Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Büyük Roma Yangını, 19 Temmuz 64'te başlayıp yaklaşık bir hafta süren ve başkent Roma'nın üçte ikisinin yanmasına neden olan büyük yangın.
Tarihçi Tacitus'a göre Büyük Roma Yangını 64 yılının 19 Temmuz gecesi Circus Maximus etrafında kümelenen dükkânların arasında başlamıştı. Birçok Romalının taş duvarları olmayan ahşap evlerde oturmasından dolayı yangın oldukça hızlı biçimde bu bölgelere doğru sıçradı. Yangın beş gün sonra tekrar güçlenmeden önce neredeyse kontrol altına alınmıştı. Tarihçi Suetonius, yangının toplam altı gün ve yedi gece boyunca devam ettiğini iddia eder. Yangın Roma'nın on dört bölgesinden dördünü tamamen, yedi tanesini ise kısmen küle çevirdi. Yangın aynı zamanda Neron'nun sarayına, 'na ve 'ndaki ocağa da zarar verdi.
Neron ve Büyük Yangın
(, )
Büyük Roma Yangını, 64 yılının 18 Temmuz gecesini 19 Temmuz'a bağlayan gece patlak verdi. Yangın, Circus Maximus'un güneydoğu köşesinde çabuk tutuşan mallar satan dükkânlarda başladı.
Yangının ne kadar büyük olduğu konusu hâlâ tartışmalıdır. Yangının olduğu sıralarda henüz dokuz yaşında olan Tarihçi Tacitus'a göre, çabucak büyümüş ve beş gün boyunca sürmüştü. Yangın, Roma'nın on dört bölgesinden dördünü tamamen, yedi tanesini ise kısmen küle çevirdi. Yangının olduğu zamanda yaşayan bir diğer tarihçi olan ve yangından bahsederek geçerken onun hakkında yazan Yaşlı Pliny'dir. Bu sırada yaşayan diğer tarihçiler Josephus, Dio Chrysostom, Plutarch ve , yangından bahsetmezler. Yangının boyutları hakkındaki bir diğer kaynak, Seneca'dan Paul'e giden taklit Hristiyan mektubundaki ara değerlemede, "Altı günde yüz otuz iki ev ve dört mahalle yandı ve yedinci gün durdu." diye bahsedilir. Bu kaynak, kentin yaklaşık yüzde onunun yandığını belirtir. Roma'da, yaklaşık 1.700 özel mülk ve 47.000 apartman bloğu vardı.
Suetonius ve Cassius Dio'un söylediklerine göre şehir yanarken Neron sahne elbiseleri içerisinde ""'u söylemiştir. Her nedense Tacitus, yangın sırasında Neron'un Antium'da olduğunu aktarır. Tacitus Tacitus, Nero'nun şehir yanarken lir çalıp şarkı söylemesinin sadece bir söylenti olduğunu söyler.[] Popüler efsaneler Nero'nun Roma yanarken keman çaldığını söyler ancak bu bir Anakronizm'dir (tarih hatası) çünkü o çağda keman henüz icat edilmemişti ve yaklaşık bin yıl daha da icat edilmeyecekti.
Tacitus'a göre, Nero yangını duyar duymaz kendi kasasından ödediği yardım çabalarını organize etmek için aceleyle Roma'ya geri döndü. Yangının ardından Neron, evsizlere sığınak sağlamak için sarayını açtı ve hayatta kalanların açlıktan ölmesini önlemek için gıda tedarikinin düzenli olmasını sağladı. Yangın sırasında yeni bir şehir geliştirme planı yaptı. Yangından sonra evler birbirinden ayrılarak briketten inşa edildi ve geniş yollar üzerinde cepheleri revaklarla süslendi. Neron aynı zamanda yangın nedeniyle açılan bir yerde Domus Aurea olarak bilinen bir saray kompleksi inşa ettirdi. Bu muhteşem saray 300 acrelik (yaklaşık 1.214.056,926 m²) bir alana yayılmıştı ve imparator Neron'un olarak bilinen 37 metre yüksekliğindeki bronz bir heykeli girişin hemen yanına dikilmişti. Yeniden yapılanma için gerekli paralar nedeniyle imparatorluğun eyaletlerine vergiler salındı.
Yangına kimin ya da neyin neden olduğu belirsizdir. Tacitus'un dediğine göre Neron, Hristiyanları tutuklatmış ve mahkûm ettirmişti ancak bu insanların nefreti kundakçılık yapacak kadar fazla değildi." Hristiyanlar suçlarını itiraf etmişlerdi ancak bu itirafın işkenceyle alınmış yanlış bir itiraf olup olmadığı bilinmemektedir.[] Suetonius ve Cassius Dio, Neron'u delice bir arzuyla şehri yok etmek isteyen bir kundakçı olarak tasvir ederler. Her hâlükârda Antik Roma'da kazayla başlayan büyük yangınlar epey yaygındı. Gerçekte Roma, 69 yılında İmparator Vitellius ve 80 yılında İmparator Titus zamanında bir kez daha yanmıştı.
Tacitus'a göre halk bir günah keçisi aramıştı ve dedikodular Neron'u sorumlu tuttu.[] Suçlu olarak Neron, Hristiyanlar olarak bilinen bir tarikatı hedef gösterdi.[] Başkaları çarmıha gerilip yakılırken Hristiyanların köpeklere atılmasını emretti.[]
Tarihsel kaynaklara göre yangın
Yangın hakkındaki değişik kaynaklar üç tali kaynaktan gelir: Cassius Dio, Suetonius ve Tacitus. İçerisinde belki de Fabius Rusticus, Cluvius Rufus ve Yaşlı Pliny tarafından yazılmış tarihlerde bulunan birincil kaynaklar günümüze kadar ulaşmamıştır. Bu birincil kaynaklar çelişkili ve fazla abartılı olarak tanımlanırlar. Bu tarihsel kaynakların gösterdiğine göre Neron ve yangın hakkında en az beş farklı hikâye vardır:
Cassius Dio
Şehri yerle bir etme arzusuyla dolu olan Neron, sarhoş taklidi yapan adamlarını şehri yakmaya gönderdi. Neron, yangını Palatine Tepesi'ndeki sarayından şarkı söyleyerek ve lir çalarak seyretti.
Suetonius
Çılgınca bir kaprisle motive olmuş olarak Neron, açıktan açığa adamlarını şehri yakmaya gönderdi. Neron, yangını Esquiline Tepesi'ndeki Maecenas Kulesi'nden şarkı söyleyerek ve lir çalarak seyretti.
Tacitus
- Neron, adamlarını şehri yakmaya gönderdi. Neron, özel bir sahneden şarkı söyleyerek lirini çaldı.
- Yangın bir kazaydı ve Neron, Antium'daydı.
- Yangına daha sonra suçlarını itiraf eden ve Neron tarafından cezalandırılan Hristiyanlar neden olmuştur.
Yangının şekli hakkında yeni bulgular
Aslında yangına tam olarak neyin sebep olduğu konusu hâlâ tartışmalıdır. Halkın çoğu, özellikle zamanında, bunun bir kundakçılık olduğuna inandı ancak yeni kanıtlar, bunun epey gerçekçi bir olasılık olarak sadece bir kaza olduğunu desteklemektedir. Tacitus, geçen yüzyıla kadar kundakçılıkta dikkat edilen en popüler delil olarak yangının rüzgâra karşı yayıldığını gözlemledi. Yeni çalışmaların gösterdiğine göre büyük yangınlar etrafındaki oksijeni tüketir, bu yüzden de daha fazla oksijen bulabilmek için alevler, rüzgâra doğru yayılırlar. []. Tacitus, aynı zamanda doğal olmayan ve belki de kundakçılığın delili olabilecek şekilde yangının daha az tutuşabilir tapınak ve betondan zengin konutlarına doğru sıçradığını gözlemlemiştir. Günümüzde uzmanlar, binanın tamamı tutuşmaz malzemeden yapılmış olsa bile kor ateşin pencerelere doğru gelmesi durumunda mobilyaların kolaylıkla alev alabileceğini bilmektedirler. Bu belki de binanın tamamının yanmasına yol açabilmektedir. Roma binaları, pencerelerinin korunmamış ve havalandırmalarının iyi olması nedeniyle özellikle bu tehlikeye karşı açıktı.
Popüler kültürde yangın
- Nero Burning ROM (= Neron Roma'yı Yakıyor), adını Büyük Yangınla alakalı bir kelime oyunundan alır ve logosu, alev almış Colosseum resmidir.
Kaynakça
Atıflar
- ^ a b c Tacitus, Yıllıklar XV.38
- ^ Tacitus, "yıllıklar-xv-38"
- ^ a b c Tacitus, Yıllıklar XV.40
- ^ Suetonius, On iki Sezarın Hayatları, Nero'nun hayatı, 38
- ^ Tacitus, Yıllıklar XV.41
- ^ Tacitus, Annals XV.41
- ^ Yaşlı Pliny, Natural Histories, XVII'de Pliny, "İmparator Nero’nun büyük yangınıyla devrilen" ağaçlardan bahseder.
- ^ Paul ve Seneca arasındaki yazışmalar 15 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (taklit), Çevirmen M.R. James, belge 4. Yüzyıldan ve "en adi çeşitlerden biri." der.
- ^ Suetonius, Nero'nun hayatı, 38; Cassius Dio, Roma Tarihi LXII.16
- ^ a b c Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;yıllıklar-xv-39isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Nero'nun keman çalmasıyla ilgili en eski kaynak; - William Cobbett, Toplumun orta ve yüksek sınıflarından genç erkeklere ve (sırası gelmişken) genç kadınlara öğütler, 1829
- ^ Tacitus, Yıllıklar XV.43
- ^ Tacitus, Yıllıklar XV.42
- ^ Roth, Leland M. (1993). Understanding Architecture: Its Elements, History and Meaning, First, Boulder, (Mimariyi anlamak: esasları, tarih ve anlamı, ilk kaya) CO: Westview Press, 227-8.
- ^ Ball, Larry F. (2003). The Domus Aurea and the Roman architectural revolution (Domus Aurea ve Roma Mimari Devrimi). Cambridge University Press.
- ^ Tacitus, Yıllıklar XV.45
- ^ a b Tacitus, Yıllıklar XV.44
- ^ Suetonius, Nero'nun hayatı 38; Cassius Dio, Roma Tarihi LXII.16
- ^ Vespasian'ın kuşatması sırasında
- ^ Suetonius, On iki Sezar'ın hayatları, Titus'un hayatı 8
- ^ Cassius Dio, Roma Tarihi LXII.16-17
- ^ Suetonius, On iki Sezar'ın hayatları Nero'nun hayatı, 38
- ^ Tacitus, Yıllıklar XV.38-44
- ^ Tacitus, Yıllıklar XV.38-39
Genel
- Cassius Dio, Roma Tarihi, Kitap 62 (c. 229)
- Suetonius, On iki Sezar'ın Hayatları, Nero'nun hayatı 38 (c. 121) 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dış bağlantılar
- "Ölümün sırları":25 Temmuz 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde . PBS dizileri Nero'nun Roma'yı yakarak Roma Senatosu'na kurduğu tuzağın ipuçlarını araştırır.
- Tacitus'un Büyük yangını tasvir ettiği İngilizce site 6 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Buyuk Roma Yangini 19 Temmuz 64 te baslayip yaklasik bir hafta suren ve baskent Roma nin ucte ikisinin yanmasina neden olan buyuk yangin Le Havre de bulunan ndeki Buyuk Roma Yangini tablosu 1785 yagli boya 76 x 93 cm Tarihci Tacitus a gore Buyuk Roma Yangini 64 yilinin 19 Temmuz gecesi Circus Maximus etrafinda kumelenen dukkanlarin arasinda baslamisti Bircok Romalinin tas duvarlari olmayan ahsap evlerde oturmasindan dolayi yangin oldukca hizli bicimde bu bolgelere dogru sicradi Yangin bes gun sonra tekrar guclenmeden once neredeyse kontrol altina alinmisti Tarihci Suetonius yanginin toplam alti gun ve yedi gece boyunca devam ettigini iddia eder Yangin Roma nin on dort bolgesinden dordunu tamamen yedi tanesini ise kismen kule cevirdi Yangin ayni zamanda Neron nun sarayina na ve ndaki ocaga da zarar verdi Neron ve Buyuk YanginRoma nin yanisini izleyen Neron Buyuk Roma Yangini 64 yilinin 18 Temmuz gecesini 19 Temmuz a baglayan gece patlak verdi Yangin Circus Maximus un guneydogu kosesinde cabuk tutusan mallar satan dukkanlarda basladi Yanginin ne kadar buyuk oldugu konusu hala tartismalidir Yanginin oldugu siralarda henuz dokuz yasinda olan Tarihci Tacitus a gore cabucak buyumus ve bes gun boyunca surmustu Yangin Roma nin on dort bolgesinden dordunu tamamen yedi tanesini ise kismen kule cevirdi Yanginin oldugu zamanda yasayan bir diger tarihci olan ve yangindan bahsederek gecerken onun hakkinda yazan Yasli Pliny dir Bu sirada yasayan diger tarihciler Josephus Dio Chrysostom Plutarch ve yangindan bahsetmezler Yanginin boyutlari hakkindaki bir diger kaynak Seneca dan Paul e giden taklit Hristiyan mektubundaki ara degerlemede Alti gunde yuz otuz iki ev ve dort mahalle yandi ve yedinci gun durdu diye bahsedilir Bu kaynak kentin yaklasik yuzde onunun yandigini belirtir Roma da yaklasik 1 700 ozel mulk ve 47 000 apartman blogu vardi Suetonius ve Cassius Dio un soylediklerine gore sehir yanarken Neron sahne elbiseleri icerisinde u soylemistir Her nedense Tacitus yangin sirasinda Neron un Antium da oldugunu aktarir Tacitus Tacitus Nero nun sehir yanarken lir calip sarki soylemesinin sadece bir soylenti oldugunu soyler kaynak belirtilmeli Populer efsaneler Nero nun Roma yanarken keman caldigini soyler ancak bu bir Anakronizm dir tarih hatasi cunku o cagda keman henuz icat edilmemisti ve yaklasik bin yil daha da icat edilmeyecekti Tacitus a gore Nero yangini duyar duymaz kendi kasasindan odedigi yardim cabalarini organize etmek icin aceleyle Roma ya geri dondu Yanginin ardindan Neron evsizlere siginak saglamak icin sarayini acti ve hayatta kalanlarin acliktan olmesini onlemek icin gida tedarikinin duzenli olmasini sagladi Yangin sirasinda yeni bir sehir gelistirme plani yapti Yangindan sonra evler birbirinden ayrilarak briketten insa edildi ve genis yollar uzerinde cepheleri revaklarla suslendi Neron ayni zamanda yangin nedeniyle acilan bir yerde Domus Aurea olarak bilinen bir saray kompleksi insa ettirdi Bu muhtesem saray 300 acrelik yaklasik 1 214 056 926 m bir alana yayilmisti ve imparator Neron un olarak bilinen 37 metre yuksekligindeki bronz bir heykeli girisin hemen yanina dikilmisti Yeniden yapilanma icin gerekli paralar nedeniyle imparatorlugun eyaletlerine vergiler salindi Yangina kimin ya da neyin neden oldugu belirsizdir Tacitus un dedigine gore Neron Hristiyanlari tutuklatmis ve mahkum ettirmisti ancak bu insanlarin nefreti kundakcilik yapacak kadar fazla degildi Hristiyanlar suclarini itiraf etmislerdi ancak bu itirafin iskenceyle alinmis yanlis bir itiraf olup olmadigi bilinmemektedir kaynak belirtilmeli Suetonius ve Cassius Dio Neron u delice bir arzuyla sehri yok etmek isteyen bir kundakci olarak tasvir ederler Her halukarda Antik Roma da kazayla baslayan buyuk yanginlar epey yaygindi Gercekte Roma 69 yilinda Imparator Vitellius ve 80 yilinda Imparator Titus zamaninda bir kez daha yanmisti Tacitus a gore halk bir gunah kecisi aramisti ve dedikodular Neron u sorumlu tuttu kaynak belirtilmeli Suclu olarak Neron Hristiyanlar olarak bilinen bir tarikati hedef gosterdi kaynak belirtilmeli Baskalari carmiha gerilip yakilirken Hristiyanlarin kopeklere atilmasini emretti kaynak belirtilmeli Tarihsel kaynaklara gore yanginErmitaj Muzesi nde bulunan Buyuk Roma Yangini konulu tabl 1787 yagli boya 65x81 cm Yangin hakkindaki degisik kaynaklar uc tali kaynaktan gelir Cassius Dio Suetonius ve Tacitus Icerisinde belki de Fabius Rusticus Cluvius Rufus ve Yasli Pliny tarafindan yazilmis tarihlerde bulunan birincil kaynaklar gunumuze kadar ulasmamistir Bu birincil kaynaklar celiskili ve fazla abartili olarak tanimlanirlar Bu tarihsel kaynaklarin gosterdigine gore Neron ve yangin hakkinda en az bes farkli hikaye vardir Cassius Dio Sehri yerle bir etme arzusuyla dolu olan Neron sarhos taklidi yapan adamlarini sehri yakmaya gonderdi Neron yangini Palatine Tepesi ndeki sarayindan sarki soyleyerek ve lir calarak seyretti Suetonius Cilginca bir kaprisle motive olmus olarak Neron aciktan aciga adamlarini sehri yakmaya gonderdi Neron yangini Esquiline Tepesi ndeki Maecenas Kulesi nden sarki soyleyerek ve lir calarak seyretti Tacitus Neron adamlarini sehri yakmaya gonderdi Neron ozel bir sahneden sarki soyleyerek lirini caldi Yangin bir kazaydi ve Neron Antium daydi Yangina daha sonra suclarini itiraf eden ve Neron tarafindan cezalandirilan Hristiyanlar neden olmustur Yanginin sekli hakkinda yeni bulgularAslinda yangina tam olarak neyin sebep oldugu konusu hala tartismalidir Halkin cogu ozellikle zamaninda bunun bir kundakcilik olduguna inandi ancak yeni kanitlar bunun epey gercekci bir olasilik olarak sadece bir kaza oldugunu desteklemektedir Tacitus gecen yuzyila kadar kundakcilikta dikkat edilen en populer delil olarak yanginin ruzgara karsi yayildigini gozlemledi Yeni calismalarin gosterdigine gore buyuk yanginlar etrafindaki oksijeni tuketir bu yuzden de daha fazla oksijen bulabilmek icin alevler ruzgara dogru yayilirlar kaynak belirtilmeli Tacitus ayni zamanda dogal olmayan ve belki de kundakciligin delili olabilecek sekilde yanginin daha az tutusabilir tapinak ve betondan zengin konutlarina dogru sicradigini gozlemlemistir Gunumuzde uzmanlar binanin tamami tutusmaz malzemeden yapilmis olsa bile kor atesin pencerelere dogru gelmesi durumunda mobilyalarin kolaylikla alev alabilecegini bilmektedirler Bu belki de binanin tamaminin yanmasina yol acabilmektedir Roma binalari pencerelerinin korunmamis ve havalandirmalarinin iyi olmasi nedeniyle ozellikle bu tehlikeye karsi acikti Populer kulturde yanginNero Burning ROM Neron Roma yi Yakiyor adini Buyuk Yanginla alakali bir kelime oyunundan alir ve logosu alev almis Colosseum resmidir KaynakcaAtiflar a b c Tacitus Yilliklar XV 38 Tacitus yilliklar xv 38 a b c Tacitus Yilliklar XV 40 Suetonius On iki Sezarin Hayatlari Nero nun hayati 38 Tacitus Yilliklar XV 41 Tacitus Annals XV 41 Yasli Pliny Natural Histories XVII de Pliny Imparator Nero nun buyuk yanginiyla devrilen agaclardan bahseder Paul ve Seneca arasindaki yazismalar 15 Kasim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde taklit Cevirmen M R James belge 4 Yuzyildan ve en adi cesitlerden biri der Suetonius Nero nun hayati 38 Cassius Dio Roma Tarihi LXII 16 a b c Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi yilliklar xv 39 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Nero nun keman calmasiyla ilgili en eski kaynak William Cobbett Toplumun orta ve yuksek siniflarindan genc erkeklere ve sirasi gelmisken genc kadinlara ogutler 1829 Tacitus Yilliklar XV 43 Tacitus Yilliklar XV 42 Roth Leland M 1993 Understanding Architecture Its Elements History and Meaning First Boulder Mimariyi anlamak esaslari tarih ve anlami ilk kaya CO Westview Press 227 8 ISBN 0 06 430158 3 Ball Larry F 2003 The Domus Aurea and the Roman architectural revolution Domus Aurea ve Roma Mimari Devrimi Cambridge University Press ISBN 0 521 82251 3 Tacitus Yilliklar XV 45 a b Tacitus Yilliklar XV 44 Suetonius Nero nun hayati 38 Cassius Dio Roma Tarihi LXII 16 Vespasian in kusatmasi sirasinda Suetonius On iki Sezar in hayatlari Titus un hayati 8 Cassius Dio Roma Tarihi LXII 16 17 Suetonius On iki Sezar in hayatlari Nero nun hayati 38 Tacitus Yilliklar XV 38 44 Tacitus Yilliklar XV 38 39 Genel Cassius Dio Roma Tarihi Kitap 62 c 229 Suetonius On iki Sezar in Hayatlari Nero nun hayati 38 c 121 25 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilar Olumun sirlari 25 Temmuz 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde PBS dizileri Nero nun Roma yi yakarak Roma Senatosu na kurdugu tuzagin ipuclarini arastirir Tacitus un Buyuk yangini tasvir ettigi Ingilizce site 6 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde