Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hisar Camii (Yâkub Bey Camii, Molla Yakup Camii), İzmir, Konak ilçesinde, adını verdiği Hisarönü bölgesi ile Kemeraltı Çarşısı ve Kızlarağası Hanı çevresinde yer alan cami.
 | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Konak, İzmir, Türkiye |
| Koordinatlar | 38°25′17″K 27°08′01″D / 38.42139°K 27.13361°D |
| İnanç | İslam |
| Durum | Etkin |
| Mimari | |
| Mimari biçim | Osmanlı mimarisi |
| Tamamlanma | 1006 (Hicri), 1597/1598 (Miladi) |
| Özellikler | |
| Minare sayısı | 1 |
Yapımı
Hisar Camii, Aydınoğulları Beyliği'nin Osmanlı İmparatorluğu idaresi altına girmesinden 150 yılı aşkın sene sonra, Aydınoğulları soyundan gelen Özdemiroğlu Molla Yakup Bey tarafından yaptırıldığı kabul edilmektedir. 1006 (Hicri), 1597/1598 (Miladi) yılında yaptırılan İzmir'in tarihi ve en büyük camisidir. Yapılan araştırmalarda caminin; 1402 yılında Timur İmparatorluğu'nun kurucu lideri Timur tarafından ele geçirildiği ve sonra da yıkıldığını belirten İzmir Liman Kalesi'nin yıkıntıları üzerinde yaptırıldığı üzerinde durulmaktadır. Bu Liman Kalesi (Aşağı Kale, Hisar Kalesi, Ok Kalesi) 1231-1235 yılları arasında iç limanın ağzında yaptırılmıştır. 1671-1672 yılında İzmir'e gelen Evliya Çelebi de hem Kadifekale'nin hem de bu hisar kalesinin varlığını kaydetmiştir. Caminin adı da İç Liman Kalesi'nin aşağı kapısı önünde bulunduğundan ötürü Hisar Camii olmuştur. Caminin mihrabı üçlüdür ve İtalyan etkilerini taşımaktadır. Bu özelliğiyle ender üç mihraplı camiler arasındadır. Bunun sebebinin ise caminin banilerinin üç kişi olmasına bağlanmaktadır.
Bazı kaynaklarda da binanın üzerine yapıldığı bölgenin öncesinde Latin kilisesi olduğunu söylemektedir. Bir başka tez ise Molla Yakup adındaki başka bir kişiye ve 14. yüzyıla kadar cami varlığını geri götürmektedir. Arap gezgin İbn-i Batuta’ya göre de İzmir’de Şeyh Yakup diye birisinin varlığı 14. yüzyılın başında kesindir, ancak camiyle ilişkisi belli değildir.
Mimari özellikleri
Şehrin abidevi ilk yapısı kabul edilen Hisar Camii 1813, 1868 ve 1881 depremlerinde hasar görmüştür. 1870 tarihli kitabede tadilat çalışmaları şöyle belirtilmiştir:
1870 tarihli kitabe; aktaran: Şükrü Tül - Hisar Camii
1813, 1870, 1881, 1890, 1927, 1938, 1985 ve 2009-2011 yıllarında onarılmıştır. 1813 onarımında caminin önüne bir son cemaat yeri eklenmiştir. Merkezî kuruluştaki harimle kuzeyindeki yedi kubbeli son cemaat yeri ve minareden oluşur. Caminin minaresi kesme taş kaide üzerine yuvarlak gövdeli ve tek şerefelidir. Minarenin ilk onarımı 22 Mayıs 1890 tarihinde İzmir valisi Halil Rıfat Paşa eliyle gerçekleşmiştir. 1927 yılında yaşanan depremde yıkılan bu minarenin yerine dönemin İzmir valisi Kazım Dirik Paşa hızla yenisini yaptırmış ve dönemin geleneklerine uyularak minare kaidesi Kütahya çinileri ile süslenmişti. Minare kapısı üzerindeki yazıt “İzmir valisi Mirliva Kazım Paşa zamanında inşa edilmiştir H 1343/M 1927” diyerek bu onarımı anar. Son restorasyonu 2009-2011 yılları arasında tamamlanan cami, 11 Mart 2011 Cuma günü Cuma Namazı ile birlikte ibadete açılmıştır.
Harimde mihrap önündeki büyük kubbeli kare hacim üç yönden daha küçük kubbeli hacimlerle kuşatılmıştır. Kesme taş ve moloz taştan yapılan kare planlı camide, sekiz fil ayağı üzerine oturan merkezi bir kubbe ve onu destekleyen altı kubbe bulunmaktadır. Batı yönündeki son cemaat yerinden ibadet mekanına üç kapıyla girilen camide son cemaat yeri, yuvarlak kemerlerle birbirine bağlı sekiz mermer sütunun taşıdığı yedi kubbeyle örtülüyor. Yakın tarihlerde son cemaat yerinin önü camekânla kapatılmıştır. Ahşap Minberi sedef kakmalı, mihrap ise yuvarlak bir niş şeklinde, içi 18 ve 19. yüzyılın kalem işleri ile bezelidir. Giriş kapısı üzerinde Ali İmran Suresi'nin 97. ayetinden bir kısım olarak Oraya kim girerse, güven içinde olur (وَمَنْ دَخَلَهُ كَانَ اٰمِناًۜ) yazmaktadır. Kemerlerin sütun başlıklarındaki üslup bir Roma yapısından devşirilmiş izlenimi verirler. Kadınlar mahfilinde üstündeki, harime kapıdan girince sağdaki sütunda, alçı dekorasyonu olmaksızın, özgün biçimiyle korunmuş bir başlığın da desteklediği gibi yapının inşasında sütun başlıkları özgün biçimleriyle tasarlanarak yerleştirilmiştir. Son cemaat yerinin sütunları ise İzmir’in ilkçağ yapılarından olduğu öne sürülmektedir.
Günümüzdeki önemi
Günümüzde Hisar Camii'nin batısında Kızlarağası Hanı kuzeyinde Yorgancılar Çarşısı, güneyinde Yağcılar ve Peynirciler Çarşısı bulunmaktadır ve genel olarak Kemeraltı Çarşısı'nın Fevzipaşa Bulvarı'na çıkış noktasına yakındır.
20. yüzyılın önemli bestekârı Rakım Elkutlu babasının ölümü sonrası İzmir Hisar Camii imamlığına tayin edilerek ölünceye kadar bu görevini sürdürdü. Aynı zamanda uzun yıllar, İzmir Mûsikî Cemiyeti'nin başkanlığını da yapan Elkutlu, özellikle Hisarbuselik makamını kullanarak verdiği eserleri mevcuttur.
Cami hâlen faal haldedir. Camide imam hatip görevinde 2016 Ocak itibarıyla Selim Menteşeli ve İbrahim Ege bulunmaktadır.Müezzinlik vazifesini ise Muhammed Emin Ayaz ve Muzaffer Gülmez yürütmektedir.
Dış bağlantılar
- Münir Aktepe, İzmir Yazıları-Camiler, Hanlar, Medreseler, Sebiller, hazırlayan Fikret Yılmaz, İzmir Büyükşehir belediyesi Kent kitaplığı, İzmir, 2003
- Hakkı Gültekin, İzmir Tarihi, Ege Turizm Cemiyeti, İzmir 1952.
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Hisar Mosque ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ a b 400 yıllık Hisar Camii[]
- ^ "Murat Bardakçı - Gâvur İzmir'i 1402'de Timur ortadan kaldırmış, şehri Müslüman yapmıştı". 11 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ocak 2016.
- ^ . 20 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2016.
- ^ . 22 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2016.
- ^ a b c d e . 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2016.
- ^ a b . 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2016.
- ^ . 15 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2016.
- ^ Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt.23, s.527.[]
- ^ . 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2016.
- ^ . 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2016.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hisar Camii Yakub Bey Camii Molla Yakup Camii Izmir Konak ilcesinde adini verdigi Hisaronu bolgesi ile Kemeralti Carsisi ve Kizlaragasi Hani cevresinde yer alan cami Hisar CamiiTemel bilgilerKonumKonak Izmir TurkiyeKoordinatlar38 25 17 K 27 08 01 D 38 42139 K 27 13361 D 38 42139 27 13361InancIslamDurumEtkinMimariMimari bicimOsmanli mimarisiTamamlanma1006 Hicri 1597 1598 Miladi OzelliklerMinare sayisi1YapimiHisar Camii Aydinogullari Beyligi nin Osmanli Imparatorlugu idaresi altina girmesinden 150 yili askin sene sonra Aydinogullari soyundan gelen Ozdemiroglu Molla Yakup Bey tarafindan yaptirildigi kabul edilmektedir 1006 Hicri 1597 1598 Miladi yilinda yaptirilan Izmir in tarihi ve en buyuk camisidir Yapilan arastirmalarda caminin 1402 yilinda Timur Imparatorlugu nun kurucu lideri Timur tarafindan ele gecirildigi ve sonra da yikildigini belirten Izmir Liman Kalesi nin yikintilari uzerinde yaptirildigi uzerinde durulmaktadir Bu Liman Kalesi Asagi Kale Hisar Kalesi Ok Kalesi 1231 1235 yillari arasinda ic limanin agzinda yaptirilmistir 1671 1672 yilinda Izmir e gelen Evliya Celebi de hem Kadifekale nin hem de bu hisar kalesinin varligini kaydetmistir Caminin adi da Ic Liman Kalesi nin asagi kapisi onunde bulundugundan oturu Hisar Camii olmustur Caminin mihrabi ucludur ve Italyan etkilerini tasimaktadir Bu ozelligiyle ender uc mihrapli camiler arasindadir Bunun sebebinin ise caminin banilerinin uc kisi olmasina baglanmaktadir Bazi kaynaklarda da binanin uzerine yapildigi bolgenin oncesinde Latin kilisesi oldugunu soylemektedir Bir baska tez ise Molla Yakup adindaki baska bir kisiye ve 14 yuzyila kadar cami varligini geri goturmektedir Arap gezgin Ibn i Batuta ya gore de Izmir de Seyh Yakup diye birisinin varligi 14 yuzyilin basinda kesindir ancak camiyle iliskisi belli degildir Mimari ozellikleriSehrin abidevi ilk yapisi kabul edilen Hisar Camii 1813 1868 ve 1881 depremlerinde hasar gormustur 1870 tarihli kitabede tadilat calismalari soyle belirtilmistir Bab i behiste misal etmis bunu dana Ki indi mu minatda Ka be i ziba Teveccuh eyleyen zevat bulur ihsan karibinde Eder rahmet ana elbetde hazret i Mevla Izmir mutehayyizanindan Haci Mehmed Efendi zade Muteveffa Haci Ali Bey eyledi bu babi ihya Eder cumle muradin Hak ihsan anin elbet Ne ziynet verdi Cami e ne ala ve hem ra na 1287 Hicri 1870 Miladi 1870 tarihli kitabe aktaran Sukru Tul Hisar Camii 1813 1870 1881 1890 1927 1938 1985 ve 2009 2011 yillarinda onarilmistir 1813 onariminda caminin onune bir son cemaat yeri eklenmistir Merkezi kurulustaki harimle kuzeyindeki yedi kubbeli son cemaat yeri ve minareden olusur Caminin minaresi kesme tas kaide uzerine yuvarlak govdeli ve tek serefelidir Minarenin ilk onarimi 22 Mayis 1890 tarihinde Izmir valisi Halil Rifat Pasa eliyle gerceklesmistir 1927 yilinda yasanan depremde yikilan bu minarenin yerine donemin Izmir valisi Kazim Dirik Pasa hizla yenisini yaptirmis ve donemin geleneklerine uyularak minare kaidesi Kutahya cinileri ile suslenmisti Minare kapisi uzerindeki yazit Izmir valisi Mirliva Kazim Pasa zamaninda insa edilmistir H 1343 M 1927 diyerek bu onarimi anar Son restorasyonu 2009 2011 yillari arasinda tamamlanan cami 11 Mart 2011 Cuma gunu Cuma Namazi ile birlikte ibadete acilmistir Hisar Camii nin mihrabi Harimde mihrap onundeki buyuk kubbeli kare hacim uc yonden daha kucuk kubbeli hacimlerle kusatilmistir Kesme tas ve moloz tastan yapilan kare planli camide sekiz fil ayagi uzerine oturan merkezi bir kubbe ve onu destekleyen alti kubbe bulunmaktadir Bati yonundeki son cemaat yerinden ibadet mekanina uc kapiyla girilen camide son cemaat yeri yuvarlak kemerlerle birbirine bagli sekiz mermer sutunun tasidigi yedi kubbeyle ortuluyor Yakin tarihlerde son cemaat yerinin onu camekanla kapatilmistir Ahsap Minberi sedef kakmali mihrap ise yuvarlak bir nis seklinde ici 18 ve 19 yuzyilin kalem isleri ile bezelidir Giris kapisi uzerinde Ali Imran Suresi nin 97 ayetinden bir kisim olarak Oraya kim girerse guven icinde olur و م ن د خ ل ه ك ان ا م نا yazmaktadir Kemerlerin sutun basliklarindaki uslup bir Roma yapisindan devsirilmis izlenimi verirler Kadinlar mahfilinde ustundeki harime kapidan girince sagdaki sutunda alci dekorasyonu olmaksizin ozgun bicimiyle korunmus bir basligin da destekledigi gibi yapinin insasinda sutun basliklari ozgun bicimleriyle tasarlanarak yerlestirilmistir Son cemaat yerinin sutunlari ise Izmir in ilkcag yapilarindan oldugu one surulmektedir Gunumuzdeki onemiHisar Camii nin ic gorunumuHisar Camii nin minberi Gunumuzde Hisar Camii nin batisinda Kizlaragasi Hani kuzeyinde Yorgancilar Carsisi guneyinde Yagcilar ve Peynirciler Carsisi bulunmaktadir ve genel olarak Kemeralti Carsisi nin Fevzipasa Bulvari na cikis noktasina yakindir 20 yuzyilin onemli bestekari Rakim Elkutlu babasinin olumu sonrasi Izmir Hisar Camii imamligina tayin edilerek olunceye kadar bu gorevini surdurdu Ayni zamanda uzun yillar Izmir Musiki Cemiyeti nin baskanligini da yapan Elkutlu ozellikle Hisarbuselik makamini kullanarak verdigi eserleri mevcuttur Cami halen faal haldedir Camide imam hatip gorevinde 2016 Ocak itibariyla Selim Menteseli ve Ibrahim Ege bulunmaktadir Muezzinlik vazifesini ise Muhammed Emin Ayaz ve Muzaffer Gulmez yurutmektedir Dis baglantilarMunir Aktepe Izmir Yazilari Camiler Hanlar Medreseler Sebiller hazirlayan Fikret Yilmaz Izmir Buyuksehir belediyesi Kent kitapligi Izmir 2003 Hakki Gultekin Izmir Tarihi Ege Turizm Cemiyeti Izmir 1952 KaynakcaWikimedia Commons ta Hisar Mosque ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir a b 400 yillik Hisar Camii olu kirik baglanti Murat Bardakci Gavur Izmir i 1402 de Timur ortadan kaldirmis sehri Musluman yapmisti 11 Subat 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Ocak 2016 20 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ocak 2016 22 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ocak 2016 a b c d e 17 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ocak 2016 a b 7 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ocak 2016 15 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ocak 2016 Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi Cilt 23 s 527 olu kirik baglanti 8 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ocak 2016 8 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ocak 2016