Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kara başlı iskete (Carduelis spinus), ispinozgiller (Fringillidae) familyasından, yarı göçmen bir ötücü kuş türü. 06.06.2006 tarihli, 4 numaralı Çevre ve Orman Bakanlığı Merkez Av Komisyonu kararıyla koruma altına alınmıştır. Türkiye'de avlanması, ölü ya da canlı bulundurulması ve nakledilmesi yasaktır.
| Kara başlı iskete | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Erişkin erkek iskete | ||||||||||||||
| Korunma durumu | ||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Carduelis spinus Linnaeus, 1758 | ||||||||||||||
 Dağılımı |
İsim
Türkçe iskete kelimesi, bu kuşa Rumca'da verilen σκαθί (Eski Yunanca: σκανθίον) adından gelir. Selanik ve bölgesinde, karabaşlı iskete Carduelis spinus; σκαθί ya da diminitifi olan σκαθάκι biçimde, fakat diğer bölgelerde λούγαρο diye anılır. Eski Yunanca σκανθίον, ilk olarak Περὶ διαφορᾶς τροφῶν πρὸς Πτολεμαῖον {0751.004} adında, eskiden yanlışlıkla Hippokrates'e atfedilmiş bir tıp kitabının 484. sayfa, 14. satırında serçelerle beraber geçer.
Bilimsel adı, Linnaeus tarafından verilmiştir.Fringilla spinus (Linnaeus, 1758)şeklinde bir bazyonimi bulunur.
Cardŭēlis, -is. d.: Latincede yabani kenger otu anlamına gelen carduus sözcüğünden türetilmiş olup "saka" anlamına gelir.
Spīnus, -i. e.: Latincede, çakal eriği (Prunus spinosa) anlamına gelir.
Özellikleri
11-12,5 cm boylarında, ufak kafalı ve kısa çatal kuyrukludur. Koyu renkli kanatlarındaki sarı ya da sarımtırak beyaz kontrastlı motiflerden ve floryalarda olduğu gibi, kuyruk kenarlarının sarı kök bölümünden tanınır; gövde kenarları boyuna koyu beneklerle bezelidir. Sarı ya da sarımtırak beyaz büyük örtü telekleri, kanat açıldığında görünen kanat şeridini oluşturur. Eylül ayından itibaren, erkek kara başlı isketelerin gagaaltı ve takkesi siyahtır; ancak tüyler yeni ise soluk gri zıhlar takke ve gagaaltı karaltısını saklar. Kaş, gerdan ve sağrı, çizgisiz yeşilimtırak sarıdır. Dişilerde takke, yeşilimtırak gridir; sağrı, yeşile çalan sarımtırak beyaz ve belli belirsiz zıhlıdır. Genç kara başlı isketelerin sırtı boz, kafası oldukça soluk tonlarda ve zıhlı olur.
Yaşam ve beslenme
İğneyapraklı ve karışık ormanlarda, özellikle ladin ormanlarında yaşar. Beslenmek için kızılağaç ve huş ağaçlarının ince dallarına konarak, keten kuşları gibi bunların tohum ve kediciklerini yer. Bu yüzden çoğu zaman keten kuşu gruplarıyla beraber gözlemlenirler. , , , sivrisinekleri, ve hemiptera türü birçok başka böceği avlarlar. Kendileri ise, çoğu zaman atmacalar için yem teşkil eder.
Yarı göçmen bir kuş olan kara başlı iskete, kışı Orta ve Güney Avrupa'da geçirir, kimi seneler daha kuzey bölgelerde de kalabilir. Kışın, oldukça büyük sürüler halinde toplaşırlar. Hareketli bir kuştur; yuvalama döneminde bile sık yer değiştirir. Ürkek sayılmaz, yuvasını çoğu zaman ladinlerin yüksek dallarına yapar.
Ötüşü
Temas seslenişi: Islıklı, biri pesleşen diğeri tizleşen benzer iki heceden oluşur, tilö ve tlüi; uçuş halindeki kümelerde bunlar birbirine karışırlar. Uçuş ya da beslenme halindeki kuşlar boğuk ve krepitan bir tetete sesi çıkarırlar. Ötüşü: Akışkan bir cıvıltı ve tril dizisiyle taklitlerden oluşur; ara ara bu dizi, uzayan titreşik seslerle bölünür.
Dağılımı
Asya'nın bir bölümü ile Avrupa'da yaşayan bu kuşlar Türkiye'nin yalnız Karadeniz Bölgesi'nde ürer, kışın ve göç sırasındaysa hemen her yerde görülür. Sabit nüfuslar, İskoçya, Batı İrlanda, İskandinavya'nın güney kıyıları, Orta ve Kuzeydoğu Avrupa, Alpler, Pireneler, Balkanlar ve Kafkaslarda görülür. Kışın batıda Fas'a, doğuda İsrail ve Sina Yarımadası'nın kuzeyine kadar kadar yayılırlar.
Nüfus yayılımı, Avrasya topraklarında 10.000.000 km²'lik bir alanı kaplar. Avrupa nüfusları, 20.000.000 ila 36.000.000 birey arasında tahmin edilmektedir (BirdLife International 2004).
Kaynakça
- Lars Svensson (metin ve haritalar), Peter Grant (metinler), Kilian Mullarney ve Dan Zetterström (illüstrasyonlar). Fågelguiden, Europas och Medelhavsområdets fåglar i fält. Albert Bonniers Förlag, Stockholm, 1999.
- Monroe Jr., B.L. & Sibley, C.G. 1993. A World Checklist of Birds. Yale University Press, New Haven and London.
- Perrins, C.M. (ed.) 1991. Geïllustreerde Encyclopedie van de Vogels. Zuid-Hollandsche Uitgeversmaatschappij.
Notlar
- ^ Resmi Gazete: 17.06.2006/26201
- ^ A. Delatte, Anecdota Atheniensia et alia, vol. 2. Paris: Droz, 1939: 483-499.
- ^ Linnaeus, C. 1758. Systema naturæ per regna tria naturæ, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Tomus I. Editio decima, reformata. Holmiae. (Laurentii Salvii).: [1-4], 1-824.
- ^ Bird Life[]
Dış bağlantılar
- İskete videoları[]Internet Bird Collection arşivi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kara basli iskete Carduelis spinus ispinozgiller Fringillidae familyasindan yari gocmen bir otucu kus turu 06 06 2006 tarihli 4 numarali Cevre ve Orman Bakanligi Merkez Av Komisyonu karariyla koruma altina alinmistir Turkiye de avlanmasi olu ya da canli bulundurulmasi ve nakledilmesi yasaktir Kara basli isketeEriskin erkek iskete source source Korunma durumuAsgari endise altinda IUCN 2 3 Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif AvesTakim Passeriformes Otucu kuslar Familya Fringillidae Ispinozgiller Cins CarduelisTur C spinusIkili adlandirmaCarduelis spinus Linnaeus 1758Dagilimi source source source source source source Kara basli isketeDisi kusBeslenirkenIsimTurkce iskete kelimesi bu kusa Rumca da verilen ska8i Eski Yunanca skan8ion adindan gelir Selanik ve bolgesinde karabasli iskete Carduelis spinus ska8i ya da diminitifi olan ska8aki bicimde fakat diger bolgelerde loygaro diye anilir Eski Yunanca skan8ion ilk olarak Perὶ diaforᾶs trofῶn prὸs Ptolemaῖon 0751 004 adinda eskiden yanlislikla Hippokrates e atfedilmis bir tip kitabinin 484 sayfa 14 satirinda sercelerle beraber gecer Bilimsel adi Linnaeus tarafindan verilmistir Fringilla spinus Linnaeus 1758 seklinde bir bazyonimi bulunur Cardŭelis is d Latincede yabani kenger otu anlamina gelen carduus sozcugunden turetilmis olup saka anlamina gelir Spinus i e Latincede cakal erigi Prunus spinosa anlamina gelir Ozellikleri11 12 5 cm boylarinda ufak kafali ve kisa catal kuyrukludur Koyu renkli kanatlarindaki sari ya da sarimtirak beyaz kontrastli motiflerden ve floryalarda oldugu gibi kuyruk kenarlarinin sari kok bolumunden taninir govde kenarlari boyuna koyu beneklerle bezelidir Sari ya da sarimtirak beyaz buyuk ortu telekleri kanat acildiginda gorunen kanat seridini olusturur Eylul ayindan itibaren erkek kara basli isketelerin gagaalti ve takkesi siyahtir ancak tuyler yeni ise soluk gri zihlar takke ve gagaalti karaltisini saklar Kas gerdan ve sagri cizgisiz yesilimtirak saridir Disilerde takke yesilimtirak gridir sagri yesile calan sarimtirak beyaz ve belli belirsiz zihlidir Genc kara basli isketelerin sirti boz kafasi oldukca soluk tonlarda ve zihli olur Yasam ve beslenmeIgneyaprakli ve karisik ormanlarda ozellikle ladin ormanlarinda yasar Beslenmek icin kizilagac ve hus agaclarinin ince dallarina konarak keten kuslari gibi bunlarin tohum ve kediciklerini yer Bu yuzden cogu zaman keten kusu gruplariyla beraber gozlemlenirler sivrisinekleri ve hemiptera turu bircok baska bocegi avlarlar Kendileri ise cogu zaman atmacalar icin yem teskil eder Yari gocmen bir kus olan kara basli iskete kisi Orta ve Guney Avrupa da gecirir kimi seneler daha kuzey bolgelerde de kalabilir Kisin oldukca buyuk suruler halinde toplasirlar Hareketli bir kustur yuvalama doneminde bile sik yer degistirir Urkek sayilmaz yuvasini cogu zaman ladinlerin yuksek dallarina yapar OtusuTemas seslenisi Islikli biri peslesen digeri tizlesen benzer iki heceden olusur tilo ve tlui ucus halindeki kumelerde bunlar birbirine karisirlar Ucus ya da beslenme halindeki kuslar boguk ve krepitan bir tetete sesi cikarirlar Otusu Akiskan bir civilti ve tril dizisiyle taklitlerden olusur ara ara bu dizi uzayan titresik seslerle bolunur DagilimiAsya nin bir bolumu ile Avrupa da yasayan bu kuslar Turkiye nin yalniz Karadeniz Bolgesi nde urer kisin ve goc sirasindaysa hemen her yerde gorulur Sabit nufuslar Iskocya Bati Irlanda Iskandinavya nin guney kiyilari Orta ve Kuzeydogu Avrupa Alpler Pireneler Balkanlar ve Kafkaslarda gorulur Kisin batida Fas a doguda Israil ve Sina Yarimadasi nin kuzeyine kadar kadar yayilirlar Nufus yayilimi Avrasya topraklarinda 10 000 000 km lik bir alani kaplar Avrupa nufuslari 20 000 000 ila 36 000 000 birey arasinda tahmin edilmektedir BirdLife International 2004 KaynakcaLars Svensson metin ve haritalar Peter Grant metinler Kilian Mullarney ve Dan Zetterstrom illustrasyonlar Fagelguiden Europas och Medelhavsomradets faglar i falt Albert Bonniers Forlag Stockholm 1999 ISBN 91 34 51038 9 Monroe Jr B L amp Sibley C G 1993 A World Checklist of Birds Yale University Press New Haven and London ISBN 978 0 300 07083 5 Perrins C M ed 1991 Geillustreerde Encyclopedie van de Vogels Zuid Hollandsche Uitgeversmaatschappij ISBN 90 366 1308 6Notlar Resmi Gazete 17 06 2006 26201 A Delatte Anecdota Atheniensia et alia vol 2 Paris Droz 1939 483 499 Linnaeus C 1758 Systema naturae per regna tria naturae secundum classes ordines genera species cum characteribus differentiis synonymis locis Tomus I Editio decima reformata Holmiae Laurentii Salvii 1 4 1 824 Bird Life olu kirik baglanti Dis baglantilarIskete videolari olu kirik baglanti Internet Bird Collection arsivi