Salat Tepe Höyüğü, Diyarbakır il merkezine 35 km. ve Bismil ilçesine 14 km. mesafede yer alan bir höyüktür. Dicle'ye katılan 'nin doğuya kıvrım yaptığı kesimdedir. Salat Deresi vadisinden 30 metre yükseklikte olan höyük 115 x 100 metre boyutlarındadır. Tepenin üstünde 45 x 30 metrelik düz bir alan bulunmaktadır. Diyarbakır Arkeoloji Müzesi tarafından Yukarı Salat Höyük adıyla tescil edilmiştir.
Arkeolojik Höyük | |
Adı: | Salat Tepe |
il: | Diyarbakır |
İlçe: | Bismil |
Köy: | Yukarısalat |
Türü: | Höyük |
Tahribat: | Yapılaşma |
Tescil durumu: | Tescilli |
Tescil No ve derece: | 878 / 1 |
Tescil tarihi: | 09.10.1991 |
Araştırma yöntemi | Kazı |
Kazılar
Höyük ilk olarak ve ekibi tarafından, Ilısu Barajı su toplama havzasında yapılan yüzey araştırmalarında 1989 yılında saptanmıştır. Daha sonra 1998 ve 1999 yıllarında Prof. Dr. başkanlığında bir ekip tarafından, kapsamlı yüzey araştırmalarıyla yeniden incelenmiştir. Ardından ODTÜ - (Tarihsel Çevre Değerlerini Araştırma Merkezi) tarafından "Ilısu ve Karkamış Baraj Gölleri Altında Kalacak Arkeolojik ve Kültür Varlıklarını Kurtarma Projesi" çerçevesinde, yine Prof. Dr. A. Tuba Ökse bilimsel başkanlığında kurtarma kazıları yapılmıştır. İki yıl ara verilen kazılara 2005 yılında yeniden başlanmıştır. Ilısu Barajı kurtarma kazıları kapsamında yürütülen kazı, Diyarbakır Arkeoloji Müzesi başkanlığında yürütülmektedir.
Tabakalanma
Salat Höyük'te saptanan tabakalanma,
- ,
- ,
- ,
- Erken Tunç Çağı,
- Orta Tunç Çağı ve Geç Tunç Çağı,
- ,
- ve , Helenistik Dönem ve Roma Dönemi,
- Orta Çağ'dır.
Buluntular
Dönemin yerel yöneticilerine ya da büyük toprak sahiplerine ait olduğu düşünülen anıtsal bir yapı ilginçtir. Bir önceki Kalkolitik Çağ yerleşimi üzerine çakıltaşı döşenmiş, bunun üzerine büyük kireçtaşı bloklar dizilerek bir platform oluşturulmuş, kerpiç duvarlar bu tabanın üzerine inşa edilmiştir. Duvarlar 130 cm. kalınlıkta olup 35 x 35 x 8 cm.lik kerpiç tuğlalar kullanılarak örülmüştür. Yedi metrelik bir avlunun etrafında çok odalı bir plan göstermektedir ve iki katlıdır. Duvarlar ortadaki avluya devrilmiş ve bazı tuğlalar üst üste yığılmıştır. Sağlam kalan duvarlarda çatlaklar ve açılmalar vardır. Bir dokuma tezgâhı ve bazı odalarda yangın izlerine rastlanmaktadır. Bütün bu buluntular yerleşmenin MÖ 16.- 17. yüzyılda deprem geçirdiği şeklinde yorumlanmaktadır.
Orta Tunç Çağı tabakalarında oval planlı, iri taşlardan çamur kullanılarak duvar örülmüş bir kuyu mezar bulunmuştur. Hocker durumda iki gömüt ile onların üzerine bırakılmış üçüncü bir gömüt vardır. Gömüt hediyelerinin durumu, daha sonra mezarın soyulmuş olduğu şeklinde yorumlanmaktadır. Bölgede Orta Tunç Çağı için benzer bir mezar bulunmadığı, örneklerinin Kuzey Suriye'de Erken Tunç Çağı'na tarihlenen mezarlar olduğu belirtilmektedir.
Kalkolitik Çağ yerleşme tabakalarında Dönemi'yle ilişkilendirilen duvarlar ve fırınlar bulunmuştur. Bu tabakanın altında ise ve Halaf tabakalarına ulaşılmıştır. Kazılarda Kalkolitik Çağ'da Halaf – Obeyd geçiş evresine tarihlenen bulgular vardır. Bu yerleşimin Geç Obeyd Dönemi'nde de devam ettiği belirtilmektedir.
Geç Tunç Çağı'nda iskana ilişkin çok az kanıt ele geçmiştir. Demir Çağı için de durum aynıdır. Bu dönemlerde höyükte geçici yerleşmeler olduğu düşünülmektedir.
Elde edilen bitki kalıntılarının incelenmesinde ağırlıklı olarak tahıl ve baklagillerle ilgili bulgulara ulaşılmıştır. Tahıllardan ekmeklik buğday (Triticum aestivum), kaplıca buğdayı (Triticum monococcum), karıklı buğday ve arpa bulunmuştur. Tahıllardan sonraki sırayı baklagiller almakta, ağırlıklı olarak mercimek yanında nohut ve burçak bulunmuştur.
Değerlendirme
Başlangıçta yapılan yüzey araştırmalarında bulunan seramiklere göre höyük, MÖ 4. binyıldan Helenistik Dönem sonlarına kadar iskan edildiği ortaya çıkmaktadır. MS 7. yüzyıldan itibaren yerleşme olmayıp tepenin mezarlık olarak kullanılmış olduğu belirtilmektedir.
Dış bağlantılar
- Yakın plan kroki4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Fotoğraflar
Notlar
- ^ Diyarbakır Arkeoloji Müzesi'nce Ilısu Barajı Kurtarma Kazıları hakkında genel bir bilgi için [1] 28 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Tabakalanma ayrıntıları için Salat Tepe Stratigrafisi[]
Kaynakça
- ^ a b c TAY – Yerleşme Ayrıntıları
- ^ a b TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları
- ^ . 8 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2012.
- ^ Yasemin Esentürk, Tuba Ökse, Ahmet Görmüş, Anadolu Bronz Çağı'ndan Deprem İzleri – Uluslararası Deprem Sempozyumu, Kocaeli – 1007 10 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Sh.: 758
- ^ a b c . 6 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2012.
- ^ 32. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 274-275
- ^ 30. Kazı Sonuçları Toplantısı, (2008) Cilt 1 Sh.: 25
- ^ Elif Cihangir, Salat Tepe'de Arkeobotanik Çalışmalar – Hacettepe Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Salat Tepe Hoyugu Diyarbakir il merkezine 35 km ve Bismil ilcesine 14 km mesafede yer alan bir hoyuktur Dicle ye katilan nin doguya kivrim yaptigi kesimdedir Salat Deresi vadisinden 30 metre yukseklikte olan hoyuk 115 x 100 metre boyutlarindadir Tepenin ustunde 45 x 30 metrelik duz bir alan bulunmaktadir Diyarbakir Arkeoloji Muzesi tarafindan Yukari Salat Hoyuk adiyla tescil edilmistir Arkeolojik HoyukAdi Salat Tepeil DiyarbakirIlce BismilKoy YukarisalatTuru HoyukTahribat YapilasmaTescil durumu TescilliTescil No ve derece 878 1Tescil tarihi 09 10 1991Arastirma yontemi KaziKazilarHoyuk ilk olarak ve ekibi tarafindan Ilisu Baraji su toplama havzasinda yapilan yuzey arastirmalarinda 1989 yilinda saptanmistir Daha sonra 1998 ve 1999 yillarinda Prof Dr baskanliginda bir ekip tarafindan kapsamli yuzey arastirmalariyla yeniden incelenmistir Ardindan ODTU Tarihsel Cevre Degerlerini Arastirma Merkezi tarafindan Ilisu ve Karkamis Baraj Golleri Altinda Kalacak Arkeolojik ve Kultur Varliklarini Kurtarma Projesi cercevesinde yine Prof Dr A Tuba Okse bilimsel baskanliginda kurtarma kazilari yapilmistir Iki yil ara verilen kazilara 2005 yilinda yeniden baslanmistir Ilisu Baraji kurtarma kazilari kapsaminda yurutulen kazi Diyarbakir Arkeoloji Muzesi baskanliginda yurutulmektedir TabakalanmaSalat Hoyuk te saptanan tabakalanma Erken Tunc Cagi Orta Tunc Cagi ve Gec Tunc Cagi ve Helenistik Donem ve Roma Donemi Orta Cag dir BuluntularDonemin yerel yoneticilerine ya da buyuk toprak sahiplerine ait oldugu dusunulen anitsal bir yapi ilginctir Bir onceki Kalkolitik Cag yerlesimi uzerine cakiltasi dosenmis bunun uzerine buyuk kirectasi bloklar dizilerek bir platform olusturulmus kerpic duvarlar bu tabanin uzerine insa edilmistir Duvarlar 130 cm kalinlikta olup 35 x 35 x 8 cm lik kerpic tuglalar kullanilarak orulmustur Yedi metrelik bir avlunun etrafinda cok odali bir plan gostermektedir ve iki katlidir Duvarlar ortadaki avluya devrilmis ve bazi tuglalar ust uste yigilmistir Saglam kalan duvarlarda catlaklar ve acilmalar vardir Bir dokuma tezgahi ve bazi odalarda yangin izlerine rastlanmaktadir Butun bu buluntular yerlesmenin MO 16 17 yuzyilda deprem gecirdigi seklinde yorumlanmaktadir Orta Tunc Cagi tabakalarinda oval planli iri taslardan camur kullanilarak duvar orulmus bir kuyu mezar bulunmustur Hocker durumda iki gomut ile onlarin uzerine birakilmis ucuncu bir gomut vardir Gomut hediyelerinin durumu daha sonra mezarin soyulmus oldugu seklinde yorumlanmaktadir Bolgede Orta Tunc Cagi icin benzer bir mezar bulunmadigi orneklerinin Kuzey Suriye de Erken Tunc Cagi na tarihlenen mezarlar oldugu belirtilmektedir Kalkolitik Cag yerlesme tabakalarinda Donemi yle iliskilendirilen duvarlar ve firinlar bulunmustur Bu tabakanin altinda ise ve Halaf tabakalarina ulasilmistir Kazilarda Kalkolitik Cag da Halaf Obeyd gecis evresine tarihlenen bulgular vardir Bu yerlesimin Gec Obeyd Donemi nde de devam ettigi belirtilmektedir Gec Tunc Cagi nda iskana iliskin cok az kanit ele gecmistir Demir Cagi icin de durum aynidir Bu donemlerde hoyukte gecici yerlesmeler oldugu dusunulmektedir Elde edilen bitki kalintilarinin incelenmesinde agirlikli olarak tahil ve baklagillerle ilgili bulgulara ulasilmistir Tahillardan ekmeklik bugday Triticum aestivum kaplica bugdayi Triticum monococcum karikli bugday ve arpa bulunmustur Tahillardan sonraki sirayi baklagiller almakta agirlikli olarak mercimek yaninda nohut ve burcak bulunmustur DegerlendirmeBaslangicta yapilan yuzey arastirmalarinda bulunan seramiklere gore hoyuk MO 4 binyildan Helenistik Donem sonlarina kadar iskan edildigi ortaya cikmaktadir MS 7 yuzyildan itibaren yerlesme olmayip tepenin mezarlik olarak kullanilmis oldugu belirtilmektedir Dis baglantilarYakin plan kroki4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde FotograflarNotlar Diyarbakir Arkeoloji Muzesi nce Ilisu Baraji Kurtarma Kazilari hakkinda genel bir bilgi icin 1 28 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tabakalanma ayrintilari icin Salat Tepe Stratigrafisi olu kirik baglanti Kaynakca a b c TAY Yerlesme Ayrintilari a b TAY Yerlesme Donem Ayrintilari 8 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Mart 2012 Yasemin Esenturk Tuba Okse Ahmet Gormus Anadolu Bronz Cagi ndan Deprem Izleri Uluslararasi Deprem Sempozyumu Kocaeli 1007 10 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sh 758 a b c 6 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Subat 2012 32 Kazi Sonuclari Toplantisi Sh 274 275 30 Kazi Sonuclari Toplantisi 2008 Cilt 1 Sh 25 Elif Cihangir Salat Tepe de Arkeobotanik Calismalar Hacettepe Universitesi Yuksek Lisans Tezi