Triatoma infestans, Triatoma cinsine bağlı bir böcek türüdür. Arjantin, Bolivya, Uruguay ve Şili'de yaygın olarak winchuka veya vinchuca , Brezilya'da barbeiro, Venezuela'da chipo olarak da bilinen kan emici (hematofaj) böcek (Triatominae alt ailesinin hemen hemen tüm üyeleri gibi) ve Chagas hastalığına yol açabilen Trypanosoma cruzi'nin en önemli taşıyıcısıdır. Güney Amerika'nın Güney Konisi ülkelerinde yaygındır.
Triatoma infestans | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Triatoma infestans | |||||||||||||||||
Korunma durumu | |||||||||||||||||
Değerlendirilmedi (IUCN 3.1) | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
İkili adlandırma | |||||||||||||||||
Triatoma infestans , 1834 | |||||||||||||||||
Sinonimler | |||||||||||||||||
Triatoma infestans melanosoma Martínez, Olmedo & Carcavallo, 1987 |
Beagle araştırma gezisi sırasında Charles Darwin, 26 Mart 1835 tarihli günlüğünde "Pampas'ın büyük kara böceği Benchuca'nın bir saldırısına uğradığını ve bu saldırının bir adı hak ettiğini yaklaşık bir inç uzunluğundaki yumuşak, kanatsız böceklerin birinin vücudunda süründüğünü hissetmek çok iğrenç; emmeden önce oldukça incedirler, ancak daha sonra yuvarlaklaşırlar ve kanla şişerler ve bu durumda kolayca ezilirler." kaydetti. Richard Keynes, bu Benchuca'yı Triatoma infestans olarak tanımlar. Darwin'in kronik Chagas hastalığından öldüğü tahmin edilmektedir.
Dağılım ve habitat
Ekolojik dağılım
Güney Amerika'da T. infestans neredeyse yalnızca ev bir türdür, özellikle Bolivya'daki Cochabamba Vadisi ile Paraguay ve Arjantin'in bazı bölgelerinde ev zararlısıdır.
Panstrongylus megistus, T. sordida, T. brasiliensis ve T. pseudomaculata dahil olmak üzere Chagas'ın diğer Triatominae taşıyıcılarının yerini alma eğilimindedir.
Coğrafi dağılım
Brezilya (yalnızca 1955-1964 arasında yaygın, muhtemelen güneyden Pernambuco'ya gelen göçmenler tarafından yaygın, muhtemelen iç göçle yayılmaya devam ediyor),El Salvador,Venezuela,Peru (antropik ulaşım),Arjantin (özellikle bazı bölgelerde ev zararlısı olarak),Paraguay (özellikle bazı bölgelerde ev zararlısı olarak).
Yaşam döngüsü
Dışkılama
Dışkılama, Triatominlerin T. cruzi aktarım döngüsünün merkezinde yer alır. Beslenme yoluyla doğrudan bulaşma yoktur, bunun yerine parazitlerin birikmesi kanla ilişkilidir, ancak yalnızca dışkılama ile gerçekleşir. Trumper ve Gorla 1991, bulaşmanın yayılma yoğunluğuyla ters orantılı olduğunu bulmuşlardır. Kalabalık alanlarda T. infestans birbirini kesintiye uğratma eğilimindedir ve kesintiye uğrayan beslemeler, tamamlanmış bir kan sağlamaz. T. infestans'ın doymadığında dışkılaması pek olası değildir ve bu nedenle nadiren bulaşır. Düşük yayılma yoğunluklu alanlar bu nedenle yüksek iletim oranlarına sahiptir.
Galeri
Dış bağlantılar
- , by Andreas Rose
- Information on Triatominae 17 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., by Fernando Otálora-Luna
- Wikimedia Commons'ta Triatoma infestans ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
- Vikitür'de Triatoma infestans ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Kaynakça
- ^ "ITIS". Erişim tarihi: 23 Kasım 2023.
- ^ Teofilo Laime Ajacopa (2007). Diccionario Bilingüe Iskay simipi yuyayk’anch [Quechua-English dictionary] (PDF). La Paz, Bolivya.
- ^ . Organización Panamericana de la Salud. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Keynes 2001, s. 315
- ^ Clayton, Julie (24 Haziran 2010). "Chagas disease 101". Nature (İngilizce). 465 (n7301_supp): S4-S5. Bibcode:2010Natur.465S...3C. doi:10.1038/nature09220 . ISSN 0028-0836. (PMID) 20571553.
- ^ a b Pereira, Marcos H.; Gontijo, Nelder F.; Guarneri, Alessandra A.; Sant'Anna, Maurício R.V.; Diotaiuti, Liléia (2006). "Competitive displacement in Triatominae: the Triatoma infestans success". . . 22 (11): 516-520. doi:10.1016/j.pt.2006.08.012. ISSN 1471-4922.
- ^ Krinsky, William L. (2002). Mullen, Gary; Durden, Lance (Ed.). Medical and veterinary entomology. Amsterdam Boston: Academic Press. ss. 67-86/xv-597. ISBN . OCLC 50752006. . .
- ^ Telleria, Jenny; Tibayrenc, Michel, (Ed.) (2017). American trypanosomiasis Chagas disease: one hundred years of research. Amsterdam, Hollanda: Elsevier. ISBN . OCLC 971022099. .
- ^ Sant'Anna, Maurício Roberto Viana; Soares, Adriana Coelho; Araujo, Ricardo Nascimento; Gontijo, Nelder Figueiredo; Pereira, Marcos Horácio (2017). "Triatomines (Hemiptera, Reduviidae) blood intake: Physical constraints and biological adaptations". . Elsevier. 97: 20-26. doi:10.1016/j.jinsphys.2016.08.004. ISSN 0022-1910.
- Zeledón, R; Rabinovich, J E (1981). "Chagas Disease: An Ecological Appraisal With Special Emphasis on its Insect Vectors". . . 26 (1): 101-133. doi:10.1146/annurev.en.26.010181.000533. ISSN 0066-4170. (PMID) 6791582.
- ^ a b c d e f p. 102, "Between 1913 and 1924 it became evident that the disease was not confined to Brazil; with some epidemiological variants, it was diagnosed in EI Salvador, Venezuela, Peru, and Argentina. From then on, reports of new cases from almost all the countries in the Western Hemisphere indicated its wide distribution (211)."
- ^ p. 102, "With the arrival of man, the consequent disturbance of the natural foci enabled some triatomine vectors to be introduced, either actively or passively, into the new artificial ecotopes. Those insects that had a broad ecological valence became adapted to their new niches. Thus, from exoanthropic insects they became partially or almost entirely synanthropic, occupying the household environment but with some species still preserving their natural biotopes. In this way, man and some of his domestic animals became involved in the epidemiological chain, converting the disease into a true anthropozoonosis. The ratio of domestic and sylvatic cycles depends mainly on the species of vector involved and on the socioeconomic conditions prevalent in the new environment, which prompted Prata (178) to declare that Chagas' disease today is the result of ignorance and poverty. In some areas certain species of vector have become so adapted to the house that the transmission cycle involves only man and domestic animals, a situation that could well have existed for several centuries. In other areas sylvatic foci still exist where man is not involved, and combinations of these situations occur as well."
- ^ p. 104, "The most domestic of these bugs is T. infestans..."
- ^ a b c d e p. 104-5, "... and it is the principal vector in extensive areas of Chile (69, 70, 149), Argentina (71), Uruguay (155), Bolivia (33, 224), Paraguay (41), Brazil (11), and southern Peru (104). The southern limit of the species seems to be in the Province of Chubut, Argentina, near the 45th parallel (110), and it has been observed as high as 3682 m above sea level in that country (44). In Brazil this species has recently (1955-1964) spread widely, probably carried in the luggage of immigrants from the south up to the northeastern State of Pernambuco (128); in the same manner, it could easily invade still other areas of the country. ... In Peru a similar situation occurred as the species was transported by man north to Lima (214). The relationship of T. infestans with man has been longstanding; it has been recognized as a household pest in different foci, such as the Cochabamba Valley in Bolivia and some parts of Paraguay and Argentina, since the early seventeenth century (124). Nevertheless it still maintains a few natural biotopes in Argentina (28, 138, 228), Paraguay (227), and Brazil (12, 23)."
- ^ p. 105, "Panstrongylus megistus ... It seems to compete disadvantageously with T. infestans but moves into houses when the latter is eliminated by insecticides (7)."
- (2001), Charles Darwin's Beagle Diary, Cambridge University Press, 18 Eylül 2010 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 23 Ağustos 2011
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Triatoma infestans Triatoma cinsine bagli bir bocek turudur Arjantin Bolivya Uruguay ve Sili de yaygin olarak winchuka veya vinchuca Brezilya da barbeiro Venezuela da chipo olarak da bilinen kan emici hematofaj bocek Triatominae alt ailesinin hemen hemen tum uyeleri gibi ve Chagas hastaligina yol acabilen Trypanosoma cruzi nin en onemli tasiyicisidir Guney Amerika nin Guney Konisi ulkelerinde yaygindir Triatoma infestansTriatoma infestansKorunma durumuDegerlendirilmedi IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ArthropodaSinif InsectaTakim HemipteraFamilya ReduviidaeOymak TriatominiCins TriatomaTur T infestansIkili adlandirmaTriatoma infestans 1834SinonimlerTriatoma infestans melanosoma Martinez Olmedo amp Carcavallo 1987 Beagle arastirma gezisi sirasinda Charles Darwin 26 Mart 1835 tarihli gunlugunde Pampas in buyuk kara bocegi Benchuca nin bir saldirisina ugradigini ve bu saldirinin bir adi hak ettigini yaklasik bir inc uzunlugundaki yumusak kanatsiz boceklerin birinin vucudunda surundugunu hissetmek cok igrenc emmeden once oldukca incedirler ancak daha sonra yuvarlaklasirlar ve kanla siserler ve bu durumda kolayca ezilirler kaydetti Richard Keynes bu Benchuca yi Triatoma infestans olarak tanimlar Darwin in kronik Chagas hastaligindan oldugu tahmin edilmektedir Dagilim ve habitatEkolojik dagilim Guney Amerika da T infestans neredeyse yalnizca ev bir turdur ozellikle Bolivya daki Cochabamba Vadisi ile Paraguay ve Arjantin in bazi bolgelerinde ev zararlisidir Panstrongylus megistus T sordida T brasiliensis ve T pseudomaculata dahil olmak uzere Chagas in diger Triatominae tasiyicilarinin yerini alma egilimindedir Cografi dagilim Brezilya yalnizca 1955 1964 arasinda yaygin muhtemelen guneyden Pernambuco ya gelen gocmenler tarafindan yaygin muhtemelen ic gocle yayilmaya devam ediyor El Salvador Venezuela Peru antropik ulasim Arjantin ozellikle bazi bolgelerde ev zararlisi olarak Paraguay ozellikle bazi bolgelerde ev zararlisi olarak Yasam dongusuDiskilama Diskilama Triatominlerin T cruzi aktarim dongusunun merkezinde yer alir Beslenme yoluyla dogrudan bulasma yoktur bunun yerine parazitlerin birikmesi kanla iliskilidir ancak yalnizca diskilama ile gerceklesir Trumper ve Gorla 1991 bulasmanin yayilma yogunluguyla ters orantili oldugunu bulmuslardir Kalabalik alanlarda T infestans birbirini kesintiye ugratma egilimindedir ve kesintiye ugrayan beslemeler tamamlanmis bir kan saglamaz T infestans in doymadiginda diskilamasi pek olasi degildir ve bu nedenle nadiren bulasir Dusuk yayilma yogunluklu alanlar bu nedenle yuksek iletim oranlarina sahiptir GaleriDis baglantilar by Andreas Rose Information on Triatominae 17 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde by Fernando Otalora Luna Wikimedia Commons ta Triatoma infestans ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Vikitur de Triatoma infestans ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Kaynakca ITIS Erisim tarihi 23 Kasim 2023 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Teofilo Laime Ajacopa 2007 Diccionario Bilingue Iskay simipi yuyayk anch Quechua English dictionary PDF La Paz Bolivya Organizacion Panamericana de la Salud 11 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Keynes 2001 s 315 Clayton Julie 24 Haziran 2010 Chagas disease 101 Nature Ingilizce 465 n7301 supp S4 S5 Bibcode 2010Natur 465S 3C doi 10 1038 nature09220 ISSN 0028 0836 PMID 20571553 a b Pereira Marcos H Gontijo Nelder F Guarneri Alessandra A Sant Anna Mauricio R V Diotaiuti Lileia 2006 Competitive displacement in Triatominae the Triatoma infestans success 22 11 516 520 doi 10 1016 j pt 2006 08 012 ISSN 1471 4922 Krinsky William L 2002 Mullen Gary Durden Lance Ed Medical and veterinary entomology Amsterdam Boston Academic Press ss 67 86 xv 597 ISBN 978 0 12 510451 7 OCLC 50752006 0125104510 9780080536071 Telleria Jenny Tibayrenc Michel Ed 2017 American trypanosomiasis Chagas disease one hundred years of research Amsterdam Hollanda Elsevier ISBN 978 0 12 801029 7 OCLC 971022099 0128010290 Sant Anna Mauricio Roberto Viana Soares Adriana Coelho Araujo Ricardo Nascimento Gontijo Nelder Figueiredo Pereira Marcos Horacio 2017 Triatomines Hemiptera Reduviidae blood intake Physical constraints and biological adaptations Elsevier 97 20 26 doi 10 1016 j jinsphys 2016 08 004 ISSN 0022 1910 Zeledon R Rabinovich J E 1981 Chagas Disease An Ecological Appraisal With Special Emphasis on its Insect Vectors 26 1 101 133 doi 10 1146 annurev en 26 010181 000533 ISSN 0066 4170 PMID 6791582 a b c d e f p 102 Between 1913 and 1924 it became evident that the disease was not confined to Brazil with some epidemiological variants it was diagnosed in EI Salvador Venezuela Peru and Argentina From then on reports of new cases from almost all the countries in the Western Hemisphere indicated its wide distribution 211 p 102 With the arrival of man the consequent disturbance of the natural foci enabled some triatomine vectors to be introduced either actively or passively into the new artificial ecotopes Those insects that had a broad ecological valence became adapted to their new niches Thus from exoanthropic insects they became partially or almost entirely synanthropic occupying the household environment but with some species still preserving their natural biotopes In this way man and some of his domestic animals became involved in the epidemiological chain converting the disease into a true anthropozoonosis The ratio of domestic and sylvatic cycles depends mainly on the species of vector involved and on the socioeconomic conditions prevalent in the new environment which prompted Prata 178 to declare that Chagas disease today is the result of ignorance and poverty In some areas certain species of vector have become so adapted to the house that the transmission cycle involves only man and domestic animals a situation that could well have existed for several centuries In other areas sylvatic foci still exist where man is not involved and combinations of these situations occur as well p 104 The most domestic of these bugs is T infestans a b c d e p 104 5 and it is the principal vector in extensive areas of Chile 69 70 149 Argentina 71 Uruguay 155 Bolivia 33 224 Paraguay 41 Brazil 11 and southern Peru 104 The southern limit of the species seems to be in the Province of Chubut Argentina near the 45th parallel 110 and it has been observed as high as 3682 m above sea level in that country 44 In Brazil this species has recently 1955 1964 spread widely probably carried in the luggage of immigrants from the south up to the northeastern State of Pernambuco 128 in the same manner it could easily invade still other areas of the country In Peru a similar situation occurred as the species was transported by man north to Lima 214 The relationship of T infestans with man has been longstanding it has been recognized as a household pest in different foci such as the Cochabamba Valley in Bolivia and some parts of Paraguay and Argentina since the early seventeenth century 124 Nevertheless it still maintains a few natural biotopes in Argentina 28 138 228 Paraguay 227 and Brazil 12 23 p 105 Panstrongylus megistus It seems to compete disadvantageously with T infestans but moves into houses when the latter is eliminated by insecticides 7 2001 Charles Darwin s Beagle Diary Cambridge University Press 18 Eylul 2010 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 23 Agustos 2011