Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Siyavuş Paşa, IV. Mehmed saltanatında 21 Ağustos 1651 - 27 Eylül 1651 ve 5 Mart 1656 - 26 Nisan 1656 tarihleri arasında iki kez toplam iki ay yirmi dokuz gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. 1641 - 1642 döneminde Kaptan-ı Derya'lık da yapmıştır.
| Siyavuş Paşa | |
|---|---|
| Osmanlı Sadrazamı | |
| Görev süresi 5 Mart 1656 - 26 Nisan 1656 | |
| Hükümdar | IV. Mehmed |
| Yerine geldiği | Zurnazen Mustafa Paşa |
| Yerine gelen | Boynuyaralı Mehmed Paşa |
| Görev süresi 21 Ağustos 1651 - 27 Eylül 1651 | |
| Hükümdar | IV. Mehmed |
| Yerine geldiği | Melek Ahmed Paşa |
| Yerine gelen | Gürcü Mehmed Paşa |
| Osmanlı Kaptan-ı Derya | |
| Görev süresi 1639-1641 | |
| Yerine geldiği | Deli Hüseyin Paşa |
| Yerine gelen | Uzun Piyale Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Ölüm | 26 Nisan 1656 İstanbul |
Hayatı
Abaza asıllıdır. İstanbul'a getirilmiş ve Abaza Mehmed Paşa'nın kölesi olmuştur. Yetenekleri dolayısıyla bu paşanın hazinedarlığına yükselmiştir. IV. Murad döneminde Abaza Mehmed Paşa idam edildiği zaman, fevkalade güzelliği sebebiyle Sivayuş saraya alınıp seferli odasına kaydedilmiştir. Bir gün IV. Murat huzurunda cirit oynarken, Sultan'ın gözüne ilişmiş ve Enderun kanununa aykırı olarak birdenbire Hasoda'ya alınmıştır. Bağdat seferinden sonra IV. Murat'ın silahtarı Melek Ahmed Paşa Diyarbakır valiliğine tayin edilmesi üzerine Aralık 1683'te "Silahtar"lık görevi verilmiştir. IV. Murat hayatını kaybettikten sonra vezirlik görevi verilmiş ve kubbealtı veziri olmuştur.
Kaptan-ı derya Deli Hüseyin Paşa 1640'ta Silistre Beylerbeyliğine tayin edilince, onun yerine Siyavuş Paşa'ya Kaptan-ı derya görevi verilmiştir. Fakat bu görevde iken Kırım'da Kazaklar tarafından ele geçirilmiş olan Azak kalesine gönderilen Osmanlı donanması kuşatmada bu kaleyi geri almayı başaramadı. Donanma İstanbul'a döner dönmez bu başarısızlık nedeniyle 1642'de Sivayuş Paşa kaptan-ı deryalık görevinden azledilmiştir.
Bundan sonra 1643'te Erzurum Valisi, 1646'da Anadolu Valisi ve 1647'de Diyarbakır, 1648'de Budin valiliğine atanmıştır. Oradan da Silistre'de bulunan Özi Valiliğine geçmiştir.
Ayarı bozuk piyasada geçmez para çıkartılması yüzünden İstanbul'da bir esnaf ve asker isyanı çıkmasına neden olduğundan dolayı Sadrazam Melek Ahmet Paşa sedâretten azledildiği zaman 21 Ağustos 1651'de Sivayuş Paşa birinci kez sadrazamlığa getirildi. Bu görevde yaptığı ilk iş isyana destek veren ocak ağalarını disiplin altına almak ve böylece onların siyasi güçlerini kırmak oldu. Fakat bu güç merkezinin elimine edilmesi diğer bir güç merkezi olan saraylıların, özellikle hadım Darüssade Ağası'nın, siyasi gücünü daha da kuvvetlendirdi. Sivayuş Paşa sadarette bir aydan biraz daha fazla kalmış iken Darüssaade Ağası ve kızlar ağası Büyük Valide Sultan Kösem Sultan ve Valide Sultan Turhan Hatice Sultan'a ve onlar vasıtasıyla da padişaha tesir etmişler ve onun yerine Gürcü Mehmet Paşa'yı sadrazam yapma izni almışlardır.
Naima tarihinin anlattığına göre, Sivayuş Paşa saraya çağrılmıştır. Saraya varınca vezirlere yapılan karşılama yapılmamış; saray kapısında Darüssaade Ağası onu karşılayarak mühr-ü hümâyunu vermesini istemiştir. Sivayuş Paşa nedenini sorup pâdişah huzuruna çıkmayı talep edince Darüssaade Ağası hiddetle yumruğunu kaldırıp onu tehdit ederek mühr-ü hümâyunu istemiştir. Sivayuş Paşa, ağanın bu çok cüretli tutumundan, azledildiğini anlayıp mühr-ü hümâyunu ona teslim etmiştir. Bundan sonra Darüssaade Ağası bostancıları çağırarak onu bostancı hapsine göndertmiştir. Bunun anlamının idam edilmek olduğu bilinmekte idi. İdama götürülmeye hazırlanmakta iken, Büyük Valide Kösem Sultan, Sivayuş Paşa'nın devlete iyi hizmeti dolayısıyla, onun idamına rıza göstermemiştir. Fakat Siyavuş Paşa'nın bütün mal ve mülkü devletçe müsâdere edilmiş ve kendi de Malkara'ya sürgün edilmiştir. Bu müsadere ile devlet hazinesine milyonlarca kese altın girmiş ve serveti devletin bekâsına katkıda bulunmuştur.
Ekim 1651'de affedilmiş ve Fazlı Paşa yerine Bosna Beylerbeyliği görevi verilmiştir. Sipâhiler tarafından istenmediği için sedârete getirildikten dört saat sonra azledilen Zurnazen Mustafa Paşa yerine 5 Mart 1656'da ikinci defa sadrazam olmuştur. Fakat hasta olduğu için hiçbir iş görememiş ve 50 gün süren bu sadrazamlık sonunda hummadan ölmüştür. Öldüğünde 45 yaşlarında olduğu bildirilmektedir. Mezarı İstanbul Divanyolu Atik Ali Paşa Camii mezarlığındadır. İstanbul Bahçelievler'de ismi bir mahalleye verilmiştir. Bahçelievler'in içinde konser alanı da bulunan Milli Egemenlik Park'ı da Siyavuşpaşa mahallesinde yer almaktadır.
Değerlendirme
Silahdar tarihi Sivayuş Paşa'yı halim, selim, akîl, çelebi-meşrep, melek tabiatlı, muamelesi güzel, cömert olarak övmektedir. Diğer taraftan Naima tarihi ise onu câhil, cesur, garazkâr, mütaazzim olarak niteler. Sicill-i Osmani'de ise şoyle değerlendirilir: Hareketli, cesur, sert, gayretli, heybetliydi. Uzunçarşılı ise Valide Sultan'ın Sivayuş Paşa'nın kibir ve azâmetinin, oğlu olan pâdişahın azâmetinden daha fazla olduğunu söylediğini belirtmektedir.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu say.400-402
- ^ Uzunçarşılı, İ.H. Kütahya Şehri, 1932, s, 162
- ^ Naima Tarihi, Cilt 5 say.170
- ^ Silahdar Tarihi
- ^ Naima Tarihi, Cilt 5 say. 165, 170
- ^ Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani C.III say.116-117, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları
Dış kaynaklar
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.400-402
- Avcı, Casim "Sivayuş Paşa" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.2 s.546
- Buz, Ayhan, (2009) Osmanlı Sadrazamları, İstanbul: Neden Kitap, ISBN978-975-254-278-5, say.109.
- Danişmend, İsmail Hami, (2011), İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi 6 Cilt, İstanbul:Doğu Kütüphanesi, Cilt:V say.:45-46
Dış bağlantılar
- Ak, Mahmud, "Sivayuş Paşa" (2009), Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Cilt:37 Sayfa:310-311 İstanbul:TDV Yayınları. Online:[1] 2 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Erişim tarihi:27.1.2017
- Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani C.III say.116-117, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları Online: [2] Erişim tarihi:12.12.2011
- Kültür Bakanlığı web sitesi, Osmanlı İmparatorluğu Kronolojisi[], Erişim tarihi:12.12.2011
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Melek Ahmed Paşa |  Osmanlı Sadrazamı 21 Ağustos 1651 - 27 Eylül 1651 | Sonra gelen: Gürcü Mehmed Paşa |
| Önce gelen: Zurnazen Mustafa Paşa | Osmanlı Sadrazamı 5 Mart 1656 -26 Nisan 1656 | Sonra gelen: Boynuyaralı Mehmed Paşa |
| Askerî görevi | ||
| Önce gelen: Deli Hüseyin Paşa | Kaptan-ı Derya 1641 - 1642 | Sonra gelen: Uzun Piyale Paşa |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Siyavus Pasa IV Mehmed saltanatinda 21 Agustos 1651 27 Eylul 1651 ve 5 Mart 1656 26 Nisan 1656 tarihleri arasinda iki kez toplam iki ay yirmi dokuz gun sadrazamlik yapmis bir Osmanli devlet adamidir 1641 1642 doneminde Kaptan i Derya lik da yapmistir Siyavus PasaOsmanli SadrazamiGorev suresi 5 Mart 1656 26 Nisan 1656Hukumdar IV MehmedYerine geldigi Zurnazen Mustafa PasaYerine gelen Boynuyarali Mehmed PasaGorev suresi 21 Agustos 1651 27 Eylul 1651Hukumdar IV MehmedYerine geldigi Melek Ahmed PasaYerine gelen Gurcu Mehmed PasaOsmanli Kaptan i DeryaGorev suresi 1639 1641Yerine geldigi Deli Huseyin PasaYerine gelen Uzun Piyale PasaKisisel bilgilerOlum 26 Nisan 1656 IstanbulHayatiAbaza asillidir Istanbul a getirilmis ve Abaza Mehmed Pasa nin kolesi olmustur Yetenekleri dolayisiyla bu pasanin hazinedarligina yukselmistir IV Murad doneminde Abaza Mehmed Pasa idam edildigi zaman fevkalade guzelligi sebebiyle Sivayus saraya alinip seferli odasina kaydedilmistir Bir gun IV Murat huzurunda cirit oynarken Sultan in gozune ilismis ve Enderun kanununa aykiri olarak birdenbire Hasoda ya alinmistir Bagdat seferinden sonra IV Murat in silahtari Melek Ahmed Pasa Diyarbakir valiligine tayin edilmesi uzerine Aralik 1683 te Silahtar lik gorevi verilmistir IV Murat hayatini kaybettikten sonra vezirlik gorevi verilmis ve kubbealti veziri olmustur Kaptan i derya Deli Huseyin Pasa 1640 ta Silistre Beylerbeyligine tayin edilince onun yerine Siyavus Pasa ya Kaptan i derya gorevi verilmistir Fakat bu gorevde iken Kirim da Kazaklar tarafindan ele gecirilmis olan Azak kalesine gonderilen Osmanli donanmasi kusatmada bu kaleyi geri almayi basaramadi Donanma Istanbul a doner donmez bu basarisizlik nedeniyle 1642 de Sivayus Pasa kaptan i deryalik gorevinden azledilmistir Bundan sonra 1643 te Erzurum Valisi 1646 da Anadolu Valisi ve 1647 de Diyarbakir 1648 de Budin valiligine atanmistir Oradan da Silistre de bulunan Ozi Valiligine gecmistir Ayari bozuk piyasada gecmez para cikartilmasi yuzunden Istanbul da bir esnaf ve asker isyani cikmasina neden oldugundan dolayi Sadrazam Melek Ahmet Pasa sedaretten azledildigi zaman 21 Agustos 1651 de Sivayus Pasa birinci kez sadrazamliga getirildi Bu gorevde yaptigi ilk is isyana destek veren ocak agalarini disiplin altina almak ve boylece onlarin siyasi guclerini kirmak oldu Fakat bu guc merkezinin elimine edilmesi diger bir guc merkezi olan saraylilarin ozellikle hadim Darussade Agasi nin siyasi gucunu daha da kuvvetlendirdi Sivayus Pasa sadarette bir aydan biraz daha fazla kalmis iken Darussaade Agasi ve kizlar agasi Buyuk Valide Sultan Kosem Sultan ve Valide Sultan Turhan Hatice Sultan a ve onlar vasitasiyla da padisaha tesir etmisler ve onun yerine Gurcu Mehmet Pasa yi sadrazam yapma izni almislardir Naima tarihinin anlattigina gore Sivayus Pasa saraya cagrilmistir Saraya varinca vezirlere yapilan karsilama yapilmamis saray kapisinda Darussaade Agasi onu karsilayarak muhr u humayunu vermesini istemistir Sivayus Pasa nedenini sorup padisah huzuruna cikmayi talep edince Darussaade Agasi hiddetle yumrugunu kaldirip onu tehdit ederek muhr u humayunu istemistir Sivayus Pasa aganin bu cok curetli tutumundan azledildigini anlayip muhr u humayunu ona teslim etmistir Bundan sonra Darussaade Agasi bostancilari cagirarak onu bostanci hapsine gondertmistir Bunun anlaminin idam edilmek oldugu bilinmekte idi Idama goturulmeye hazirlanmakta iken Buyuk Valide Kosem Sultan Sivayus Pasa nin devlete iyi hizmeti dolayisiyla onun idamina riza gostermemistir Fakat Siyavus Pasa nin butun mal ve mulku devletce musadere edilmis ve kendi de Malkara ya surgun edilmistir Bu musadere ile devlet hazinesine milyonlarca kese altin girmis ve serveti devletin bekasina katkida bulunmustur Ekim 1651 de affedilmis ve Fazli Pasa yerine Bosna Beylerbeyligi gorevi verilmistir Sipahiler tarafindan istenmedigi icin sedarete getirildikten dort saat sonra azledilen Zurnazen Mustafa Pasa yerine 5 Mart 1656 da ikinci defa sadrazam olmustur Fakat hasta oldugu icin hicbir is gorememis ve 50 gun suren bu sadrazamlik sonunda hummadan olmustur Oldugunde 45 yaslarinda oldugu bildirilmektedir Mezari Istanbul Divanyolu Atik Ali Pasa Camii mezarligindadir Istanbul Bahcelievler de ismi bir mahalleye verilmistir Bahcelievler in icinde konser alani da bulunan Milli Egemenlik Park i da Siyavuspasa mahallesinde yer almaktadir DegerlendirmeSilahdar tarihi Sivayus Pasa yi halim selim akil celebi mesrep melek tabiatli muamelesi guzel comert olarak ovmektedir Diger taraftan Naima tarihi ise onu cahil cesur garazkar mutaazzim olarak niteler Sicill i Osmani de ise soyle degerlendirilir Hareketli cesur sert gayretli heybetliydi Uzuncarsili ise Valide Sultan in Sivayus Pasa nin kibir ve azametinin oglu olan padisahin azametinden daha fazla oldugunu soyledigini belirtmektedir Kaynakca a b c d e f g Uzuncarsili Ismail Hakki 1954 Osmanli Tarihi III Cilt 2 Kisim XVI Yuzyil Ortalarindan XVII Yuzyil Sonuna kadar Ankara Turk Tarih Kurumu say 400 402 Uzuncarsili I H Kutahya Sehri 1932 s 162 Naima Tarihi Cilt 5 say 170 Silahdar Tarihi Naima Tarihi Cilt 5 say 165 170 Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani C III say 116 117 Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383Dis kaynaklarUzuncarsili Ismail Hakki 1954 Osmanli Tarihi III Cilt 2 Kisim XVI Yuzyil Ortalarindan XVII Yuzyil Sonuna kadar Ankara Turk Tarih Kurumu Altinci Baski 2011 ISBN 978 975 16 0010 say 400 402 Avci Casim Sivayus Pasa 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik A S C 2 s 546 ISBN 975 08 0072 9 Buz Ayhan 2009 Osmanli Sadrazamlari Istanbul Neden Kitap ISBN978 975 254 278 5 say 109 Danismend Ismail Hami 2011 Izahli Osmanli Tarihi Kronolojisi 6 Cilt Istanbul Dogu Kutuphanesi ISBN 9789944397681 Cilt V say 45 46Dis baglantilarAk Mahmud Sivayus Pasa 2009 Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi Cilt 37 Sayfa 310 311 Istanbul TDV Yayinlari Online 1 2 Subat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim tarihi 27 1 2017 Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani C III say 116 117 Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 Online 2 Erisim tarihi 12 12 2011 Kultur Bakanligi web sitesi Osmanli Imparatorlugu Kronolojisi olu kirik baglanti Erisim tarihi 12 12 2011Siyasi goreviOnce gelen Melek Ahmed Pasa Osmanli Sadrazami 21 Agustos 1651 27 Eylul 1651 Sonra gelen Gurcu Mehmed PasaOnce gelen Zurnazen Mustafa Pasa Osmanli Sadrazami 5 Mart 1656 26 Nisan 1656 Sonra gelen Boynuyarali Mehmed PasaAskeri goreviOnce gelen Deli Huseyin Pasa Kaptan i Derya 1641 1642 Sonra gelen Uzun Piyale Pasa