Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Jelenia Góra Vadisi (Lehçe; Kotlina Jeleniogórska, Silezyaca;Kotlina Lelýniohorski, Almanca; Hirschberger Tal),(Polonya'da kelime anlamıyla "Geyik Dağı Vadisi") Batı Südetler'de, Silezyanın kuzey tarafında ve Klodzko Vadisi'nin yanında yer alan Südetlerin en büyük havzasını oluşturan büyük bir vadidir. Deniz seviyesinden 250-400 metre yükseklikte yer alır ve 273 kilometrekarelik bir alanı kaplar. 19. yüzyılda güzel manzarası ile muhteşem saraylar, malikaneler ve parklar inşa eden Prusya yüksek soylularını kendine çekmiştir. Muazzam sayıda görkemli yapılmış ev vadiyi Orta Avrupa'daki en önemli peyzaj manzaralarına sahip alanlardan birine dönüştürdü.
| Jelenia Góra Vadisi | |
|---|---|
 | |
 | |
| Tür | Doğal park alanı |
| Konum | Silezya, Jelenia Gora, Polonya |
| Açılış | 13-14. yy |
| Durum | Etkin |
Jelenia Góra Vadisi'nin sarayları ve peyzaj parkları, 20 Eylül 2011'de belirlenen Polonya'nın resmi ulusal Tarihi Eserlerinden (Pomnik historii) biridir. Liste Polonya Ulusal Miras Kurulu tarafından belirlenmektedir.
Coğrafya
Jelenia Góra vadisi, Südet dağlarının bazı bölümleriyle çevrilidir. Aynı zamanda güney sınırı olan Karkonosze'nin eteklerinde yer alır. Doğuda Rudawy Janowickie, batıda Jizera Dağları ve kuzeyde Kaczawskie Dağları ile sınır komşusudur. Bóbr Nehri kuzey tarafı boyunca vadiden geçer. Kolları olan Łomnica ve Kamienna güneydoğu ve güneybatıdan ilerleyerek vadinin doğu ve batı tarafı boyunca akar ve Jelenia Góra'dan sonra Bóbr'a açılır. Vadinin adı, aynı zamanda Silezya Karkonosze'nin en önemli kasabası olan Jelenia Góra'dan gelmektedir.
Vadi, küçük havzalarla ayrılmış tepeliklerle karakterizedir. Karpniki yakınlarındaki Wzgórza Karpnickie en doğudaki tepedir. Onu batıda Mysłakowice yakınlarındaki Obniżenie Mysłakowickie havzası izler. Cieplice'nin güneydoğusundaki Wzgórza Łomnickie tepesi, Śląskie-Zdrój (Jelenia Gózwazwayswaza yakındaki bir kaplıca bölgesi, Soocybiesbie Obnisbie Obniezybiesbies), Piechowice'nin kuzey batısındaki tepe ve Stara Kamienica yakınlarındaki Starej Kamiency havzası peşi sıra yer alır.
Tarihçe
12. yüzyılda Polonya krallığı Jelenia Gora vadisi yakınında, Nowo Grodziec veya Swiny gibi Bohemya'ya karşı savunma amaçlı kaleler inşa etti. I. Boleslaw Silezya'da Ostsiedlung'u başlattıktan sonra Almanlar da bölgeye geldiler. 13. yüzyılın sonlarında Alman sömürgeciler bölgedeki ormanlık alanları keserek ve yakarak azalttılar. Sonrasında aralarında Hirschberg'in de bulunduğu (Jelenia Góra) birkaç köy ve kasaba kuruldu. Bu sıralarda Schaffgotsch ailesi bölgeye geldi ve vadinin büyük bölümlerinin yanı sıra Dev Dağlar'ın sahibi oldu. Durum aile 1945'te sınır dışı edilinceye kadar devam etti. Ormanlar Bohemya'ya karşı doğal bir sınır olarak önemini yitirdikten sonra Jawor-Świdnica dükü sınırı güvence altına almak ve köyleri korumak için vadide birkaç kale inşa etti. Özellikle Bohemya ile sürekli bir kan davası içinde olan 'nun saltanatı sırasında birçok sur inşa edildi. 15. yüzyılın ortalarında Silezya'ya hakim olan Matthias Corvinus, Silezya kalelerinin neredeyse tamamını yıktı. Rönesans ve Barok döneminde ise birçok malikane genişletildi ve bazıları görkemli saraylara dönüştü.
Berlin Antlaşması'ndan (1742) beri Silezya, Prusya Krallığı'nın bir parçası olmuştu. 18. yüzyılın sonunda, manzaradan etkilenen sanatçılar ve gezginler vadiyi keşfetti. Başlangıçta Bad Warmbrunn (şimdi Jelenia Góra'nın bir bölgesi olan Cieplice Śląskie Zdrój), kaplıcaları ile popüler bir hamam ve turizm merkezi haline geldi. 1822'de Prusya kralı III. Frederick William'In erkek kardeşi Wilhelm, Hohenzollern hanedanının ilk prensiydi. Yazlık konutunu Hirschberg vadisinde yer alan Fischbach (bugünkü Karpniki) kalesinde aldı. 1831'de kral, Fischbach'taki erkek kardeşini ve Erdmannsdorf'un önceki sahibi mareşal August von Gneisenau'yu ziyaret ederken Erdmannsdorf arazisini de kendisi satın aldı. Vadi, prenslerin gözlerden uzak yaşayabileceği bir yer haline geldi. 1839'da kral, kızı Prenses Louise için yakınlardaki Schildau Kalesi'ni (bugünkü Wojanów) satın aldı. IV. Frederick William, Erdmannsdorf Sarayı'nı genişletti. Birçok yeni park oluşturuldu ve malikaneler ve saraylar en yeni mimari tarzlara göre yeniden inşa edildi. Kalıntı izleri, küçük pavyonlar, kulübeler, romantik tapınaklar ve manzara noktaları uluslararası bilinirliğe sahip bir kültürel ortam yarattı.
19. yüzyılın sonunda Hirschberg vadisi Almanya'nın en çok tercih edilen seyahat noktalarından biri haline geldi. Araba ile turizm 20. yüzyılın ilk yarısında Sudetenstraße (Sudete yolu) gibi yeni yolların inşasından sonra popüler hale geldi. Hirschberg, Krummhübel (Lehçe: Karpacz) ve Schreiberhau'da (Lehçe: Szklarska Poręba) birçok yeni otel inşa edildi. Aynı zamanda bir sanatçı topluluğuna da ev sahipliği yaptı. Bad Warmbrunn, Doğu Almanya'daki en popüler kaplıcalardan biriydi. Saraylar ve parklar turistik bir cazibe merkezi haline geldi ve halka birçok sanat koleksiyonu açıldı.
II. Dünya Savaşı'nın sonunda Silezya Sovyetler Birliği tarafından fethedildi ve vadi Polonya'nın bir parçası oldu. Yeni sahipler kültürel mirası çok az koruyabildiler. Önemli kiliseler ve kaleler, 13. ve 14. yüzyılda Alman kolonizasyonundan önceki erken Polonya kültürü eserleri korundu ama saraylar ve malikaneler ihmal edilip tahrip edildi. Savaştan hemen sonra turizmin yeniden canlandırılması denendi. Ancak vadideki tatil evlerinin çoğu yeni yerleşimciler tarafından işgal edildiğinden ve turistik altyapı harap durumda olduğundan bu girişimler başarısız oldu. Sanat koleksiyonlarının çoğu ya yok edildi ya da dağıtıldı.
Polonya'da komünizmin çöküşünden sonra, Polonyalı yerleşimcilerin torunları tarafından giderek daha fazla kabul edilen ve değer verilen kültürel peyzajın yeniden keşfi başladı. Bugün pek çok özel ve hükûmet girişiminin yanı sıra Alman sürgün örgütleri ve eski sahiplerinin aile üyeleri, turistik altyapıyı ve kültürel mirası canlandırmak için birlikte çalışıyorlar. Akademisyenler de vadinin Dünya Mirası Alanı olarak kabul edilmesi için çalışıyor.
Parklar
Bazı çağdaş dönem araştırmacıları 19. yüzyılın Hirschberg vadisini "büyük İngiliz bahçesi" olarak tanımladılar. 18. yüzyılın sonunda, Hirschbergs şehir planlama müdürü Schönau, şehrin çevresindeki tepelerde birkaç bahçe yaptı. 1800 civarında ilk parklar Ruhberg (Lehçe: Ciszyca) ve Stonsdorf'ta (Lehçe: Staniszów) ortaya çıktı. Bahçe tasarımı sanatı özellikle melankoli, gözyaşı, şaşkınlık veya neşe gibi derin duyguları harekete geçirmek için uygun olduğundan, bu erken parklar felsefedeki akımından etkilenmiştir.
19. yüzyıl boyunca bahçecilik, romantik fikirlerden ve yeni bir tarihsel farkındalıktan giderek daha fazla etkilenmeye başladı. Farklı sahneler ve mimari stiller yerine, yalnızca ağaçlar, korular, dereler, çayırlar ve tepeler gibi sadece doğal unsurlardan oluşan daha sade tasarımlar popüler hale geldi. Geniş yol ağları ve uzun görüş alanları bu parkların merkezi bir unsuruydu. Öne çıkan bir örnek Fischbach parkıydı.
Hirschberg vadisindeki peyzaj mimarisi, 1840'larda Peter Joseph Lenné'nin çalışmasıyla doruğa ulaştı. Erdmannsdorf (Lehçe: Mysłakowice), Schildau (Lehçe: Wojanów) ve Lomnitz'de (Lehçe: Łomnica) yeni parklar oluşturuldu. Bu parklar, İngiltere'den Lenné ve Pückler-Muskau tarafından benimsenen bir ilke olan patentli peyzaj bahçesini kavramının devamıydı. Ana binanın etrafında küçük bölümlere ayrılmış zengin bir şekilde dekore edilmiş bahçeler, ardından geçiş bölgesi olarak bir zevk alanı ve yavaş yavaş yayılan bir peyzaj bahçesi ile dikkat çekiyordu. Çevredeki kırsal alanda Lenné tarafından sokaklar, patikalar, gözetleme noktaları ve dinlenme yerleri ile çevre düzenlemesi yapılmıştır.
Farklı dönemlerden çok sayıda park, tüm bu parkların çevredeki kırsal alanlara sanatsal benzeşmesi ve Dev Dağların pitoresk fonu, Silezya Elysium'u olarak kabul edilen eşsiz bir manzara yarattı. Birkaç yıldan beri Polonya koruma örgütü, kaybolan güzelliğini yavaş yavaş geri kazanan kültürel peyzajı korumaya ve yeniden yaratmaya çalışıyor.
Görülecek yerler
Jelenia Góra vadisi, Karkonosze Dağları'nın doğal ön bölgesidir. Vadideki birçok yer, dağların eşsiz manzarasına bakar. Vadinin göze çarpan bir özelliği, örneğin Mysłakowice, Staniszów ve şimdi Jelenia Góra veya Cieplice Śląskie-Zdrój'da park, spa ile çok sayıda dinlenme alanı vardır. Karkonosze (Dev) Dağları'nın eteğinde bir kale kalıntısı olan Chojnik tüm Jelenia Góra vadisine bakmaktadır. Wzgórza Łomnickie'nin güneyinde, dağların eteğinde, 1980'lerde ve 1990'larda oluşturulan bir göl bölgesi ise başka bir özelliğidir. Bu göl yapısı Zbiornik Sosnówka veya Jezioro Sosnówka'nın Sosnówka ve Podgórzyn'in altında, 1,5 kilometre uzunluğunda, 20 metre yüksekliğinde ve 170 hektarlık bir alana sahip bir barajın en büyüğü olduğu bir dizi barajdan oluşur.
Önemli kaleler, saraylar ve malikaneler
Wojanow sarayı
Wojanów sarayı (Almanca; Schloss Schildau), vadideki üç eski kraliyet Prusya yazlık konutundan biriydi. İlk olarak 1281'de adı geçmektedir. 1299'dan sonra von Zedlitz ailesine ait oldu. 1603 ve 1607 yılları arasında Nikolaus Freiherr von Zedlitz und Nimmersatt tarafından Otuz Yıl Savaşları sırasında yıkılan ve 1667'de Christoph von Zedlitz tarafından yeniden inşa edilen yeni bir bina inşa edildi. 1832 ve 1833 yılları arasında sarayın içi Karl Friedrich Schinkel'e yakın bir mimar tarafından değiştirildi. 1839'da Prusyalı III. Frederick William, binayı kızı Louise'e hediye etmek için satın aldı. Sonraki yıllarda park Peter Joseph Lenné tarafından yeniden tasarlandı. II. Dünya Savaşı'ndan sonra saray yağmalandı ve mobilyalar kaldırıldı. Polonya döneminde yeni sahipleri burayı idari bina ve tatil konutu olarak kullandılar. Daha sonra terk edildi ve harabeye döndü. 1995 yılında bir Polonya-İtalyan şirketi binayı lüks bir otel, spa ve iş merkezine dönüştürdü ve çevresini restore etti. Alan böylece bilinen görkemine kavuştu.
Mysłakowice sarayı
Mysłakowice sarayı (Almanca; Schloss Erdmannsdorf) Prusya kralının yazlık ikametgâhıydı ve vadideki en önemli saraydı. İlk kez 1305 kayıtlarında adından bahsedilir. 16. yüzyıla kadar Zedlitz, Stange ve Reibnitz ailelerine aitti. Bugünün binasının özü, Maximilian Leopold von Reibnitz'in binayı Barok bir mimari temelinde genişlettiği 18. yüzyıldan kalmadır. Daha sonra von Richthofen ve August Neidhardt von Gneisenau aileleri satın aldı. Gneisenau burayı neo-klasik tarzda genişletti. Ölümünden sonra Prusyalı III. Frederick William sarayı satın aldı. Schinkel ve Lenné'yi adlı mimarları göreve getirerek Silezya'daki en güzel peyzaj bahçelerinden biri haline getirmeye çalıştı. 1837'de III. Frederick William mülkünün büyük bir bölümünü pitoresk Alp tarzı evler inşa eden Tirol'den gelen dini mülteci gruplara bıraktı. Frederick Williams'ın ölümünden sonra, halefi Prusyalı IV. Frederick William sarayı Friedrich August Stüler'in neo-Gotik tarzda planlarına dönüştürdü. 1909 yılına kadar görkemini koruyan bina Prusyalı kralların ve Alman imparatorlarının yazlık ikametgâhı olmaya devam etti. Daha sonra 1,7 milyon Mark'a satıldı.
İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Komünist Kızıl Ordu sarayı işgal etti. 1951'den sonra Polonya devleti burayı okul olarak kullandı ve iç kısmını büyük ölçüde değiştirdi. Bugün dış cephenin bazı bölümleri yenilenmiştir ve bazı önemli yapıları kaybolsa da alanın çoğu korunmuştur.
Karpniki sarayı
Karpniki sarayı (Almanca; Schloss Fischbach), Prusya Prensi Wilhelm'in yazlık sarayıdır. Ayrıca vadideki en bilinen saraylardan biridir. İlk olarak 1364 kayıtlarında hendekli bir kale olarak bahsedilmiştir. Başlangıçta Predel ve Reichenbach ailelerine ait olan kale, 1476'da kaleyi iki katlı bir konakla genişleten Hans I. Schoff tarafından satın alındı. 1593 yılındaki bir yangından sonra bina yeniden Rönesans tarzında iki yeni kanatla genişletildi. 1822'de prens Wilhelm, Hohenzollern hanedanının vadideki ilk yazlık sarayı olan Fischbach'ı satın aldı. 1844'ten başlayarak, kısmen prensin kendi planlamalarıyla neo-Gotik tarzda yeniden inşa edildi. Wilhelm ve halefleri ayrıca sarayı, Orta Çağ cam resimlerinden ve uzak doğu sanat eserlerinden oluşan dikkate değer bir sanat koleksiyonuyla donattı. II. Dünya Savaşı'nın sonunda, Silezya'dan önemli sanat hazineleri ve Berlin'deki milli kütüphane için bir depo olarak kullanıldı.
Savaştan sonra Rus ve Polonyalı askerler, Polonya sınırlarında kalan Karpniki'yi yağmaladı. Sonraki yıllarda saray okul ve akıl hastanesi olarak kullanılmıştır. Zamanla tadilat gerekir hale geldi ve tahliyesi gerekti. Sonraki yıllarda birkaç kez yağmalandı ve kasten yıkıldı. Demir Perde'nin yıkılmasından sonra birkaç girişim kalenin harabiyetini önlemeye çalıştı ancak başarılı olamadı.
Büyük emlak parkı 1822'den sonra prenses Marianne'in talimatlarıyla oluşturuldu. Düzenleme sahiplerinin ailesine atıfta bulundu. Mermer bir bankta prens, prenses ve çocuklarının madalyonları, prenses Marianne'in erkek kardeşinin anısına neo-Gotik bir anıt ve Waldemarsturm'da Prens Waldemar'ın bir silah koleksiyonu bulunuyordu. Aynı zamanda kulübeler, bir sera, Christian Daniel Rauch tarafından yüksek bir haç ve bazı bina ve yapılar dikildi. Bugün park sınırları güçlükle görülebiliyor ve binalarının çoğu yıkılmış durumda.
Bukowiec sarayı
Bukowiec sarayı (Almanca; Buchwald); eskiden Kontes von Reden adını taşıyordu. Şu an Belvedere ile beraber akademi görevini görüyor.
Cieplice Śląskie-Zdrój sarayı
Cieplice Śląskie-Zdrój sarayı (Almanca; Bad Warmbrunn); Kont Schaffgotsch'in olduğu bilinmektedir.
Okuma
Dış bağlantılar
- http://dolnyslask.org/miejscowosci/obiekty/jeleniagora/ 24 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - açıklama ve resimler (Lehçe)
Kaynakça
- ^ "Jelenia Góra Valley". 8 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Nisan 2022.
- ^ . 26 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 16 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 1 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Adaptation of historical palaces into hotels in the Jelenia Góra Valley".
- ^ . 21 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 24 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 13 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 2 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Cieplice Pałac Schaffgotschów".
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Jelenia Gora Vadisi Lehce Kotlina Jeleniogorska Silezyaca Kotlina Lelyniohorski Almanca Hirschberger Tal Polonya da kelime anlamiyla Geyik Dagi Vadisi Bati Sudetler de Silezyanin kuzey tarafinda ve Klodzko Vadisi nin yaninda yer alan Sudetlerin en buyuk havzasini olusturan buyuk bir vadidir Deniz seviyesinden 250 400 metre yukseklikte yer alir ve 273 kilometrekarelik bir alani kaplar 19 yuzyilda guzel manzarasi ile muhtesem saraylar malikaneler ve parklar insa eden Prusya yuksek soylularini kendine cekmistir Muazzam sayida gorkemli yapilmis ev vadiyi Orta Avrupa daki en onemli peyzaj manzaralarina sahip alanlardan birine donusturdu Jelenia Gora VadisiTurDogal park alaniKonumSilezya Jelenia Gora PolonyaAcilis13 14 yyDurumEtkinJelenia Gora nin pazar yeri Jelenia Gora vadisinin merkezi Jelenia Gora Vadisi nin saraylari ve peyzaj parklari 20 Eylul 2011 de belirlenen Polonya nin resmi ulusal Tarihi Eserlerinden Pomnik historii biridir Liste Polonya Ulusal Miras Kurulu tarafindan belirlenmektedir CografyaJelenia Gora Vadisi Karkonosze Dev Daglari ndan Kaczawskie Daglari na bakis Polonya nin jeomorfolojik bolumu icinde Jelenia Gora vadisi Jelenia Gora vadisi Sudet daglarinin bazi bolumleriyle cevrilidir Ayni zamanda guney siniri olan Karkonosze nin eteklerinde yer alir Doguda Rudawy Janowickie batida Jizera Daglari ve kuzeyde Kaczawskie Daglari ile sinir komsusudur Bobr Nehri kuzey tarafi boyunca vadiden gecer Kollari olan Lomnica ve Kamienna guneydogu ve guneybatidan ilerleyerek vadinin dogu ve bati tarafi boyunca akar ve Jelenia Gora dan sonra Bobr a acilir Vadinin adi ayni zamanda Silezya Karkonosze nin en onemli kasabasi olan Jelenia Gora dan gelmektedir Vadi kucuk havzalarla ayrilmis tepeliklerle karakterizedir Karpniki yakinlarindaki Wzgorza Karpnickie en dogudaki tepedir Onu batida Myslakowice yakinlarindaki Obnizenie Myslakowickie havzasi izler Cieplice nin guneydogusundaki Wzgorza Lomnickie tepesi Slaskie Zdroj Jelenia Gozwazwayswaza yakindaki bir kaplica bolgesi Soocybiesbie Obnisbie Obniezybiesbies Piechowice nin kuzey batisindaki tepe ve Stara Kamienica yakinlarindaki Starej Kamiency havzasi pesi sira yer alir TarihceKynast Lehce Chojnik yaklasik olarak 1292 de insa edilmistir 1360 tan sonra Schaffgotsch aile mekani olmustur 12 yuzyilda Polonya kralligi Jelenia Gora vadisi yakininda Nowo Grodziec veya Swiny gibi Bohemya ya karsi savunma amacli kaleler insa etti I Boleslaw Silezya da Ostsiedlung u baslattiktan sonra Almanlar da bolgeye geldiler 13 yuzyilin sonlarinda Alman somurgeciler bolgedeki ormanlik alanlari keserek ve yakarak azalttilar Sonrasinda aralarinda Hirschberg in de bulundugu Jelenia Gora birkac koy ve kasaba kuruldu Bu siralarda Schaffgotsch ailesi bolgeye geldi ve vadinin buyuk bolumlerinin yani sira Dev Daglar in sahibi oldu Durum aile 1945 te sinir disi edilinceye kadar devam etti Ormanlar Bohemya ya karsi dogal bir sinir olarak onemini yitirdikten sonra Jawor Swidnica duku siniri guvence altina almak ve koyleri korumak icin vadide birkac kale insa etti Ozellikle Bohemya ile surekli bir kan davasi icinde olan nun saltanati sirasinda bircok sur insa edildi 15 yuzyilin ortalarinda Silezya ya hakim olan Matthias Corvinus Silezya kalelerinin neredeyse tamamini yikti Ronesans ve Barok doneminde ise bircok malikane genisletildi ve bazilari gorkemli saraylara donustu Fischbach Kalesi Lehce Karpniki Prusya Prensi Wilhelm in yazlik evi Berlin Antlasmasi ndan 1742 beri Silezya Prusya Kralligi nin bir parcasi olmustu 18 yuzyilin sonunda manzaradan etkilenen sanatcilar ve gezginler vadiyi kesfetti Baslangicta Bad Warmbrunn simdi Jelenia Gora nin bir bolgesi olan Cieplice Slaskie Zdroj kaplicalari ile populer bir hamam ve turizm merkezi haline geldi 1822 de Prusya krali III Frederick William In erkek kardesi Wilhelm Hohenzollern hanedaninin ilk prensiydi Yazlik konutunu Hirschberg vadisinde yer alan Fischbach bugunku Karpniki kalesinde aldi 1831 de kral Fischbach taki erkek kardesini ve Erdmannsdorf un onceki sahibi maresal August von Gneisenau yu ziyaret ederken Erdmannsdorf arazisini de kendisi satin aldi Vadi prenslerin gozlerden uzak yasayabilecegi bir yer haline geldi 1839 da kral kizi Prenses Louise icin yakinlardaki Schildau Kalesi ni bugunku Wojanow satin aldi IV Frederick William Erdmannsdorf Sarayi ni genisletti Bircok yeni park olusturuldu ve malikaneler ve saraylar en yeni mimari tarzlara gore yeniden insa edildi Kalinti izleri kucuk pavyonlar kulubeler romantik tapinaklar ve manzara noktalari uluslararasi bilinirlige sahip bir kulturel ortam yaratti 19 yuzyilin sonunda Hirschberg vadisi Almanya nin en cok tercih edilen seyahat noktalarindan biri haline geldi Araba ile turizm 20 yuzyilin ilk yarisinda Sudetenstrasse Sudete yolu gibi yeni yollarin insasindan sonra populer hale geldi Hirschberg Krummhubel Lehce Karpacz ve Schreiberhau da Lehce Szklarska Poreba bircok yeni otel insa edildi Ayni zamanda bir sanatci topluluguna da ev sahipligi yapti Bad Warmbrunn Dogu Almanya daki en populer kaplicalardan biriydi Saraylar ve parklar turistik bir cazibe merkezi haline geldi ve halka bircok sanat koleksiyonu acildi Barcinek sarayi Almanca Berthelsdorf 1971 den beri bakimsiz ve harap II Dunya Savasi nin sonunda Silezya Sovyetler Birligi tarafindan fethedildi ve vadi Polonya nin bir parcasi oldu Yeni sahipler kulturel mirasi cok az koruyabildiler Onemli kiliseler ve kaleler 13 ve 14 yuzyilda Alman kolonizasyonundan onceki erken Polonya kulturu eserleri korundu ama saraylar ve malikaneler ihmal edilip tahrip edildi Savastan hemen sonra turizmin yeniden canlandirilmasi denendi Ancak vadideki tatil evlerinin cogu yeni yerlesimciler tarafindan isgal edildiginden ve turistik altyapi harap durumda oldugundan bu girisimler basarisiz oldu Sanat koleksiyonlarinin cogu ya yok edildi ya da dagitildi Polonya da komunizmin cokusunden sonra Polonyali yerlesimcilerin torunlari tarafindan giderek daha fazla kabul edilen ve deger verilen kulturel peyzajin yeniden kesfi basladi Bugun pek cok ozel ve hukumet girisiminin yani sira Alman surgun orgutleri ve eski sahiplerinin aile uyeleri turistik altyapiyi ve kulturel mirasi canlandirmak icin birlikte calisiyorlar Akademisyenler de vadinin Dunya Mirasi Alani olarak kabul edilmesi icin calisiyor ParklarBuchwald daki Bukowiec park 19 yuzyil manastirin harabe gorseli 1945 ten sonra yikildi Bazi cagdas donem arastirmacilari 19 yuzyilin Hirschberg vadisini buyuk Ingiliz bahcesi olarak tanimladilar 18 yuzyilin sonunda Hirschbergs sehir planlama muduru Schonau sehrin cevresindeki tepelerde birkac bahce yapti 1800 civarinda ilk parklar Ruhberg Lehce Ciszyca ve Stonsdorf ta Lehce Staniszow ortaya cikti Bahce tasarimi sanati ozellikle melankoli gozyasi saskinlik veya nese gibi derin duygulari harekete gecirmek icin uygun oldugundan bu erken parklar felsefedeki akimindan etkilenmistir 19 yuzyil boyunca bahcecilik romantik fikirlerden ve yeni bir tarihsel farkindaliktan giderek daha fazla etkilenmeye basladi Farkli sahneler ve mimari stiller yerine yalnizca agaclar korular dereler cayirlar ve tepeler gibi sadece dogal unsurlardan olusan daha sade tasarimlar populer hale geldi Genis yol aglari ve uzun gorus alanlari bu parklarin merkezi bir unsuruydu One cikan bir ornek Fischbach parkiydi Hirschberg vadisindeki peyzaj mimarisi 1840 larda Peter Joseph Lenne nin calismasiyla doruga ulasti Erdmannsdorf Lehce Myslakowice Schildau Lehce Wojanow ve Lomnitz de Lehce Lomnica yeni parklar olusturuldu Bu parklar Ingiltere den Lenne ve Puckler Muskau tarafindan benimsenen bir ilke olan patentli peyzaj bahcesini kavraminin devamiydi Ana binanin etrafinda kucuk bolumlere ayrilmis zengin bir sekilde dekore edilmis bahceler ardindan gecis bolgesi olarak bir zevk alani ve yavas yavas yayilan bir peyzaj bahcesi ile dikkat cekiyordu Cevredeki kirsal alanda Lenne tarafindan sokaklar patikalar gozetleme noktalari ve dinlenme yerleri ile cevre duzenlemesi yapilmistir Farkli donemlerden cok sayida park tum bu parklarin cevredeki kirsal alanlara sanatsal benzesmesi ve Dev Daglarin pitoresk fonu Silezya Elysium u olarak kabul edilen essiz bir manzara yaratti Birkac yildan beri Polonya koruma orgutu kaybolan guzelligini yavas yavas geri kazanan kulturel peyzaji korumaya ve yeniden yaratmaya calisiyor Gorulecek yerlerJelenia Gora vadisi Karkonosze Daglari nin dogal on bolgesidir Vadideki bircok yer daglarin essiz manzarasina bakar Vadinin goze carpan bir ozelligi ornegin Myslakowice Staniszow ve simdi Jelenia Gora veya Cieplice Slaskie Zdroj da park spa ile cok sayida dinlenme alani vardir Karkonosze Dev Daglari nin eteginde bir kale kalintisi olan Chojnik tum Jelenia Gora vadisine bakmaktadir Wzgorza Lomnickie nin guneyinde daglarin eteginde 1980 lerde ve 1990 larda olusturulan bir gol bolgesi ise baska bir ozelligidir Bu gol yapisi Zbiornik Sosnowka veya Jezioro Sosnowka nin Sosnowka ve Podgorzyn in altinda 1 5 kilometre uzunlugunda 20 metre yuksekliginde ve 170 hektarlik bir alana sahip bir barajin en buyugu oldugu bir dizi barajdan olusur Onemli kaleler saraylar ve malikanelerWojanow sarayi Wojanow sarayi Almanca Schloss Schildau vadideki uc eski kraliyet Prusya yazlik konutundan biriydi Ilk olarak 1281 de adi gecmektedir 1299 dan sonra von Zedlitz ailesine ait oldu 1603 ve 1607 yillari arasinda Nikolaus Freiherr von Zedlitz und Nimmersatt tarafindan Otuz Yil Savaslari sirasinda yikilan ve 1667 de Christoph von Zedlitz tarafindan yeniden insa edilen yeni bir bina insa edildi 1832 ve 1833 yillari arasinda sarayin ici Karl Friedrich Schinkel e yakin bir mimar tarafindan degistirildi 1839 da Prusyali III Frederick William binayi kizi Louise e hediye etmek icin satin aldi Sonraki yillarda park Peter Joseph Lenne tarafindan yeniden tasarlandi II Dunya Savasi ndan sonra saray yagmalandi ve mobilyalar kaldirildi Polonya doneminde yeni sahipleri burayi idari bina ve tatil konutu olarak kullandilar Daha sonra terk edildi ve harabeye dondu 1995 yilinda bir Polonya Italyan sirketi binayi luks bir otel spa ve is merkezine donusturdu ve cevresini restore etti Alan boylece bilinen gorkemine kavustu Myslakowice sarayi 19 yuzyilda Myslakowice Sarayi Myslakowice sarayi Almanca Schloss Erdmannsdorf Prusya kralinin yazlik ikametgahiydi ve vadideki en onemli saraydi Ilk kez 1305 kayitlarinda adindan bahsedilir 16 yuzyila kadar Zedlitz Stange ve Reibnitz ailelerine aitti Bugunun binasinin ozu Maximilian Leopold von Reibnitz in binayi Barok bir mimari temelinde genislettigi 18 yuzyildan kalmadir Daha sonra von Richthofen ve August Neidhardt von Gneisenau aileleri satin aldi Gneisenau burayi neo klasik tarzda genisletti Olumunden sonra Prusyali III Frederick William sarayi satin aldi Schinkel ve Lenne yi adli mimarlari goreve getirerek Silezya daki en guzel peyzaj bahcelerinden biri haline getirmeye calisti 1837 de III Frederick William mulkunun buyuk bir bolumunu pitoresk Alp tarzi evler insa eden Tirol den gelen dini multeci gruplara birakti Frederick Williams in olumunden sonra halefi Prusyali IV Frederick William sarayi Friedrich August Stuler in neo Gotik tarzda planlarina donusturdu 1909 yilina kadar gorkemini koruyan bina Prusyali krallarin ve Alman imparatorlarinin yazlik ikametgahi olmaya devam etti Daha sonra 1 7 milyon Mark a satildi Ikinci Dunya Savasi ndan sonra Komunist Kizil Ordu sarayi isgal etti 1951 den sonra Polonya devleti burayi okul olarak kullandi ve ic kismini buyuk olcude degistirdi Bugun dis cephenin bazi bolumleri yenilenmistir ve bazi onemli yapilari kaybolsa da alanin cogu korunmustur Karpniki sarayi Karpniki sarayi bugun Karpniki sarayi Almanca Schloss Fischbach Prusya Prensi Wilhelm in yazlik sarayidir Ayrica vadideki en bilinen saraylardan biridir Ilk olarak 1364 kayitlarinda hendekli bir kale olarak bahsedilmistir Baslangicta Predel ve Reichenbach ailelerine ait olan kale 1476 da kaleyi iki katli bir konakla genisleten Hans I Schoff tarafindan satin alindi 1593 yilindaki bir yangindan sonra bina yeniden Ronesans tarzinda iki yeni kanatla genisletildi 1822 de prens Wilhelm Hohenzollern hanedaninin vadideki ilk yazlik sarayi olan Fischbach i satin aldi 1844 ten baslayarak kismen prensin kendi planlamalariyla neo Gotik tarzda yeniden insa edildi Wilhelm ve halefleri ayrica sarayi Orta Cag cam resimlerinden ve uzak dogu sanat eserlerinden olusan dikkate deger bir sanat koleksiyonuyla donatti II Dunya Savasi nin sonunda Silezya dan onemli sanat hazineleri ve Berlin deki milli kutuphane icin bir depo olarak kullanildi Savastan sonra Rus ve Polonyali askerler Polonya sinirlarinda kalan Karpniki yi yagmaladi Sonraki yillarda saray okul ve akil hastanesi olarak kullanilmistir Zamanla tadilat gerekir hale geldi ve tahliyesi gerekti Sonraki yillarda birkac kez yagmalandi ve kasten yikildi Demir Perde nin yikilmasindan sonra birkac girisim kalenin harabiyetini onlemeye calisti ancak basarili olamadi Buyuk emlak parki 1822 den sonra prenses Marianne in talimatlariyla olusturuldu Duzenleme sahiplerinin ailesine atifta bulundu Mermer bir bankta prens prenses ve cocuklarinin madalyonlari prenses Marianne in erkek kardesinin anisina neo Gotik bir anit ve Waldemarsturm da Prens Waldemar in bir silah koleksiyonu bulunuyordu Ayni zamanda kulubeler bir sera Christian Daniel Rauch tarafindan yuksek bir hac ve bazi bina ve yapilar dikildi Bugun park sinirlari guclukle gorulebiliyor ve binalarinin cogu yikilmis durumda Bukowiec sarayi Bukowiec sarayi Almanca Buchwald eskiden Kontes von Reden adini tasiyordu Su an Belvedere ile beraber akademi gorevini goruyor Cieplice Slaskie Zdroj sarayi Cieplice Slaskie Zdroj sarayi Almanca Bad Warmbrunn Kont Schaffgotsch in oldugu bilinmektedir OkumaKotlina Jeleniogorska Wydawnictwo PTTK Kraj 1997 ISBN 83 7005 366 1 Das schlesische Elysium Burgen Schlosser Herrenhauser und Parks im Hirschberger Tal Potsdam Deutsches Kulturforum ostliches Europa e V 2005 ISBN 978 3 936168 33 4 Dis baglantilarhttp dolnyslask org miejscowosci obiekty jeleniagora 24 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde aciklama ve resimler Lehce Kaynakca Jelenia Gora Valley 8 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2022 26 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi 16 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi 1 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Adaptation of historical palaces into hotels in the Jelenia Gora Valley 21 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi 24 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi 13 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi 26 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi 2 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Cieplice Palac Schaffgotschow