Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Kasım 2022) |
Milli Kurum Türk Tiyatrosu (Üsküp Türk Tiyatrosu, Halklar Tiyatrosu, Azınlık Halk Tiyatrosu, Türk Dram Tiyatrosu adarıyla da bilinir), Üsküp’te Türkçe oyunlar sergileyen, 1950’de kurulmuş profesyonel tiyatro topluluğu.
Osmanlı döneminden gelen tiyatro geçmişi üzerine kurulmuş bir tiyatrodur. 20 Ocak 1950’de Türk ve Arnavut tiyatro topluluklarından oluşan Halklar Tiyatrosu bünyesinde kuruldu. Günümüzde Türk Tiyatro topluluğu faaliyetine Milli Kurum Türk Tiyatrosu adıyla özerk bir kurum olarak devam eder.
Arka plan
Osmanlı döneminde Üsküp’te Türk tiyatrosu
19. yüzyıl sonunda bir Osmanlı kenti olan Üsküp’e gelen seyyar tiyatro topluluklarının sayısının artması üzerine Vardar Nehri kıyısında tiyatro etkinliklerinin yapıldığı yerlerin yakınında bir tiyatro binası inşa edilmiştir. Vali Şakir Paşa döneminde başlayan inşaat Vali Mahmut Şevket Paşa döneminde tamamlandı ve tiyatro çalışmaları 1906’da başladı. Tiyatroda başlangıçta çeşitli gezgin gurupların gösterileri, Üsküp’teki okulların müsamereleri, koro, film gösterileri gibi etkinlikler düzenlenmekteydi. İstanbul’dan gelen Mınakyan ve Seferiyan kumpanyaları burada ilk kez Fransızcadan tercüme edilen oyunları ve “Altın İğne” adlı piyesi sergilediler.
Tiyatroda sahnelenen ilk yerli oyun, Namık Kemal’in Vatan yahut Silistre adlı eseri oldu. Şübban-ı Vatan adlı dernek uzun süredir yasaklı olan bu oyunu, II. Meşrutiyet’in ilanından sonra idadi öğrencileri ile sahneledi.Tiyatro o zamandan sonra "Şuban-ı Vatan Şehir Tiyatrosu" olarak adlandırıldı. Bu oyunun gördüğü ilgi üzerine Üsküp’e davet edilen Burhanettin Bey aynı yıl Üsküp Türk Tiyatrosu’nun sahnesinde "Napoleon Bonaparta", "Nasıl Oldu", "Genç Osman" ve "Tarık" adlı oyunları gençlerle birlikte sahneledi. Aynı yıl Şemsettin Sami’nin "Besa" adlı eseri sahnelendi. Oyunun ana konusu, çağdaş Arnavut milletinin yaşamı idi.
Osmanlı İmparatorluğu’nun son yıllarında Ferid Bayram, Hasan Şükrü, Hasan Rıza Bey tiyatronun çalışmalarına katkıda bulundu.
Osmanlılardan sonra Üsküp’te Türk Tiyatrosu
Osmanlın yönetiminin 1912’de ülkeyi terk edişinden sonra yeni gelen Sırp yöneticilerin çalıştırdığı bina 3 Şubat 1914’teki yangında tümüyle yok oldu. Artık Yugoslavya Krallığı’nın bir kenti olan Üsküp’te Sırp yönetimince 1927 yılında eski tiyatro binası ile aynı yerde ve aynı büyüklükte neoklasik yeni bir tiyatro binası inşa edildi. 1928 yılından itibaren amatör tiyatrocular bu tiyatroda Türkçe tiyatro oyunları sahnelediler. Üsküplü medrese öğrencileri 1928-1931 yıllarında "Adem Bey", "Günahkar", "Kız Bedduası" adlı oyunları sahneledi.
Üsküp’te II. Dünya Savaşı’ndan sonra kültür-sanat dernekleri kurulmuş ve Türkçe oyunlar sahnelemeye başlamıştır. 1948’de kurulan Yeni Yol Kültür Sanat Derneği, ilk olarak Mustafa Karahasan’ın “Hacer” oyununu sahneye koydu. Dernek, bu oyunun başarısının ardından 10’dan fazla oyunu sahneledi.
