Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Adys Muharebesi, MÖ 255 yılında Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasında yapılan bir muharebedir. Birinci Pön Savaşı içinde değerlendirilen muharebede Roma kuvvetlerine komuta etmiştir. Regulus savaş sonunda Kartaca kuvvetlerini ezici bir yenilgiye uğrattı ve Kartaca barış istemek zorunda kaldı. Ancak Kartaca'nın bu yenilgisi Birinci Pön Savaşı'nın sonunu getiremedi. Çünkü Regulus'un Kartaca ile yapılan müzakerelerde direttiği barış koşulları öylesine ağırdı ki Kartacalılar savaşa devam etmeye karar vermişlerdir.
| Adys Kuşatması | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Birinci Pön Savaşı | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Roma Cumhuriyeti | Kartaca | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Hasdrubal | |||||||
| Güçler | |||||||
| 15 bin piyade 500 süvari | 5 binden fazla piyade 500 süvari savaş filleri | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 2 bin | 3.700 piyade 300 süvari | ||||||
Muharebe öncesi
Konsül Lucius Manlisu Vulso ve Konsül Marcus Atilius Regulus komutasında bir Roma ordusu MÖ 255 yılında Kuzey Afrika'ya çıkarma yapmış ve Aspis Kuşatması'nın sonunda kenti ele geçirmişti. Ordu daha sonra geçtiği yerleri yakıp yıkarak ve yağmalayarak Adys üzerine ilerlemiştir. Aspis ya da Clupea, Kartaca'nın yaklaşık 65 km güneydoğusundadır. İşgal edilen kentten bir savunma düzeni oluşturup bir garnizon bırakan Roma ordusu, çevreden yaklaşık 20 bin köle ve sığır sürüleri topladı. Roma'dan gönderilen talimata göre donanmanın büyük kısmı, özellikle nakliye gemileriyle birlikte ve Konsül Vulso komutasında Roma'ya yelken açtı. Kuzey Afrika'da kalan Konsül Regulus emrinde yaklaşık 15 bin piyade ve 500 süvari bulunuyordu.
Aslında Kartacalılar Roma saldırısını doğrudan denizden Kartaca'ya bekliyorlardı ve tüm çabalarını kentin savunması için harekete geçirmişlerdi. Adys'in kuşatıldığı haber alınınca bir kara ordusu oluşturulması gereği ortaya çıktı. Bu arada Kartaca, Sicilya'da buluna General Hamilcar'ın 5 bin piyade ve 500 süvariden oluşan kuvvetlerini, General Bostar ve Hasdrubal kuvvetlerine katılmak üzere Kuzey Afrika'ya geri çağırmıştır. Afrika'daki ordu ise paralı askerlerden oluşuyordu. Bunlar Afrika tarzı hafif piyade, milis, süvari ve savaş filleri şeklinde tertiplenmişlerdir.
Kartaca kuvvetleri şimdi Adys'i savunmak üzere harekete geçmişlerdi. Bu kez Roma kuşatması tehdit altındaydı. Üstün süvari ve savaş filleri olmasına karşın Kartaca kuvvetleri, Adys'e hakim bir tepe üzerinde mevzi almıştır. Eğitimin yetersiz olması ve komuta erkinin fazlasıyla merkezileşmiş olması, Kartaca kuvvetlerinin zayıf yanlarına işaret etmektedir. Kartacalılar, direnmeye ve Roma Ordusu'nun daha fazla tahribat yapmasına izin vermemeye kararlıydılar.
Muharebe
Ancak Roma kuvvetleri karanlıktan yararlanarak tepeyi kuşattılar ve şafakta iki yandan Kartaca kuvvetlerine taarruz ettiler. Kartacalılar bir süre durumlarını korudular ve hatta bir Roma lejyonunu püskürtmeyi de başardılar. Ancak muharebe hattında oluşan bu rahatlama Kartaca süvarisinin ve savaş fillerinin çatışmaya etkin biçimde girmesi için yeterli değildi. Sonuçta Kartaca kuvvetleri yenilgiye uğradılar fakat geri çekilmeyi başardılar. Roma kuvvetleri bir süre Kartacalıları izlediler, sonra geri dönerek kampı yağmaladılar. Önlerinde herhangi bir kuvvet kalmayan Roma Ordusu Kartaca üzerine ilerlemeye devam etti ve Tunis'de durdu.
