Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Akut lenfoblastik lösemi veya kısa ismi ile Akut lenfoid lösemi, halk arasında 'kan kanseri' olarak bilinen Lösemi'nin hızla gelişen (akut) en bilindik iki türünden biri. Tıpta kısa olarak 'ALL' olarak tanımlanır. Her lösemide olduğu gibi ALL'de de akyuvarlar'ın evriminin önceki aşaması olan Lenfoblast ('de Miyeloblast) Kemik iliği'de çoğalır ve kana karışır ve bölünme amaçlı bu hücre bölünmüş akyuvar, alyuvar ve trombositleri yok eder ve kişide enfeksiyon, kanama ve halsizlik oluşur. ALL genelde 18 yaşından küçük çocuklarda görülse de büyüklerde görülebilir. Akut Lenfoblastik Lösemi'ye yakalanmış kişilerin ilk şikayetleri; halsizlik, baş dönmesi, kalp çarpıntısı, kolay kanama, ciltte morarmadır. ALL isminden de bilidiği üzere lenf bezlerini bozduğundan lenf bezlerinde şişme, bununla birlikte Karaciğer ve dalak'ta da şişmeler tanı koymak için birkaç şikayettir.
ALL'nin çeşitleri
- B hücreli ALL (B-ALL) - Hastaların %75'i bu tanıda olurlar
- T hücreli ALL (T-ALL) - Hastaların %20'si bu tanıda olurlar
- Burkitt ALL - Hastaların %5'i bu tanıda olurlar
Tanısı
Öncelikle hastanın şikayetleri dinlenir sonra fiziksel muayene yapılır. Eğer şüphelenen şikayetlerin birçoğu varsa, hastaya kan tahlili yaptırılır. Kan değerlerinin durumuna göre karar verilir. Lökosit değeri çok fazlaysa, eritrosit ve Trombosit değerleriyse normalin altındaysa hasta kan hastalığı şüphesiyle hastaneye yatırılır. Hastaneye yatırılan hastaya yapılır ve hastalığın tam tanısı yapılır ve tedaviye başlanır. Akut Lenfoblastik Lösemi'de patolojik tanıdan sonra ilk yapılan test genetik testtir. Phyledelphia kromozumu pozitif çıkarsa, hastalığın genetik olduğu kesinleşir.
Tedavisi
Akut Lenfoblastik Lösemi'nin tedavisi için 4 çeşit tedavi vardır:
1. Kemoterapi - Tedavinin uzunluğu, süreci ve yan etkileri tamamen kişiden kişiye göre değişmektedir. Genellikle hematologlar belirli bir protokole göre tedaviyi sürdürüyorlar. Bu protokollere ek olarak da ilaçlar kullanabiliyorlar. Patoloji raporda hastanın tamamen kemoterapi mi yoksa mi gerektiği belli olur. Genellikle hastanın tedaviye cevabına ve gelecekte nüks (tekrarlama) riskine göre iki yol izlenir. Birincisi 8 kemoterapi yapmak, İkincisi ise 4 kemoterapi ile lenfoblast sayısının %0,01'in altına indirilerek uygun donör varsa yapmak. Şu anda Türkiye başta olmakla dünyada da donör bekleyen milyonlarca insan vardır.
Kemoterapi'yle tedavisi için belirli protokoller vardır ve tedavi bu protokellere uygun yürütülüyor. Gelişim olarak 4 aşamayla tedavi sonlandırılır.
- Remisyon (iyileştirme) - Tedaviye başlandıktan sonra hastanın normal haline dönmesi sağlanır. Ancak tedavinin devamı getirilmezse, nüksetmesi olağandır.
- Pekiştirme - Remisyon'un devamıdır ve kaç seans kemoterapi göreceği kişiye ve hastalığın durumuna göre değişir.
- Merkezi sinir sistemine direkt ilaç verilmesi - Bu genellikle tedavi devam ederken yapılan tedavi metodudur. Özel aspirasyon iğnesiyle omur iliğe ilaç enjekte edilir ve böylece beyinin ve omurganın sinir sisteminde birikebilecek lenfoblast sayısını minimuma indirilmesi öngörülmekte
- İdame - Hasta hastanede tedavisini bitirdikten sonra eve gönderilir ve 2-3 yıl hafif kemoterapi veya destek ilaçları almaya devam eder. Eğer 5 yıl içerisinde hastalık nüksetmezse, hasta iyileşmiş olarak düşünülmektedir.
2. Kök hücre nakli - Kök hücre naklinde ise uygun donör bulunması için öncelikle hastanın varsa kardeşleri teste tabi tutulur. Uyan kimse olmazsa, Uluslararası Kök Hücre Bankasından aranıyor. Kök hücre naklinin hastalığı büyük oranda iyileştirdiği kanıtlandı. Ancak her hastaya nakil önerilmiyor.
3. Radyasyon tedavisi - Bir başka tedavi yolu da Radyasyon tedavisidir. Radyasyon verilerek lenfoblastların öldürülmesi hedeflenmektedir.
4. Hedefe yönelik tedavi - Bazı ilaçlar vardır ki sadece ölü hücrelere etki eder, bunlar hedefe yönelik tedavi olarak adlandırılır. Phyladelphia kromosomu pozitif çıkarsa bu tedaviyi kullanılamayabilir.
Yan etkiler
Her Lösemi hastası gibi ALL hastalarını da şiddetli yan etkiler rahatsız etmektedir. Özellikle kemoterapi zamanı ve kök hücre nakli sonrası oluşan şikayetler hastaları zorlamaktadır. Bu şikayetler genelde; mide bulantısı, kusma, ishal ya da kabızlık, en çok raslanan yan etkilerdir. Bu yan etkileri bertaraf etmek için ilaçlar verilmektedir. Lösemi hastalarının gelecekte çocuk sahibi olmaları için erkeklere kemoterapi öncesi sperm örneği alınarak dondurulması öneriliyor. Kemoterapi zamanı spermlerin büyük bir kısmı ciddi hasar görüyor. Kadınlarda löseminin doğuma etkisi nadirdir ama yine de lösemi türüne göre farklılık göstermek. Bazen hamileyken lösemi geçiren kadınlardan çocuklarına da hastalık bulaşabiliyor.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Lichtman MA, Beutler E, Kaushansky K, Kipps TJ, Seligsohn U, Prchal J, eds. Williams Hematology. 8th ed. New York, NY: McGraw Hill Professional; 2010. Chapter 93: Acute Lymphoblastic Leukemia.
- ^ Kamen B, Breitenbach K. The Pediatric Treatment Approach to Adult Acute Lymphocytic Leukemia: Perspectives for Oncology Nurses. Teleconference of the Leukemia & Lymphoma Society, Leukemia Education Series; November 19, 2009.
- ^ American Cancer Society.: Cancer Facts and Figures 2012. Atlanta, Ga: American Cancer Society, 2012 Last accessed January 5, 2012. Pui CH, Jeha S, New therapeutic strategies fort the treatment of acut lymphoblastic leukaemia. Nat Rev Drug Discov 6 (2): 149-65, 2007.
- ^ Swerdlow S., Campo E., Lee Haris N., Jaffe E.S., Pileri S., Stein H., Thiele J., Vardiman J.W., WHO classification of tumors of hematopoetic and lymphoid tissues 2008.
- ^ Greer j., Foerster j., Rodgers G., Paraskevas F., Glader B., Arber D.A., Means R., Wintrobe's Clinical Hematology 2009.
- ^ Isoda T, Ford AM, Tomizawa D, et al. (October 2009). "Immunologically silent cancer clone transmission from mother to offspring". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 106 (42):
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Akut lenfoblastik losemi veya kisa ismi ile Akut lenfoid losemi halk arasinda kan kanseri olarak bilinen Losemi nin hizla gelisen akut en bilindik iki turunden biri Tipta kisa olarak ALL olarak tanimlanir Her losemide oldugu gibi ALL de de akyuvarlar in evriminin onceki asamasi olan Lenfoblast de Miyeloblast Kemik iligi de cogalir ve kana karisir ve bolunme amacli bu hucre bolunmus akyuvar alyuvar ve trombositleri yok eder ve kiside enfeksiyon kanama ve halsizlik olusur ALL genelde 18 yasindan kucuk cocuklarda gorulse de buyuklerde gorulebilir Akut Lenfoblastik Losemi ye yakalanmis kisilerin ilk sikayetleri halsizlik bas donmesi kalp carpintisi kolay kanama ciltte morarmadir ALL isminden de bilidigi uzere lenf bezlerini bozdugundan lenf bezlerinde sisme bununla birlikte Karaciger ve dalak ta da sismeler tani koymak icin birkac sikayettir Mikroskop altinda ALL nin tanimiALL nin cesitleriB hucreli ALL B ALL Hastalarin 75 i bu tanida olurlar T hucreli ALL T ALL Hastalarin 20 si bu tanida olurlar Burkitt ALL Hastalarin 5 i bu tanida olurlarTanisiOncelikle hastanin sikayetleri dinlenir sonra fiziksel muayene yapilir Eger suphelenen sikayetlerin bircogu varsa hastaya kan tahlili yaptirilir Kan degerlerinin durumuna gore karar verilir Lokosit degeri cok fazlaysa eritrosit ve Trombosit degerleriyse normalin altindaysa hasta kan hastaligi suphesiyle hastaneye yatirilir Hastaneye yatirilan hastaya yapilir ve hastaligin tam tanisi yapilir ve tedaviye baslanir Akut Lenfoblastik Losemi de patolojik tanidan sonra ilk yapilan test genetik testtir Phyledelphia kromozumu pozitif cikarsa hastaligin genetik oldugu kesinlesir TedavisiAkut Lenfoblastik Losemi nin tedavisi icin 4 cesit tedavi vardir ALL tanili hastanin hastaligi oncesi kan sayma raporu 1 Kemoterapi Tedavinin uzunlugu sureci ve yan etkileri tamamen kisiden kisiye gore degismektedir Genellikle hematologlar belirli bir protokole gore tedaviyi surduruyorlar Bu protokollere ek olarak da ilaclar kullanabiliyorlar Patoloji raporda hastanin tamamen kemoterapi mi yoksa mi gerektigi belli olur Genellikle hastanin tedaviye cevabina ve gelecekte nuks tekrarlama riskine gore iki yol izlenir Birincisi 8 kemoterapi yapmak Ikincisi ise 4 kemoterapi ile lenfoblast sayisinin 0 01 in altina indirilerek uygun donor varsa yapmak Su anda Turkiye basta olmakla dunyada da donor bekleyen milyonlarca insan vardir Kemoterapi yle tedavisi icin belirli protokoller vardir ve tedavi bu protokellere uygun yurutuluyor Gelisim olarak 4 asamayla tedavi sonlandirilir Remisyon iyilestirme Tedaviye baslandiktan sonra hastanin normal haline donmesi saglanir Ancak tedavinin devami getirilmezse nuksetmesi olagandir Pekistirme Remisyon un devamidir ve kac seans kemoterapi gorecegi kisiye ve hastaligin durumuna gore degisir Merkezi sinir sistemine direkt ilac verilmesi Bu genellikle tedavi devam ederken yapilan tedavi metodudur Ozel aspirasyon ignesiyle omur ilige ilac enjekte edilir ve boylece beyinin ve omurganin sinir sisteminde birikebilecek lenfoblast sayisini minimuma indirilmesi ongorulmekte Idame Hasta hastanede tedavisini bitirdikten sonra eve gonderilir ve 2 3 yil hafif kemoterapi veya destek ilaclari almaya devam eder Eger 5 yil icerisinde hastalik nuksetmezse hasta iyilesmis olarak dusunulmektedir 2 Kok hucre nakli Kok hucre naklinde ise uygun donor bulunmasi icin oncelikle hastanin varsa kardesleri teste tabi tutulur Uyan kimse olmazsa Uluslararasi Kok Hucre Bankasindan araniyor Kok hucre naklinin hastaligi buyuk oranda iyilestirdigi kanitlandi Ancak her hastaya nakil onerilmiyor 3 Radyasyon tedavisi Bir baska tedavi yolu da Radyasyon tedavisidir Radyasyon verilerek lenfoblastlarin oldurulmesi hedeflenmektedir 4 Hedefe yonelik tedavi Bazi ilaclar vardir ki sadece olu hucrelere etki eder bunlar hedefe yonelik tedavi olarak adlandirilir Phyladelphia kromosomu pozitif cikarsa bu tedaviyi kullanilamayabilir Yan etkilerHer Losemi hastasi gibi ALL hastalarini da siddetli yan etkiler rahatsiz etmektedir Ozellikle kemoterapi zamani ve kok hucre nakli sonrasi olusan sikayetler hastalari zorlamaktadir Bu sikayetler genelde mide bulantisi kusma ishal ya da kabizlik en cok raslanan yan etkilerdir Bu yan etkileri bertaraf etmek icin ilaclar verilmektedir Losemi hastalarinin gelecekte cocuk sahibi olmalari icin erkeklere kemoterapi oncesi sperm ornegi alinarak dondurulmasi oneriliyor Kemoterapi zamani spermlerin buyuk bir kismi ciddi hasar goruyor Kadinlarda loseminin doguma etkisi nadirdir ama yine de losemi turune gore farklilik gostermek Bazen hamileyken losemi geciren kadinlardan cocuklarina da hastalik bulasabiliyor Ayrica bakinizLosemiKaynakca Lichtman MA Beutler E Kaushansky K Kipps TJ Seligsohn U Prchal J eds Williams Hematology 8th ed New York NY McGraw Hill Professional 2010 Chapter 93 Acute Lymphoblastic Leukemia Kamen B Breitenbach K The Pediatric Treatment Approach to Adult Acute Lymphocytic Leukemia Perspectives for Oncology Nurses Teleconference of the Leukemia amp Lymphoma Society Leukemia Education Series November 19 2009 American Cancer Society Cancer Facts and Figures 2012 Atlanta Ga American Cancer Society 2012 Last accessed January 5 2012 Pui CH Jeha S New therapeutic strategies fort the treatment of acut lymphoblastic leukaemia Nat Rev Drug Discov 6 2 149 65 2007 Swerdlow S Campo E Lee Haris N Jaffe E S Pileri S Stein H Thiele J Vardiman J W WHO classification of tumors of hematopoetic and lymphoid tissues 2008 Greer j Foerster j Rodgers G Paraskevas F Glader B Arber D A Means R Wintrobe s Clinical Hematology 2009 Isoda T Ford AM Tomizawa D et al October 2009 Immunologically silent cancer clone transmission from mother to offspring Proc Natl Acad Sci U S A 106 42