Tuva Cumhuriyeti idari yapılanması Tuva Türkçesi Тывa республикaзынын кожууннaры Rusça А

Tuva Cumhuriyeti idari yapılanması (Tuva Türkçesi: Тывa республикaзынын кожууннaры, Rusça: Административно-территориальное деление Тывы ) — Sovyetler Birliği devrinden kalma bir yönetim birimi olan rayon denilen ilçe tipi idari yapılanma görülür. köy tipi yerleşimlerdir.

İdari bölünüşün dizimi

Tıva Cumhuriyeti idari bölgeler haritası

Cumhuriyetin büyük şehirleri:
- Kızıl (Кызыл) (başkent)
- Ak Toprak (Ак-Довурак)
İlçeler (kojuunlar):
- Barıın-Hemçik
  - 9 sumon ilçenin yetkisi altında bulunan yerleşim birimi, beldelik idareler.
- Bay-Tayga
  - 7 sumon ilçenin yetkisi altında bulunan yerleşim birimi, beldelik idareler.
- Çaa-Höl
  - 4 sumon ilçenin yetkisi altında bulunan yerleşim birimi, beldelik idareler.
- Çedi-Höl
  - Şehir-tipi yerleşimler ilçenin yetkisi altında bulunan yerleşim birimi, beldelik idareler.
    - Hovu-Aksı
  - 5 sumon ilçenin yetkisi altında bulunan yerleşim birimi, beldelik idareler.
- Doğu-Hemçik
  - Şehir ilçenin yetkisi altında bulunan yerleşim birimi, beldelik idareler.
    - Çadaana (Чадаана)
  - 11 sumon ilçenin yetkisi altında bulunan yerleşim birimi, beldelik idareler.
- Erzin
  - 6 sumon ilçenin yetkisi altında bulunan yerleşim birimi, beldelik idareler.
- Kaa-Hem (Каа-Хемский)
  - 11 sumon ilçenin yetkisi altında bulunan yerleşim birimi, beldelik idareler.
- - Şehir-tipi yerleşimler ilçenin yetkisi altında bulunan yerleşim birimi, beldelik idareler.
    - (Каа-Хем)
  - 9 sumon ilçenin yetkisi altında bulunan yerleşim birimi, beldelik idareler.
- Möngün-Tayga (Мөңгүн-Тайга)
  - 2 sumon ilçenin yetkisi altında bulunan yerleşim birimi, beldelik idareler.
- - 6 sumon ilçenin yetkisi altında bulunan yerleşim birimi, beldelik idareler.
- (Бии-Хем)
  - Şehir ilçenin yetkisi altında bulunan yerleşim birimi, beldelik idareler.
    - (Туран)
  - 7 sumon ilçenin yetkisi altında bulunan yerleşim birimi, beldelik idareler.
- (Сүт-Хөл)
  - 7 sumon ilçenin yetkisi altında bulunan yerleşim birimi, beldelik idareler.
- (Таңды)
  - 8 sumon ilçenin yetkisi altında bulunan yerleşim birimi, beldelik idareler.
- - 1 sumon ilçenin yetkisi altında bulunan yerleşim birimi, beldelik idareler.
- - 8 sumon ilçenin yetkisi altında bulunan yerleşim birimi, beldelik idareler.
- (Тожу)
  - 6 sumon ilçenin yetkisi altında bulunan yerleşim birimi, beldelik idareler.
- - Şehir ilçenin yetkisi altında bulunan yerleşim birimi, beldelik idareler.:
    - Şagaan-Arıg (Шагаан-Арыг)
  - 9 tane sumon ilçenin yetkisi altında bulunan yerleşim birimi, beldelik idareler.

Son idari yapılanma ve istatistikleri

№	İdari bölgenin adı	Tıva Türkçesindeki adı (Kiril alfabe)		Yüzölçüm, km²! Nüfus yoğunluğu, kişi./km²	(Kiril harfle)
I	Kızıl şehri	Кызыл	93 701 000	200,37	558,9
II	Ak-Dovurak	Ак-Довурак	93 703 000	48,69	278,4
1	Baytayga	Бай-Тайга кожуун	93 605 000	7922,82	1,33
2		Барыын-Хемчик кожуун	93 610 000	6259,66	2,03
3		Чөөн-Хемчик кожуун	93 615 000	6484,56	3,03
4		Каа-Хем кожуун	93 620 000	25726,04	0,47
5		Кызыл кожуун	93 622 000	8526,65	3,31
6	Möngün Tayga	Монгун-Тайга кожуун	93 625 000	4414,20	1,28
7		Өвүр кожуун	93 630 000	4522,50	1,52
8		Бии-Хем кожуун	93 635 000	8194,12	1,22
9		Сүт-Хөл кожуун	93 638 000	6691,25	1,19
10		Таңды кожуун	93 640 000	5091,70	2,54
11		Тере-Хөл кожуун	93 643 000	10050,02	0,19
12		Тес-Хем кожуун	93 645 000	6687,23	1,22
13	Toju	Тожу кожуун	93 650 000	44757,49	0,14
14		Улуг-Хем кожуун	93 654 000	5335,40	3,58
15		Чаа-Хөл кожуун	93 656 000	2903,10	2,07
16		Чеди-Хөл кожуун	93 657 000	3706,32	2,05
17		Эрзин кожуун	93 658 000	11081,45	0,74

Tarih

18. asırda Tuva ülkesini işgal eden Çin, ülkeyi 4'e ayırdı ve her birine kojuun (bölge, ilçe, rayon) adlandırması verdi. Oyun boyunun bölgesi (Tesingol, Oyunnar), Toju boylarının bölgesi (Toju koşun), Salçak boyunun bölgesi (Hemgol) ve Hasut boyunun bölgesi (Hubsugol). 1808 yılında Heçik koşun (kojuun) kuruldu. 1878 yılında Hubsugol koşun Kuzey Moğolistan'da kaldı. 20. yüzyıl başlarında bölünüm 7'ye ulaştı: Beyse (Бейсэ-хошун), Daa (Даа-хошун), Maadı (Маады), Oyunlar (Оюннар), Salçaklar (Салчак), Tojulular (Тоджинский) ve Çoodu(Чооду). 20. yüzyıl başlarında Tuva ülkesi Kuzey Moğolistan'ın genel idaresine bağlandı. Koşun (Kojuun) denilen ilçe şeklindeki yönetimler sumon adlı büyük köy şeklindeki yönetimlere ayrılırken, sumonlar da arban adlı küçük köylere ayrılır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ Земельный фонд Республики Тыва по категориям в разрезе районов. Годовой отчет по Республике Тыва о наличии земель и распределении их по формам собственности, категориям, угодьям и пользователям по состоянию на 1.01.2008 года^[]
^ Hem, Tuva Türkçesinde akarsu demektir. Gol, Moğolcada akarsu demektir. Buradaki anlam Hem akarsuyu boyları gibidir.
^ . 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2014.

Dış bağlantılar

[1] Земельный фонд Республики Тыва по категориям в разрезе районов. Годовой отчет по Республике Тыва о наличии земель и распределении их по формам собственности, категориям, угодьям и пользователям по состоянию на 1.01.2008 года^[]

[2] Hem, Tuva Türkçesinde akarsu demektir. Gol, Moğolcada akarsu demektir. Buradaki anlam Hem akarsuyu boyları gibidir.

[3] . 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2014.