Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ambarlı, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.
| Ambarlı | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Ambarlı Ambarlı'nın Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Borçka |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 286 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 184 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08400 |
Tarihçe
Ambarlı'nın eski adı Dampala veya Dampali'dir. Gürcüce bir yer adı olan Dampala / Dampali (დამპალა / დამპალი), kokuşmuş su, bataklık anlamına gelir. Dampala aynı zamanda Gürcistan’ın doğu kesiminde yaygın olan ve “kisi” (ქისი) diye de adlandırılan bir üzüm cinsinin adıdır. Eskiden Gürcistan’ın doğusunda Dampala (დამპალა) adını taşıyan bir yer olduğu Kartlis Tshovreba adlı kaynaktan bilinmektedir. Dampala adı Türkçeye Danpal (دانپال) ya da Dampal (دامپال) olarak girmiştir.
Dampala, tarihsel Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Klarceti, Gürcü Krallığı'nın prensliklerinden biriydi ve bu prensliğin merkezi Artanuci (Ardanuç) idi. Bu bölgeyi Osmanlılar 16. yüzyılın ilk yarısında Gürcülerden ele geçirdi.
Dampala, Osmanlı döneminde Çıldır Eyaleti'nin içinde bulunuyordu. 19. yüzyılın ikinci yarısında, Trabzon Vilayeti'nin sancaklarından biri olan Lazistan'a bağlı Livana kazasının köylerinden biriydi. Köyün nüfusu 11 hane ve 26 kişi olarak tespit edilmiştir. Bu dönemde Osmanlı idaresi sadece erkek nüfus tespit ediyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyde yaşayan kişi sayısının yaklaşık 52 kişi olduğu ortaya çıkar. Bu nüfus "Müslim" adıyla kaydedilmiştir. Bu "Müslim" nüfusun Müslüman Gürcülerden oluştuğu, Rusların on yıl sonra gerçekleştirdiği nüfus tespitinden anlaşılmaktadır. Tarımla geçinen Dampala köyünde salnamede hayvan varlığı olarak 20 öküz, 10 inek, 1 at, 5 keçi ve 40 koyun tespit edilmiştir.
Dampala köyü, 93 Harbi'nin ardından Rus hakimiyetine girdi. 1886 yılı nüfus tespitinde köy, Artvin sancağının (okrug) Artvin kazasına (uçastok) bağlıydı. Kartla nahiyesinin (сельское общество: kırsal topluluk) dokuz köyünden biriydi. Bu tarihte köyde 57 kişi yaşıyordu ve nüfusun tamamı Gürcülerden oluşuyordu. Dampala'da bugün de kullanılan Nağvarevi (ნაღვარევი), Tsitlobi (წითლობი), Velikana (ველიყანა), Saliurebi (სალიურები), Gverduli (გვერდული), Kalo (კალო) gibi yer adları da buranın bir Gürcü yerleşmesi olduğunu göstermektedir. Gürcü tarihçi Zakaria Çiçinadze, Rus idaresi sırasında, 1890'ların başında Dampala'da 18 hanenin yaşadığını yazmıştır.
Dampala, Birinci Dünya Savaşı'ın sonlarında Rus ordusunun bölgeden çekilmesinden sonra, bir süre bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti'nin verdiği ültimatom üzerine Gürcü askerleri bölgeden çekildi ve Artvin bölgesi fiilen Türkiye'ye katıldı. 16 Mart 1921'de, Ankara Hükümeti ile Sovyet Rusya arasında imzalanan Moskova Antlaşması'yla Dampala köyünü de kapsayan Artvin ile Ardahan bölgeleri Türkiye'ye bırakıldı.
Artvin livasında 1922 yılında yapılan nüfus tespiti sırasında Dampala Borçka kazasına bağlı Murgul nahiyesinin bir köyüydü. Bu tarihte köyde, tamamı Gürcü olarak kaydedilmiş olan 24 kişi yaşıyordu. Önceki nüfus tespitleriyle kıyaslandığında Dampala'nın nüfusunun iyice azaldığı görülmektedir. Bu durum Rus idaresi sırasında köy halkının önemli bir kısmının Osmanlı ülkesine göç etmesiyle açıklanabilir. Dampala veya Danpal Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında Anbarlı (sonra Ambarlı) olarak değiştirilmiştir. Daha sonra köye dışarıdan bir nüfus yerleştilmiş olmalı ki Ambarlı'da yaşayan kişi sayısı 1935 yılında 335 kişiye ulaşmıştır.
Ambarlı köyünde varlığı bilinen tek tarihsel yapı Dampala Kilisesi'dir. Köyün merkez mahallesinde yer alan kilise, bugün bir köylünün bahçesindedir. Kiliseden geriye yapının güneybatı duvarının küçük bir parçası (3 × 1,5 m) kalmıştır. Dampala Kilisesi'nin kireç harcı kullanılarak yeşilimsi kaba taşlarla inşa edilmiş olduğu duvar kalıntısından anlaşılmaktadır.
Coğrafya
Dampala köyü, karayoluyla Artvin il merkezine 38 km, Borçka ilçe merkezine 6 km uzaklıktaydı. Baraj yapımından sonra köyün yolu değişmiş ve bu mesafe iyice artmıştır.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 170 |
| 2020 | 184 |
| 2019 | 174 |
| 2018 | 212 |
| 2017 | 187 |
| 2016 | 194 |
| 2015 | 197 |
| 2014 | 221 |
| 2013 | 243 |
| 2012 | 235 |
| 2011 | 249 |
| 2010 | 244 |
| 2009 | 257 |
| 2008 | 278 |
| 2007 | 320 |
| 2000 | 468 |
| 1990 | 994 |
| 1985 | 660 |
Kaynakça
- ^ . Fallingrain.com. 16 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p . Nufusune.com. 30 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ A Comprehensive Georgian-English Dictionary, 2006, 2 cilt, s. 528,
- ^ ""დამპალა" - Kartlis Tshovreba". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ekim 2021.
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 352, .
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye (Osmanlıca), 1927, s. 120.
- ^ "Roland Topçişvili, Gürcülerin Etnik Tarihi ve Gürcistan'ın Tarihsel-Etnografik Bölgeleri (Gürcüce), 2002, s. 66-67". 16 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ekim 2021.
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s.353, .
- ^ . 25 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2020.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 183 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcüler ve Gürcistan'daki Köyleri (Gürcüce), Tiflis, 1913, s. 147" (PDF). 19 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 4 Mayıs 2022.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ekim 2021.
- ^ Gök, Nurşen (2008). (PDF). Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 41. ankara.edu.tr. s. 89-104. 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020.
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 2010 (Birinci baskı 1927), s. 144, .
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Direktörlüğü (1937). "1935 Genel Nüfus Sayımı: Köyler Nüfusu" (PDF). mku.edu.tr. 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 155 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c d . YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.
Dış bağlantılar
- Ambarlı, Borçka için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ambarli Artvin ilinin Borcka ilcesine bagli bir koydur AmbarliKoyArtvin in Turkiye deki konumuAmbarliAmbarli nin Artvin deki konumuUlkeTurkiyeIlArtvinIlceBorckaCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim286 mNufus 2021 Toplam184Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0466Il plaka kodu08Posta kodu08400TarihceAmbarli nin eski adi Dampala veya Dampali dir Gurcuce bir yer adi olan Dampala Dampali დამპალა დამპალი kokusmus su bataklik anlamina gelir Dampala ayni zamanda Gurcistan in dogu kesiminde yaygin olan ve kisi ქისი diye de adlandirilan bir uzum cinsinin adidir Eskiden Gurcistan in dogusunda Dampala დამპალა adini tasiyan bir yer oldugu Kartlis Tshovreba adli kaynaktan bilinmektedir Dampala adi Turkceye Danpal دانپال ya da Dampal دامپال olarak girmistir Dampala tarihsel Gurcistan in guneybati kesimini olusturan bolgelerden biri olan Klarceti de yer alir Klarceti Gurcu Kralligi nin prensliklerinden biriydi ve bu prensligin merkezi Artanuci Ardanuc idi Bu bolgeyi Osmanlilar 16 yuzyilin ilk yarisinda Gurculerden ele gecirdi Dampala Osmanli doneminde Cildir Eyaleti nin icinde bulunuyordu 19 yuzyilin ikinci yarisinda Trabzon Vilayeti nin sancaklarindan biri olan Lazistan a bagli Livana kazasinin koylerinden biriydi Koyun nufusu 11 hane ve 26 kisi olarak tespit edilmistir Bu donemde Osmanli idaresi sadece erkek nufus tespit ediyordu Erkek sayisi kadar kadin eklenince koyde yasayan kisi sayisinin yaklasik 52 kisi oldugu ortaya cikar Bu nufus Muslim adiyla kaydedilmistir Bu Muslim nufusun Musluman Gurculerden olustugu Ruslarin on yil sonra gerceklestirdigi nufus tespitinden anlasilmaktadir Tarimla gecinen Dampala koyunde salnamede hayvan varligi olarak 20 okuz 10 inek 1 at 5 keci ve 40 koyun tespit edilmistir Dampala koyu 93 Harbi nin ardindan Rus hakimiyetine girdi 1886 yili nufus tespitinde koy Artvin sancaginin okrug Artvin kazasina ucastok bagliydi Kartla nahiyesinin selskoe obshestvo kirsal topluluk dokuz koyunden biriydi Bu tarihte koyde 57 kisi yasiyordu ve nufusun tamami Gurculerden olusuyordu Dampala da bugun de kullanilan Nagvarevi ნაღვარევი Tsitlobi წითლობი Velikana ველიყანა Saliurebi სალიურები Gverduli გვერდული Kalo კალო gibi yer adlari da buranin bir Gurcu yerlesmesi oldugunu gostermektedir Gurcu tarihci Zakaria Cicinadze Rus idaresi sirasinda 1890 larin basinda Dampala da 18 hanenin yasadigini yazmistir Dampala Birinci Dunya Savasi in sonlarinda Rus ordusunun bolgeden cekilmesinden sonra bir sure bagimsiz Gurcistan in sinirlari icinde kaldi Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda Ankara Hukumeti nin verdigi ultimatom uzerine Gurcu askerleri bolgeden cekildi ve Artvin bolgesi fiilen Turkiye ye katildi 16 Mart 1921 de Ankara Hukumeti ile Sovyet Rusya arasinda imzalanan Moskova Antlasmasi yla Dampala koyunu de kapsayan Artvin ile Ardahan bolgeleri Turkiye ye birakildi Artvin livasinda 1922 yilinda yapilan nufus tespiti sirasinda Dampala Borcka kazasina bagli Murgul nahiyesinin bir koyuydu Bu tarihte koyde tamami Gurcu olarak kaydedilmis olan 24 kisi yasiyordu Onceki nufus tespitleriyle kiyaslandiginda Dampala nin nufusunun iyice azaldigi gorulmektedir Bu durum Rus idaresi sirasinda koy halkinin onemli bir kisminin Osmanli ulkesine goc etmesiyle aciklanabilir Dampala veya Danpal Turkce olmadigi icin koyun adi 1925 yilinda Anbarli sonra Ambarli olarak degistirilmistir Daha sonra koye disaridan bir nufus yerlestilmis olmali ki Ambarli da yasayan kisi sayisi 1935 yilinda 335 kisiye ulasmistir Ambarli koyunde varligi bilinen tek tarihsel yapi Dampala Kilisesi dir Koyun merkez mahallesinde yer alan kilise bugun bir koylunun bahcesindedir Kiliseden geriye yapinin guneybati duvarinin kucuk bir parcasi 3 1 5 m kalmistir Dampala Kilisesi nin kirec harci kullanilarak yesilimsi kaba taslarla insa edilmis oldugu duvar kalintisindan anlasilmaktadir CografyaDampala koyu karayoluyla Artvin il merkezine 38 km Borcka ilce merkezine 6 km uzakliktaydi Baraj yapimindan sonra koyun yolu degismis ve bu mesafe iyice artmistir NufusYillara gore koy nufus verileri2021 1702020 1842019 1742018 2122017 1872016 1942015 1972014 2212013 2432012 2352011 2492010 2442009 2572008 2782007 3202000 4681990 9941985 660Kaynakca Fallingrain com 16 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Subat 2022 a b c d e f g h i j k l m n o p Nufusune com 30 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Subat 2022 A Comprehensive Georgian English Dictionary 2006 2 cilt s 528 ISBN 0 9535878 3 5 დამპალა Kartlis Tshovreba 29 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ekim 2021 Trabzon Vilayeti Salnamesi 1869 1904 Hazirlayan Kudret Emiroglu Ankara 1993 2009 22 cilt 8 cilt s 352 ISBN 9789157871117 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye Osmanlica 1927 s 120 Roland Topcisvili Gurculerin Etnik Tarihi ve Gurcistan in Tarihsel Etnografik Bolgeleri Gurcuce 2002 s 66 67 16 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ekim 2021 Trabzon Vilayeti Salnamesi 1869 1904 Hazirlayan Kudret Emiroglu Ankara 1993 2009 22 cilt 8 cilt s 353 ISBN 9789157871117 25 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Temmuz 2020 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2016 s 183 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9 Zakaria Cicinadze Musluman Gurculer ve Gurcistan daki Koyleri Gurcuce Tiflis 1913 s 147 PDF 19 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 4 Mayis 2022 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1969 3 Cilt 2 cilt s 489 8 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ekim 2021 Gok Nursen 2008 PDF Ankara Universitesi Turk Inkilap Tarihi Enstitusu Ataturk Yolu Dergisi 41 ankara edu tr s 89 104 26 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 27 Nisan 2020 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye 2010 Birinci baski 1927 s 144 ISBN 978 9944 197 52 6 Basbakanlik Istatistik Genel Direktorlugu 1937 1935 Genel Nufus Sayimi Koyler Nufusu PDF mku edu tr 16 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Subat 2020 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2016 s 155 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9 a b c d YerelNet org tr 19 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2014 Dis baglantilarAmbarli Borcka icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft