Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yabancı madde hasarı (FOD), uçak hasarlarının en önemli nedenlerinden biri. Yabancı madde; bir donanımın emniyetli çalışmasını veya performans karakteristiklerini negatif yönde etkileyebilecek fiziksel ya da ekonomik terimler olarak açıklanabilir.
Yabancı madde hasarı literatürde FOD (İngilizce: Foreign object damage) olarak da adlandırılır. FOD; hem yabancı maddelerin uçaklara verdiği zarar, hem de yabancı maddelerin kendisi şeklinde açıklanan ve havacılık sektöründe çok sık kullanılan bir kısaltmadır. "Hasar" kelimesi askeri havacılık sektöründe hüküm gören ve kullanılan bir terimdi ancak en son sivil havacılık sektöründeki değişiklik ile "döküntü" kelimesi kullanılmaya başlanmış ve bu değişiklik resmiyet kazanmıştır.
Yabancı madde hasarı; uçak, yer destek teçhizatı ve uçak motorları için her zaman tehdit oluşturabilecek yabancı maddelerin neden olduğu istenmeyen bir sonuçtur. Uçak motorları tarafından uçuş hatlarında, apronlarda, uçuş pistlerinde uçak motorunun içine çekilmesi, motor parçalarının içine girince sistemlerin tamamen arızalanmasına veya devam eden uçuşun emniyetsiz olmasına sebep olmaktadır. Uçuş hattında uygunsuz bulunan pet şişeler, kâğıt parçaları, metal parçalar, meşrubat kutuları, ekipman parçaları, canlı veya cansız hayvanlar, uçuş hattı kaplama parçaları, takozlar, uyarı levhaları, vida, lastik parçaları, taş, toprak, moloz, ot, emniyet teli, kalem, şapka, gözlük, branda, ambalaj, bagaj etiketleri yabancı madde olarak kabul edilenlerden sadece bazılarıdır.
Önlenmesi
Yabancı madde hasarının havacılık sektörüne yıllık maliyeti 4.000.000.000$ olarak tahmin edilmektedir. Bu zararın önüne geçebilmek için her yıl dünyada bu konu ile ilgili uzmanların katılımı ile konferanslar ve eğitimler verilmektedir. Yabancı madde hasarının önlenebilmesi için yapılması gerekenler dört ana başlıkta değerlendirilebilir.
- Hava alanı personeline eğitim verilmesi
- Personelin sürekli denetim ve kontrolünün yapılması
- Önleyici bakımlar
- Koordinasyon
Örnekleri
Uçak içerisindeki yabancı maddeler dahili yabancı madde hasarı olarak adlandırılır ve büyük tehlikelere yol açabilir.Örneğin; kokpit içerisindeki bir yabancı madde herhangi bir sıkışmaya ve uçuş kumandalarının çalışmasına engel olabilir. Bakım sonrası veya servis işlemleri sonrası uçak içerisinde unutulan bir malzeme ölümcül sonuçlara neden olabilir. Unutulan malzeme kontrol kablolarının düğüm olmasına, uçak hareketli kısımlarının sıkışmasına, elektrikli bağlantılarda kısa devre oluşmasına neden olabilir. Uçak bakım teknisyenleri iş bitimi tüm malzemelerin uçak üzerinden/içerisinden alındığından emin olabilmek için çok sıkı kontrol prosedürleri uygularlar.
- Uçak parçaları, taş parçaları,.
- Yer destek malzemelerinin parçaları
- Çöpler, bakım aletleri, uçuş pisti parçaları
- Dolu: uçak kabin camlarını kırabilir ve motora zarar verir, durmasına neden olur.
- Kanat, pervane üzerindeki ya da motor iç yüzeylerindeki buzlar
- Havada yoğun olarak bulunan toz ya da kül parçacıkları.
- Vida, bez parçası, somun, metal parçaları
Başlıca yabancı madde hasarına neden olabilecek unsurlar olarak görülür.
Kaynakça
Dış bağlantılar
- What is FOD 6 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yabanci madde hasari FOD ucak hasarlarinin en onemli nedenlerinden biri Yabanci madde bir donanimin emniyetli calismasini veya performans karakteristiklerini negatif yonde etkileyebilecek fiziksel ya da ekonomik terimler olarak aciklanabilir Yabanci madde hasari literaturde FOD Ingilizce Foreign object damage olarak da adlandirilir FOD hem yabanci maddelerin ucaklara verdigi zarar hem de yabanci maddelerin kendisi seklinde aciklanan ve havacilik sektorunde cok sik kullanilan bir kisaltmadir Hasar kelimesi askeri havacilik sektorunde hukum goren ve kullanilan bir terimdi ancak en son sivil havacilik sektorundeki degisiklik ile dokuntu kelimesi kullanilmaya baslanmis ve bu degisiklik resmiyet kazanmistir Yabanci madde hasari ucak yer destek techizati ve ucak motorlari icin her zaman tehdit olusturabilecek yabanci maddelerin neden oldugu istenmeyen bir sonuctur Ucak motorlari tarafindan ucus hatlarinda apronlarda ucus pistlerinde ucak motorunun icine cekilmesi motor parcalarinin icine girince sistemlerin tamamen arizalanmasina veya devam eden ucusun emniyetsiz olmasina sebep olmaktadir Ucus hattinda uygunsuz bulunan pet siseler kagit parcalari metal parcalar mesrubat kutulari ekipman parcalari canli veya cansiz hayvanlar ucus hatti kaplama parcalari takozlar uyari levhalari vida lastik parcalari tas toprak moloz ot emniyet teli kalem sapka gozluk branda ambalaj bagaj etiketleri yabanci madde olarak kabul edilenlerden sadece bazilaridir OnlenmesiYabanci madde hasarinin havacilik sektorune yillik maliyeti 4 000 000 000 olarak tahmin edilmektedir Bu zararin onune gecebilmek icin her yil dunyada bu konu ile ilgili uzmanlarin katilimi ile konferanslar ve egitimler verilmektedir Yabanci madde hasarinin onlenebilmesi icin yapilmasi gerekenler dort ana baslikta degerlendirilebilir Hava alani personeline egitim verilmesi Personelin surekli denetim ve kontrolunun yapilmasi Onleyici bakimlar KoordinasyonOrnekleriUcak icerisindeki yabanci maddeler dahili yabanci madde hasari olarak adlandirilir ve buyuk tehlikelere yol acabilir Ornegin kokpit icerisindeki bir yabanci madde herhangi bir sikismaya ve ucus kumandalarinin calismasina engel olabilir Bakim sonrasi veya servis islemleri sonrasi ucak icerisinde unutulan bir malzeme olumcul sonuclara neden olabilir Unutulan malzeme kontrol kablolarinin dugum olmasina ucak hareketli kisimlarinin sikismasina elektrikli baglantilarda kisa devre olusmasina neden olabilir Ucak bakim teknisyenleri is bitimi tum malzemelerin ucak uzerinden icerisinden alindigindan emin olabilmek icin cok siki kontrol prosedurleri uygularlar Ucak parcalari tas parcalari Yer destek malzemelerinin parcalari Copler bakim aletleri ucus pisti parcalari Dolu ucak kabin camlarini kirabilir ve motora zarar verir durmasina neden olur Kanat pervane uzerindeki ya da motor ic yuzeylerindeki buzlar Havada yogun olarak bulunan toz ya da kul parcaciklari Vida bez parcasi somun metal parcalari Baslica yabanci madde hasarina neden olabilecek unsurlar olarak gorulur Kaynakca FAA Advisory Circular PDF 9 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 17 Ocak 2016 Aviation knowledge website 23 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ocak 2016 Foreign object damage prevention website olu kirik baglanti madde dokuntusu website olu kirik baglanti Dis baglantilarWhat is FOD 6 Mayis 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde