Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hendrik Antoon Lorentz (d. 18 Temmuz 1853, Arnhem – ö. 4 Şubat 1928, Haarlem), Hollandalı fizikçidir. Zeeman etkisini aydınlattığı için 1902 Nobel Fizik Ödülü'nü Pieter Zeeman ile paylaştı.
Hendrik Antoon Lorentz  | |
|---|---|
 1902'de Lorentz | |
| Doğum | 18 Temmuz 1853 Arnhem, Hollanda |
| Ölüm | 4 Şubat 1928 Haarlem, Hollanda |
| Milliyet | Hollandalı |
| Mezun olduğu okul(lar) | Leiden Üniversitesi |
| Ödüller | 1902 Nobel Fizik Ödülü |
| Kariyeri | |
| Dalı | Fizik |
| Çalıştığı kurumlar | Leiden Üniversitesi |
| Doktora danışmanı | Petrus Leonardus Rijke |
| Doktora öğrencileri | |
Hayatı
Gençlik yılları
Hendrik Antoon Lorentz, Hollanda'nın Gelderland ilindeki Arnhem şehrinde esnaf Gerrit Frederik Lorentz ve Geertruida van Ginkel'ın oğlu olarak doğdu. Annesinin 1862'deki ölümünden sonra babası Luberta Hupkes ile evlendi. Lorentz, Leiden Üniversitesi'nde fizik ve matematik okudu ve orada astronomi öğretmenliği yapan 'den çok etkilendi. Onun etkisiyle fizikte karar kıldı. Mezun olduktan sonra 1872'de Arnhem'e döndü ve bir yüksel okulda matematik öğretmeye başladıysa da Leiden'deki çalışmalarına ara vermedi. 1875'te "Felemenkçe: Over de theorie der terugkaatsing en breking van het licht" (Işığın yansıması ve kırınımı üzerine) isimli doktora tezini Pieter Rijke'ye teslim etti. Tezinde James Clerk Maxwell'ın elektromanyetik teorisini geliştirmiştir.
1881'de 'in yeğeni ile evlendi. Aletta, Gravür Okulu'nun müdürü ve Hollanda pullarının ilk tasarımcısı olan güzel sanatlar profesörü 'in kızıydı. Hendrik ve Aletta'nın en büyük kızları de fizikçi oldu.
Leiden'de profesörlük
1878'de henüz 24 yaşındayken Lorentz, Leiden Üniversitesi'nde yeni açılan teorik fizik bölümüne başkan olarak davet edildi. 25 Ocak 1878'de ilk konferansını "Felemenkçe: De moleculaire theoriën in de natuurkunde" (Fizikte moleküler teoriler) üzerine verdi.
Liden'deki ilk yirmi yılında Lorentz en çok elektromanyetizma teorisi ve elektrik, manyetizm ve ışık arasındaki ilişki ile ilgilendi. Daha sonra teorik fizikten kopmadan araştırma konularını genişletti. Mekanik, termodinamik, hidrodinamik, kinetik teorileri, , ışık ve yayılımı üzerine makaleler yazdı. En önemli katkılarını elektromanyetizma, ve görelilik konularında yapmıştır.
Lorentz, atomların yüklü parçacıklardan oluşmuş ve ışığın kaynağının bu parçacıkların titreşimi olabileceğini düşündü. Bu görüşü 1896'da arkadaşı ve eski öğrencisi Pieter Zeeman tarafından doğrulandı.
Bugün adı Lorentz-Lorenz formülü, Lorentz kuvveti, ve Lorentz dönüşümü terimlerinde yaşamaktadır.
Elektrodinamik ve "görelilik"
Lorentz, 1895'te Michelson-Morley deneyini açıklamak için hareketli nesnelerin fikrini ortaya attı. Fakat , daha önce zaten bu konu üzerinde . Birbirine göre hareket halindeki cisimleri referans alan zamanlardaki göreliliği açıklayan terimini ortaya attı. 1899 ve 1904'te Lorentz, de dönüşümlerine ekledi ve 1905'te Henri Poincaré'nin Lorentz dönüşümü ismini verdiği formülü yayınladı. Lorentz, büyük ihtimalle 'un yörüngede dönen elektronlar için zaman genleşmesini öngördüğü ve benzeri dönüşümleri 1897'de yayınladığından haberdar değildi. Larmor'un denklemleri Lorentz'inkilere benzemese de cebirsel olarak eşdeğerlerdir. Bu formüller özel göreliliği, hareket eden cisimlerin tipik özellikleri olan , ve bahsederek açıklıyordu.
Kütle artışı meselesi, Lorentz'in tahminleri arasında ilk denenen iddia oldu. 'ın yaptığı deneyler, tahminlerinin yanlış olduğunu gösteriyordu. 1908 yılına kadar tahminini destekleyen deneysel veri elde edilemedi.
Poincaré, 1902'de Lorentz'in elektrodinamik teorisini şöyle tanımladı:
En tatmin edici teori Lorentz'inkidir; tüm gerçekleri en iyi açıklayan ve en fazla sayıda bilinen bağlantıyı açıklayan şüphe götürmez biçimde onun teorisidir. Lorentz'in çalışmaları sayesinde 'nun hareketli cisimlerin optiği üzerine elde ettiği sonuçlar, normal, anormal dağılım ve soğurulma kanunlarını birbiriyle bağlandı. Zeeman etkisi bile zorlanmaksızın açıklandı ve hatta Maxwell'in tüm çabalarını boşa çıkartan Faraday'ın manyetik dönüşü sınıflandırmasına da yardımcı oldu.
İleri yaşları
1912'de Lorentz, Haarlem'deki 'nde müdür olmak üzere erken emekli oldu ise de Leiden'de verdiği derslerine dışarıdan devam etti. Leiden Üniversitesi'ndeki koltuğunu diye bilinen Teorik Fizik Enstitüsü'nün kuruluşunu tamamlayacak olan Paul Ehrenfest'e devretti. Nobel Ödülü dışında birçok ödül aldı. 1905'te Royal Society'ye kabul edildi. Royal Society, onu 1908'de Rumford Madalyası ve 1918'de Copley Madalyası ile onurlandırdı.
Lorentz, genellikle temel teorik çalışmaları ile tanınsa da pratik uygulamalarla da ilgileniyordu. 1918-1926 yılları arasında Hollanda hükûmetinin isteği üzerine Lorentz, Afsluitdijk taşma kontrol barajının hesaplarını yaptı. Hidrolik mühendisliği o sıralar empirik bir bilim sayılırsa da Afsluitdijk'in oluşturduğu su akımı o kadar büyüktü ki deneysel verilere güven verici değildi. Lorentz, temel hidrodinamik denklemlerinden yola çıkarak meseleyi hesap yoluyla çözmeyi önerdi. Bu bir altından kalkabileceği bir işti. Afsluitdijk 1933'te tamamlandı. Lorentz'in ve komitesinin hesapları dikkat çekecek derecede hatasız çıktı.
Ölümü
Lorentz'in Hollanda'da gördüğü saygı, O. W. Richardson'ın cenazesi hakkında anlattıklarına yansıyor [6]:
- Cenaze, 10 Şubat Cuma günü öğle vaktinde Haarlem'de kaldırıldı. Saat onikiyi vurduğunda Hollanda'nın yetiştirdiği en büyük adamın anısına tüm telefon ve telgraf hizmetleri üç dakikalığına durduruldu. Cenazeye yabancı ülkelerden birçok arkadaşı ve önemli fizikçiler katıldı. Başkan Sir Ernest Rutherford, mezarının başında Royal Society'yi temsilen takdirini belirten bir konuşma yaptı
Richardson, Lorentz'i şöyle tanımlıyor:
M. J. Klein (1967) 1920'lerde Lorentz'in ününü şu sözlerle anlatıyor:
- Seneler boyunca fizikçiler, her yeni teori ortaya atıldığında Lorentz'in bu konuda ne söyleyeceğini merak ettiler ve Lorentz de altmışiki yaşında bile onları hayal kırılığına uğratmadı.
Ödüller
- 1902 - Nobel Fizik Ödülü
- 1908 - Rumford Madalyası
- 1918 - Copley Madalyası
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- van Delft, Dirk (Şubat 2004). "The case of the stolen rooms". European Review. 12 (1). ss. 95-109. doi:10.1017/S1062798704000080.
- Brown, Harvey R. (Ekim 2001). "The origins of length contraction: I. The FitzGerald–Lorentz deformation hypothesis". American Journal of Physics. 69 (10). ss. 1044-1054. doi:10.1119/1.1379733.
- Kox, AJ (Mayıs 1997). "The discovery of the electron: II. The Zeeman effect". Eur. J. Phys. 18 (3). ss. 139-144. doi:10.1088/0143-0807/18/3/003.
- Kox, AJ (Mart 1996). "H.A. Lorentz: Sketches of his work on slow viscous flow and some other areas in fluid mechanics and the background against which it arose". Journal of Engineering Mathematics. 30 (1-2). ss. ii+1-18. doi:10.1007/BF00118820.
- Kox, AJ (Mart 1993). "Einstein, Lorentz, Leiden and general relativity". Classical and Quantum Gravity. Cilt 10. ss. S187-S191. doi:10.1088/0264-9381/10/S/020.
- Kox, AJ (Kasım 1990). "H. A. Lorentz's contributions to kinetic gas theory". Annals of Science. 47 (6). ss. 591 - 606. doi:10.1080/00033799000200411.
- Kox, AJ (Mart 1988). "H.A. Lorentz: Hendrik Antoon Lorentz, the ether, and the general theory of relativity". Archive for History of Exact Sciences. 38 (1). ss. 67-78. doi:10.1007/BF00329981.
- Klein, M. J. (1967) "Letters of wave mechanics: Schrödinger, Planck, Einstein, Lorentz" (ed. K. Przibram), Philosophical Library, New York.
- Langevin, P. (1911) "L'évolution de l'éspace et du temps", Scientia, X, 31-54
- Larmor, J. (1897) "On a dynamical theory of the electric and luminiferous medium", Phil. Trans. Roy. Soc. 190, 205-300 (third and last in a series of papers with the same name).
- Lorentz, H. A. Versuch Einer Theorie der Elektrischen und Optischen Erscheinungen in Bewegten Körpern, Leiden (book). ("Towards a theory of electrical and optical phenomena of moving bodies")
- Lorentz, H. A. (1899) "Simplified theory of electrical and optical phnomena in moving systems", Proc. Acad. Science Amsterdam, I, 427-43.
- Lorentz, H. A. (1904) "Electromagnetic phenomena in a system moving with any velocity less than that of light"28 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Proc. Acad. Science Amsterdam, IV, 669-78.
- Lorentz, H. A. (1931) Lectures on Theoretical Physics (vol. I-III), authorized translation, Macmillan and co, London.
- Macrossan, M. N. (1986) , Brit. J. Phil. Sci., 37, 232-234
- Poincaré, H. (1900) "La théorie de Lorentz et le Principe de Réaction", Archives Neerlandaises, V, 253-78.
- Poincaré, H. (1902) La Science et L'Hypothèse. Quote from the English translation Science and Hypothesis, Walter Scott (1905) as republished unabrodged by Dover 1952, p. 175.
- Poincaré, H. (1905) "Sur la dynamique de l'électron", Comptes Rendues, 140, 1504-8.
- Poincaré, H. (1913) Dernières Pensées Ernest Flammarion 1913. Quote from English translation: Mathematics and Science: Last Essays, Dover 1963.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Hendrik Lorentz ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hendrik Antoon Lorentz d 18 Temmuz 1853 Arnhem o 4 Subat 1928 Haarlem Hollandali fizikcidir Zeeman etkisini aydinlattigi icin 1902 Nobel Fizik Odulu nu Pieter Zeeman ile paylasti Hendrik Antoon Lorentz1902 de LorentzDogum18 Temmuz 1853 Arnhem HollandaOlum4 Subat 1928 Haarlem HollandaMilliyetHollandaliMezun oldugu okul lar Leiden UniversitesiOduller1902 Nobel Fizik OduluKariyeriDaliFizikCalistigi kurumlarLeiden UniversitesiDoktora danismaniPetrus Leonardus RijkeDoktora ogrencileriHayatiGenclik yillari Hendrik Antoon Lorentz Hollanda nin Gelderland ilindeki Arnhem sehrinde esnaf Gerrit Frederik Lorentz ve Geertruida van Ginkel in oglu olarak dogdu Annesinin 1862 deki olumunden sonra babasi Luberta Hupkes ile evlendi Lorentz Leiden Universitesi nde fizik ve matematik okudu ve orada astronomi ogretmenligi yapan den cok etkilendi Onun etkisiyle fizikte karar kildi Mezun olduktan sonra 1872 de Arnhem e dondu ve bir yuksel okulda matematik ogretmeye basladiysa da Leiden deki calismalarina ara vermedi 1875 te Felemenkce Over de theorie der terugkaatsing en breking van het licht Isigin yansimasi ve kirinimi uzerine isimli doktora tezini Pieter Rijke ye teslim etti Tezinde James Clerk Maxwell in elektromanyetik teorisini gelistirmistir 1881 de in yegeni ile evlendi Aletta Gravur Okulu nun muduru ve Hollanda pullarinin ilk tasarimcisi olan guzel sanatlar profesoru in kiziydi Hendrik ve Aletta nin en buyuk kizlari de fizikci oldu Leiden de profesorluk 1878 de henuz 24 yasindayken Lorentz Leiden Universitesi nde yeni acilan teorik fizik bolumune baskan olarak davet edildi 25 Ocak 1878 de ilk konferansini Felemenkce De moleculaire theorien in de natuurkunde Fizikte molekuler teoriler uzerine verdi Liden deki ilk yirmi yilinda Lorentz en cok elektromanyetizma teorisi ve elektrik manyetizm ve isik arasindaki iliski ile ilgilendi Daha sonra teorik fizikten kopmadan arastirma konularini genisletti Mekanik termodinamik hidrodinamik kinetik teorileri isik ve yayilimi uzerine makaleler yazdi En onemli katkilarini elektromanyetizma ve gorelilik konularinda yapmistir Lorentz atomlarin yuklu parcaciklardan olusmus ve isigin kaynaginin bu parcaciklarin titresimi olabilecegini dusundu Bu gorusu 1896 da arkadasi ve eski ogrencisi Pieter Zeeman tarafindan dogrulandi Bugun adi Lorentz Lorenz formulu Lorentz kuvveti ve Lorentz donusumu terimlerinde yasamaktadir Elektrodinamik ve gorelilik Lorentz 1895 te Michelson Morley deneyini aciklamak icin hareketli nesnelerin fikrini ortaya atti Fakat daha once zaten bu konu uzerinde Birbirine gore hareket halindeki cisimleri referans alan zamanlardaki goreliligi aciklayan terimini ortaya atti 1899 ve 1904 te Lorentz de donusumlerine ekledi ve 1905 te Henri Poincare nin Lorentz donusumu ismini verdigi formulu yayinladi Lorentz buyuk ihtimalle un yorungede donen elektronlar icin zaman genlesmesini ongordugu ve benzeri donusumleri 1897 de yayinladigindan haberdar degildi Larmor un denklemleri Lorentz inkilere benzemese de cebirsel olarak esdegerlerdir Bu formuller ozel goreliligi hareket eden cisimlerin tipik ozellikleri olan ve bahsederek acikliyordu Albert Einstein ve Hendrik Antoon Lorentz Ehrenfest tarafindan Leiden deki evinin onunde 1921 senesinde fotograflanmistir Kaynak Museum Boerhaave Leiden Kutle artisi meselesi Lorentz in tahminleri arasinda ilk denenen iddia oldu in yaptigi deneyler tahminlerinin yanlis oldugunu gosteriyordu 1908 yilina kadar tahminini destekleyen deneysel veri elde edilemedi Poincare 1902 de Lorentz in elektrodinamik teorisini soyle tanimladi En tatmin edici teori Lorentz inkidir tum gercekleri en iyi aciklayan ve en fazla sayida bilinen baglantiyi aciklayan suphe goturmez bicimde onun teorisidir Lorentz in calismalari sayesinde nun hareketli cisimlerin optigi uzerine elde ettigi sonuclar normal anormal dagilim ve sogurulma kanunlarini birbiriyle baglandi Zeeman etkisi bile zorlanmaksizin aciklandi ve hatta Maxwell in tum cabalarini bosa cikartan Faraday in manyetik donusu siniflandirmasina da yardimci oldu Ileri yaslari 1912 de Lorentz Haarlem deki nde mudur olmak uzere erken emekli oldu ise de Leiden de verdigi derslerine disaridan devam etti Leiden Universitesi ndeki koltugunu diye bilinen Teorik Fizik Enstitusu nun kurulusunu tamamlayacak olan Paul Ehrenfest e devretti Nobel Odulu disinda bircok odul aldi 1905 te Royal Society ye kabul edildi Royal Society onu 1908 de Rumford Madalyasi ve 1918 de Copley Madalyasi ile onurlandirdi Lorentz genellikle temel teorik calismalari ile taninsa da pratik uygulamalarla da ilgileniyordu 1918 1926 yillari arasinda Hollanda hukumetinin istegi uzerine Lorentz Afsluitdijk tasma kontrol barajinin hesaplarini yapti Hidrolik muhendisligi o siralar empirik bir bilim sayilirsa da Afsluitdijk in olusturdugu su akimi o kadar buyuktu ki deneysel verilere guven verici degildi Lorentz temel hidrodinamik denklemlerinden yola cikarak meseleyi hesap yoluyla cozmeyi onerdi Bu bir altindan kalkabilecegi bir isti Afsluitdijk 1933 te tamamlandi Lorentz in ve komitesinin hesaplari dikkat cekecek derecede hatasiz cikti Olumu Lorentz in Hollanda da gordugu saygi O W Richardson in cenazesi hakkinda anlattiklarina yansiyor 6 Cenaze 10 Subat Cuma gunu ogle vaktinde Haarlem de kaldirildi Saat onikiyi vurdugunda Hollanda nin yetistirdigi en buyuk adamin anisina tum telefon ve telgraf hizmetleri uc dakikaligina durduruldu Cenazeye yabanci ulkelerden bircok arkadasi ve onemli fizikciler katildi Baskan Sir Ernest Rutherford mezarinin basinda Royal Society yi temsilen takdirini belirten bir konusma yapti Richardson Lorentz i soyle tanimliyor M J Klein 1967 1920 lerde Lorentz in ununu su sozlerle anlatiyor Seneler boyunca fizikciler her yeni teori ortaya atildiginda Lorentz in bu konuda ne soyleyecegini merak ettiler ve Lorentz de altmisiki yasinda bile onlari hayal kiriligina ugratmadi Oduller1902 Nobel Fizik Odulu 1908 Rumford Madalyasi 1918 Copley MadalyasiAyrica bakinizLorentz kuvveti Lorentz donusumuKaynakcavan Delft Dirk Subat 2004 The case of the stolen rooms European Review 12 1 ss 95 109 doi 10 1017 S1062798704000080 Brown Harvey R Ekim 2001 The origins of length contraction I The FitzGerald Lorentz deformation hypothesis American Journal of Physics 69 10 ss 1044 1054 doi 10 1119 1 1379733 Kox AJ Mayis 1997 The discovery of the electron II The Zeeman effect Eur J Phys 18 3 ss 139 144 doi 10 1088 0143 0807 18 3 003 Kox AJ Mart 1996 H A Lorentz Sketches of his work on slow viscous flow and some other areas in fluid mechanics and the background against which it arose Journal of Engineering Mathematics 30 1 2 ss ii 1 18 doi 10 1007 BF00118820 Kox AJ Mart 1993 Einstein Lorentz Leiden and general relativity Classical and Quantum Gravity Cilt 10 ss S187 S191 doi 10 1088 0264 9381 10 S 020 Kox AJ Kasim 1990 H A Lorentz s contributions to kinetic gas theory Annals of Science 47 6 ss 591 606 doi 10 1080 00033799000200411 Kox AJ Mart 1988 H A Lorentz Hendrik Antoon Lorentz the ether and the general theory of relativity Archive for History of Exact Sciences 38 1 ss 67 78 doi 10 1007 BF00329981 Klein M J 1967 Letters of wave mechanics Schrodinger Planck Einstein Lorentz ed K Przibram Philosophical Library New York Langevin P 1911 L evolution de l espace et du temps Scientia X 31 54 Larmor J 1897 On a dynamical theory of the electric and luminiferous medium Phil Trans Roy Soc 190 205 300 third and last in a series of papers with the same name Lorentz H A Versuch Einer Theorie der Elektrischen und Optischen Erscheinungen in Bewegten Korpern Leiden book Towards a theory of electrical and optical phenomena of moving bodies Lorentz H A 1899 Simplified theory of electrical and optical phnomena in moving systems Proc Acad Science Amsterdam I 427 43 Lorentz H A 1904 Electromagnetic phenomena in a system moving with any velocity less than that of light 28 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Proc Acad Science Amsterdam IV 669 78 Lorentz H A 1931 Lectures on Theoretical Physics vol I III authorized translation Macmillan and co London Macrossan M N 1986 Brit J Phil Sci 37 232 234 Poincare H 1900 La theorie de Lorentz et le Principe de Reaction Archives Neerlandaises V 253 78 Poincare H 1902 La Science et L Hypothese Quote from the English translation Science and Hypothesis Walter Scott 1905 as republished unabrodged by Dover 1952 p 175 Poincare H 1905 Sur la dynamique de l electron Comptes Rendues 140 1504 8 Poincare H 1913 Dernieres Pensees Ernest Flammarion 1913 Quote from English translation Mathematics and Science Last Essays Dover 1963 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Hendrik Lorentz ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir