Leonardo Donato (veya Donà) (d. 12 Şubat 1536, Venedik - ö. 16 Temmuz 1612, Venedik), 26 Nisan 1595 – 16 Temmuz 1612 döneminde Venedik Cumhuriyeti'nde "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 90'ıncı dükadır.
Leonardo Donato | |
---|---|
Leonardo Donato portresi | |
Venedik Cumhuriyeti Doçesi (90.) Doge di Venezia | |
Hüküm süresi | 10 Ocak 1606 – 16 Temmuz 1612 6 yıl 6 ay 6 gün |
Önce gelen | Marino Grimani |
Sonra gelen | Marcantonio Memmo |
Doğum | 12 Şubat 1536 Venedik |
Ölüm | 16 Temmuz 1612 (yaş: 76) Venedik |
Defin | San Giorgio Maggiore Kilisesi, Venedik |
Eş(ler)i | Hiç evlilik yapmadı |
Babası | Giovanni Battista Donà |
Annesi | Giovanna Corner |
Doçe Marino Grimani'nun 25 Aralık 1605'te ölümünden sonra Venedik Cumhuriyeti "Doçe Seçmenler Konseyi" yapılan seçim oturumu üç önemli ve eşit güçlü görünen aday bulunduğu ve seçmenlerin oylamada Doçe seçmek için yeterli çoğunluk sağlayacak şekilde oylarını vermedikleri için uzadı. Bu uzun oturum ve çok sayıda oylamadan sonra bir uzlaşma ortamı ortaya çıktı. 10 Ocak 1606 da Leonardo Donato seçmenlerin ekseriyetinin oyları ile Venedik Cumhuriyeti Doçesi seçildi ve o gün Doçelik tahtına çıktı. 6 yıl 6 ay 6 gün süren Venedik Cumhuriyeti "Doçe"'lik saltanatından sonra 16 Temmuz 1612'de 78 yaşında Venedik'te öldü.
Gayet koyu; ateşli inançlı ve Katolik dinsel doktirinlerini gayet iyi bilip uygulayan dindar Katolik Hristiyandı. Gençliğinde bir koyu Katolik kesişmiş gibi iffetlilik ve herhangi bir kadınla birlikte olmamak için yemin ettiği için hayatı boyunca hiç evlilik yapmamıştır.
Doçelik döneminde en önemli sorun, bir önceki doçe Marino Grimani'nin politikası dolayısıyla ortaya çıkan Donato'nun doçelik dönemi başından itibaren devamlı olarak ilgisini gerektiren politik problem, Papa V. Paulus'un Venedik'e dinden çıkartma yani enterdi etme cezası uygulama tehdidi yapması ve 1606-1607 gerçekten Venedik Cumhuriyeti'ni enterdi etmesi ve tüm Venedik halkı için aforoz uygulaması olmuştur.
Hayatı
Doçe olmadan önce
Leonardo Donato 16 Temmuz 1612'de Venedik'te Giovanni Battista Donato ile Giovanna Corner'ın oğlu olarak doğdu. Donato (bazen Donà) sülalesi zengin bir Venedikli sülale olup bu sülale üyeleri genellikle denizaşırı dış ticaretle uğraşmakla beraber Venedik devlet yönetimine büyük katkıları bulunmakta idi. Leonardo'nun babası Battista tüccar olmakla beraber devlet yönetimine katkı yapmış ve Venedik Kıbrıs Adası kolonisinde önce koloni direktörü ve sonra yardımcı Vali olmuştur. Leonardo'nun iki ağabeyi denizci ve tüccarlar olup hayatlarını genç iken denizde (ağabeyi Andrea İnebahtı Muharebesi'nde) kaybetmişlerdi. Yine diğer zengin asil Venedikli aileler gibi, Donatolar İtalya anakarasında (Padova doğusu ve Verona güneyinde), büyükçe alanlı araziler sahibi olup bu topraklardan gelirleri ile 1400lu yıllar ortalarında Venedik'in dış ticareti buhrana girdiğinde bu sülalenin hayat standardını korumasına neden olmuştu.
Leonardo gençliğinde iyi bir eğitim aldı. Bu onu iyi bir kitap sever yapmıştır. Yüksek eğitimini Padova Üniversitesi ve Bologna Üniversitesi'nde yapmıştır ama doktora almamıştır. Buna rağmen okuma sevgisi ve kitap severliği devam etmiştir. Yaşlılığında gayet iyi donatılmış şahsi kütüphanesinde sadece çok çeşitli konularda basılı eserler değil (diğer Venedikli şahsi kütüphanesi bulunan zenginlerin aksine) nadir bulunan haritaların ve yazma eserlerin de bulunması onun yaşam hikâyesinin yazarlarının (örneğin aynı dönemde yaşamış Andrea Morosini) ilgisini çekmiştir..
Leonardo gençliğinde iyi bir eğitim aldı. Bu onu iyi bir kitap sever yapmıştır. Yüksek eğitimini Padova Üniversitesi ve Bologna Üniversitesi'nde yapmıştır ama doktora almamıştır. Buna rağmen okuma sevgisi ve kitap severliği devam etmiştir. Yaşlılığında gayet iyi donatılmış şahsi kütüphanesinde sadece çok çeşitli konularda basılı eserler değil (diğer Venedikli şahsi kütüphanesi bulunan zenginlerin aksine) nadir bulunan haritaların ve yazma eserlerin de bulunması onun yaşam hikâyesinin yazarlarının (örneğin aynı dönemde yaşamış Andrea Morosini) ilgisini çekmiştir.
Bundan sonra Leionardo ticaretle ilgilendi ve 14 yıl babasının Vendik'deki çalışma yerinde yazışmalarını ve hesaplarını o idare etti. Fakat devlet hizmetine girmek istemekteydi. Babası Venedikte Vali Yardımcısı olduğunda 1556-1558'de babasına şahsı profesyonel danışman-asistan olarak görev yapmaya başladı. Bu görev yaparken Kibris'ta Venedik idaresinin ilgilendiği her turlu konuda yaptığı isler hakkında (örneğin adada tarım üretimi, beklenebilinen Osmanlı saldırılarına karşı adanın savunması gibi) çok ayrıntılı olarak devamlı olarak yanında bulundurduğu defterlere notlar işlediği dikkati çekti. Bu arada felsefe bilgisi ile yakından ilgilendi ve hiç beklenmedik olarak felsefe yakından ilgili bir Venedikli zengin genç olarak birçok gözlemcinin dikkatini üstüne çektiği o zamandan kalan belgelerden anlaşılmaktadır.
Doçelik dönemi
Doçe Marino Grimani 25 Aralık 1605'te ölünce 41 seçmenden oluşan Venedik Cumhuriyeti "Doçe Seçmenler Konseyi" yeni doçe seçmek için toplandı. Leonardo Donato yanında iki diğer önemli aday bulunmaktaydı. (Bunlardan birisi Marcantonio Memmo Leonardo Donato'yu takiben Doce seçildi.) İlk oylamalarda gerekli çoğunluk bulunamadığı için bu konseyini oturumu uzun sürduü, En sonunda 10 Ocak 1808'da Leonardo Donato hemen hemen ekseriyetin oyu ile Venedik Cumhuriyeti Doçesi seçildi ve Doçelik tahtına oturdu.
Yeni Doçe Leonardo Donato gayet dindar ve Katolik Kilisesi doktirinleri ve kilise hukuku hakkında derin bilgilere sahip bir kişi idi. Ama Doçe Papa'nın dinsel prensip ve doktrinlere uygunsuz tedbirler almasi ve kararlar vermesi halinde hiç ödün vermeden Papa aleyhtarı olmaktan çekinmemekte idi.
Papalık Devleti ile Venedik Cumhuriyeti arasındaki büyük anlaşmazlık 1606da Venedik arazilerinde bulunan iki Katolik kilisesi mensubu papazın Venedik otoriteleri tarafından ufak hırsızlıkla itham edilip tutuklaması ile ortaya çıktı. Papalık, Katolik papazların ancak Katolik Kilisesi hiyerarşisi tarafından suçlanıp kilise mahkemelerinde Kilise Kanunlarına göre yargılanabilicekleri hakkında Papalığın Vendik'de geleneksel imtiyazları olduğunu iddia etmekteydi. Onun için gayet bir sert tavırla Venedik Cumhuriyeti'nin bu iki papazın alelade mahkemelerde yargılanmasının durdurulmasını ve tutukluların kilise yetkilileri eline salıvermesinin gerekli olduğu şeklinde Venedik devletine gayet sert bir nota vererek özel talepler yaptı. Venedik Cumhuriyeti kendi sınırları içinde hiç kimsenin vw hiçbir yabancı kurumun özel ayrıcalıkları olmaması prensibine çok önem vermekteydi. Özellikle yüzyılarca gelenekten dolayı özel ayrıcalıkları olduğunu iddia eden kurumun Papalık gibi güçlü ama Venedik'in dışında olması Venedik Doçesini Venedik prensiplerine uymaya daha da zorlamıştı. Aynı tarihte Venedik Cumhuriyeti, Katolik Kilisesi'nin Venedik Cumhuriyeti'ne ait arazilerde Katolik Kilisesinin hiç Venedik otoritelerinden izin istemeden gayrimenkul arazi ve bina satın alıp satma hakkının bulunmadığını kabul eden bir kanun çıkarttı. Papalık bu yeni Venedik kanununu yüzyıllarca geçerli olmuş olan uygulama geleneklerine ve Katolik Kilisesi'nin kilise hukukuna karşı olduğunu belirttip Venedik Cumhuriyeti'nin bu kanunu geçersiz olduğunu ilan edip bu yeni kanunu kaldırmasını talep etti. Venedik Cumhuriyeti, Papalığın yaptığı bu talep ve istekleri kabul etmedi. Bunun üzerine Katolik Kilisesi lideri olarak Papa Venedik Cumhuriyeti'nden çıkartılacaktır tehdidinde bulundu. Venedk Doçesi ve Venedik Cumhuriyeti Papalığın bu tehdidine önem vermeyip Papalık taleplerini tekrar redettiğini bildirdi. Bunun üzerine Papa V. Paulus 1606da Venedik'i dinden çıkartma olan enterdi cezası altına koydu.
Venedik Cumhuriyeti Doçesi Leonardo Donato Papa'nın bu enterdi ve hatta aforoz cezasına hiç aldırmaz göründü, Venedikli papazların kilise ayinlerindeki görevlerini ve diğer papazlık görevlerini eskisi gibi ifa etmelerinde devam etmelerini sağladı. Doçenin bu kararı Venedikli Servito Tarikatı'ndan bir keşiş olan ve çok kesin polemik dinsel makaleler yayınlamış olan Paolo Serpi tarafından desteklendi. 1606'da Doçe Leonardo Donato keşiş Paolo Serpi'yi Venedik devlet idaresine teoloji ve kilise hukuku konularında baş danışman olarak atadı.
Bir yıl sonra Fransa Papalık ve Venedik arasındaki anlaşmazlığı çözmek için aracılık yapmaya başladı ve iki taraf arasında uzlaşmayı sağlayan bir formül teklif etti. Bu uzlaştırıcı formül ile Venedik Cumhuriyeti'nin normal hukuk düzenleri karşısında hiçbir Venedik vatandaşı için şahsa özel ayrıcalık bulunmadığı prensibi tekrar tasdik edildi. Fransa aracılığı ile Papalık ve Venedik Doçesi Leonardo Donato Katolik Hristiyanlığa olan içten inancını ve bu dinin teolojik ve kilise hukuku doktrinleri hakkında gayet derin bilgisi olduğunu açıkça gösterdi ve Venedik'i bu enterdi ve aforoz cezasının aksi tesirlerinden kurtardı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Bu madde kısmen İtalyanca Wikipedia "Leonardo Donà" maddesi kaynaklıdır Donà 25 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca)
Dış kaynaklar
Wikimedia Commons'ta Leonardo Donato ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Norwich, John Julius (1999) A History of Venice. New York: Vintage Books, (İngilizce)
- da Mosto, Andrea (1983), Dogi di Venezia nella vita pubblica e privata. Floransa:A. Martello (İtalyanca)
- Dumler, Helmut (2001), Venedig und die Dogen. Düsseldorf:Artemis & Winkler (Almanca)
Dış bağlantılar
- Cozzi, Gaetano (1991) "Doná, Leonardo" maddesi, Dizionario Biografico degli Italiani - Cilt:40' Yayıncı:Treccani la Cultura Italiana, Online:[1] 21 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İtalyanca)
Resmî unvanlar | ||
---|---|---|
Önce gelen: Marino Grimani | Venedik Doçesi 1606–1612 | Sonra gelen: Marcantonio Memmo |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Leonardo Donato veya Dona d 12 Subat 1536 Venedik o 16 Temmuz 1612 Venedik 26 Nisan 1595 16 Temmuz 1612 doneminde Venedik Cumhuriyeti nde Doce unvani ile devlet baskanligi yapan 90 inci dukadir Leonardo DonatoLeonardo Donato portresiVenedik Cumhuriyeti Docesi 90 Doge di VeneziaHukum suresi10 Ocak 1606 16 Temmuz 1612 6 yil 6 ay 6 gunOnce gelenMarino GrimaniSonra gelenMarcantonio MemmoDogum12 Subat 1536 VenedikOlum16 Temmuz 1612 yas 76 VenedikDefinSan Giorgio Maggiore Kilisesi VenedikEs ler iHic evlilik yapmadiBabasiGiovanni Battista DonaAnnesiGiovanna CornerLeonardo Donato armasi Doce Marino Grimani nun 25 Aralik 1605 te olumunden sonra Venedik Cumhuriyeti Doce Secmenler Konseyi yapilan secim oturumu uc onemli ve esit guclu gorunen aday bulundugu ve secmenlerin oylamada Doce secmek icin yeterli cogunluk saglayacak sekilde oylarini vermedikleri icin uzadi Bu uzun oturum ve cok sayida oylamadan sonra bir uzlasma ortami ortaya cikti 10 Ocak 1606 da Leonardo Donato secmenlerin ekseriyetinin oylari ile Venedik Cumhuriyeti Docesi secildi ve o gun Docelik tahtina cikti 6 yil 6 ay 6 gun suren Venedik Cumhuriyeti Doce lik saltanatindan sonra 16 Temmuz 1612 de 78 yasinda Venedik te oldu Gayet koyu atesli inancli ve Katolik dinsel doktirinlerini gayet iyi bilip uygulayan dindar Katolik Hristiyandi Gencliginde bir koyu Katolik kesismis gibi iffetlilik ve herhangi bir kadinla birlikte olmamak icin yemin ettigi icin hayati boyunca hic evlilik yapmamistir Docelik doneminde en onemli sorun bir onceki doce Marino Grimani nin politikasi dolayisiyla ortaya cikan Donato nun docelik donemi basindan itibaren devamli olarak ilgisini gerektiren politik problem Papa V Paulus un Venedik e dinden cikartma yani enterdi etme cezasi uygulama tehdidi yapmasi ve 1606 1607 gercekten Venedik Cumhuriyeti ni enterdi etmesi ve tum Venedik halki icin aforoz uygulamasi olmustur HayatiDoce olmadan once Leonardo Donato 16 Temmuz 1612 de Venedik te Giovanni Battista Donato ile Giovanna Corner in oglu olarak dogdu Donato bazen Dona sulalesi zengin bir Venedikli sulale olup bu sulale uyeleri genellikle denizasiri dis ticaretle ugrasmakla beraber Venedik devlet yonetimine buyuk katkilari bulunmakta idi Leonardo nun babasi Battista tuccar olmakla beraber devlet yonetimine katki yapmis ve Venedik Kibris Adasi kolonisinde once koloni direktoru ve sonra yardimci Vali olmustur Leonardo nun iki agabeyi denizci ve tuccarlar olup hayatlarini genc iken denizde agabeyi Andrea Inebahti Muharebesi nde kaybetmislerdi Yine diger zengin asil Venedikli aileler gibi Donatolar Italya anakarasinda Padova dogusu ve Verona guneyinde buyukce alanli araziler sahibi olup bu topraklardan gelirleri ile 1400lu yillar ortalarinda Venedik in dis ticareti buhrana girdiginde bu sulalenin hayat standardini korumasina neden olmustu Leonardo gencliginde iyi bir egitim aldi Bu onu iyi bir kitap sever yapmistir Yuksek egitimini Padova Universitesi ve Bologna Universitesi nde yapmistir ama doktora almamistir Buna ragmen okuma sevgisi ve kitap severligi devam etmistir Yasliliginda gayet iyi donatilmis sahsi kutuphanesinde sadece cok cesitli konularda basili eserler degil diger Venedikli sahsi kutuphanesi bulunan zenginlerin aksine nadir bulunan haritalarin ve yazma eserlerin de bulunmasi onun yasam hikayesinin yazarlarinin ornegin ayni donemde yasamis Andrea Morosini ilgisini cekmistir Leonardo gencliginde iyi bir egitim aldi Bu onu iyi bir kitap sever yapmistir Yuksek egitimini Padova Universitesi ve Bologna Universitesi nde yapmistir ama doktora almamistir Buna ragmen okuma sevgisi ve kitap severligi devam etmistir Yasliliginda gayet iyi donatilmis sahsi kutuphanesinde sadece cok cesitli konularda basili eserler degil diger Venedikli sahsi kutuphanesi bulunan zenginlerin aksine nadir bulunan haritalarin ve yazma eserlerin de bulunmasi onun yasam hikayesinin yazarlarinin ornegin ayni donemde yasamis Andrea Morosini ilgisini cekmistir Bundan sonra Leionardo ticaretle ilgilendi ve 14 yil babasinin Vendik deki calisma yerinde yazismalarini ve hesaplarini o idare etti Fakat devlet hizmetine girmek istemekteydi Babasi Venedikte Vali Yardimcisi oldugunda 1556 1558 de babasina sahsi profesyonel danisman asistan olarak gorev yapmaya basladi Bu gorev yaparken Kibris ta Venedik idaresinin ilgilendigi her turlu konuda yaptigi isler hakkinda ornegin adada tarim uretimi beklenebilinen Osmanli saldirilarina karsi adanin savunmasi gibi cok ayrintili olarak devamli olarak yaninda bulundurdugu defterlere notlar isledigi dikkati cekti Bu arada felsefe bilgisi ile yakindan ilgilendi ve hic beklenmedik olarak felsefe yakindan ilgili bir Venedikli zengin genc olarak bircok gozlemcinin dikkatini ustune cektigi o zamandan kalan belgelerden anlasilmaktadir Docelik donemi Doce Marino Grimani 25 Aralik 1605 te olunce 41 secmenden olusan Venedik Cumhuriyeti Doce Secmenler Konseyi yeni doce secmek icin toplandi Leonardo Donato yaninda iki diger onemli aday bulunmaktaydi Bunlardan birisi Marcantonio Memmo Leonardo Donato yu takiben Doce secildi Ilk oylamalarda gerekli cogunluk bulunamadigi icin bu konseyini oturumu uzun surduu En sonunda 10 Ocak 1808 da Leonardo Donato hemen hemen ekseriyetin oyu ile Venedik Cumhuriyeti Docesi secildi ve Docelik tahtina oturdu Yeni Doce Leonardo Donato gayet dindar ve Katolik Kilisesi doktirinleri ve kilise hukuku hakkinda derin bilgilere sahip bir kisi idi Ama Doce Papa nin dinsel prensip ve doktrinlere uygunsuz tedbirler almasi ve kararlar vermesi halinde hic odun vermeden Papa aleyhtari olmaktan cekinmemekte idi Papalik Devleti ile Venedik Cumhuriyeti arasindaki buyuk anlasmazlik 1606da Venedik arazilerinde bulunan iki Katolik kilisesi mensubu papazin Venedik otoriteleri tarafindan ufak hirsizlikla itham edilip tutuklamasi ile ortaya cikti Papalik Katolik papazlarin ancak Katolik Kilisesi hiyerarsisi tarafindan suclanip kilise mahkemelerinde Kilise Kanunlarina gore yargilanabilicekleri hakkinda Papaligin Vendik de geleneksel imtiyazlari oldugunu iddia etmekteydi Onun icin gayet bir sert tavirla Venedik Cumhuriyeti nin bu iki papazin alelade mahkemelerde yargilanmasinin durdurulmasini ve tutuklularin kilise yetkilileri eline salivermesinin gerekli oldugu seklinde Venedik devletine gayet sert bir nota vererek ozel talepler yapti Venedik Cumhuriyeti kendi sinirlari icinde hic kimsenin vw hicbir yabanci kurumun ozel ayricaliklari olmamasi prensibine cok onem vermekteydi Ozellikle yuzyilarca gelenekten dolayi ozel ayricaliklari oldugunu iddia eden kurumun Papalik gibi guclu ama Venedik in disinda olmasi Venedik Docesini Venedik prensiplerine uymaya daha da zorlamisti Ayni tarihte Venedik Cumhuriyeti Katolik Kilisesi nin Venedik Cumhuriyeti ne ait arazilerde Katolik Kilisesinin hic Venedik otoritelerinden izin istemeden gayrimenkul arazi ve bina satin alip satma hakkinin bulunmadigini kabul eden bir kanun cikartti Papalik bu yeni Venedik kanununu yuzyillarca gecerli olmus olan uygulama geleneklerine ve Katolik Kilisesi nin kilise hukukuna karsi oldugunu belirttip Venedik Cumhuriyeti nin bu kanunu gecersiz oldugunu ilan edip bu yeni kanunu kaldirmasini talep etti Venedik Cumhuriyeti Papaligin yaptigi bu talep ve istekleri kabul etmedi Bunun uzerine Katolik Kilisesi lideri olarak Papa Venedik Cumhuriyeti nden cikartilacaktir tehdidinde bulundu Venedk Docesi ve Venedik Cumhuriyeti Papaligin bu tehdidine onem vermeyip Papalik taleplerini tekrar redettigini bildirdi Bunun uzerine Papa V Paulus 1606da Venedik i dinden cikartma olan enterdi cezasi altina koydu Venedik Cumhuriyeti Docesi Leonardo Donato Papa nin bu enterdi ve hatta aforoz cezasina hic aldirmaz gorundu Venedikli papazlarin kilise ayinlerindeki gorevlerini ve diger papazlik gorevlerini eskisi gibi ifa etmelerinde devam etmelerini sagladi Docenin bu karari Venedikli Servito Tarikati ndan bir kesis olan ve cok kesin polemik dinsel makaleler yayinlamis olan Paolo Serpi tarafindan desteklendi 1606 da Doce Leonardo Donato kesis Paolo Serpi yi Venedik devlet idaresine teoloji ve kilise hukuku konularinda bas danisman olarak atadi Bir yil sonra Fransa Papalik ve Venedik arasindaki anlasmazligi cozmek icin aracilik yapmaya basladi ve iki taraf arasinda uzlasmayi saglayan bir formul teklif etti Bu uzlastirici formul ile Venedik Cumhuriyeti nin normal hukuk duzenleri karsisinda hicbir Venedik vatandasi icin sahsa ozel ayricalik bulunmadigi prensibi tekrar tasdik edildi Fransa araciligi ile Papalik ve Venedik Docesi Leonardo Donato Katolik Hristiyanliga olan icten inancini ve bu dinin teolojik ve kilise hukuku doktrinleri hakkinda gayet derin bilgisi oldugunu acikca gosterdi ve Venedik i bu enterdi ve aforoz cezasinin aksi tesirlerinden kurtardi Ayrica bakinizVenedik Cumhuriyeti Venedik doceleri listesiKaynakcaBu madde kismen Italyanca Wikipedia Leonardo Dona maddesi kaynaklidir Dona 25 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Italyanca Dis kaynaklarWikimedia Commons ta Leonardo Donato ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Norwich John Julius 1999 A History of Venice New York Vintage Books ISBN 0 679 72197 5 Ingilizce da Mosto Andrea 1983 Dogi di Venezia nella vita pubblica e privata Floransa A Martello Italyanca Dumler Helmut 2001 Venedig und die Dogen Dusseldorf Artemis amp Winkler ISBN 978 3538071162 Almanca Dis baglantilarCozzi Gaetano 1991 Dona Leonardo maddesi Dizionario Biografico degli Italiani Cilt 40 Yayinci Treccani la Cultura Italiana Online 1 21 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Italyanca Resmi unvanlarOnce gelen Marino Grimani Venedik Docesi 1606 1612 Sonra gelen Marcantonio Memmo