Sonuçları
Bu yenilgi Kartaca'da büyük bir telaşa yol açmıştır. Numidyalılar ve kırsal alandan kente sığınan halk, kendi derebeylerine karşı ayaklanıp kırsal kesimden kente aktılar. Kentteki bu büyük nüfus yığılması, kırsal bölgenin Roma Ordusu tarafından yağmalanmış olmasıyla birleşince kentte büyük bir gıda maddesi sıkıntısına ve muhtemelen salgın hastalıklara yol açmıştır. Kentte oluşan bu kargaşaya karşın Regulus'un emrindeki iki lejyonla kenti düşürme şansı yoktu. Regulus için daha da kötüsü, konsüllük süresinin, savaşın sonunda elde edeceği zafer utkusundan önce sona erecek olmasıydı. Barış görüşmelerinde Sicilya, Korsika ve Sardinya'yı bırakması, donanmasını tasfiye etmesi ve bir savaş tazminatı ödemesi öngörülen Kartaca bu koşulları kabul etmedi. Bu koşullar Kartaca'yı, bir bakıma Roma Cumhuriyeti'nin bir eyaleti durumuna sokacaktı. Dolayısıyla Kartaca bu koşulları kabul etmedi.
Başlangıçta Kartaca kuvvetlerinin tepede müstahkem bir savunma düzeni oluşturmaları, durumlarını güçlendirebilirdi. Bulundukları bölge savunmaya uygundu. Fakat arazi yapısı (derin vadiler, sarp kayalıklar), en güçlü muharebe unsurları olan savaş fillerini ve süvariyi etkin biçimde kullanılamaz duruma sokmuştur. Sonuçta Roma Komutanlığı, ağır piyadesini kullanarak Kartaca kuvvetlerini tuzağa düşürmek için ortaya çıkan bu fırsatı değerlendirmiştir.
Kaynakça
- ^ (2006). The Fall of Carthage: The Punic Wars 265–146 BC. Londra: Phoenix. s. 87. ISBN .
- ^ (2011). Carthage Must be Destroyed. Londra: Penguin. s. 187. ISBN .
- ^ "hitoryofwar.org - Battle of Adys, 256 BC". 27 Nisan 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2011.
- ^ "grognard.com - Battle of Adys 256 BC" (PDF). 6 Haziran 2011 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Mart 2011.
Dış bağlantılar
- historyofwar.org - Battle of Adys, 256 B.C.9 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Adys Muharebesi MO 255 yilinda Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasinda yapilan bir muharebedir Birinci Pon Savasi icinde degerlendirilen muharebede Roma kuvvetlerine komuta etmistir Regulus savas sonunda Kartaca kuvvetlerini ezici bir yenilgiye ugratti ve Kartaca baris istemek zorunda kaldi Ancak Kartaca nin bu yenilgisi Birinci Pon Savasi nin sonunu getiremedi Cunku Regulus un Kartaca ile yapilan muzakerelerde direttigi baris kosullari oylesine agirdi ki Kartacalilar savasa devam etmeye karar vermislerdir Adys KusatmasiBirinci Pon SavasiTarihMO 256BolgeAdys civariSonucRoma zaferiTaraflarRoma CumhuriyetiKartacaKomutanlar ve liderlerHasdrubalGucler15 bin piyade 500 suvari5 binden fazla piyade 500 suvari savas filleriKayiplar2 bin3 700 piyade 300 suvariMuharebe oncesiKonsul Lucius Manlisu Vulso ve Konsul Marcus Atilius Regulus komutasinda bir Roma ordusu MO 255 yilinda Kuzey Afrika ya cikarma yapmis ve Aspis Kusatmasi nin sonunda kenti ele gecirmisti Ordu daha sonra gectigi yerleri yakip yikarak ve yagmalayarak Adys uzerine ilerlemistir Aspis ya da Clupea Kartaca nin yaklasik 65 km guneydogusundadir Isgal edilen kentten bir savunma duzeni olusturup bir garnizon birakan Roma ordusu cevreden yaklasik 20 bin kole ve sigir suruleri topladi Roma dan gonderilen talimata gore donanmanin buyuk kismi ozellikle nakliye gemileriyle birlikte ve Konsul Vulso komutasinda Roma ya yelken acti Kuzey Afrika da kalan Konsul Regulus emrinde yaklasik 15 bin piyade ve 500 suvari bulunuyordu Aslinda Kartacalilar Roma saldirisini dogrudan denizden Kartaca ya bekliyorlardi ve tum cabalarini kentin savunmasi icin harekete gecirmislerdi Adys in kusatildigi haber alininca bir kara ordusu olusturulmasi geregi ortaya cikti Bu arada Kartaca Sicilya da buluna General Hamilcar in 5 bin piyade ve 500 suvariden olusan kuvvetlerini General Bostar ve Hasdrubal kuvvetlerine katilmak uzere Kuzey Afrika ya geri cagirmistir Afrika daki ordu ise parali askerlerden olusuyordu Bunlar Afrika tarzi hafif piyade milis suvari ve savas filleri seklinde tertiplenmislerdir Kartaca kuvvetleri simdi Adys i savunmak uzere harekete gecmislerdi Bu kez Roma kusatmasi tehdit altindaydi Ustun suvari ve savas filleri olmasina karsin Kartaca kuvvetleri Adys e hakim bir tepe uzerinde mevzi almistir Egitimin yetersiz olmasi ve komuta erkinin fazlasiyla merkezilesmis olmasi Kartaca kuvvetlerinin zayif yanlarina isaret etmektedir Kartacalilar direnmeye ve Roma Ordusu nun daha fazla tahribat yapmasina izin vermemeye kararliydilar MuharebeAncak Roma kuvvetleri karanliktan yararlanarak tepeyi kusattilar ve safakta iki yandan Kartaca kuvvetlerine taarruz ettiler Kartacalilar bir sure durumlarini korudular ve hatta bir Roma lejyonunu puskurtmeyi de basardilar Ancak muharebe hattinda olusan bu rahatlama Kartaca suvarisinin ve savas fillerinin catismaya etkin bicimde girmesi icin yeterli degildi Sonucta Kartaca kuvvetleri yenilgiye ugradilar fakat geri cekilmeyi basardilar Roma kuvvetleri bir sure Kartacalilari izlediler sonra geri donerek kampi yagmaladilar Onlerinde herhangi bir kuvvet kalmayan Roma Ordusu Kartaca uzerine ilerlemeye devam etti ve Tunis de durdu SonuclariBu yenilgi Kartaca da buyuk bir telasa yol acmistir Numidyalilar ve kirsal alandan kente siginan halk kendi derebeylerine karsi ayaklanip kirsal kesimden kente aktilar Kentteki bu buyuk nufus yigilmasi kirsal bolgenin Roma Ordusu tarafindan yagmalanmis olmasiyla birlesince kentte buyuk bir gida maddesi sikintisina ve muhtemelen salgin hastaliklara yol acmistir Kentte olusan bu kargasaya karsin Regulus un emrindeki iki lejyonla kenti dusurme sansi yoktu Regulus icin daha da kotusu konsulluk suresinin savasin sonunda elde edecegi zafer utkusundan once sona erecek olmasiydi Baris gorusmelerinde Sicilya Korsika ve Sardinya yi birakmasi donanmasini tasfiye etmesi ve bir savas tazminati odemesi ongorulen Kartaca bu kosullari kabul etmedi Bu kosullar Kartaca yi bir bakima Roma Cumhuriyeti nin bir eyaleti durumuna sokacakti Dolayisiyla Kartaca bu kosullari kabul etmedi Baslangicta Kartaca kuvvetlerinin tepede mustahkem bir savunma duzeni olusturmalari durumlarini guclendirebilirdi Bulunduklari bolge savunmaya uygundu Fakat arazi yapisi derin vadiler sarp kayaliklar en guclu muharebe unsurlari olan savas fillerini ve suvariyi etkin bicimde kullanilamaz duruma sokmustur Sonucta Roma Komutanligi agir piyadesini kullanarak Kartaca kuvvetlerini tuzaga dusurmek icin ortaya cikan bu firsati degerlendirmistir Kaynakca 2006 The Fall of Carthage The Punic Wars 265 146 BC Londra Phoenix s 87 ISBN 978 0 304 36642 2 2011 Carthage Must be Destroyed Londra Penguin s 187 ISBN 978 0 14 101809 6 hitoryofwar org Battle of Adys 256 BC 27 Nisan 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2011 grognard com Battle of Adys 256 BC PDF 6 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Mart 2011 Dis baglantilarhistoryofwar org Battle of Adys 256 B C 9 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde