Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Makbule Leman (d. 1865 - ö. 1898), Türk şair, yazar.
| Makbule Leman | |
|---|---|
| Doğum | 1865 İstanbul Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1898 (32-33 yaşlarında) İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Meslek | Şair |
| Milliyet | Türk |
| Dönem | 19. yüzyıl |
| Tür | Şiir |
Türkçede Batı edebiyatı tarzında eserler veren ilk kadın yazarlardandır. Deneme, şiir, hikâye, eleştiri türünde eserler verdi .Hanımlara Mahsus Gazete'deki yazıları ile tanındı. "Makes-i Hayal" adlı kitabındaki öykülerinde kadın kimliğini öne çıkarmış ve kadının toplumdaki ikincil konumunu sorgulamış; hem erkeklere hem kadınlara kadın sorunu hakkında bilinç aşılamaya çalışmıştır.
Yaşamı
1865 yılında İstanbul'un Beşiktaş semtinde doğdu. Asıl adı Fatma Makbule'dir.Leman adını mahlas olarak seçmiştir. Babası, V. Murad'ın sarayında dairesinin müdürlüğünü yapan Kahvecibaşı İbrahim Efendi idi.
Makbule Leman Hanım'ın öğrenim hayatı hakkında değişik görüşler vardır. Fatma Aliye Hanım onun İbtidai Mektebi'ni (ilkokulu) bitirdiğini, Ali Muzaffer Bey, İnas Kız Rüşdiyesi'ni (ortaokulu) bitirdiğini; İbn-ül Emin ise evde erkek kardeşleri ile bir rüşdiye hocasından ders aldığını bildirmiştir.
1881 yılında devrin tanınmış şairlerinden biri olan Dahiliye Müsteşarı Mehmed Fuad ile evlendi. Evlendikten sonra Beşiktaş’daki konaklarının selamlık kısmını, kız öğrenciler için düzenledi ve kendisi de Osmanlıca dilbilgisi ve Farsça dersleri verdi.
İlk yazısı Hazan 1880'lerde Tercüman-ı Hakikat gazetesinde yayımlandı. Makbule Leman mahlasını kullandığı bu eserde mevsimlerin gelip geçmesi ile insan ömrünün istikrarsızlığı arasındaki yakınlık anlatılmaktaydı. Yayımlanan ilk yazısından sonra bir süre Leman mahlasını kullandı; 1887’de "Hazan İçinde Bahar" ve 1888’de "Mehtapta İhtisâsâtım" adlı yazıları Tercüman-ı Hakikat'te yayımlandı. O devirde "bend" olarak adlandırılan bu denemelerde tabiatın güzelliklerini konu edindi, tabiat-insan, tabiat-Tanrı ilişkisini anlattı. 1891'den sonra eserlerinde Makbule Leman imzasını kullandı. 1893 yılından itibaren Hazine-i Fünun" dergisinde şiirler yayımladı.
Şiirlerinde lirik söylemi tercih eden sanatçının öykülerinde ise modernleşmeye açık, toplumun kabul ettiği şeyler bağlamında yenilikler sunan, feminal söylemi vardır. Eserlerini okuyup beğenen ve faydalı bulan Şura-yı Devlet azası Said Paşa'nın tavsiyesi ile II. Abdülhamid tarafından 3. kıtadan Şefkat Nişanı ile ödüllendirildi.
Hazine-yi Fünûn ve Hanımlara Mahsus Gazete’de yayımlanan eserleri ile yayımlanmamış eserlerini "Makes-i Hayal adlı kitapta derledi. Sekiz şiir, üç öykü ve bir de okuyucuya yazılan mektuptan oluşan ve yazarın tek kitabı olan Makes-i Hayal, 11 Şubat 1897'de yayımlandı. Yazarın, kadının toplumdaki ikincil konumunu sorguladığı kitap, devrinde çok beğenildi. Hanımlara Mahsus Gazete'nin imtiyaz sahibi Mehmet Tahir Bey ve Tevfik Fikret yazılarında bu kitabı övdüler.
Hayatının son on dört yılını sağlık sorunları ile geçiren Makbule Leman Hanım'ın hastalığının ne olduğu konusunda bilgi yoktur. 1898'de hayatını kaybetti. Mezarı Eyüpsultan semtinde, Siyavuş Paşa Türbesi haziresindedir.
Tek eseri Makes- Hayal, ölümünden sonra eşi Mehmed Fuad Bey tarafından ikinci kez bastırılmıştır. (1898). Ölümünün ardından, kendisi gibi şair olan eşi Mehmet Fuat Bey tarafından mezar taşına işlenen dizeler şöyledir:
| “ | Razıyım ben zât-ı Peygamber dahi hoşnud ola Sayemend-i rahmet olsun makberi Makbule’min Cevher-i ekşimle yazdım zevcemin tarihini: Bâğ-ı firdevs-i berin olsun yeri Makbule’min” | „ |
Kaynakça
- ^ a b c d e f Uğurcan, Sema. (PDF). Türklük Araştırmaları Dergisi, Sayı:6, Yıl: 1990. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2021.
- ^ a b . Eyüpsultan Belediyesi web sitesi, Eyüpsultanlı Meşhurlar sayfaları. 4 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2021.
- ^ a b c d e "Ülkü Eliuz, Meşrutiyete Giden Süreçte Yeni Kadın İmgesi: Fatma Makbule Leman" (PDF). 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021.
- ^ a b c Haskan, Mehmet Nermi. Eyüplü Meşhurlar, Eyüp Belediyesi Yayınları, İstanbul 2014, c.2, s.140-41
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Makbule Leman d 1865 o 1898 Turk sair yazar Makbule LemanDogum1865 Istanbul Vilayeti Osmanli ImparatorluguOlum1898 32 33 yaslarinda Istanbul Osmanli ImparatorluguMeslekSairMilliyetTurkDonem19 yuzyilTurSiir Turkcede Bati edebiyati tarzinda eserler veren ilk kadin yazarlardandir Deneme siir hikaye elestiri turunde eserler verdi Hanimlara Mahsus Gazete deki yazilari ile tanindi Makes i Hayal adli kitabindaki oykulerinde kadin kimligini one cikarmis ve kadinin toplumdaki ikincil konumunu sorgulamis hem erkeklere hem kadinlara kadin sorunu hakkinda bilinc asilamaya calismistir Yasami1865 yilinda Istanbul un Besiktas semtinde dogdu Asil adi Fatma Makbule dir Lemanadini mahlas olarak secmistir Babasi V Murad in sarayinda dairesinin mudurlugunu yapan Kahvecibasi Ibrahim Efendi idi Makbule Leman Hanim in ogrenim hayati hakkinda degisik gorusler vardir Fatma Aliye Hanim onun Ibtidai Mektebi ni ilkokulu bitirdigini Ali Muzaffer Bey Inas Kiz Rusdiyesi ni ortaokulu bitirdigini Ibn ul Emin ise evde erkek kardesleri ile bir rusdiye hocasindan ders aldigini bildirmistir 1881 yilinda devrin taninmis sairlerinden biri olan Dahiliye Mustesari Mehmed Fuad ile evlendi Evlendikten sonra Besiktas daki konaklarinin selamlik kismini kiz ogrenciler icin duzenledi ve kendisi de Osmanlica dilbilgisi ve Farsca dersleri verdi Ilk yazisi Hazan 1880 lerde Tercuman i Hakikat gazetesinde yayimlandi Makbule Leman mahlasini kullandigi bu eserde mevsimlerin gelip gecmesi ile insan omrunun istikrarsizligi arasindaki yakinlik anlatilmaktaydi Yayimlanan ilk yazisindan sonra bir sure Leman mahlasini kullandi 1887 de Hazan Icinde Bahar ve 1888 de Mehtapta Ihtisasatim adli yazilari Tercuman i Hakikat te yayimlandi O devirde bend olarak adlandirilan bu denemelerde tabiatin guzelliklerini konu edindi tabiat insan tabiat Tanri iliskisini anlatti 1891 den sonra eserlerinde Makbule Leman imzasini kullandi 1893 yilindan itibaren Hazine i Funun dergisinde siirler yayimladi Siirlerinde lirik soylemi tercih eden sanatcinin oykulerinde ise modernlesmeye acik toplumun kabul ettigi seyler baglaminda yenilikler sunan feminal soylemi vardir Eserlerini okuyup begenen ve faydali bulan Sura yi Devlet azasi Said Pasa nin tavsiyesi ile II Abdulhamid tarafindan 3 kitadan Sefkat Nisani ile odullendirildi Hazine yi Funun ve Hanimlara Mahsus Gazete de yayimlanan eserleri ile yayimlanmamis eserlerini Makes i Hayal adli kitapta derledi Sekiz siir uc oyku ve bir de okuyucuya yazilan mektuptan olusan ve yazarin tek kitabi olan Makes i Hayal 11 Subat 1897 de yayimlandi Yazarin kadinin toplumdaki ikincil konumunu sorguladigi kitap devrinde cok begenildi Hanimlara Mahsus Gazete nin imtiyaz sahibi Mehmet Tahir Bey ve Tevfik Fikret yazilarinda bu kitabi ovduler Hayatinin son on dort yilini saglik sorunlari ile geciren Makbule Leman Hanim in hastaliginin ne oldugu konusunda bilgi yoktur 1898 de hayatini kaybetti Mezari Eyupsultan semtinde Siyavus Pasa Turbesi haziresindedir Tek eseri Makes Hayal olumunden sonra esi Mehmed Fuad Bey tarafindan ikinci kez bastirilmistir 1898 Olumunun ardindan kendisi gibi sair olan esi Mehmet Fuat Bey tarafindan mezar tasina islenen dizeler soyledir Raziyim ben zat i Peygamber dahi hosnud ola Sayemend i rahmet olsun makberi Makbule min Cevher i eksimle yazdim zevcemin tarihini Bag i firdevs i berin olsun yeri Makbule min Kaynakca a b c d e f Ugurcan Sema PDF Turkluk Arastirmalari Dergisi Sayi 6 Yil 1990 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2021 a b Eyupsultan Belediyesi web sitesi Eyupsultanli Meshurlar sayfalari 4 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2021 a b c d e Ulku Eliuz Mesrutiyete Giden Surecte Yeni Kadin Imgesi Fatma Makbule Leman PDF 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 30 Mayis 2021 a b c Haskan Mehmet Nermi Eyuplu Meshurlar Eyup Belediyesi Yayinlari Istanbul 2014 c 2 s 140 41