Tarihçe
Üsküp Türk Tiyatrosu, Üsküp’te Türk ve Arnavut sanatçılar tarafından Türkçe ve Arnavutça temsiller sahnelemek üzere geçmişteki tiyatro faaliyetlerinin temelleri üzerine 20 Ocak 1950’de "Azınlıklar Halk Tiyatrosu’" adıyla kuruldu; daha sonra "Halklar Tiyatrosu" olarak adlandırıldı. Tiyatro, farklı kaynaklarda "Türk Dramı", "Arnavut Dramı", "Türk ve Arnavut Dramı", "Üsküp Türk-Arnavut Tiyatrosu", "Üsküp Azınlıklar Halk Tiyatrosu" adlarıyla da anılmıştır.
Tiyatronun ilk müdürü ve yönetmeni ’dir. Topluluk ilk olarak Gogol’un "Bir Evlenme" oyununu Arnavutça ve Branislav Nuşiç’in "Şüpheli Şahıs" oyununu Şevket Mahmut’un çevirisiyle Türkçe olarak sahnelemiştir. Ardından Çehov’un "Ayı", "Evlenmek Teklifi "oyunları, Yovan Steriya Popoviç’in "Kendini Beğenmiş "adlı oyunları yine Abduş Hüseyin’in yönetiminde Türkçe olarak sahnelendi. Tiyatro, sonraki yıllarda da yılda dört oyun sahnelemeyi sürdürdü. Makedon sanatçı Todor Nikolovski’nin Türk Tiyatrosu’nun başlangıç yıllarında emeği geçti. Nikolovski, Mustafa Karahasan’nın “Suzan”, Svetozar Çoroviç’in “Аyşa“, İsak Smokovliya’nın “Hanka” oyunlarını yönetti. Oyuncu kadrosu bakımından sıkıntı yaşayan tiyatroya Todorka Kondova, Krum Stoyanov, Saşa Markuş ve daha sonra Lyubisa Georgievski, Branko Stavrev, Vladimir Milçin, Dimitrie Osmanli, Dimitar Stankovski, Duşko Naumovski, Dimitar Hristov, Naum Panovski gibi Makedon oyuncu ve yönetmenler de destek oldu.
Binası 26 Temmuz 1963 tarihindeki depremde yıkılan tiyatro, bir ara şehrin çeşitli yerlerinde çadırlarda temsiller verdi. Depremden sonra Üsküp'ten göç eden Türk nüfusun artması, gerek tiyatro ekibinin gerekse seyirci kitlesinin azalmasına neden oldu. 1965 yılında Nazım Hikmet’in "Enayi Adam" adlı oyunu tiyatronun depremden sonra misafir edildiği İşçi Evi Sahnesi’nde sahneledi. Bu oyunun başarısından sonra topluluk, hemen her sezon bir Nazım Hikmet oyunu sahnelemeyi sürdürdü. 1968 yılında tiyatro, ilk defa Türkiye’ye turneye çıktı; Ankara, İstanbul, Bursa, İzmir’de Şüpheli Şahıs ve Nalınlar oyunlarını sahneledi.Deprem öncesinde eski Tiyatro binasının bulunduğu mekanda inşa edilen yeni tiyatro binası, 1974 yılında hizmete girdi.
2006 yılından itibaren Halklar Tiyatrosu’nun statüsü ve iç yönetimi değişti; Milli Kurum Türk Tiyatrosu ile Milli Kurum Arnavut Tiyatrosu olmak üzere iki ayrı enstitü kuruldu. Türk tiyatrosu için yeni bir bina inşa edilene kadar iki enstitü aynı yapıyı paylaşmaktadır. Yeni binanın temeli 2013 yılında atıldı; 2022 itibarıyla inşaatı devam etmektedir.
Türkiye’de çok seyredilen "Elveda Rumeli" televizyon dizisindeki başlıca rolleri Filiz Ahmet, Sabina Toziya, Mustafa Yaşar, Ertan Şaban gibi Makedonya Türk aktörleri canlandırmış ve bu aktörler "Muhteşem Yüzyıl", "Kurtlar Vadisi" gibi Türk televizyon dizilerinde rol almışlardır.
Kaynakça
- ^ Bektas, Gönül (2015). "Üsküp'te Türk Tiyatrosu". MİMAR.İST dergisi (54). 15 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Kasım 2022.
- ^ a b Stefanovski, Risto (2009). (PDF). Milli Kurum Türk Tiyatrosu. ISBN . 15 Eylül 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ a b c Firidinoğlu, Nilgün (1 Ocak 2020). "1950 Sonrasında Üsküp Halklar Tiyatrosu ve Kültürel Kimliğin İnşasında Türk Tiyatrosunun Etkisi". Üsküp- İstanbul Kentsel Kültürel Kimlikler. 15 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Kasım 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Kasım 2022.
- ^ a b Ivanovski, Ivan (2015). (PDF). 65 Yıl Türk Tiyatrosu – Emin Adımlarla Hedefe Doğru. Milli Kurum Тürk Tiyatrosu - Üsküp. 3 Aralık 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ . yenibalkan.com. 19 Ocak 2014. 17 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2022.
- ^ . yenibalkan.com. 1 Aralık 2021. 1 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2022.
- ^ Emin, İlhami. (PDF). 3 Aralık 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Kasim 2022 Milli Kurum Turk Tiyatrosu Uskup Turk Tiyatrosu Halklar Tiyatrosu Azinlik Halk Tiyatrosu Turk Dram Tiyatrosu adariyla da bilinir Uskup te Turkce oyunlar sergileyen 1950 de kurulmus profesyonel tiyatro toplulugu Osmanli doneminden gelen tiyatro gecmisi uzerine kurulmus bir tiyatrodur 20 Ocak 1950 de Turk ve Arnavut tiyatro topluluklarindan olusan Halklar Tiyatrosu bunyesinde kuruldu Gunumuzde Turk Tiyatro toplulugu faaliyetine Milli Kurum Turk Tiyatrosu adiyla ozerk bir kurum olarak devam eder Arka planOsmanli doneminde Uskup te Turk tiyatrosu 19 yuzyil sonunda bir Osmanli kenti olan Uskup e gelen seyyar tiyatro topluluklarinin sayisinin artmasi uzerine Vardar Nehri kiyisinda tiyatro etkinliklerinin yapildigi yerlerin yakininda bir tiyatro binasi insa edilmistir Vali Sakir Pasa doneminde baslayan insaat Vali Mahmut Sevket Pasa doneminde tamamlandi ve tiyatro calismalari 1906 da basladi Tiyatroda baslangicta cesitli gezgin guruplarin gosterileri Uskup teki okullarin musamereleri koro film gosterileri gibi etkinlikler duzenlenmekteydi Istanbul dan gelen Minakyan ve Seferiyan kumpanyalari burada ilk kez Fransizcadan tercume edilen oyunlari ve Altin Igne adli piyesi sergilediler Tiyatroda sahnelenen ilk yerli oyun Namik Kemal in Vatan yahut Silistre adli eseri oldu Subban i Vatan adli dernek uzun suredir yasakli olan bu oyunu II Mesrutiyet in ilanindan sonra idadi ogrencileri ile sahneledi Tiyatro o zamandan sonra Suban i Vatan Sehir Tiyatrosu olarak adlandirildi Bu oyunun gordugu ilgi uzerine Uskup e davet edilen Burhanettin Bey ayni yil Uskup Turk Tiyatrosu nun sahnesinde Napoleon Bonaparta Nasil Oldu Genc Osman ve Tarik adli oyunlari genclerle birlikte sahneledi Ayni yil Semsettin Sami nin Besa adli eseri sahnelendi Oyunun ana konusu cagdas Arnavut milletinin yasami idi Osmanli Imparatorlugu nun son yillarinda Ferid Bayram Hasan Sukru Hasan Riza Bey tiyatronun calismalarina katkida bulundu Osmanlilardan sonra Uskup te Turk Tiyatrosu Osmanlin yonetiminin 1912 de ulkeyi terk edisinden sonra yeni gelen Sirp yoneticilerin calistirdigi bina 3 Subat 1914 teki yanginda tumuyle yok oldu Artik Yugoslavya Kralligi nin bir kenti olan Uskup te Sirp yonetimince 1927 yilinda eski tiyatro binasi ile ayni yerde ve ayni buyuklukte neoklasik yeni bir tiyatro binasi insa edildi 1928 yilindan itibaren amator tiyatrocular bu tiyatroda Turkce tiyatro oyunlari sahnelediler Uskuplu medrese ogrencileri 1928 1931 yillarinda Adem Bey Gunahkar Kiz Bedduasi adli oyunlari sahneledi Uskup te II Dunya Savasi ndan sonra kultur sanat dernekleri kurulmus ve Turkce oyunlar sahnelemeye baslamistir 1948 de kurulan Yeni Yol Kultur Sanat Dernegi ilk olarak Mustafa Karahasan in Hacer oyununu sahneye koydu Dernek bu oyunun basarisinin ardindan 10 dan fazla oyunu sahneledi TarihceUskup Turk Tiyatrosu Uskup te Turk ve Arnavut sanatcilar tarafindan Turkce ve Arnavutca temsiller sahnelemek uzere gecmisteki tiyatro faaliyetlerinin temelleri uzerine 20 Ocak 1950 de Azinliklar Halk Tiyatrosu adiyla kuruldu daha sonra Halklar Tiyatrosu olarak adlandirildi Tiyatro farkli kaynaklarda Turk Drami Arnavut Drami Turk ve Arnavut Drami Uskup Turk Arnavut Tiyatrosu Uskup Azinliklar Halk Tiyatrosu adlariyla da anilmistir Tiyatronun ilk muduru ve yonetmeni dir Topluluk ilk olarak Gogol un Bir Evlenme oyununu Arnavutca ve Branislav Nusic in Supheli Sahis oyununu Sevket Mahmut un cevirisiyle Turkce olarak sahnelemistir Ardindan Cehov un Ayi Evlenmek Teklifi oyunlari Yovan Steriya Popovic in Kendini Begenmis adli oyunlari yine Abdus Huseyin in yonetiminde Turkce olarak sahnelendi Tiyatro sonraki yillarda da yilda dort oyun sahnelemeyi surdurdu Makedon sanatci Todor Nikolovski nin Turk Tiyatrosu nun baslangic yillarinda emegi gecti Nikolovski Mustafa Karahasan nin Suzan Svetozar Corovic in Aysa Isak Smokovliya nin Hanka oyunlarini yonetti Oyuncu kadrosu bakimindan sikinti yasayan tiyatroya Todorka Kondova Krum Stoyanov Sasa Markus ve daha sonra Lyubisa Georgievski Branko Stavrev Vladimir Milcin Dimitrie Osmanli Dimitar Stankovski Dusko Naumovski Dimitar Hristov Naum Panovski gibi Makedon oyuncu ve yonetmenler de destek oldu Binasi 26 Temmuz 1963 tarihindeki depremde yikilan tiyatro bir ara sehrin cesitli yerlerinde cadirlarda temsiller verdi Depremden sonra Uskup ten goc eden Turk nufusun artmasi gerek tiyatro ekibinin gerekse seyirci kitlesinin azalmasina neden oldu 1965 yilinda Nazim Hikmet in Enayi Adam adli oyunu tiyatronun depremden sonra misafir edildigi Isci Evi Sahnesi nde sahneledi Bu oyunun basarisindan sonra topluluk hemen her sezon bir Nazim Hikmet oyunu sahnelemeyi surdurdu 1968 yilinda tiyatro ilk defa Turkiye ye turneye cikti Ankara Istanbul Bursa Izmir de Supheli Sahis ve Nalinlar oyunlarini sahneledi Deprem oncesinde eski Tiyatro binasinin bulundugu mekanda insa edilen yeni tiyatro binasi 1974 yilinda hizmete girdi 2006 yilindan itibaren Halklar Tiyatrosu nun statusu ve ic yonetimi degisti Milli Kurum Turk Tiyatrosu ile Milli Kurum Arnavut Tiyatrosu olmak uzere iki ayri enstitu kuruldu Turk tiyatrosu icin yeni bir bina insa edilene kadar iki enstitu ayni yapiyi paylasmaktadir Yeni binanin temeli 2013 yilinda atildi 2022 itibariyla insaati devam etmektedir Turkiye de cok seyredilen Elveda Rumeli televizyon dizisindeki baslica rolleri Filiz Ahmet Sabina Toziya Mustafa Yasar Ertan Saban gibi Makedonya Turk aktorleri canlandirmis ve bu aktorler Muhtesem Yuzyil Kurtlar Vadisi gibi Turk televizyon dizilerinde rol almislardir Kaynakca Bektas Gonul 2015 Uskup te Turk Tiyatrosu MIMAR IST dergisi 54 15 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Kasim 2022 a b Stefanovski Risto 2009 PDF Milli Kurum Turk Tiyatrosu ISBN 978 608 65109 0 9 15 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi a b c Firidinoglu Nilgun 1 Ocak 2020 1950 Sonrasinda Uskup Halklar Tiyatrosu ve Kulturel Kimligin Insasinda Turk Tiyatrosunun Etkisi Uskup Istanbul Kentsel Kulturel Kimlikler 15 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Kasim 2022 Arsivlenmis kopya 15 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Kasim 2022 a b Ivanovski Ivan 2015 PDF 65 Yil Turk Tiyatrosu Emin Adimlarla Hedefe Dogru Milli Kurum Turk Tiyatrosu Uskup 3 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi yenibalkan com 19 Ocak 2014 17 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Kasim 2022 yenibalkan com 1 Aralik 2021 1 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Kasim 2022 Emin Ilhami PDF 3 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi