Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mahmuzlu Akdeniz kaplumbağası (Testudo graeca), bilinen diğer adıyla yunan kaplumbağası , Testudinidae familyasından bir kaplumbağa türüdür. Testudo graeca, Akdeniz kaplumbağalarının (Testudo ve cinsleri) beş türünden biridir. Diğer dört tür ise Trakya kaplumbağası (T. hermanni), (T. kleinmanni), (T. marginata) ve (A. horsfieldii)dir. Mahmuzlu Akdeniz kaplumbağası çok uzun ömürlü bir hayvan olup 125 yılın üzerinde yaşayabilir, doğrulanmamış bazı raporlara göre ise 200 yıla kadar yaşayabilir.
| Mahmuzlu Akdeniz kaplumbağası | ||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||
| Korunma durumu | ||||||||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||
Testudo graeca Linnaeus, 1758 | ||||||||||||||||||||||||
 "Mağrip" (T. g. graeca) ve "Yunan" (T. g. ibera) popülasyonlarının allopatrik aralıklarına dikkat edin |
Evrim
Mahmuzlu Akdeniz kaplumbağasının kesin olarak bilinen en eski fosil kalıntısı, Yunanistan'ın dönemine aittir . Ancak Yunanistan ve Türkiye'de Orta ve Geç Miyosen dönemlerinden itibaren "Testudo cf. graeca" olarak adlandırılan örnekler bulunmuştur .
Coğrafi dağılım
Yunan kaplumbağasının doğal yaşam alanı Kuzey Afrika, Güney Avrupa ve Güneybatı Asya'yı kapsar. Kafkasya'nın Karadeniz kıyılarında (Rusya'nın Anapa şehrinden Gürcistan'ın Abhazya özerk cumhuriyetindeki Sohum şehrine kadar uzanan bölgede) yaygındır. Aynı zamanda Gürcistan, Ermenistan, İran ve Azerbaycan'ın diğer bölgelerinde de bulunur.
Özellikleri
Mahmuzlu Akdeniz kaplumbağası (T. g. ibera) genellikle Trakya tosbağası (T. hermanni) ile karıştırılır. Ancak, ayırt edilmelerini sağlayan belirgin farklılıklar vardır.
| Mahmuzlu Akdeniz kaplumbağası | Trakya tosbağası |
|---|---|
| Başın üst kısmında büyük simetrik izler | Başta sadece ufak pullar |
| Ön bacaklarda büyük pullar | Ön bacaklarda küçük pullar |
| Kuyruk üzerinde bölünmemiş kabuk | Kuyruk kabuğu neredeyse her zaman bölünmüştür |
| Her uylukta dikkate değer mahmuzlar | Mahmuz bulundurmaz |
| Omurga ve kaburga plakalarında izole benekler | Yalnızca omurga plakalarında izole benekler |
| Alt tarafta koyu renkli merkezi benek | Alt tarafta iki siyah bant |
| Kısmen dikdörtgenimsi oval kabuk | Oval şeklinde kabuk |
| Genişçe gerilmiş omurga plakaları | Küçük omurga plakaları |
| Alt tarafta hareketli arka plakalar | Alt tarafta sabit plakalar |
| Kuyruk mahmuzu yok | Kuyruğun ucunda bir mahmuz bulunur |
Alt türleri
Mahmuzlu Akdeniz kaplumbağasını alt türlerine ayırma işlemi zor ve kafa karıştırıcıdır. Üç kıtaya yayılmış geniş yaşam alanı, farklı araziler, iklimler ve biyotoplar nedeniyle çok sayıda varyete ortaya çıkmış ve sürekli olarak yeni alt türler keşfedilmektedir. 2023 yılı itibarıyla en az 20 alt tür yayımlanmış olsa da, bunlardan yalnızca aşağıdaki 12 tanesi geçerli kabul edilmektedir.
- T. g. graeca Linnaeus, 1758 – kuzey Afrika, güney İspanya
- T. g. soussensis , 2000 – güney Fas
- T. g. marokkensis Pieh & , 2004 – kuzey Fas
- T. g. nabeulensis , 1990 – Tunus kaplumbağası, Tunus
- T. g. cyrenaica Pieh & Perälä, 2002 – Libya
- T. g. ibera Pallas, 1814 – Türkiye
- T. g. armeniaca & , 1991 –Ermeni kaplumbağası, Ermenistan
- T. g. buxtoni Boulenger, 1921 – Hazar Denizi
- T. g. terrestris Forskål, 1775 –İsrail, Ürdün, Lübnan
- T. g. zarudnyi Nikolsky, 1896 –Azerbaycan, İran
- T. g. whitei Bennett in White, 1836 – Cezayir
- T. g. perses Perälä, 2002 – Türkiye, İran, Irak
Bu eksik listeleme mahmuzlu Akdeniz kaplumbağasının alt türlere ayrılmasındaki sorunları açıkça ortaya koymaktadır. Alt türler arasındaki biçimsel farklılıklar öncelikle boyut, ağırlık, renklenme (koyu kahverengiden parlak sarıya kadar) ve beneklenme (tekdüze renkten çok sayıda lekeye kadar) gibi faktörlerle sınırlıdır. Ayrıca kabuklarının kenarlarının yukarı doğru kıvrılma açısı da minimumdan belirgin seviyeye kadar değişiklik göstermektedir. Bu kadar çok sayıda alt tür arasında kaybolmamak adına, son zamanlarda daha önce T. graeca olarak sınıflandırılmış bazı kaplumbağalar farklı türlere veya hatta farklı cinslere atanmıştır.
Mahmuzlu Akdeniz kaplumbağasının (T. graeca) genetik zenginliği, melezleşme eğiliminde de kendini gösterir. Farklı form gruplarına ait kaplumbağalar sıklıkla çiftleşerek, şekil ve renk bakımından oldukça farklı yavrular meydana getirir. Belki de gelecekte tanımlama için en iyi yöntem, doğrudan kaplumbağanın bulunuş yerini esas almaktır.
Mahmuzlu Akdeniz kaplumbağası alt türleri arasında en küçüklerinden biri olan , sarıdan turuncuya ve kahverengiye kadar değişen, canlı ve göz alıcı renklere sahip bir kabuğa sahiptir. Ancak aynı zamanda bu alt tür, soğuğa ve neme karşı türün en hassas olanıdır. Ilıman iklimlerde, soğuk ve yağışlı yaz mevsimleri boyunca dışarıda tutulamazlar, çünkü bu koşullar bu hayvanların hızla hastalanmasına neden olur. Ayrıca, diğer alt türlere kıyasla daha kısa süreli kış uykusuna yatarlar.Tunus kaplumbağası 13–18 cm kabuk uzunluğuna ulaşır ve diğer Yunan kaplumbağası alt türlerine kıyasla daha az yaygındır ve neslinin tükenmekte olduğu düşünülmektedir.
Türkiye'de yaşayan Testudo graeca'nın alt türleri
TÜBİTAK'ın yayınladığı tür listesine göre bu yukarıda sıralanan Testudo graeca alt türlerinden yalnızca dördü Türkiye'de yaşamaktadır.
- Testudo graeca ibera, Türkiye'de en yaygın bulunan kaplumbağa türüdür. Doğu Karadeniz bölgesi dışında tüm Anadolu'ya yayılmıştır. Anadolu'da adi kaplumbağa ya da tosbağa olarak da bilinir. Kabuk uzunluğu 25 cm'ye kadar büyür. Tamamen otçul beslenir, çeşitli otlar boyunun yetiştiği yapraklar, sebzeler bazı çiçekler ve karahindiba başlıca besin kaynaklarıdır. Dişi kaplumbağaların kuyrukları erkek kaplumbağalara göre daha ufaktır ayrıca cinsel olgunluğa ulaşan erkek kaplumbağaların alt kabuğu içe doğru göçük olur. Yumurtlayarak çoğalırlar. Dişiler toprakta açtıkları çukurlara 6-12 yumurta bırakırlar. Son yıllarda toplandıkları için doğada sayıları hızla azalmaktadır.
- Testudo graeca anamurensis, sadece Anamur bölgesinde yaşamaktadır. Ayrı bir alt tür kabul edilmesi daha çok yenidir.
- Testudo graeca terrestris, Türkiye'de Güneydoğu Anadolu Bölgesinde bulunur ayrıca Lübnan, Suriye ve Ürdün'de de yaşar.
- Testudo graeca armenica - Ermenistan kaplumbağası
Ticareti
Yunanistan kara kaplumbağasının, Fas ve İspanya gibi kaynak ülkelerde ticaretinin yasadışı olmasına rağmen, yaygın bir şekilde evcil hayvan olarak ticareti yapılmaktadır . Bu durum, yerel evcil hayvan ticareti ve ihracat için vahşi bireylerin sürdürülemez şekilde yok olmasına yol açabilir. Ayrıca, hayvanlar satılırken düzgün bir şekilde barındırılmadığı için bu ticarette refah endişeleri mevcuttur ve bu da esaret altında yüksek ölüm oranlarına neden olmaktadır .
Beslenme
Esaret altında Yunanistan kara kaplumbağaları, karahindiba yaprakları ve diğer yapraklı bitkileri sever. Ancak marul yemeyi de sevseler de, kaplumbağaların yaşaması için gerekli besin maddelerinin eksikliği nedeniyle kendilerine önerilmez .
Kaynakça
- ^ Tortoise.; Freshwater Turtle Specialist Group (1996). "Testudo graeca". IUCN Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi. 1996: e.T21646A9305693. doi:10.2305/IUCN.UK.1996.RLTS.T21646A9305693.en
![image]()
. Erişim tarihi: 19 Kasım 2021. - ^ IUCN (1 Ağustos 1996). "Testudo graeca: Tortoise & Freshwater Turtle Specialist Group: The IUCN Red List of Threatened Species 1996: e.T21646A9305693" (İngilizce). doi:10.2305/iucn.uk.1996.rlts.t21646a9305693.en. retrieved 19 november 2021.
|doi=değerini kontrol edin (). 2 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mart 2024. - ^ Wepman, Dennis (Nisan 2015). Butler, Ellis Parker (05 December 1869–13 September 1937). American National Biography Online. Oxford University Press.
- ^ Βλάχος, Ευάγγελος. The fossil chelonians of Greece (Tez). National Documentation Centre (EKT).
- ^ Vlachos, E.; Tsoukala, E. (11 Ocak 2017). "Testudo cf. graeca from the new Late Miocene locality of Platania (Drama basin, N. Greece) and a reappraisal of previously published specimens". Bulletin of the Geological Society of Greece. 48: 27. doi:10.12681/bgsg.11046. ISSN 2529-1718. 31 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mart 2024.
- ^ Agadjanian, A. K. (Ekim 2009). "Fossilie Schildkröten aus vier Ländern in drei Kontinenten: Deutschland, Türkei, Niger, Philippinen, Koord. U. Staesche // Geol. Jahrbuch. Vol. B, REIHE B. H. No. 98 (2007)." Paleontological Journal. 43 (6): 714-716. doi:10.1134/s0031030109060173. ISSN 0031-0301.
- ^ "EMBL Reptile Database". Reference Reviews. 21 (3): 35-36. 3 Nisan 2007. doi:10.1108/09504120710738256. ISSN 0950-4125.
- ^ "Northwest Passage: The Quest for an Arctic Route to the East. E. Struzik and M. Beedell 1991. London, Blandford Press. 152 p, illustrated, hard cover. ISBN 0-7137-2246-0. £16.95." Polar Record. 28 (164): 77-77. Ocak 1992. doi:10.1017/s0032247400020477. ISSN 0032-2474.
- ^ Fritz, Uwe; Havaš, Peter (31 Ekim 2007). "Checklist of Chelonians of the World". Vertebrate Zoology. 57 (2): 149-368. doi:10.3897/vz.57.e30895. ISSN 2625-8498.
- ^ TurtleLog: Online Newsletter of the IUCN/SSC Tortoise and Freshwater Turtle Specialist Group. Chelonian Research Foundation.
- ^ Pérez, Irene; Tenza, Alicia; Anadón, José Daniel; Martínez-Fernández, Julia; Pedreño, Andrés; Giménez, Andrés (Ekim 2012). "Exurban sprawl increases the extinction probability of a threatened tortoise due to pet collections". Ecological Modelling (İngilizce). 245: 19-30. doi:10.1016/j.ecolmodel.2012.03.016. 28 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mart 2024.
- ^ Bergin, Daniel; Nijman, Vincent (3 Temmuz 2019). "An Assessment of Welfare Conditions in Wildlife Markets across Morocco". Journal of Applied Animal Welfare Science (İngilizce). 22 (3): 279-288. doi:10.1080/10888705.2018.1492408. ISSN 1088-8705. 31 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mart 2024.
- ^ "The Tortoise Centre - Buy Tortoises, Food and Supplies Online". Tortoise Centre (İngilizce). 31 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mart 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mahmuzlu Akdeniz kaplumbagasi Testudo graeca bilinen diger adiyla yunan kaplumbagasi Testudinidae familyasindan bir kaplumbaga turudur Testudo graeca Akdeniz kaplumbagalarinin Testudo ve cinsleri bes turunden biridir Diger dort tur ise Trakya kaplumbagasi T hermanni T kleinmanni T marginata ve A horsfieldii dir Mahmuzlu Akdeniz kaplumbagasi cok uzun omurlu bir hayvan olup 125 yilin uzerinde yasayabilir dogrulanmamis bazi raporlara gore ise 200 yila kadar yasayabilir Mahmuzlu Akdeniz kaplumbagasiKorunma durumuHassas IUCN 2 3 Biyolojik siniflandirmaUst alem EukaryotaAlem AnimaliaSube ChordataAlt sube VertebrataInfa sube GnathostomataUst sinif TetrapodaSinif ReptiliaTakim Testudines Kaplumbagalar Alt takim CryptodiraFamilya TestudinidaeCins TestudoTur T graecaIkili adlandirmaTestudo graeca Linnaeus 1758 Magrip T g graeca ve Yunan T g ibera populasyonlarinin allopatrik araliklarina dikkat edinEvrimMahmuzlu Akdeniz kaplumbagasinin kesin olarak bilinen en eski fosil kalintisi Yunanistan in donemine aittir Ancak Yunanistan ve Turkiye de Orta ve Gec Miyosen donemlerinden itibaren Testudo cf graeca olarak adlandirilan ornekler bulunmustur Cografi dagilimYunan kaplumbagasinin dogal yasam alani Kuzey Afrika Guney Avrupa ve Guneybati Asya yi kapsar Kafkasya nin Karadeniz kiyilarinda Rusya nin Anapa sehrinden Gurcistan in Abhazya ozerk cumhuriyetindeki Sohum sehrine kadar uzanan bolgede yaygindir Ayni zamanda Gurcistan Ermenistan Iran ve Azerbaycan in diger bolgelerinde de bulunur OzellikleriMahmuzlu Akdeniz kaplumbagasi T g ibera genellikle Trakya tosbagasi T hermanni ile karistirilir Ancak ayirt edilmelerini saglayan belirgin farkliliklar vardir Mahmuzlu Akdeniz kaplumbagasi Trakya tosbagasiBasin ust kisminda buyuk simetrik izler Basta sadece ufak pullarOn bacaklarda buyuk pullar On bacaklarda kucuk pullarKuyruk uzerinde bolunmemis kabuk Kuyruk kabugu neredeyse her zaman bolunmusturHer uylukta dikkate deger mahmuzlar Mahmuz bulundurmazOmurga ve kaburga plakalarinda izole benekler Yalnizca omurga plakalarinda izole beneklerAlt tarafta koyu renkli merkezi benek Alt tarafta iki siyah bantKismen dikdortgenimsi oval kabuk Oval seklinde kabukGenisce gerilmis omurga plakalari Kucuk omurga plakalariAlt tarafta hareketli arka plakalar Alt tarafta sabit plakalarKuyruk mahmuzu yok Kuyrugun ucunda bir mahmuz bulunurAlt turleriMahmuzlu Akdeniz kaplumbagasini alt turlerine ayirma islemi zor ve kafa karistiricidir Uc kitaya yayilmis genis yasam alani farkli araziler iklimler ve biyotoplar nedeniyle cok sayida varyete ortaya cikmis ve surekli olarak yeni alt turler kesfedilmektedir 2023 yili itibariyla en az 20 alt tur yayimlanmis olsa da bunlardan yalnizca asagidaki 12 tanesi gecerli kabul edilmektedir T g graeca Linnaeus 1758 kuzey Afrika guney Ispanya T g soussensis 2000 guney Fas T g marokkensis Pieh amp 2004 kuzey Fas T g nabeulensis 1990 Tunus kaplumbagasi Tunus T g cyrenaica Pieh amp Perala 2002 Libya T g ibera Pallas 1814 Turkiye T g armeniaca amp 1991 Ermeni kaplumbagasi Ermenistan T g buxtoni Boulenger 1921 Hazar Denizi T g terrestris Forskal 1775 Israil Urdun Lubnan T g zarudnyi Nikolsky 1896 Azerbaycan Iran T g whitei Bennett in White 1836 Cezayir T g perses Perala 2002 Turkiye Iran Irak Bu eksik listeleme mahmuzlu Akdeniz kaplumbagasinin alt turlere ayrilmasindaki sorunlari acikca ortaya koymaktadir Alt turler arasindaki bicimsel farkliliklar oncelikle boyut agirlik renklenme koyu kahverengiden parlak sariya kadar ve beneklenme tekduze renkten cok sayida lekeye kadar gibi faktorlerle sinirlidir Ayrica kabuklarinin kenarlarinin yukari dogru kivrilma acisi da minimumdan belirgin seviyeye kadar degisiklik gostermektedir Bu kadar cok sayida alt tur arasinda kaybolmamak adina son zamanlarda daha once T graeca olarak siniflandirilmis bazi kaplumbagalar farkli turlere veya hatta farkli cinslere atanmistir Mahmuzlu Akdeniz kaplumbagasinin T graeca genetik zenginligi melezlesme egiliminde de kendini gosterir Farkli form gruplarina ait kaplumbagalar siklikla ciftleserek sekil ve renk bakimindan oldukca farkli yavrular meydana getirir Belki de gelecekte tanimlama icin en iyi yontem dogrudan kaplumbaganin bulunus yerini esas almaktir Mahmuzlu Akdeniz kaplumbagasi alt turleri arasinda en kucuklerinden biri olan saridan turuncuya ve kahverengiye kadar degisen canli ve goz alici renklere sahip bir kabuga sahiptir Ancak ayni zamanda bu alt tur soguga ve neme karsi turun en hassas olanidir Iliman iklimlerde soguk ve yagisli yaz mevsimleri boyunca disarida tutulamazlar cunku bu kosullar bu hayvanlarin hizla hastalanmasina neden olur Ayrica diger alt turlere kiyasla daha kisa sureli kis uykusuna yatarlar Tunus kaplumbagasi 13 18 cm kabuk uzunluguna ulasir ve diger Yunan kaplumbagasi alt turlerine kiyasla daha az yaygindir ve neslinin tukenmekte oldugu dusunulmektedir Testudo graeca 4 yearsTurkiye de yasayan Testudo graeca nin alt turleri TUBITAK in yayinladigi tur listesine gore bu yukarida siralanan Testudo graeca alt turlerinden yalnizca dordu Turkiye de yasamaktadir Testudo graeca ibera Turkiye de en yaygin bulunan kaplumbaga turudur Dogu Karadeniz bolgesi disinda tum Anadolu ya yayilmistir Anadolu da adi kaplumbaga ya da tosbaga olarak da bilinir Kabuk uzunlugu 25 cm ye kadar buyur Tamamen otcul beslenir cesitli otlar boyunun yetistigi yapraklar sebzeler bazi cicekler ve karahindiba baslica besin kaynaklaridir Disi kaplumbagalarin kuyruklari erkek kaplumbagalara gore daha ufaktir ayrica cinsel olgunluga ulasan erkek kaplumbagalarin alt kabugu ice dogru gocuk olur Yumurtlayarak cogalirlar Disiler toprakta actiklari cukurlara 6 12 yumurta birakirlar Son yillarda toplandiklari icin dogada sayilari hizla azalmaktadir Testudo graeca anamurensis sadece Anamur bolgesinde yasamaktadir Ayri bir alt tur kabul edilmesi daha cok yenidir Testudo graeca terrestris Turkiye de Guneydogu Anadolu Bolgesinde bulunur ayrica Lubnan Suriye ve Urdun de de yasar Testudo graeca armenica Ermenistan kaplumbagasiTicaretiYunanistan kara kaplumbagasinin Fas ve Ispanya gibi kaynak ulkelerde ticaretinin yasadisi olmasina ragmen yaygin bir sekilde evcil hayvan olarak ticareti yapilmaktadir Bu durum yerel evcil hayvan ticareti ve ihracat icin vahsi bireylerin surdurulemez sekilde yok olmasina yol acabilir Ayrica hayvanlar satilirken duzgun bir sekilde barindirilmadigi icin bu ticarette refah endiseleri mevcuttur ve bu da esaret altinda yuksek olum oranlarina neden olmaktadir BeslenmeEsaret altinda Yunanistan kara kaplumbagalari karahindiba yapraklari ve diger yaprakli bitkileri sever Ancak marul yemeyi de sevseler de kaplumbagalarin yasamasi icin gerekli besin maddelerinin eksikligi nedeniyle kendilerine onerilmez Kaynakca Tortoise Freshwater Turtle Specialist Group 1996 Testudo graeca IUCN Tehdit Altindaki Turlerin Kirmizi Listesi 1996 e T21646A9305693 doi 10 2305 IUCN UK 1996 RLTS T21646A9305693 en Erisim tarihi 19 Kasim 2021 IUCN 1 Agustos 1996 Testudo graeca Tortoise amp Freshwater Turtle Specialist Group The IUCN Red List of Threatened Species 1996 e T21646A9305693 Ingilizce doi 10 2305 iucn uk 1996 rlts t21646a9305693 en retrieved 19 november 2021 doi degerini kontrol edin yardim 2 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mart 2024 Wepman Dennis Nisan 2015 Butler Ellis Parker 05 December 1869 13 September 1937 American National Biography Online Oxford University Press Blaxos Eyaggelos The fossil chelonians of Greece Tez National Documentation Centre EKT Vlachos E Tsoukala E 11 Ocak 2017 Testudo cf graeca from the new Late Miocene locality of Platania Drama basin N Greece and a reappraisal of previously published specimens Bulletin of the Geological Society of Greece 48 27 doi 10 12681 bgsg 11046 ISSN 2529 1718 31 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mart 2024 Agadjanian A K Ekim 2009 Fossilie Schildkroten aus vier Landern in drei Kontinenten Deutschland Turkei Niger Philippinen Koord U Staesche Geol Jahrbuch Vol B REIHE B H No 98 2007 Paleontological Journal 43 6 714 716 doi 10 1134 s0031030109060173 ISSN 0031 0301 EMBL Reptile Database Reference Reviews 21 3 35 36 3 Nisan 2007 doi 10 1108 09504120710738256 ISSN 0950 4125 Northwest Passage The Quest for an Arctic Route to the East E Struzik and M Beedell 1991 London Blandford Press 152 p illustrated hard cover ISBN 0 7137 2246 0 16 95 Polar Record 28 164 77 77 Ocak 1992 doi 10 1017 s0032247400020477 ISSN 0032 2474 Fritz Uwe Havas Peter 31 Ekim 2007 Checklist of Chelonians of the World Vertebrate Zoology 57 2 149 368 doi 10 3897 vz 57 e30895 ISSN 2625 8498 TurtleLog Online Newsletter of the IUCN SSC Tortoise and Freshwater Turtle Specialist Group Chelonian Research Foundation Perez Irene Tenza Alicia Anadon Jose Daniel Martinez Fernandez Julia Pedreno Andres Gimenez Andres Ekim 2012 Exurban sprawl increases the extinction probability of a threatened tortoise due to pet collections Ecological Modelling Ingilizce 245 19 30 doi 10 1016 j ecolmodel 2012 03 016 28 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mart 2024 Bergin Daniel Nijman Vincent 3 Temmuz 2019 An Assessment of Welfare Conditions in Wildlife Markets across Morocco Journal of Applied Animal Welfare Science Ingilizce 22 3 279 288 doi 10 1080 10888705 2018 1492408 ISSN 1088 8705 31 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mart 2024 The Tortoise Centre Buy Tortoises Food and Supplies Online Tortoise Centre Ingilizce 31 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mart 2024