım aynı zamanda yüksek gerilim hava hatlarını durduran yalıtkan maddeler boyunca, yeraltı güç kablolarında veya ağaç dallarının yanındaki kabloların kıvılcımlanmasıyla ortaya çıkabilir.
Mekanizma
Elektriksel kırılım dielektrik gücü aşıldığında gaz içerisinde (gaz karışımı, örneğin hava) de oluşabilir. Yüksek elektrik gerilim bölgeleri yakınında bulunan gazları kısmi olarak iyonlaştırır ve iletken olmasını sağlar. Bu aynı zamanda floresan lambalar (bkz. Elektriksel boşalım) ya da elektrostatik filtrelerde de bilinçli olarak düşük basınç boşalması ile yapılır.
Havanın kısmi elektriksel kırılımı, yüksek gerilimli cihazlar etrafında ya da gök gürültülü fırtınalarda ozonda “taze hava” kokusuna sebep olur. Havanın normalde çok iyi bir yalıtkan olmasına rağmen yeterince yüksek voltajla gerildiğinde (yaklaşık 3 x 106V/m) gücünde elektrik alan), hava elektriksel çöküşe başlayıp olabilir. Eğer voltaj yeterince yüksekse, havanın tam elektriksel kırılımı bütün boşluğa köprü oluşturan elektriksel kıvılcım ya da ark ile sonuçlanır. Statik elektrikle ortaya çıkan küçük kıvılcımlar zar zor duyulabilirken daha büyük kıvılcımlar genellikle yüksek sesli patlama ya da şiddetli gürültüyle beraber gerçekleşir. Yıldırım metrelerce uzunlukta çok büyük kıvılcımlara örnektir. Kıvılcımların rengi ortamdaki gaza bağlıdır.
Eğer sigorta ya da güç devresindeki kıvılcımdan geçen akımı kesmede başarısız olursa, akım devam edebilir ve çok sıcak elektrik arkı oluşabilir. Oluşan arkın rengi öncelikle iletken maddeye bağlıdır (buharlaştıkça arktaki sıcak plasmayla karışır). Arkın içindeki ve etrafındaki serbest iyonlar yeniden birleşerek yeni kimyasal bileşikler oluşturur (ozon, karbon monoksit, azot oksit ve diğer bileşikler). Ozon belirgin kokusu ile en kolay fark edilen gazdır. Kıvılcım ve arklar genelde istenmeyen şeyler olmasına rağmen, benzin motorlarındaki bujiler, metallerin elektrik kaynağı veya elektrik ark fırınında metal eritmek gibi günlük uygulamalarda yararlı olabilir.
Gerilim – akım ilişkisi
Gaz çöküntüsünden önce, voltaj ve akım arasında şekildeki gibi doğrusal olmayan ilişki vardır. Birinci bölgede, alan tarafından hızlanabilen ve akımı düşüren serbest iyonlar vardır. Bunlar belli bir voltajda doygunluğa ulaşacak ve ikinci bölgedeki gibi sabit akım verecektir. Üçüncü ve dördüncü bölgeler Towsend boşaltma mekanizmasıyla açıklanan iyon çığı nedeniyle olurlar.
Korona çökmesi
Havanın kısmi çökmesi, yüksek gerilimli iletkenlerdeki en yüksek elektrik gerilimli noktalarda olan korona çökmesi gibi oluşur. Yalıtkanın etrafını saran maddenin dielektrik gücü maksimum elektrik alan gücünü belirlediği için, bu kaplama maddesi iletken olmadan önce bu güce dayanabilir. Keskin noktalar veya küçük çaplı toplar şeklince olan iletkenler dielektrik çökmesine sebep olmaya daha yatkındır. Korona bazen yüksek gerilim kablolarında mavimsi parlama olarak görülebilir ve yüksek voltaj güç kablolarında cızırtı olarak duyulabilir. Aynı zamanda radyo alıcılarındaki hışırtıya veya “parazit” olarak bilinen radyo frekansı gürültüsüne de korona sebep olur. Ayrıca korona doğal olarak St. Elmo Yangını gibi yüksek noktalardaki (kilise kuleleri, ağaç tepeleri veya gemi direkleri) gök gürültülü fırtınalar sırasında görülebilir. Korona boşalmasının genelde istenmemesine rağmen, son zamanlarda fotokopi (kserografi) ve lazer yazıcıların kullanımı için önemlidir. Birçok modern kopyalayıcı ve lazer yazıcılar iç mekandaki istenmeyen ozon kirliliğini azaltarak, elektrik iletken silindirli fotoiletken makaraları şarj etmektedir. Buna ek olarak, paratonerler korona boşaltımını kullanarak havadaki iletken yolların kendilerine gelmesini sağlayarak potansiyel zarar verecek yıldırımları binalar ve başka yapılardan uzağa saptırır.
Korona boşaltımlı ozon jeneratörleri su arıtma işlemlerinde 30 yıldan fazla süredir kullanılmaktadır (Bu urum ile ilgili su işletmelerinde yönetmeliği mevuttur. Alınan her küçük 500 ml. su petlerinin açıklama bölümüne 'zenginleştirilmiş oksijenleme işlemine, ozonlama işlemine tabi olmuştur' ibrasi zorunluluğu vardır). Ozon zehirli bir gazdır (şimdiye kadar ölen olmamıştır) ve hatta klordan daha tesirlidir (ortalama %80 daha etkilidir). Tipik bir içme suyu arıtma tesisinde, ozon bakteri ve virüsleri öldürmek için filtrelenmiş suda çözdürülür. Aynı zamanda sudaki kötü koku, yosunlaşma ve tatlar da ozonla atılır. Ozonun temel avantajı, aşırı dozu (atık) su müşteriye ulaşmadan oksijen gazına (yarılanma ömrünü tamamlar ve oksijen olarak doğaya karışır. Kalıntı bırakmaz) ayrışır. Klorda ise tam tersi, fazlası suda kalır ve suyun tadını değiştirir.
Korona boşaltmaları ayrıca polimerlerin yüzey özelliklerini değiştirmek için kullanılır. Örneğin plastik maddelere uygulanan korona boşalmasıyla boya veya mürekkebin yüzeye düzgünce yapışmasını sağlar.
Bozucu Cihazlar
Bozucu cihaz yalıtkan maddenin yalıtkanlık gücünü geçen elektriksel aşırı gerilim için tasarlanmıştır, böylece cihazların kasıtlı olarak elektriksel çöküşüne sebep olur. Bu, yalıtkanın izole durumdan yüksek iletken duruma geçmesini sağlayacak ani yalıtım bölümü geçişiyle sonuçlanır. Bu geçiş elektrik kıvılcımı oluşumu(plazma kanalı) ve muhtemelen yalıtkan maddede elektrik ark oluşumuyla devam eder ve böyle karakterize edilebilir. Eğer yalıtkan katıysa, boşaltım boyunca kalıcı fiziksel ve kimyasal değişimler maddenin dielektrik gücünü önemli ölçüde azaltacaktır ve cihaz sadece tek sefer kullanılabilir olacaktır. Ancak, eğer yalıtkan madde sıvı veya gazsa, akım plazma kanalının dışarıdan kesilmesiyle, yalıtkan özelliklerini tamamıyla iyileştirebilirler. Mesleki Spark gaps bu özelliği kullanarak darbeli güç sistemlerinde ani yüksek voltaj değişimlerine geçmeyi, telekomünikasyon ve elektrik güç sistemlerine aşırı gerilim koruması sağlamayı ve çoğu içten yanmalı motorlarda bujilerle yakıtın yanmasını sağlar.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Elektriksel kirilim ya da dielektrik cokumu uygulanan voltaj cokum gerilimini gectiginde yalitkan maddenin direncindeki ani azalmadir Bu durum yalitkan maddenin bir kisminin iletken olmasiyla sonuclanir Elektriksel kirilim gecici elektrostatik bosalmadaki gibi olabildigi gibi eger koruyucu cihazlar yuksek guc devresindeki akimi kesmede basarisiz olursa devamli ark bosalmasina da yol acabilir Bir Tesla bobininden gelen serit benzeri plazma filamentlerini gosteren bir elektrik desarji Yeterli elektriksel gerilim altinda kati sivi gaz veya vakumda elektriksel kirilim gerseklesebilir Ancak ozellikle farkli cesit dielektrik ortamlarda ozel cokme mekanizmalari her biri icin onemli farkliliklar gosterebilir Elektrik yalitimi hatasiElektriksel kirilim cogunlukla yuksek gerilimli trafolar veya kapasitorlerin icinde kullanilan kati veya sivi yalitkan malzemelerde olusan hatalarla bagdastirilir ve genellikle kisa devre veya yanmis sigorta ile sonuclanir Elektriksel kirilim ayni zamanda yuksek gerilim hava hatlarini durduran yalitkan maddeler boyunca yeralti guc kablolarinda veya agac dallarinin yanindaki kablolarin kivilcimlanmasiyla ortaya cikabilir MekanizmaElektriksel kirilim dielektrik gucu asildiginda gaz icerisinde gaz karisimi ornegin hava de olusabilir Yuksek elektrik gerilim bolgeleri yakininda bulunan gazlari kismi olarak iyonlastirir ve iletken olmasini saglar Bu ayni zamanda floresan lambalar bkz Elektriksel bosalim ya da elektrostatik filtrelerde de bilincli olarak dusuk basinc bosalmasi ile yapilir Havanin kismi elektriksel kirilimi yuksek gerilimli cihazlar etrafinda ya da gok gurultulu firtinalarda ozonda taze hava kokusuna sebep olur Havanin normalde cok iyi bir yalitkan olmasina ragmen yeterince yuksek voltajla gerildiginde yaklasik 3 x 106V m gucunde elektrik alan hava elektriksel cokuse baslayip olabilir Eger voltaj yeterince yuksekse havanin tam elektriksel kirilimi butun bosluga kopru olusturan elektriksel kivilcim ya da ark ile sonuclanir Statik elektrikle ortaya cikan kucuk kivilcimlar zar zor duyulabilirken daha buyuk kivilcimlar genellikle yuksek sesli patlama ya da siddetli gurultuyle beraber gerceklesir Yildirim metrelerce uzunlukta cok buyuk kivilcimlara ornektir Kivilcimlarin rengi ortamdaki gaza baglidir Eger sigorta ya da guc devresindeki kivilcimdan gecen akimi kesmede basarisiz olursa akim devam edebilir ve cok sicak elektrik arki olusabilir Olusan arkin rengi oncelikle iletken maddeye baglidir buharlastikca arktaki sicak plasmayla karisir Arkin icindeki ve etrafindaki serbest iyonlar yeniden birleserek yeni kimyasal bilesikler olusturur ozon karbon monoksit azot oksit ve diger bilesikler Ozon belirgin kokusu ile en kolay fark edilen gazdir Kivilcim ve arklar genelde istenmeyen seyler olmasina ragmen benzin motorlarindaki bujiler metallerin elektrik kaynagi veya elektrik ark firininda metal eritmek gibi gunluk uygulamalarda yararli olabilir Kirilim oncesi Gerilim Akim iliskisiGerilim akim iliskisi Gaz cokuntusunden once voltaj ve akim arasinda sekildeki gibi dogrusal olmayan iliski vardir Birinci bolgede alan tarafindan hizlanabilen ve akimi dusuren serbest iyonlar vardir Bunlar belli bir voltajda doygunluga ulasacak ve ikinci bolgedeki gibi sabit akim verecektir Ucuncu ve dorduncu bolgeler Towsend bosaltma mekanizmasiyla aciklanan iyon cigi nedeniyle olurlar Korona cokmesi Havanin kismi cokmesi yuksek gerilimli iletkenlerdeki en yuksek elektrik gerilimli noktalarda olan korona cokmesi gibi olusur Yalitkanin etrafini saran maddenin dielektrik gucu maksimum elektrik alan gucunu belirledigi icin bu kaplama maddesi iletken olmadan once bu guce dayanabilir Keskin noktalar veya kucuk capli toplar seklince olan iletkenler dielektrik cokmesine sebep olmaya daha yatkindir Korona bazen yuksek gerilim kablolarinda mavimsi parlama olarak gorulebilir ve yuksek voltaj guc kablolarinda cizirti olarak duyulabilir Ayni zamanda radyo alicilarindaki hisirtiya veya parazit olarak bilinen radyo frekansi gurultusune de korona sebep olur Ayrica korona dogal olarak St Elmo Yangini gibi yuksek noktalardaki kilise kuleleri agac tepeleri veya gemi direkleri gok gurultulu firtinalar sirasinda gorulebilir Korona bosalmasinin genelde istenmemesine ragmen son zamanlarda fotokopi kserografi ve lazer yazicilarin kullanimi icin onemlidir Bircok modern kopyalayici ve lazer yazicilar ic mekandaki istenmeyen ozon kirliligini azaltarak elektrik iletken silindirli fotoiletken makaralari sarj etmektedir Buna ek olarak paratonerler korona bosaltimini kullanarak havadaki iletken yollarin kendilerine gelmesini saglayarak potansiyel zarar verecek yildirimlari binalar ve baska yapilardan uzaga saptirir Korona bosaltimli ozon jeneratorleri su aritma islemlerinde 30 yildan fazla suredir kullanilmaktadir Bu urum ile ilgili su isletmelerinde yonetmeligi mevuttur Alinan her kucuk 500 ml su petlerinin aciklama bolumune zenginlestirilmis oksijenleme islemine ozonlama islemine tabi olmustur ibrasi zorunlulugu vardir Ozon zehirli bir gazdir simdiye kadar olen olmamistir ve hatta klordan daha tesirlidir ortalama 80 daha etkilidir Tipik bir icme suyu aritma tesisinde ozon bakteri ve virusleri oldurmek icin filtrelenmis suda cozdurulur Ayni zamanda sudaki kotu koku yosunlasma ve tatlar da ozonla atilir Ozonun temel avantaji asiri dozu atik su musteriye ulasmadan oksijen gazina yarilanma omrunu tamamlar ve oksijen olarak dogaya karisir Kalinti birakmaz ayrisir Klorda ise tam tersi fazlasi suda kalir ve suyun tadini degistirir Korona bosaltmalari ayrica polimerlerin yuzey ozelliklerini degistirmek icin kullanilir Ornegin plastik maddelere uygulanan korona bosalmasiyla boya veya murekkebin yuzeye duzgunce yapismasini saglar Bozucu CihazlarKati yalitkan icindeki dielektrik kirilim kalici olarak gorunumunu ve ozelliklerini degistirebilir Bozucu cihaz yalitkan maddenin yalitkanlik gucunu gecen elektriksel asiri gerilim icin tasarlanmistir boylece cihazlarin kasitli olarak elektriksel cokusune sebep olur Bu yalitkanin izole durumdan yuksek iletken duruma gecmesini saglayacak ani yalitim bolumu gecisiyle sonuclanir Bu gecis elektrik kivilcimi olusumu plazma kanali ve muhtemelen yalitkan maddede elektrik ark olusumuyla devam eder ve boyle karakterize edilebilir Eger yalitkan katiysa bosaltim boyunca kalici fiziksel ve kimyasal degisimler maddenin dielektrik gucunu onemli olcude azaltacaktir ve cihaz sadece tek sefer kullanilabilir olacaktir Ancak eger yalitkan madde sivi veya gazsa akim plazma kanalinin disaridan kesilmesiyle yalitkan ozelliklerini tamamiyla iyilestirebilirler Mesleki Spark gaps bu ozelligi kullanarak darbeli guc sistemlerinde ani yuksek voltaj degisimlerine gecmeyi telekomunikasyon ve elektrik guc sistemlerine asiri gerilim korumasi saglamayi ve cogu icten yanmali motorlarda bujilerle yakitin yanmasini saglar