Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aydınoğlu Beyliği veya Aydınoğulları Beyliği, Anadolu Selçuklu Devleti'nin çökmesi ve dağılmasıyla başlayan Anadolu Beylikleri döneminde, 14. yüzyıl başlarında Güneybatı Anadolu’da Aydın ve çevresinde kurulmuş; döneminde hayli etkili olmuş bir Türkmen beyliğidir.
Aydınoğulları Beyliği | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1308-1426 | |||||||||
 | |||||||||
 Aydınoğulları Beyliği, en parlak yıllarında(1315-1375): Gazi Mehmet Bey döneminde sınırlar Umur Bey fetihleri sonrasında sınırlar Bizans İmparatorluğu toprakları Diğer Batı Anadolu Beylikleri Siyah "X" Umur Bey'in yardımlarını gösterirKırmızı "X" Umur Bey'in yağmalarını gösterir | |||||||||
| Başkent | Birgi (önce), Ayasuluk (Selçuk) (sonra) | ||||||||
| Yaygın dil(ler) | Türkçe | ||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||
| Bey | |||||||||
| |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Kuruluş ve çöküş
1308'de Aydın ve çevresinde kuruldu. Devletin kurucusu Aydınoğlu Mehmed Bey, (Germiyanoğlu Yakub Bey)'in ordusunda subaşıydı (ordu komutanı) ve Germiyanoğulları Beyliği'nin Batı Anadolu'daki sınırlarını genişletmekle görevlendirilmişti. Bizans'tan Birgi'yi aldıktan sonra bağımsızlığını ilan etti; Birgi'yi babasının adıyla anılan beyliğinin başkent yaptı (1308). Kente, kendi adıyla anılan bir ulu cami ve külliye inşa ettirdi. Birgi'nin ardından Ödemiş, Sultanhisar ve İzmir'i de topraklarına kattı. Ayasuluk’ta (bugünkü Selçuk) Aydınoğullarının ilk donanmasını kurdu. Topraklarını beş oğlu arasında paylaştırdı. İzmir valiliğine oğullarından Umur Bey'i getirdi. Ayasuluk'taki donanma, Umur Bey'in komutasında Ege adalarına ve Rumeli kıyılarına akınlar yaptı.
Mehmed Bey’in 1334'te ölümü üzerine beyliğin başına oğlu Umur Bey geçti; 14 yıl saltanat sürdü. Umur Bey Selçuk ve İzmir'de tersaneler kurdu; donanmasını güçlendirdi. Sakız, Bozcaada, Eğriboz, Mora ve Rumeli kıyılarına akınlar düzenledi. Bizans'taki taht kavgalarına müdahale etti ve Kantakuzen'in tahta oturmasında rol oynadı. Umur Bey Alaşehir'i de topraklarına katınca, Venedik, Ceneviz, Rodos Şövalyeleri ve Kıbrıs Krallığı'nın donanmaları birleşerek harekete geçti. Birleşik Haçlı donanması 1344’te İzmir'in sahil kesimini ele geçirdi ve Aydınoğulları bu savaşta donanmasını yitirdi. Umur Bey, İzmir'i geri almak için yaptığı kuşatma sırasında hayatını kaybetti.
Umur Bey'in 1348'deki ölümünden sonra sırayla Mehmet Bey'in oğullarından Hızır Bey ve Aydınoğulları hükümdarı oldu. Hızır Bey, 1348'de Venedik, Kıbrıs Krallığı ve Rodos Şövalyeleri ile çok ağır bir anlaşma imzalamak zoruna kalmıştı. Yirmi maddelik anlaşmanın şartları gereği, Aydın ili iskelesinde alınan gümrük vergisinin yarısı Latinlere bırakılıyor; Aydınoğlu deniz kuvvetleri silahtan tecrit ediliyor, gemiler karaya çekiliyordu. Bu anlaşma beyliğin deniz faaliyetlerini durdurmasına ve gücünü yitrmesine sebep oldu. Benzer bir anlaşma 1351'de Ceneviz'le de imzalandı. Anlaşma, 1371'de İsa Bey döneminde de yenilendi.
Aydınoğuları, başlangıçta Osmanlılarla dostane ilişkiler kurulmuştu. Ancak ilişkiler, 1389'da Osmanlı tahtına çıkan I. Bayezid'in (kardeşi Yakup Bey'i öldürmesi) üzerine bozuldu. Bu olaya tepki gösteren ve güçlerini birleştiren Anadolu Türkmen Beyleri arasına Aydınoğulları Beyliği de katıldı. Genç Osmanlı Sultanı Yıldırım Bayezid, kendisine karşı birleşen beylikler üzerine 1390'da sefere çıktı. Aydınoğlu himayesinde bir Rum şehri olan Alaşehir'i Osmanlı idaresine kattı. İsa Bey, bu gelişmeler üzerine topraklarını Yıldırım Bayezid'e bırakarak Tire'de oturmayı kabul etti. İsa Bey'in kızı Hafsa Sultan'ın Yıldırım Bayezid ile evlendirilmesi sonucu iki aile arasında akrabalık ilişkisi sağlandı.
1402’deki Ankara Savaşı'nda Yıldırım Bayezid'i yenen Timur Aydınoğulları'na eski topraklarını geri verdi. Beyliğin başına İsa Bey'in oğlu Musa Bey', onun kısa süre sonra ölümü üzerine de II. Umur Bey geçti (1403).
II. Umur Bey, 1405 yılında beyliği amcasının oğlu Cüneyd Bey'e bırakmak zorunda kaldı. Aydınoğulları, Cüneyd Bey'in idaresinde bir süre daha varlığını sürdürebildi. Cüneyt Bey, Osmanlı Devleti'ndeki Fetret devri olayları ve Düzmece Mustafa isyanında önemli rol oynadı. En sonunda İzmir yakınlarındaki sığındığı kalede teslim olmak zorunda kaldı ve hem kendisi hem de ailesi öldürüldü. Böylece 1426'da Aydınoğulları Beyliği toprakları II. Murad tarafından kesin olarak Osmanlı Devleti'ne katılarak ilhak edildi.
Beyler
| No | Bey | Hüküm Süresi | Notlar |
|---|---|---|---|
| 1 | Muharizalsîn Gazi Mehmed Bey | 1308-1334 | Beyliğin kurucusu. |
| 2 | Umur Bey | 1334-1348 | |
| 3 | Mehmedoğlu Hızır Bey | 1348-1360 | |
| 4 | Hızıroğlu İsa Bey | 1360-1390 | Osmanlı Devleti'ne katıldı. |
| Osmanlı Devleti | 1390-1402 | ||
| 5 | İsaoğlu Musa Bey | 1402-1403 | Ankara Savaşı sonrası yeniden bağımsız oldu. |
| 6 | Musaoğlu II. Umur Bey | 1403-1405 | |
| 7 | İzmiroğlu Cüneyd Bey | 1405-1426 | Kesin olarak Osmanlı Devleti'ne katıldı. |
Beyliğin sona ermesinden sonraki Aydınoğulları
Beylik hanedanının torunlarından , 1597 yılında İzmir'in en büyük camii olan Hisar Camii'ni yaptırdı. Bu da, Aydınoğlu ailesinin Osmanlı idaresinde de uzun süre ön planda kaldığına işaret etmektedir. Osmanlı idaresinden sonra da varlığını sürdürdüğü düşünülmektedir; ama tam olarak nerede oldukları bilinmemektedir.
Kaynakça
- ^ Bosworth, Clifford (1996),The new Islamic dynasties: a chronological and genealogical manual, New York: Columbia University Press s. 226
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aydinoglu Beyligi veya Aydinogullari Beyligi Anadolu Selcuklu Devleti nin cokmesi ve dagilmasiyla baslayan Anadolu Beylikleri doneminde 14 yuzyil baslarinda Guneybati Anadolu da Aydin ve cevresinde kurulmus doneminde hayli etkili olmus bir Turkmen beyligidir Aydinogullari Beyligi1308 1426BayrakAydinogullari Beyligi en parlak yillarinda 1315 1375 Gazi Mehmet Bey doneminde sinirlar Umur Bey fetihleri sonrasinda sinirlar Bizans Imparatorlugu topraklari Diger Bati Anadolu BeylikleriSiyah X Umur Bey in yardimlarini gosterir Kirmizi X Umur Bey in yagmalarini gosterirBaskentBirgi once Ayasuluk Selcuk sonra Yaygin dil ler TurkceHukumetMonarsiBey 1308 1334Muharizalsin Gazi Mehmed Bey 1334 1348Aydinoglu Gazi Umur Bey 1403 1426Izmiroglu Cuneyd BeyTarihce Kurulusu1308 Dagilisi1426Onculler ArdillarGermiyanogullari Osmanli DevletiKurulus ve cokus1308 de Aydin ve cevresinde kuruldu Devletin kurucusu Aydinoglu Mehmed Bey Germiyanoglu Yakub Bey in ordusunda subasiydi ordu komutani ve Germiyanogullari Beyligi nin Bati Anadolu daki sinirlarini genisletmekle gorevlendirilmisti Bizans tan Birgi yi aldiktan sonra bagimsizligini ilan etti Birgi yi babasinin adiyla anilan beyliginin baskent yapti 1308 Kente kendi adiyla anilan bir ulu cami ve kulliye insa ettirdi Birgi nin ardindan Odemis Sultanhisar ve Izmir i de topraklarina katti Ayasuluk ta bugunku Selcuk Aydinogullarinin ilk donanmasini kurdu Topraklarini bes oglu arasinda paylastirdi Izmir valiligine ogullarindan Umur Bey i getirdi Ayasuluk taki donanma Umur Bey in komutasinda Ege adalarina ve Rumeli kiyilarina akinlar yapti Mehmed Bey in 1334 te olumu uzerine beyligin basina oglu Umur Bey gecti 14 yil saltanat surdu Umur Bey Selcuk ve Izmir de tersaneler kurdu donanmasini guclendirdi Sakiz Bozcaada Egriboz Mora ve Rumeli kiyilarina akinlar duzenledi Bizans taki taht kavgalarina mudahale etti ve Kantakuzen in tahta oturmasinda rol oynadi Umur Bey Alasehir i de topraklarina katinca Venedik Ceneviz Rodos Sovalyeleri ve Kibris Kralligi nin donanmalari birleserek harekete gecti Birlesik Hacli donanmasi 1344 te Izmir in sahil kesimini ele gecirdi ve Aydinogullari bu savasta donanmasini yitirdi Umur Bey Izmir i geri almak icin yaptigi kusatma sirasinda hayatini kaybetti Aydinoglu Isa Bey tarafindan 1375de Ayasuluk Selcuk da insa ettirilen Isa Bey Camii Umur Bey in 1348 deki olumunden sonra sirayla Mehmet Bey in ogullarindan Hizir Bey ve Aydinogullari hukumdari oldu Hizir Bey 1348 de Venedik Kibris Kralligi ve Rodos Sovalyeleri ile cok agir bir anlasma imzalamak zoruna kalmisti Yirmi maddelik anlasmanin sartlari geregi Aydin ili iskelesinde alinan gumruk vergisinin yarisi Latinlere birakiliyor Aydinoglu deniz kuvvetleri silahtan tecrit ediliyor gemiler karaya cekiliyordu Bu anlasma beyligin deniz faaliyetlerini durdurmasina ve gucunu yitrmesine sebep oldu Benzer bir anlasma 1351 de Ceneviz le de imzalandi Anlasma 1371 de Isa Bey doneminde de yenilendi Aydinogulari baslangicta Osmanlilarla dostane iliskiler kurulmustu Ancak iliskiler 1389 da Osmanli tahtina cikan I Bayezid in kardesi Yakup Bey i oldurmesi uzerine bozuldu Bu olaya tepki gosteren ve guclerini birlestiren Anadolu Turkmen Beyleri arasina Aydinogullari Beyligi de katildi Genc Osmanli Sultani Yildirim Bayezid kendisine karsi birlesen beylikler uzerine 1390 da sefere cikti Aydinoglu himayesinde bir Rum sehri olan Alasehir i Osmanli idaresine katti Isa Bey bu gelismeler uzerine topraklarini Yildirim Bayezid e birakarak Tire de oturmayi kabul etti Isa Bey in kizi Hafsa Sultan in Yildirim Bayezid ile evlendirilmesi sonucu iki aile arasinda akrabalik iliskisi saglandi 1402 deki Ankara Savasi nda Yildirim Bayezid i yenen Timur Aydinogullari na eski topraklarini geri verdi Beyligin basina Isa Bey in oglu Musa Bey onun kisa sure sonra olumu uzerine deII Umur Beygecti 1403 II Umur Bey 1405 yilinda beyligi amcasinin oglu Cuneyd Bey e birakmak zorunda kaldi Aydinogullari Cuneyd Bey in idaresinde bir sure daha varligini surdurebildi Cuneyt Bey Osmanli Devleti ndeki Fetret devri olaylari ve Duzmece Mustafa isyaninda onemli rol oynadi En sonunda Izmir yakinlarindaki sigindigi kalede teslim olmak zorunda kaldi ve hem kendisi hem de ailesi olduruldu Boylece 1426 da Aydinogullari Beyligi topraklari II Murad tarafindan kesin olarak Osmanli Devleti ne katilarak ilhak edildi BeylerNo Bey Hukum Suresi Notlar1 Muharizalsin Gazi Mehmed Bey 1308 1334 Beyligin kurucusu 2 Umur Bey 1334 13483 Mehmedoglu Hizir Bey 1348 13604 Hiziroglu Isa Bey 1360 1390 Osmanli Devleti ne katildi Osmanli Devleti 1390 14025 Isaoglu Musa Bey 1402 1403 Ankara Savasi sonrasi yeniden bagimsiz oldu 6 Musaoglu II Umur Bey 1403 14057 Izmiroglu Cuneyd Bey 1405 1426 Kesin olarak Osmanli Devleti ne katildi Beyligin sona ermesinden sonraki AydinogullariBeylik hanedaninin torunlarindan 1597 yilinda Izmir in en buyuk camii olan Hisar Camii ni yaptirdi Bu da Aydinoglu ailesinin Osmanli idaresinde de uzun sure on planda kaldigina isaret etmektedir Osmanli idaresinden sonra da varligini surdurdugu dusunulmektedir ama tam olarak nerede olduklari bilinmemektedir Kaynakca Bosworth Clifford 1996 The new Islamic dynasties a chronological and genealogical manual New York Columbia University Press s 226