Bu madde, uygun değildir.Mayıs 2014) ( |
Dendrokronoloji, Yunanca ağaç (δένδρον déndron) ve zaman (χρόνος chrónos) sözcük köklerinden oluşmakta ve ağaç halkaları ile tarihleme yapma yöntemi anlamına gelmektedir.
Tarih
Dendrokronoloji, astronom AE Douglass, Arizona Üniversitesi'nde Ağaç Halka Araştırma Laboratuvarı kurucusu olup 20. yüzyılın ilk yarısında geliştirilmiştir. Douglass güneş lekesi faaliyet döngülerini anlamak için güneş aktivite değişikliklerini daha sonra ağaç halkası büyüme modelleri (yani, güneş lekeleri → iklim → ağaç halkaları) tarafından kaydedilen yeryüzünde iklim modellerini kullanılarak oluşturulan bir sistemdir.
Büyüme halkaları
Ayrıca, ağaç halkalar veya halkaları olarak adlandırılan büyüme halkaları, bir ağacın gövdesinden geçen yatay bir kesitini gösterebilir. Büyüme halkaları vasküler kambiyum (demet kambiyumu), yanal bir meristem olarak sınıflandırılır ve kabuğa yakın hücre tabakası ise yeni büyüme sonucu oluşur. Bu büyüme çapı, ikincil büyüme olarak bilinir. Yılın sezon boyunca büyüme hızındaki değişim sonucu halkaları görülür ve böylece bir halka genellikle ağacın hayatında bir yıl geçişi işaretler. Mevsimlerdeki farklılık oldukça belirgindir. Bir büyüme, halkanın iç kısmında büyüme nispeten hızlı olduğundan erken büyüme mevsimi oluşur. (dolayısıyla ahşap daha az yoğun olan) ve "erken odun" veya "bahar ahşap" ya da "geç bahar ağaç" olarak bilinir. Dış kısmı "geç ahşap" (ve bazen ama bazen sonbaharda genellikle yaz aylarında üretilen "yaz ahşap", olarak adlandırılan olmuştur) ve yoğundur. [2] "Erken ahşap" kullanılır "ikinci terim olarak "ahşap bahar" tercih edilir, erken ahşap bazı Akdeniz türleri olduğu gibi, erken yaz (örneğin Kanada) veya sonbaharda oluşan iklimlerde yılın bu zamanı için uygun olmayabilir.
Ilıman bölgelerde birçok ağaç kabuğu her yıl bir büyüme halkası yapar. Bir ağacın hayatının tüm dönem için, bir yıl-by yıllık kayıt, ağaçın hangi iklim koşullarında büyüdüğü yansıtır. Yeterli nem ve geniş bir halka içinde uzun bir büyüme sezonu ile sonuçlanır. Bir kurak yıl, çok dar bir halkaya neden olabilir. Bu orta yaz kuraklık gibi yoksul ve elverişli koşullar hâkimdir. Eksik yüzükler ise geliştirmek eğiliminde olacaktır ve aynı bölgeden meşe ve karaağaçlar da bir yaz yılı olarak bilinen yıl 1816 yılında meydana gelen meşe ağaçlarında bir kayıp halka yer alır. Örneğin [3] Ağaçlar da belirli bir süre için halka genişlik modelleri bulunur. Bu modellere göre ve aynı coğrafi bölgede ve benzer iklim koşulları altında büyüyen ağaçlar ile halka eşleştirilebilir. Zaman içinde kronoloji hem de tüm bölge için ve dünyanın alt-bölgeleri için olabilir. Böylece antik yapılardan ahşabın bilinen kronolojisi (çapraz partlar olarak adlandırılan bir teknik) ve tam belirlenen ahşap yaşına uygun olabilir. Bilgisayarda istatistik eşleştirme yapmak için boyunduruk edilene kadar çapraz partlar aslında görsel denetim tarafından yapılır. Ağaç halkası büyümesi bireysel farklılıkları ortadan kaldırmak için dendrokronolojist, bir halka, tarih oluşturmak için birden fazla ağaç örneklerinin ağaç halkası genişlikleri düzeltilir ve ortalama alır. Bu işlem, çoğaltma olarak adlandırılır. Ancak olası bir başlangıç ve bitiş tarihleri bilinmemektedir. Bir ağaç halkası tarihine ise ‘kayan kronoloji’ denir. 11.000 'den fazla yıl öncesine uzanan tam demirlemiş çam kronolojisi Güney Almanya (Ana ve Ren nehirleri) ve Kuzey İrlanda'da yer alır. Ayrıca, bu iki karşılıklı tutarlılık ve meşe ağaçları ile dendrokronolojik dizileri kendi radyokarbon ve dendrokronolojik yaş karşılaştırılarak doğrulanmıştır. [6]
8500 yıl öncesine uzanan bir tam demirlemiş kronoloji Güneybatı ABD (Kaliforniya White Mountains) bulunan bristlecone çamı için vardır. 2004 yılında yeni bir kalibrasyon eğrisi INTCAL04 uluslararası (BP) bir ağaç kümesi dünya çapında veri ve deniz çökelleri üzerinde etkilidir. 26.000 geri kalibre tarihler için onaylanmıştır. Bunlar ağaç halkası kanıtlarına dayanır ve yeni kalibrasyon eğrileri (IntCal04) kısmı uzanır 12,410 takvim (cal) yıl BP Bu ve geri 14.700 cal yıl BP ötesinde, IntCal04 özellikle 405 yıl sabit bir rezervuar yaş için düzeltilmiştir. Venezuela Cariaco havzasından foraminiferlerin 14C tarihleri inşa edilmiştir.
Örnekleme
Ahşap karot numuneleri yıllık büyüme halkalarının genişliğini ölçmek ve belirli bir bölge içinde farklı siteler ve farklı tabakalarından örnek alarak, araştırmacıların bilimsel kaydının bir parçası haline gelerek kapsamlı bir tarihi dizi oluşturabilir. Örneğin, binalarda bulunan eski ahşap kaynak ağacının bir fikir vermesi için tarih olabilir, ahşap yaşına bir üst sınır belirleyerek, canlı ve büyür. Bazı ağaçların cinsi bu tür bir analiz için diğerlerine göre daha uygundur. Aynı şekilde, ağaçlar gibi kuraklık veya yarı kuraklık marjinal koşulların büyüdüğü alanlarda, Dendrokronolojinin teknikleri nemli yerlerde daha tutarlıdır. Bu araçlar kurak Güneybatı Amerikan yerlilerinin uçurum konutların ahşap arkeolojik dönemden kalma durumu önemli olmuştur.
Dendrokronolojinin yararı bir kez yaşayan malzeme mevcut örnekleri doğru bir kalibrasyon olarak kullanılmak üzere belirli bir yıla tarihli ve (BP veya radyokarbon durdurma ile oluşan bir tarih aralığı tahmini ile, radyokarbon tekniğini kontrol yapan durumdur ve mevcut 1950-01-01 eşittir 'B'efore' P'resent,) ve takvim yılı. [10] bristlecone çam, son derece uzun ömürlü ve yavaş büyür, hala yaşayan, bu amaçla kullanılan ve ölü örnekler oluşturan binlerce yıl öncesine giderek ağaç halkası desenleri sağlar. Bazı bölgelerde 10.000 'den fazla yıllık kalma dizileri mevcuttur.[11]
Benzer mevsimsel desenleri de buz çekirdeklerinde ve varves (bir göl bir birikimin katmanları, nehir veya deniz yatağı) meydana gelir. Çekirdek birikimi desenli bir buz gibi göle karşı ve tortu inceliği ile donmuş bir-over göl için değişir. Bazı sütunlu kaktüsler de karbon ve dikenler oksijen (acanthochronology) izotoplarına benzer mevsimsel desenleri sergiler. Bu dendrokronolojik benzer bir şekilde uzandığı için kullanılır ve bu tür teknikler arkeologlar ve paleoclimatologists için kullanılabilir. Mevsimsel veri aralığını genişletmek için, dendrokronolojik bir kombinasyon halinde kullanılır. Benzer bir tekniği de balık otolit kemiklerde benzer büyüme halkalarının analizi yoluyla balık stoklarını analiz etmek için kullanılır.
Uygulamalar
Ahşap yapılardan yola çıkarak oluşturulan Avrupa kaynaklı kronolojiler, başlangıçta veba salgınının yaşandığı 14. yüzyıla denk gelen bina yapımı alanında görülen boşluğu doldurma konusunda güçlük yaşadı,[28] ancak tarih öncesi zamanlara kadar geriye giden kesintisiz kronolojiler de bulunmaktadır. Danimarka kaynaklı MÖ 352 yılına kadar geriye giden kronoloji buna bir örnektir.[13]
İklimi tahmin edilebilir bölgelerde, ağaçların farklı yıllarda farklı hava şartlarına yağmur, sıcaklık, toprak pH, bitki besleme, CO2 konsantrasyonu, vb. faktörlere bağlı olarak yıllık halkaları geliştirilir. Bu halkalardaki çeşitliliğe bakılarak geçmiş iklim değişikliklerinin anlaşılması için dendroklimatoloji bilimi kullanılır.
Bir ahşap örneğine bakılarak ağaç halkalarının büyüme değişiklikleri yıllara göre olduğu kadar, konuma göre de eşleşmeler sağlayabilir, çünkü bir kıta çapında iklim tekdüze değildir. Bu ahşap gemilerde kullanılan kerestenin geldiği yeri ve uzun mesafelerden taşınan resim yapmakta kullanılan paneller gibi daha küçük ahşap eşyanın malzemesini oluşturan ağacın kaynağını gösterebilir.
Ahşap binaların yapıldığı tarihler dendrokronoloji kullanılarak belirlenmiştir. Bir örnek Dedham, Massachusetts'teki Fairbanks Evidir. Kuzey Amerika'daki en eski ahşap ev olduğu bilinen evin 1640 dolaylarında inşa edildiği iddia edilmiş, alınan örnekler kerestenin 1.637-1638 yıllarında kesilen bir meşe ağacından geldiğini doğrulamıştır. Ek olarak alınan bir örnek üzerindeki inceleme ise 1641 tarihini göstermiş, böylece evin yapımına 1638 tarihinde başlandığı ve 1641 civarında bitirildiği anlaşılmıştır. O zamanlarda New England'da ahşap ev yapımında kullanılan tahtanın kurutma işlemi yapılmıyordu.
Kaynakça
1-McGovern PJ, et al. (1995). Dendrochronology. "Science in Archaeology: A Review". AJA 99 (1): 79–142.
2-Capon, Brian (2005). Botany for Gardeners (2nd ed.). Portland, OR: Timber Publishing. pp. 66–67. . 3-Lori Martinez (1996). "Useful Tree Species for Tree-Ring Dating". Retrieved 2008-11-08.
4- Friedrich M, Remmele S, Kromer B, Hofmann J, Spurk M, Kaiser KF, Orcel C, Küppers M (2004). "The 12,460-year Hohenheim oak and pine tree-ring chronology from central Europe — A unique annual record for radiocarbon calibration and paleoenvironment reconstructions". Radiocarbon 46 (3): 1111–22.
5-Pilcher JR, et al. (November 1984). "A 7,272-year tree-ring chronology for western Europe". Nature 312 (5990): 150–2. Bibcode:1984Natur.312..150P. doi:10.1038/312150a0.
6- Stuiver Minze, Kromer Bernd, Becker Bernd, Ferguson CW (1986). "Radiocarbon Age Calibration back to 13,300 Years BP and the 14C Age Matching of the German Oak and US Bristlecone Pine Chronologies" (PDF). Radiocarbon 28 (2B): 969–979.
7- Ferguson CW, Graybill DA (1983). "Dendrochronology of Bristlecone Pine: A Progress Report". Radiocarbon 25 (2): 287–8.
8- Reimer Paula J, Baillie Mike GL, Bard Edouard, Bayliss Alex, Beck J Warren, Bertrand Chanda JH, Blackwell Paul G, Buck Caitlin E, Burr George S, Cutler Kirsten B, Damon Paul E, Edwards R Lawrence, Fairbanks Richard G, Friedrich Michael, Guilderson Thomas P, Hogg Alan G, Hughen Konrad, Kromer Bernd, McCormac Gerry, Manning Sturt, Ramsey Christopher Bronk, Reimer Ron W, Remmele Sabine, Southon John R, Stuiver Minze, Talamo Sahra, Taylor FW, van der Plicht Johannes, Weyhenmeyer Constanze E (2004). "INTCAL04 Terrestrial Radiocarbon age calibration, 0–26 cal kyr BP" (PDF). Radiocarbon 46 (3): 1029–58.
9- Fairbanks, Richard. "Current Research: Radiocarbon Calibration". Columbia.
10-Renfrew Colin, Bahn Paul (2004). Archaeology: Theories, Methods and Practice (4th ed.). London: Thames & Hudson. pp. 144–5. .
11-"Bibliography of Dendrochronology". Switzerland: ETH Forest Snow and Landscape Research. Retrieved 2010-08-08.
12- Baillie Mike (1997). A Slice Through Time. London: Batsford. p. 124. .
Dış bağlantılar
- Aegean and Near Eastern Dendrochronology at Cornell University28 Temmuz 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Mayis 2014 Dendrokronoloji Yunanca agac dendron dendron ve zaman xronos chronos sozcuk koklerinden olusmakta ve agac halkalari ile tarihleme yapma yontemi anlamina gelmektedir Dendrokronoloji ve yas halkalari sayimi icin agacin delinmesiTarihDendrokronoloji astronom AE Douglass Arizona Universitesi nde Agac Halka Arastirma Laboratuvari kurucusu olup 20 yuzyilin ilk yarisinda gelistirilmistir Douglass gunes lekesi faaliyet dongulerini anlamak icin gunes aktivite degisikliklerini daha sonra agac halkasi buyume modelleri yani gunes lekeleri iklim agac halkalari tarafindan kaydedilen yeryuzunde iklim modellerini kullanilarak olusturulan bir sistemdir Buyume halkalariAyrica agac halkalar veya halkalari olarak adlandirilan buyume halkalari bir agacin govdesinden gecen yatay bir kesitini gosterebilir Buyume halkalari vaskuler kambiyum demet kambiyumu yanal bir meristem olarak siniflandirilir ve kabuga yakin hucre tabakasi ise yeni buyume sonucu olusur Bu buyume capi ikincil buyume olarak bilinir Yilin sezon boyunca buyume hizindaki degisim sonucu halkalari gorulur ve boylece bir halka genellikle agacin hayatinda bir yil gecisi isaretler Mevsimlerdeki farklilik oldukca belirgindir Bir buyume halkanin ic kisminda buyume nispeten hizli oldugundan erken buyume mevsimi olusur dolayisiyla ahsap daha az yogun olan ve erken odun veya bahar ahsap ya da gec bahar agac olarak bilinir Dis kismi gec ahsap ve bazen ama bazen sonbaharda genellikle yaz aylarinda uretilen yaz ahsap olarak adlandirilan olmustur ve yogundur 2 Erken ahsap kullanilir ikinci terim olarak ahsap bahar tercih edilir erken ahsap bazi Akdeniz turleri oldugu gibi erken yaz ornegin Kanada veya sonbaharda olusan iklimlerde yilin bu zamani icin uygun olmayabilir Iliman bolgelerde bircok agac kabugu her yil bir buyume halkasi yapar Bir agacin hayatinin tum donem icin bir yil by yillik kayit agacin hangi iklim kosullarinda buyudugu yansitir Yeterli nem ve genis bir halka icinde uzun bir buyume sezonu ile sonuclanir Bir kurak yil cok dar bir halkaya neden olabilir Bu orta yaz kuraklik gibi yoksul ve elverisli kosullar hakimdir Eksik yuzukler ise gelistirmek egiliminde olacaktir ve ayni bolgeden mese ve karaagaclar da bir yaz yili olarak bilinen yil 1816 yilinda meydana gelen mese agaclarinda bir kayip halka yer alir Ornegin 3 Agaclar da belirli bir sure icin halka genislik modelleri bulunur Bu modellere gore ve ayni cografi bolgede ve benzer iklim kosullari altinda buyuyen agaclar ile halka eslestirilebilir Zaman icinde kronoloji hem de tum bolge icin ve dunyanin alt bolgeleri icin olabilir Boylece antik yapilardan ahsabin bilinen kronolojisi capraz partlar olarak adlandirilan bir teknik ve tam belirlenen ahsap yasina uygun olabilir Bilgisayarda istatistik eslestirme yapmak icin boyunduruk edilene kadar capraz partlar aslinda gorsel denetim tarafindan yapilir Agac halkasi buyumesi bireysel farkliliklari ortadan kaldirmak icin dendrokronolojist bir halka tarih olusturmak icin birden fazla agac orneklerinin agac halkasi genislikleri duzeltilir ve ortalama alir Bu islem cogaltma olarak adlandirilir Ancak olasi bir baslangic ve bitis tarihleri bilinmemektedir Bir agac halkasi tarihine ise kayan kronoloji denir 11 000 den fazla yil oncesine uzanan tam demirlemis cam kronolojisi Guney Almanya Ana ve Ren nehirleri ve Kuzey Irlanda da yer alir Ayrica bu iki karsilikli tutarlilik ve mese agaclari ile dendrokronolojik dizileri kendi radyokarbon ve dendrokronolojik yas karsilastirilarak dogrulanmistir 6 8500 yil oncesine uzanan bir tam demirlemis kronoloji Guneybati ABD Kaliforniya White Mountains bulunan bristlecone cami icin vardir 2004 yilinda yeni bir kalibrasyon egrisi INTCAL04 uluslararasi BP bir agac kumesi dunya capinda veri ve deniz cokelleri uzerinde etkilidir 26 000 geri kalibre tarihler icin onaylanmistir Bunlar agac halkasi kanitlarina dayanir ve yeni kalibrasyon egrileri IntCal04 kismi uzanir 12 410 takvim cal yil BP Bu ve geri 14 700 cal yil BP otesinde IntCal04 ozellikle 405 yil sabit bir rezervuar yas icin duzeltilmistir Venezuela Cariaco havzasindan foraminiferlerin 14C tarihleri insa edilmistir Ornekleme Ahsap karot numuneleri yillik buyume halkalarinin genisligini olcmek ve belirli bir bolge icinde farkli siteler ve farkli tabakalarindan ornek alarak arastirmacilarin bilimsel kaydinin bir parcasi haline gelerek kapsamli bir tarihi dizi olusturabilir Ornegin binalarda bulunan eski ahsap kaynak agacinin bir fikir vermesi icin tarih olabilir ahsap yasina bir ust sinir belirleyerek canli ve buyur Bazi agaclarin cinsi bu tur bir analiz icin digerlerine gore daha uygundur Ayni sekilde agaclar gibi kuraklik veya yari kuraklik marjinal kosullarin buyudugu alanlarda Dendrokronolojinin teknikleri nemli yerlerde daha tutarlidir Bu araclar kurak Guneybati Amerikan yerlilerinin ucurum konutlarin ahsap arkeolojik donemden kalma durumu onemli olmustur Dendrokronolojinin yarari bir kez yasayan malzeme mevcut ornekleri dogru bir kalibrasyon olarak kullanilmak uzere belirli bir yila tarihli ve BP veya radyokarbon durdurma ile olusan bir tarih araligi tahmini ile radyokarbon teknigini kontrol yapan durumdur ve mevcut 1950 01 01 esittir B efore P resent ve takvim yili 10 bristlecone cam son derece uzun omurlu ve yavas buyur hala yasayan bu amacla kullanilan ve olu ornekler olusturan binlerce yil oncesine giderek agac halkasi desenleri saglar Bazi bolgelerde 10 000 den fazla yillik kalma dizileri mevcuttur 11 Benzer mevsimsel desenleri de buz cekirdeklerinde ve varves bir gol bir birikimin katmanlari nehir veya deniz yatagi meydana gelir Cekirdek birikimi desenli bir buz gibi gole karsi ve tortu inceligi ile donmus bir over gol icin degisir Bazi sutunlu kaktusler de karbon ve dikenler oksijen acanthochronology izotoplarina benzer mevsimsel desenleri sergiler Bu dendrokronolojik benzer bir sekilde uzandigi icin kullanilir ve bu tur teknikler arkeologlar ve paleoclimatologists icin kullanilabilir Mevsimsel veri araligini genisletmek icin dendrokronolojik bir kombinasyon halinde kullanilir Benzer bir teknigi de balik otolit kemiklerde benzer buyume halkalarinin analizi yoluyla balik stoklarini analiz etmek icin kullanilir UygulamalarAhsap yapilardan yola cikarak olusturulan Avrupa kaynakli kronolojiler baslangicta veba salgininin yasandigi 14 yuzyila denk gelen bina yapimi alaninda gorulen boslugu doldurma konusunda gucluk yasadi 28 ancak tarih oncesi zamanlara kadar geriye giden kesintisiz kronolojiler de bulunmaktadir Danimarka kaynakli MO 352 yilina kadar geriye giden kronoloji buna bir ornektir 13 Iklimi tahmin edilebilir bolgelerde agaclarin farkli yillarda farkli hava sartlarina yagmur sicaklik toprak pH bitki besleme CO2 konsantrasyonu vb faktorlere bagli olarak yillik halkalari gelistirilir Bu halkalardaki cesitlilige bakilarak gecmis iklim degisikliklerinin anlasilmasi icin dendroklimatoloji bilimi kullanilir Bir ahsap ornegine bakilarak agac halkalarinin buyume degisiklikleri yillara gore oldugu kadar konuma gore de eslesmeler saglayabilir cunku bir kita capinda iklim tekduze degildir Bu ahsap gemilerde kullanilan kerestenin geldigi yeri ve uzun mesafelerden tasinan resim yapmakta kullanilan paneller gibi daha kucuk ahsap esyanin malzemesini olusturan agacin kaynagini gosterebilir Ahsap binalarin yapildigi tarihler dendrokronoloji kullanilarak belirlenmistir Bir ornek Dedham Massachusetts teki Fairbanks Evidir Kuzey Amerika daki en eski ahsap ev oldugu bilinen evin 1640 dolaylarinda insa edildigi iddia edilmis alinan ornekler kerestenin 1 637 1638 yillarinda kesilen bir mese agacindan geldigini dogrulamistir Ek olarak alinan bir ornek uzerindeki inceleme ise 1641 tarihini gostermis boylece evin yapimina 1638 tarihinde baslandigi ve 1641 civarinda bitirildigi anlasilmistir O zamanlarda New England da ahsap ev yapiminda kullanilan tahtanin kurutma islemi yapilmiyordu Kaynakca1 McGovern PJ et al 1995 Dendrochronology Science in Archaeology A Review AJA 99 1 79 142 2 Capon Brian 2005 Botany for Gardeners 2nd ed Portland OR Timber Publishing pp 66 67 ISBN 0 88192 655 8 3 Lori Martinez 1996 Useful Tree Species for Tree Ring Dating Retrieved 2008 11 08 4 Friedrich M Remmele S Kromer B Hofmann J Spurk M Kaiser KF Orcel C Kuppers M 2004 The 12 460 year Hohenheim oak and pine tree ring chronology from central Europe A unique annual record for radiocarbon calibration and paleoenvironment reconstructions Radiocarbon 46 3 1111 22 5 Pilcher JR et al November 1984 A 7 272 year tree ring chronology for western Europe Nature 312 5990 150 2 Bibcode 1984Natur 312 150P doi 10 1038 312150a0 6 Stuiver Minze Kromer Bernd Becker Bernd Ferguson CW 1986 Radiocarbon Age Calibration back to 13 300 Years BP and the 14C Age Matching of the German Oak and US Bristlecone Pine Chronologies PDF Radiocarbon 28 2B 969 979 7 Ferguson CW Graybill DA 1983 Dendrochronology of Bristlecone Pine A Progress Report Radiocarbon 25 2 287 8 8 Reimer Paula J Baillie Mike GL Bard Edouard Bayliss Alex Beck J Warren Bertrand Chanda JH Blackwell Paul G Buck Caitlin E Burr George S Cutler Kirsten B Damon Paul E Edwards R Lawrence Fairbanks Richard G Friedrich Michael Guilderson Thomas P Hogg Alan G Hughen Konrad Kromer Bernd McCormac Gerry Manning Sturt Ramsey Christopher Bronk Reimer Ron W Remmele Sabine Southon John R Stuiver Minze Talamo Sahra Taylor FW van der Plicht Johannes Weyhenmeyer Constanze E 2004 INTCAL04 Terrestrial Radiocarbon age calibration 0 26 cal kyr BP PDF Radiocarbon 46 3 1029 58 9 Fairbanks Richard Current Research Radiocarbon Calibration Columbia 10 Renfrew Colin Bahn Paul 2004 Archaeology Theories Methods and Practice 4th ed London Thames amp Hudson pp 144 5 ISBN 0 500 28441 5 11 Bibliography of Dendrochronology Switzerland ETH Forest Snow and Landscape Research Retrieved 2010 08 08 12 Baillie Mike 1997 A Slice Through Time London Batsford p 124 ISBN 978 0 7134 7654 5 Dis baglantilarAegean and Near Eastern Dendrochronology at Cornell University28 Temmuz 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde